De Noordstar. Jaargang 2

[p. 142]

Vlaemsche Tael.

Reeds lag het laetste nummer der Noordstar onder de pers, eer nog de zitting van den Raed der provincie Antwerpen, gesloten was. Wy dachten met den H. Gouverneur gansch afgerekend te hebben, en gewis had hy zich der vlaemsche taelgrieven ongunstig genoeg getoond, om het letterkundig vraegpunt onaengeroerd te laten. Welnu wy hadden ons bedrogen, wy hadden den H. De Brouckere nog te gunstig beoordeeld en eene der laetste zittingen van den Provincie-raed is ons komen bewyzen dat die ambtenaer niet alleen de verdrukker onzer moedertael is, maer nog de vyand onzer vaderlandsche letteren.

Zie hier het gebeurde: De Antwerpsche Rederykkamer, De Olyftak, heeft sedert een paer jaren eenige der yverigste uit derzelver leden, met opzoekingen over de geschiedenis der stad Antwerpen, gelast. Die opzoekingen, met vlyt voortgezet, hebben haer in staet gesteld eene belangsvolle en volledige historie van Belgiëns handelstad optemaken. Geld ontbrak haer alleen tot de uitgave en om hetzelve te bekomen had zy zich tot den Provincie-raed gewend. Deze, alle het aenbelang van dusdanig eene onderneming gevoelende, en beseffende dat dezelve eenen steen te meer aen den grooten bouw onzer nationaliteit zou hebben bygebragt, was bereids besloten om ze krachtdadig aen te moedigen. Daerom kwam de centrele afdeeling den Rade voorstellen de gevraegde toelage toetestaen en de somme derzelve, na het verschynen van het eerste deel des werks, door de bestendige deputatie te laten vaststellen. Dit was alles wat de Rederykkamer gewenscht had en de vrienden der vlaemsche letterkunde hadden voor eene beslissing in dezen zin den Provincie-raed dankbaer geweest. Dan dezelve scheen in de oogen

[p. 143]

van den H. De Brouckere al te gunstig voor de vaderlandsche tael en met zyne gewoone schynheiligheid kwam hy dezelve bestryden. In name der centralisatie had hy de herstelling der taelgrieven terug gestooten, nu sprak hy tot het plaetselyk egoïsmus.

Waerom, was zyne rede, waerom zoudt gy tot het opwerken eener geschiedenis der stad Antwerpen eene groote geldelyke toelage stemmen, wy zyn de afgeveerdigden der Provincie, niet die der Stad en het geld waerover gy beschikt, wordt door alle de gemeenten der Provincie opgebragt. Indien Antwerpen regt heeft hetzelve tot zyne verheerlyking te gebruiken, hebben ook Mechelen, Lier, Turnhout, Herenthals enz. hier even veel regt toe. Ik wil wel dat men voor de geschiedenis van Antwerpen eene toelage stemme zoo als voor elk letterkundig voortbrengsel, meer niet.

Deze wyze van redeneren is belachelyk, doch welligt heeft de H. De Brouckere met Salomon, gedacht dat het getal der gekken oneindig is, en by gevolg ook in den Provincie-raed zyne vertegenwoordigers moet hebben. By ongeluk is de uitslag komen bewyzen dat hy gelyk had. Men heeft 500 franken gestemd! 500 franken, het tiende deel ten hoogste van hetgene er tot de onderneming vereischt wordt, en dit nog zonder verbintenis voor het aenstaende jaer.

Hebben wy, Vlamingen, by deze stemming al of niet verloren? Zeker, indien men slechts den onmiddelyken uitslag naziet hebben wy een groot verlies gedaen, daer het tot nu toe onzeker blyft of onze letterkunde wel ooit met eene volledige geschiedenis Antwerpen's zal verrykt worden; doch langs eenen anderen kant hebben wy hier aen gewonnen dat er eene brok te meer van het masker van den H. De Brouckere gevallen is, eene brok te meer van het schapenvel met welk de wolf zich bedekt.