De Noordstar. Jaargang 1
(1840)– [tijdschrift] Noordstar, De–
Auteursrechtvrij
[pagina 41]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Vlaemsche tael.Het schynt dat de pooging der verzoekschriften eenen diepen indruk op de gemoederen gedaen heeft en zich in de politieke wereld met geene kleine gewaerwordiging heeft doen gevoelen. Het paryscher dagblad, Le Temps, heeft in zyn nummer van 5 Juny een tamelyk lang artikel gegeven, waerin de drogredens zich aen elkander schakelen en een hoop valsche opmerkingen en beschuldigingen uitmaken, welke wy denken van het hoogste belang te zyn, te wederleggen. Ofschoon ons Tydschrift tot geene staetkundige geschillen geschikt is, denken wy nogtans dat zoo haest het onzer tael geldt, wy zoo min als de andere organen aen onze taek te kort mogen blyven en het heilige punt van ons onafhankelyk volksbestaen uit het oog verliezen. Conspiration contre la langue française en Belgique. Aldus luidt de tytel van het fransch artikel, welk, volgens ons dunken, geschreven is, niet van een franschman, maer wel van een basterdbelg, van eenen die het hart laeg genoeg heeft om de voetstappen der Franschen te kussen en zyn eigenvolk verraderlyk in het aenzigt te spuwen, om aen eene vreemde natie te behagen die hem uitwendig toejuicht om dat hy hare inzigten blindelings helpt voortzetten, en innig met hem den spot dryft en hem slechts harer verachting weerdig schat. De weinig fransche styl des artikels, zekere plaetselyke inlichtingen en eenige zinnen welke den schryver ontsnapt zyn, hebben ons dit gevoelen gegeven.Ga naar voetnoot(*) Wy zullen echter hierop niet aenhouden en slechts tot den inhoud des artikels overstappen. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 42]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De schryver begint met eene onbeduidende zinspeling op het woord, langue (tael) vreezende dat men het voor langue (tong) neme. Tegelyk erkent hy, iets dat hy in het vervolg zyns opstels letterlyk loochent, dat het vlaemsch eene tael is, welke, zoo wel als de fransche, hare spraekkunde bezit. Men oordeele: Il s'agit de l'usage de la langue, non pas de celle dont Esope a dit tant de bien et tant de mal, mais de celle qui a son existence et ses règles consacrées dans les oeuvres grammaticales de M. Lhomond ou de M. l'abbé Olinger. De fynheid van het calembourg zal onzen schryver denkelyk betooverd en zynen geest verblind hebben. Verder verdeelt hy de belgische natie in twee verschillende geslachten: het vlaemsche of saksische, germaensche, en het waelsche of gallische, half romeinsch en half basterdslach - zoo als het onze, zegt hy. - Wy staen hem dit geerne toe; en houden ons te vreden met onverbasterd van den ouden germaenschen stam te zyn, die welke in weerwil der eeuwen en der overheerschingen hare oorspronkelyke Moedertael bewaerd heeft. Hier vindt onze geestige schryver wederom op te schertsen. La jalousie de ceux qui n'ont pas le bonheur de la parler est cause que les autres races la prennent pour un dialecte de l'allemand ou du hollandais. Indien onze schryver meer gezonde rede of kennis bezat, zouden hem zeker zulke plompe ongerymdheden niet uit de pen gevallen zyn, en de Geschiedenis zou hem ligt geleerd hebben, dat het hollandsch en het vlaemsch niet dan eene en dezelfde tael zyn, en dat het hedendaegsche verschil slechts hieruit voortkomt, dat de Hollanders gedurig de tael bewerkt en gezuiverd hebben, dewyl wy eenen langen tyd onwerkzaem gebleven zyn. En dit is het verschillige bestuer te wyten, welk Holland en ons land ondergaen hebben. Terwyl de Hollanders hunne vryheid bezaten en zich zelven regeerden, waren de Belgische provincien steeds onder het bedwang van vreemde mogendheden welke geene middelen onbeproefd lieten om onze tael uitteroeyen, wel wetende dat dit onze grootste sterkte was en de beste hulpmiddel tegen het juk, welk zy ons zoo grievend op den nek poogden te drukken. Nu gaet onze schryver nog verder en verhaelt ons dat al wie | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 43]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
eenig belang stelt om eene volmaekte opvoeding te ontvangen, zeer wel verstaet dat hunne moedertael niet toereikend is om te denken en te lezen. De vlaemsche tael wordt gesproken en niet gelezen. Waerom? Om dat zy geene letterkunde bezit. - Tous ceux qui attachent du prix à une éducation compléte, comprennent très bien que leur langue-mère est insuffisante pour penser et pour lire. La langue flamande se parle et ne se lit pas. Pourquoi? Parce qu'elle n'a pas de littérature. Zulke ongerymdheden verdienen niet wederlegd te worden. Onze letterkundige werken in alle vakken, van vroegere eeuwen, (en er zyn meer dan honderd volumen, schoon zy aen onzen franschen opsteller niet bekend zyn,) zyn dáér, om deze gezegden te logenstraffen. Indien wy in onlangs verloopene jaren weinige groote werken hebben ten voorschyn gebragt, is dit slechts te wyten aen de verdrukking welke zoo lang op ons gewogen heeft en de verbastering welke min of meer in ons volk is ingeslopen. Doch eene nieuwe zon beschynt vlaemsch-Belgie en de Franschen zien het niet dan te klaer. Ook is de verwaendheid van onzen franschschryver slechts onze bespotting en verachting waerdig. De tyd zal hem leeren waer de echte sterkte en het regt zich bevinden. Men zal zien of wy minder standvastigheid zullen hebben als de Walen die, volgens onzen schryver, s'opiniâtrent à ne pas savoir un mot de flamand. - Wy eischen dit echter niet van de inwoonders der waelsche provincien. De walen zyn onze broeders en medevaderlanders. Wanneer in 1830, buiten de algemeene grieven, die der tael hun zoo zwaer woog, hebben wy als echte broeders hunne belangens in acht genomen en met hen en voor hen gevochten, om dat wy verstonden in welken drukkenden toestand hen de opdringing eener onbekende spraek moest zetten. Doch wanneer wy ons zoo edelmoedig opofferden, dachten wy niet dat die zelfde grief ons zoude overvallen hebben, en dat wy op onze beurt onder zyn wigt zouden gezucht hebben. Dit is echter geschied, en dit is het dat wy niet kunnen dulden. Gelykheid van regt willen wy: dat men de walen in het fransch bestiere, dat men vlaemsch aen het vlaemsche volk spreke. - Dat men nu onze verzoekschriften afwyze, dat men het volk hoone, | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 44]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
dit alles kan niet baten. Het volk wil het en de wil eens volks moet geschieden. Maer, vindt onze fransche tegenstrever uit, ‘Het vlaemsche volk maekt de meerderheid niet. Op 100 spreken er 80 fransch; het zyn slechts eenige buitenlieden en het gemeine volk der steden welke het vlaemsch alleen machtig zyn.’ Meer dan eens heeft men reeds den lyst der vlaemschsprekende provincien getoond. Wy willen denzelven hier nog wel eens laten volgen:
Dit zy eene proeve. - Slechts 50 jaren zouden er, volgens onzen tegenstrever, noodig zyn om alle die bevolking te verfranschen en hunne tael te doen vergeten. Proeve (volgens onzen schryver) het noordsche Departement van Frankryk waer men nog hedendaegsch vlaemsch spreekt en waer de vlam van liefde voor het vlaemsche vaderland nog niet genoeg uitgedoofd is om de hoop te verliezen, hen nog eenmael met hunne broederen hervereenigd te zien. Proeve nog het fransche gedeelte van den Elzas waer men duitsch spreekt en de franschen inniglyk veracht en eeuwig als overheerschers zal beschouwen. - ‘Verstaet men nu, vervolgt het artikel, - dat er zich in Belgie eene maetschappy gevormd heeft, samengesteld uit mannen welke aen de verspreiding van het vlaemsch toegewyd zyn tot het punt van niet slechts de werken in die tael verschynende te begunstigen; maer zelfs het officieel en uitsluitend gebruik derzelver, | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 45]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
in de provincien waer die tael gesproken wordt, te willen invoeren?’ - Waerlyk het is zeer vreemd dat een volk in de tael welke het spreekt en verstaet wil bestierd worden. Het is zeer vreemd dat men wil dat het regt uitgeoefend worde in eene spraek welke men alleen machtig is, en dat men moede is onze advokaten de beschuldigden te hooren verdedigen in eene tael welke de aengeklaegde niet verstaet en de regtsgeleerde zelfs niet begrypt. Dit alles is zeer vreemd, ja! voor die gene welkers belangen door het uitroeyen van dusdanige onregtveerdigheden gekrenkt zouden zyn, en wie geene vaderlandsliefde genoeg bezitten om de billykheid en regtveerdigheid van de eischen hunner broederen te erkennen. Dit alles, ja, zal zeer vreemd schynen aen het oneindige getal walen welke de groote en kleine bedieningen in onze provincien uitoefenen, en zich hier door in eene regtveerdige evenredigheid zouden zien vervallen. Maer voor het vlaemsche volk is dit een heilig regt welk het wedereischt, waer voor het ontallyke verzoekschriften aen het hooge Bestuer heeft ingezonden, voor welk het niet zal ophouden pogingen te doen, en welkers bezit het onvermydelyk moet verkrygen. - Verder zegt onze schryver: ‘La langue flamande est un vieux et rude monument, digne de la vénération du peuple qui la parle, mais qui ne mérite ni interêt, ni étude de la part des autres peuples. Il faudrait la généraliser néanmoins si elle était la langue de la majorité. Mais le contraire existe; c'est le français qui est le plus généralement répandu en Belgique.’ Dat juist het vlaemsch de tael der meerderheid is, hebben wy door onzen lyst reeds klaerblykend bewezen. Dat men dan ook het vlaemsch algemeen make: onze schryver is van het zelfde gevoelen. Doch, neen! Wy vragen zoo veel niet. Het is ons genoeg dat men ons in het vlaemsch bestiere, in die tael die ons als een oud gedenkteeken onzes volksbestaen verstrekt en dus alle onze achting weerdig is. Laten wy onze franschschryver verder spreken: ‘La Chambre des représentans a renvoyé les pétitions flamandes, rédigées en français, au ministre de l'Intérieur.’ Deze valsche gezegde; dat de verzoekschriften in het fransch waren opgesteld, is reeds door andere dagbladen in Belgie gedaen geweest, en | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 46]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
toont slechts de kwade trouw en de armoede aen regte reden van verdediging, onzer fransche organen. Ook is deze gezegde reeds wederlegd geweest, doch wy zullen hier nogmaels verklaren, dat er geene enkele fransche petitie, ten voordeele der vlaemsche tael is opgezonden geweest: dat er slechts eenige geweest zyn waerby men de fransche overzetting gevoegd heeft uit rede dat de waelsche leden der Kamers (welke wy niet willen veronderstellen allen verblind en zelfzuchtig te wezen) ook eens zouden kunnen oordeelen hoe regtveerdig en hoe billyk onze aenvragen zyn. - Verder - ‘Que les antiquaires poursuivent la mission qu'ils se sont imposée, qu'ils forment des académies flamandes où l'on dissertera sur la meilleure manière d'écrire une langue dont l'ortographe même est un problème. “Hier loochent onze schryver het spraekkundige deel onzer tael; iets dat hy in het begin zyns artikels toegestaen heeft, wanneer hy hare spraekkunde op denzelfden rang als die der Franschen stelt.” Celle qui a son existence et ses règles consacrées dans les oeuvres grammaticales de M. Lhomond ou de M. l'abbé Olinger...’ - ‘Les antiquaires belges auront longtemps à discourir avant de décider quelle est la meilleure, quelle est la véritable langue flamande, si c'est celle qu'on parle à Gand ou à Anvers ou à Bruges ou à Courtrai..’ Hier is onze schryver onwetend genoeg om de tael met de dialecten te verwarren. Ten antwoorde zullen wy hem slechts vragen of er in alle landen geene twee talen bestaen; eene geschrevene, overal onveranderlyk, en eene gesprokene, welke duizende vormen aenneemt in de verscheidene steden en verdeelingen des lands waer zy gesproken wordt? Is Frankryk in het zelfde geval niet? Is het dialect van Marseille gelyk aen dit van Toulouse, van Blois of andere? Van dusdanige ongegrondene en valsche redenen is het artikel overkropt, en dit kan niet minder: waer de gezonde rede te kort schiet, ter oorzake der klaerblykende billykheid en regtveerdigheid van de zaek, kan men slechts tot onwaerheden en drogredens zynen toevlugt nemen. Te lang zou het zyn alle de ongerymdheden, welke het artikel nog bevat, aentehalen. Wy zullen ons alleenlyk nog met eene laetste bemerking bezig- | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
[pagina 47]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
houden. Het fransche opstel besluit aldus: ‘La question qui nous occupe est, comme on le voit, plus grave qu'elle ne la paraît au premier aspect.’ - Het is juist daerom dat wy er op aenhouden. - ‘Elle l'est pour la Belgique qui a intérêt à ne pas se diviser. -’ Ten einde zich geheel en gansch voor Frankryk te bewaren. - ‘à ne pas préparer elle même son morcellement futur. -’ Wat dees punt aengaet daer zorgen de groote mogendheden genoeg voor; zy hebben er ons reeds een staeltje van gegeven. - ‘Elle l'est pour la France, qui ne peut voir avec indifférence les attaques portées à l'unité de la nationalité belge dont elle est garante, et les obstacles qu'un usage plus restreint de sa langue, apporterait dans les relations aujourdhui si avantageusement. (voor Frankryk) et si heureusement progressives des deux pays. -’ Dees laetste gezegde toont ons gemaklyk al het listige dat er in het artikel verborgen ligt. Het journael Le Temps is den heere Thiers toegewyd. Een der geliefdste droomen van dezen listigen staetkundigen, is het daerstellen der grenspalen van den Rhyn, natuerlyke grenzen van Frankryk, volgens hem. Om dit doel te bereiken, moet Belgie slechts in een fransch Departement herschapen worden. Eene zaek waervan de Franschen niet wanhoopen, ingeval hunne tael in ons land kan algemeen worden. Het is dus niet te verwonderen dat zy alle mogelyke middelen zullen aenwenden om de herbloeying onzer Moedertael tegentestreven; en er was ook niets minder als zulk gedacht noodig, dat men er wel van verzekerd zy, om den heer Thiers zich te doen geweerdigen zyn journael te leenen. De Franschen zien gemaklyk dat het in de tael is dat onze grootste sterkte gelegen is, en dat dit de ware vaderlandsche band is, welke de Belgen onderling moet vereenigen en hen voor de overheersching van Frankryk beschermen. Dat onze waelsche broederen dit eens goed nadenken en verstaen, en zoo zy waerlyk vaderlandsliefde bezitten en aen hun land verkleefd zyn, zullen zy, verre van hunne vlaemsche landgenoten tegentestreven, ten volle in hunne gedachten deelen, en zelfs aenhouden om aen de regtveerdigheid en billykheid hunner eischen te voldoen.
de bestierder, p.f. van kerckhoven. |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||