|
| |
| |
| |
| |
Het Beulenkind
(1507.)
Een verhael.
I.
In den jare 1507, den avond voor Sinxen, was de nacht in Antwerpen zwarter dan naer gewoonte: de donkerheid scheen voor de hand vatbaer; het was als of eene dikke en ondoordringbare wolk over de stad en tot op den grond derzelve gedaeld ware. Men hoorde in die duisternis niets dan het nedervallen der druppelen water van de daken, die door eenen fynen, doch overvloedigen mistregen werden bevochtigd, en soms in de verte het eentoonig gebrom eener torenklok. De diepste stilte heerschte in alle straten alhoewel er nog maer weinig burgeren zich tot de rust begeven hadden, daer het slechts negen ure in den avond was.
| |
| |
Degene, die op dit oogenblik zich by de Schuttershoven zou bevonden hebben, en den dikken nevel met zyn oog zou hebben kunnen peilen, zou by den muer van dit gesticht een man bemerkt hebben, die met den rug tegen eenen populierboom leunde en, met de oogen wyd open en de armen op de borst gekruist, zich gedroeg als of hy, in den klaren dag en by helder weder, zich aen eene bespiegeling hadde overgegeven. Van tyd tot tyd kwamen er eenige onverstaenbare doch krachtvolle woorden uit zynen mond, en dan verzelde een driftig gebaer de sombere uitgalming: eene korte poos daerna hoorde men een naer en dof gezucht, eene ademing gelyk aen die van eenen lastdrager welke zyn pak neêrwerpt. Indien men dan het gezigt van den onbekenden had kunnen zien, zou men op hetzelve eenen lach hebben aengetroffen; niet dien zoelen lach welke de vreugd en het vergenoegen te kennen geeft, maer wel die grimmende uitdrukking welke de maet van de diepste foltering aenduidt, en in den Man de plaets der wanhoopstranen vervult. Hy lachte, maer terwyl zyne wezenstrekken een bedriegelyk teeken van blydschap droegen, beet hy het bloed uit zyne lippen en zyne regterhand wroette, met wreeden wellust, in het vleesch zyner borst.
ô Ongelukkig, - duizendmael ongelukkig was die mensch! Hy hoefde de verschrikkelyke pynen der helle niet te vreezen, want hy droeg de hel reeds twintig jaer in zyn hart!
Wanneer hy, den schoot zyner moeder ontgaende, den eersten kreet als een groet aen het leven hooren liet, - dan plaetste zyne moeder hem den welkom kus
| |
| |
niet op het voorhoofd, neen zy stiet haer kind van zich weg. Zyn vader gevoelde geene blydschap, integendeel hy bad den hemel weenend om de dood van zynen eersten en eenigen zoon; ja hy weende over die vrucht als over de vrucht eener vloekbare zonde.
En wanneer het kind, met de tranen zyner moeder eer dan met haer melk opgevoed, zich tusschen andere kinderen begaf, werd het gevlugt, bespot, geplaegd als of zyn aenzigt eenen boozen duivel verried; - toch was het zoo zoet en zoo verduldig dat het nooit eenige teekens van gramschap of van drift tegen zyne vervolgers stuerde: alleen zyn vader wist wat gal er zich in het hart van zynen zoon vergaderde.
Nu was het kind een Man geworden. Ondanks al het lyden hadden de spieren zyner leden zich ontwikkeld en hem eene tamelyke kracht geschonken. Hy gevoelde in zich den dorst naer gezelschap, naer uitstorting des harten, naer achting; maer de haet en de vervolging, waer aen hy gewyd was, hadden hem niet verlaten: hy mogt zich slechts ergens waer menschen waren aenbieden of laster, spotterny en hoon viel hem ten deel; en zoo hy dan niet, als een verworpene slaef, met een genade-afbiddend gelaet zich verwyderde werd hy als eene hond met slagen afgedreven. Voor hem was er geen regt op aerde; het gebed alleen was hem toegelaten, en het was slechts by Gode dat hy, biddend, om troost en verligting smeekte.
Dit was het leven van den persoon, die zoo vol wanhoop, zoo vol zielepyn, dáér tegen den populierboom rustte..........
En nogtans was er in zyn hart gevoel en liefde, in
| |
| |
zynen schedel vernuft en geest: zyne wezenstrekken waren edel, zyn tred fier en manlyk, zyne stem zacht en ernstig....... Hy riep op dit oogenblik verstaenbaer naer den Hemel terwyl hy zyne twee armen omhoog hief:
‘ô God! ô God, indien uw heilige wille my om te lyden geschapen heeft, geef my dan ook de macht om den last te dragen; myn hoofd brandt! myne zinnen verdwalen! Beroof my, Heer! van die gedachten van wanhoop en van vertwyfeling. Laet my het troostend gedacht uwer goedheid........ en uwer regtveerdigheid. - Want doodende twyfel zinkt in mynen boezem!’
Zyne stem verdoofde langzaem en smolt weg in een onverstaenbaer gemor; dan zich plotseling vooruitwerpende, liep hy met snelle schreden door de Schuttershofstraet tot by den Dryhoek en draeide de Houdaenstraet in. Van dan af vertraegde hy allengskens zynen gang en men kon bemerken dat een dwingend gedacht hem beheerschte, want by poozen bleef hy beweegloos staen, gelyk iemand die om beter te kunnen overdenken de beweging zyner leden wederhoudt. - Op eens kwam een schrael en droog geratel uit zyne borst op, een geluid gelyk aen het gekrysch der nachtrave. Hy zuchtte:
‘Ho! de dorst brandt in myn boezem als vergif, - ik moet drinken!’
Dit zeggende liep hy met looze stappen nevens de huizen, en bleef eene korte poos staen voor alle de vensteren waer uit eenig licht straelde; doch telkens vervolgde hy zynen weg, want hy hoorde stemmen van
| |
| |
menschen in de huizen klinken, en dit was hem genoeg om zich met spoed te verwyderen. In de Sinte Jansstraet hield hy voor eene herberg wat langer stil en luisterde met meer aendacht aen alle de vensteren; na dit onderzoek kwam eene uitdrukking van blydschap op zyn gelaet en hy sprak binnen 's monds:
‘Ha! daer is niemand in - ik zal kunnen drinken!’
De klink van de deur opligtende ging hy binnen. Ongelukkige! Hy dacht dat niemand er zich in bevond, omdat hy niets hoorde, maer hoe vond hy zich bedrogen wanneer hy zag dat de kamer opgevuld was met allerlei persoonen, die met de kan in de hand rondom eene tafel op iets schenen acht te geven.
Een der gasten speelde, tot vermaek der anderen, uit den haeszak, en was juist bezig met zich tot het uitvoeren eener wonderbare kunstgreep te bereiden, toen de onbekende wandelaer voor het venster luisterde. Daer alle de omstaenders op de handen van den speler acht gegeven hadden, om het geheim der kunstgreep te ontdekken, hadden zy zich niet verroerd en met stilzwygen het spel van hunnen makker nagezien.
De dorstige vreemdling beefde op het gezigt van zoo veel menschen, en deed eenen stap terug naer de deur om het huis te verlaten, doch ziende dat de hoofden nieuwsgieriglyk naer hem gekeerd waren, en vreezende vervolgd te worden, ging hy tot den toog en eischte eene kan bier van de Weerdinne. Deze bezag den geheimen gast met wantrouwende oogen en poogde zyn aenzigt onder den rand van zynen hoed te ontdekken, doch hy, dit merkende, boog het hoofd dieper en ontging dus haer onderzoek.
| |
| |
Terwyl de Weerdin de trappen van den kelder afliep om het gevraegde bier te halen, hadden de andere gasten het oog naer den vreemdling gewend en spraken elkander suisend in het oor; een van hen scheen in gramschap ontsteken en deed, door zyne toornige gebaren, genoeg zien dat hy eene groote begeerte had om den onbekenden te mishandelen; deze hield den rug naer hen gekeerd en wachtte beweegloos naer het bier, bevende van angst en vrees dat zyne leden onder zynen mantel trilden. De Weerdinne spoedde zich een weinig meer dan naer gewoonte en reikte weldra de volle kan aen dengenen die hare nieuwsgierigheid had gaende gemaekt.
De jongeling dronk met haest en ledigde in eenen teug de kan tot by de helft: dan dezelve op den toog plaetsende gaf hy eenen Stooter van twee stuivers aen de Weerdinne. Gelyk zy hem een Blank wilde teruggeven, kwam een der gasten met drift van de andere zyde der kamer toegesprongen, vatte de kan van den toog en smeet het bier dat dezelve nog bevatte in het aenzigt van den bevenden jongeling.
‘Vervloekt beulskind! Schreeuwde hy. Hoe? gy zult in ons gezelschap komen drinken! Wat let my dat ik u op staenden voet niet hals en beenen breke, maer gy zyt gelukkig, kerel, dat ik myne handen aen u lyf niet wil vuil maken, rabraker!’
De ellendige, die men beulskind genoemd had, was waerlyk de eenige-zoon van den Scherpregter van Antwerpen: zyn naem was Geeraert, en hy was weinig boven de twintig jaer oud. Het is daer by gemaklyk te verstaen waerom hy zoo van de menschen schrikte,
| |
| |
aengezien de haet en de verachting hem vervolgden. Het geen hem nu gebeurde geschiedde telkemael dat een scherpregter zich in een gezelschap van Burgeren dorst begeven.
De ongelukkige Geeraert boog verduldiglyk het hoofd en bezag het bier dat van zyne kleederen lekte, zonder een enkel woord tegen zynen wreeden vyand te spreken. Deze hield echter niet op hem alle hoonende scheldwoorden toe te werpen en riep eindelyk tegen de Weerdinne: ‘Zie, vrouw, morgen zal ons gezelschap van hier naer den Sebastiaen verhuizen, wy zullen ons geld hier niet meer verteeren. - Gy zoudt ons misschien morgen wel uit de kan van den beul doen drinken!’
‘Dáér! dáér ligt de kan riep de Weerdin met benaeuwdheid en gramschap, terwyl zy den steenen pot op den grond aen stukken wierp, kan ik daer aen doen dat dit galgenkind in een eerlyk mans huis komt?’
En zich naer Geeraert keerende:
‘Gaet gy uit myn huis gaen schelm! Menschenpyniger! Vertrekt gy nog niet beulenras?’
De jongeling had tot daer alles met onderwerping aenhoord; doch by alle die bittere verwytingen was de manlyke fierheid in zyn hart opgekomen, en in stede van op het geschreeuw der Weerdin te vertrekken hief hy het ryzig hoofd in de hoogte en antwoordde haer met koelheid:
‘Vrouw ik zal heen gaen. Ik, alhoewel beulszoon, zou voor mynen evenmensch meer medelyden gevoelen. Myn vader pynigt menschen om dat de wet en de menschen hem er toe dwingen, maer gy allen pynigt my zonder nood en zonder dat ik u ooit iets hebbe misdre- | |
| |
ven. Gedenkt dat gy tegen God misdoet wanneer gy my als een hond behandelt!’
De stem van den jongeling was zoo zoet en zoo treffend dat de Weerdin zich er over verwonderde; zy kon niet begrypen hoe het mogelyk was dat iemand zoo zachtmoedig bleve na dat men hem zoo hard had behandeld. Een traen blonk in haer oog en den stooter van den toog opvattende wierp zy hem Geeraert toe, zeggende:
‘Daer, ik wil uw geld niet, neem het en ga met vrede!’
‘Degene die het bier in Geeraerts aenzigt gesmeten had, raepte den stooter van den grond op en denzelven bezien hebbende wierp hy hem met afschrik op eene tafel.
‘Ziet, ziet, er is bloed aen den stooter, riep hy, Menschenbloed!’
Alle zyne makkers drongen zich rondom de tafel en deinsden van schrik achteruit, als of zy het lyk gezien hadden waer van zy dit bloed waenden voort te komen. Een algemeene schreeuw van smaed en afgryzen werd tegen Geeraert uitgegalmd.
De jongeling wist dat dit verwyt valsch was, want hy had denzelfden stooter nog dien avond tydens het lof van eene stoelzetster in de kerk ontvangen. De onregtveerdigheid zyner vyanden vervoerde hem dermate in gramschap dat hy zyne koelheid gansch verloor, en van toorn zoo bleek werd als eene linnendoek. Zynen hoed dieper op het hoofd geplaetst hebbende, sprong hy in woede tot by de tafel waerop den stooter lag en borst als eenen dollen leeuw tegen zyne vyanden uit:
| |
| |
‘Boosaerdigen! Wat raest gy van bloed? ziet gy niet dat dit stuk geld van eene slechte stof is en dat het rood schynt gelyk alle andere stooters? Maer neen de lust tot kwaed verblindt u. Gy zegt dat ik een beulskind ben - ja, zoo wilde het God! - doch zyt gy verachtlyker dan ik, en ik ben trotsch en hoogmoedig dat ik noch by naem, noch by daed aen zulke bedorvene menschen, als gy zyt, gelyk!’
Even waren die woorden hem ontsnapt of vuistslagen en stampen vielen van alle kanten op hem: hy weerde zich dapper en dwong meer dan eens eenen bezonderen vyand tot smeeken, doch het getal was te groot voor zyne macht......
Verwenschingen en smaedwoorden klonken verward in de kamer, kannen en glazen vielen tusschen de omgeworpene tafels en stoelen aen stukken, de Weerdin riep om hulp...........
Na eenigen tyd geworsteld te hebben bevond Geeraert zich te midden in de straet, nog gansch verdwelmd en bezeerd van de slagen die hy had ontvangen: hy schikte zynen mantel, deed de blutsen uit zynen hoed, en vervolgde zynen weg op dezelfde wys als hy denzelven had begonnen, zonder nog aen dien twist te denken. Veel schriklyker zaken spreidde zyn geest in de duisternis voor zyne oogen uit. Gedurende den tyd welken Geeraert in dit krakeel versleten had, was er ergens eene maegd wier hart hevig klopte en die met benauwdheid op de komst van het beulskind wachtte, als of een geheim voorgevoel haer zegde dat iets hem moest miskomen.
Zy alleen was een engel van troost en lafenis voor den
| |
| |
ongelukkigen jongeling, en beminde hem uitermate; - om dat zy wist, dat hy van iedereen veracht en versmaed was. Hare liefde had aen de berispingen harer moeder, aen de verwytingen van hare geburen en aen de bespotting der andere meisjes wederstaen. Ja, wanneer men haer het ambt van Geeraerts vader als een scheldwoord toewierp, en dat men haer beulsvrouw of nog erger noemde, verblydde zy, omdat zy dan den edelmoed en de zuiverheid harer liefde gevoelde en dacht eene aen God aengename drift te voeden. Zy had gelyk, de goede maegd; want geen geld of goed hebbende om, volgens den wil des Heeren, hare ongelukkige evenmenschen by te staen, schonk zy integendeel den kostelyksten schat harer ziel, de vlam eener zuivere min aen den ongelukkigsten harer stadgenoten.
Apolonia of Lina, zoo was haer naem, woonde in de Vliersteeg op eene kleine kamer met hare oude moeder en met haren broeder Frans, - een goede jongen die gedurende vyf dagen in de week zyn eigen te zweet werkte, eenen halven dag in de kerk ging bidden en anderhalven dag in de herberg met drinken en zingen doorbragt, van waer hy zelden zonder blauwe oogen terugkwam. Gedurende de vyf dagen die hy tot werken bestemd had, was er neerstiger noch bekwamer timmerman: ook bragt hy des saturdags en zonder feilen altyd een goed deel gelds aen zyne oude moeder welke hem daerom byzonder lief had.
Terwyl Geeraert zich naer de Vliersteeg spoedde, zat Lina met hare moeder by de schouw aen het kantwerken; daer zy uit spaerzaemheid slechts één licht branden wilden, hadden zy hunne lichters dermate geschikt,
| |
| |
dat zy met het aenzigt naer elkaer gekeerd zaten. Wat verder aen de andere zyde der kamer, stond eene timmermans-werkbank, by dewelke de arbeidzame Frans bezig was met iets te timmeren. Wat de kamer zelve betreft, die was wel zuiver en met wit zand bestrooid, wel met een kruisbeeld en eenige beeldekens van heiligen versierd, doch niet prachtig, want de persoonen welke dezelve bewoonden wonnen niet veel met het dagelyksch werk hunner handen.
Gewoonlyk kwam Geeraert om acht ure des avonds, nooit had hy dit achtergelaten zonder Lina er van te berigten: nu was het reeds tien ure, en hy was nog niet verschenen. Het meisje wist niet wat denken en was zoo mistroostig en zoo verstrooid dat zy, op eene vraeg welke hare moeder haer deed, niet antwoordde.
‘Wel kind, riep de oude vrouw, wat let u dan? - Komt hy van daeg niet dan komt hy morgen. Er zyn immers dagen genoeg in 't jaer?’
‘Ja, moeder, gy zegt wel; maer ik ben bang dat hem iets kwaeds zal gebeurd zyn: hy komt toch nooit zoo laet. - De menschen zyn zoo boos op hem!’
‘Ja maer kind, hy is toch de zoon van den beul en die hebben altyd in den haet gestaen. Ze hebben immers den beul Harmen doodgeslagen en den beul Hansken aen den Kroonenburgtoren verdronken?’
‘En wat hadden die menschen gedaen, moeder?’
‘Dit weet ik niet, - niets geloof ik. Maer dit is omdat de beulen zoo veel onnoozele menschen ophangen.’
‘Wel de beul moet doen hetgeen de Schout hem gebiedt, moeder, waerom verdrinken ze dan liever den schout niet?’
| |
| |
‘Ho! ho! Lina, dit is altyd zoo geweest; - en er is een spreekwoord dat zegt: dat er in een nest waer in vele honden zyn, de kleinste altyd het minst eten krygt en het meest gebeten wordt.’
‘Dat is een leelyk spreekwoord, moeder........’
Nog lang redekavelden zy op dien toon tot dat de oude vrouw het waken moede werd, en tot hare dochter geeuwend sprak:
‘Kind sta op, wy zullen gaen slapen want 't is al zoo laet.’
Dit bevel behaegde het meisje niet, daer zy de hoop op Geeraerts komst nog niet verloren had; zy wist niet wat uitvinden om hare moeder nog op te houden. Zou zy liegen? Zich eenigen tyd daer over bepeinsd hebbende waegde zy toch eene kleine leugen.
‘Moeder, sprak zy laet ons nog wat wachten: nog drie bloemen en dan is mynen kant afgewerkt.’
‘Wel spoed u dan wat, kind lief, want myne oogen gaen toe.’
‘Ik ga nog niet slapen, riep Frans van zyne werkbank, want ik moet dit naeikussen afmaken voor de weerdin uit het Peerdeken; ze zal het morgen vroeg komen halen.’
‘Jongen, jongen, sprak de moeder met eenen berispenden grimlach, gy zult gewis op zondag meer in het Peerdeken gedronken hebben dan uwe borze kon lyden: werk dan maer om uwe schuld te betalen. - Ik ga te bed. Goede nacht! en vergeet niet te bidden eer gy slapen gaet.’
Zy stond op om uit die kamer in een ander klein vertrek te gaen, doch eerst naderde zy by haren zoonen zegde hem in het oor:
| |
| |
‘Frans, myne jongen, als Geeraert komt laet hem dan niet alleen met Lina; - verstaet gy?’
Nauwlyks kon de moeder eenige stonden te bedde zyn, wanneer Geeraert aen de deur klopte en door Frans werd binnengelaten.
Hy was zeer bleek in het aenzigt en uitermate droef, doch dit verwonderde Lina niet, vermits zy zelden het voorhoofd hares minnaers zonder de rimpelen van smartlyke gepeinzen gezien had. Met langzamen tred ging de jongeling tot de maegd, vatte stilzwygend hare hand en drukte dezelve even stilzwygend op zyne borst. Dit was zyn gewoonlyke groet, maer by gebrek aen woorden, die hy weinig gebruikte, spraken zyne oogen de diepste dankbaerheid en de vurigste liefde.
‘Geeraert, riep Lina, wat hebt gy? Uwe hand is koud als lood! God! er is bloed aen uwen hals........’
‘Dit is niets, Lina, in de duisterheid heb ik my onvoorzigtiglyk bezeerd. Hoe gelukkig zou ik zyn indien ik slechts aen het lichaem mogt lyden!’
Dit laestste gezegde was verzeld met een diepe zucht waervan de holle toon Lina met angst en benaeuwdheid vervulde. De hardheid van Geeraerts scherpe blikken deden haer voor een vervaerlyk nieuws vreezen. Met eenen liefderyken kommer reinigde zy zyn hoofd van het weinige bloed dat uit eene geringe wonde gestort was, en vatte ondertusschen de hand van haren minnaer, dezelve drukkende als om hem moed in te boezemen en hem hare warme liefde als eenen troost te doen gevoelen.
Geeraert bezag het meisje met beweeglooze oogen: men zou gezegd hebben dat hy zyne ziel in haer wilde
| |
| |
overzenden, want hy staerde met zulke kracht op haer, dat zy hem losliet en, op eenen stoel nederzinkende, hem toeriep:
‘ô Geeraert, bezie my toch zoo niet! Het leven ontgaet my onder uw gezigt........’
De jongeling boog het hoofd en blikte op den grond, doch haer weldra op nieuw aenziende nam zyne stem eenen toon aen die eenen doodelyken angst verried, en het hart van Lina wreedelyk verscheurde.
Terwyl het meisje hem schier gevoelloos aenhoorde en hy op eenen stoel voor haer nederzat, sprak hy:
‘Vriendinne, luister bid ik u, want ik zal lang spreken, myne stem hoort gy voor de laetste mael.’
Zonder op de bleekheid der bevende Lina acht te geven, ging hy voort:
‘Nog kinderen zynde hebben wy samen gespeeld; iets dat wy niet begrepen, en dat nu in de dwingende vlam der liefde is veranderd, trok ons tot malkaer. Dan wist gy niet, engel dat gy zyt, wat het is de eerstgeboorne van eenen beul te zyn: gy wist niet dat degene die hangt en rabraekt en brandmerkt met meer schande beladen wordt dan die welke door hem gehangen of gebrandmerkt worden. Later hebt gy iets er van geweten; maer uwe zuivere ziel wilde in de onregtveerdigheid der menschen niet deelen, en namate myn ongeluk zich voor uwe oogen ontrolde, werd uwe liefde ook grooter omdat gy wist dat ik die liefde noodig had om niet te sterven: ô ja zonder u zou de zielepyn my lang gedood hebben, want ik geloofde aen niets meer dan aen de regtveerdigheid van den God die my een beter leven bereidt, en aen de onverganglykheid uwer min. -
| |
| |
De menschen vervolgen my als eenen gevloekten, het bloed, dat gy nog op mynen hals ziet druppen, is gestort door hunnen boozen haet; maer dit ware niets, myne lieve, ô neen, ik zou geene enkele klagt voortbrengen indien myn lichaem tusschen twee steenen gepletterd werd, - maer de pyn - de foltering zit dáér!’ - En hy bragt den vinger op zyn bleek voorhoofd, terwyl hy dus voortging: ‘weten dat men, met het zuiverste leven, met de grootste goedhartigheid, door iedereen bespot, geslagen en gehaet móét zyn, - zonder ooit, ooit, door welke edelmoedigheid het zy, iets anders dan slyk in het aenzigt te krygen. ô Engel van goedheid, verstaet gy dat dit meer is dan ik kan dragen, en dat myn hart droog wordt by die pletterende overtuiging?’
‘Dit heb ik lang verstaen,’ zuchtte Lina door hare tranen, ‘zyn uwe pynen niet in myn hart? Komt er droefheid op uw aenzigt zonder dat myn oog zich met het bitter water der smart bevochtigd?.......’
Geeraert hield eenen oogenblik op van spreken om zyne vriendin te hooren, doch vervolgde zonder van zyne eerste rede aftewyken:
‘Wy hebben ons gevleid met de hoop dat een onverwacht voorval my van het beulenambt zou bevryden, en dat wy dan, gerust en ongekend, in eene andere stad zouden hebben kunnen woonen; maer eilaes, lieve Lina, wy hebben gedroomd: het noodlottig uer is gekomen, - morgen, ja reeds morgen zult gy uwen ongelukkigen Geeraert met het moordzweerd in de vuist op het schavot zien! Daerom is de hand, die den doodslag geven moet, koud als ys. - Dáér, voel! En
| |
| |
hy reikte eene asverwige en verstevene hand aen zyne vriendin.
‘Myn vader ligt ziek te bed, voegde hy er by, en de Schout heeft my bevolen morgen den schipper Herman te regten!’
Als of de zielskracht van Geeraert waerlyk in Lina ware overgegaen, hielden hare tranen eensklaps op van vlieten, en hem beziende met blikken, die nog styver dan de zyne waren, vroeg zy:
‘Wel nu wat eischt gy dan?’
‘Ik eisch dat gy my vergete en my alleen aen de smart en aen de verachting overlate. ô Lina, geef my dien troost!’
‘Weegt myne liefde u zwaer Geeraert? Zou uw hart voor dit gevoel ook droog geworden zyn?’
‘Neen, vriendinne, het is integendeel het eenigste goed dat God my verleende, maer iets anders doet my een eeuwig afscheid van u vragen: - gy hebt uw jong leven onder den smaed en de beschimping der andere menschen om mynentwille versleten, en gy hebt den zoon van eenen beul met uwe liefde bedekt, om hem voor de schichten des haets te bevryden; door u alleen heb ik het geluk gesmaekt dat my anders onbekend zou zyn. Ja, gy hebt u als eene martelaresse voor my opgeofferd. Het gevoel dat my aen u verbond, heeft my tot hiertoe verblind gehouden, maer gedenk, goede Lina, dat ik morgen niet meer een beulszoon, maer de beul zelf zal zyn. En gelooft gy! - kunt gy denken dat ik zoo veel zelfsopoffering van u zal vragen? Dat ik lyden zal dat men u verwyte dat de beul zelf uw minnaer is? - Gelooft gy my onedel genoeg om u, gy
| |
| |
die de zuivere onnoozelheid zelf zyt, na morgen nog met myne handen aenteraken? met handen die in menschen bloed, misschien van een' onschuldigen, zullen gedoopt zyn? ô Zeg my dat gy ten minste my nog groot van gemoed acht, dat gy myne ziel kent, en dat gy weet dat ik zulks niet doen zal, noch doen kan!’
Eene zonderlinge verandering deed zich op de wezenstrekken van het meisje bemerken; er was eene uitdrukking op gekomen, die zonder twyfel uit een gevoel van blydschap voortsproot, want hare oogen blonken met een helder vuer en een zoete grimlach bewoog hare lippen. Zonder de hartstogt welke haer op dit oogenblik vervoerde te begrypen gaf zy zich over aen de ingeving van haer hart, en gevoelde die innige vreugd, welke eene edelmoedige daed met zich brengt. Zy antwoordde zonder ontsteltenis:
‘Wel nu, myn vriend, ik begryp ten volle wat gy zeggen wilt, wat edel gemoed het uwe is, maer denkt gy, dat ik u niet eene gelyke liefde toedraeg, of dat ik min edel van hart ben? - Ik wil u het tegendeel bewyzen.’
By deze woorden wierp zy hare beide armen om den hals van Geeraert en zoende de rimpels van zyn voorhoofd.
‘Geeraert, riep zy, wat zegt u die zoen?’
‘Dat een engel u de kroon der zaligheid in dit oogenblik boven het hoofd houden moet!’ was des jongelings antwoord.
‘Gy verstaet my, hernam Lina met opgetogenheid, ja, de uwe, gansch de uwe, morgen nog en voor eeuwig! Ik zal u omhelzen, beul of niet, - hier of op het
| |
| |
schavot. Geeraert, ik begryp myne pligt, eens word ik uwe vrouw, ondanks den smaed der menschen, en ik zal over uw leven den balsem der liefde altyd doen vloeyen........’
‘Nooit - nooit, Lina, wordt gy de vrouw van een' beul! Ho, indien ik misdadig genoeg ware om dit te lyden, verdiende ik den eeuwigen vloek; - zou ik u met my in den poel van schande en verachting trekken? ô neen!’
‘Nooit verlaet ik u, Geeraert, ik hecht my onafscheidbaer aen uw lot, en gy zelf zyt niet machtig genoeg om my van u te scheuren. Gelooft gy dat ik u wil laten sterven? Vriend, indien gy wist hoe trotsch, hoe hoogmoedig ik in dezen stond ben! Ho ik zal met betrouwen tot de heilige tafel gaen, want ik voel in mynen geest, dat den regtveerdigen en goeden God my om die woorden zal beloonen.’
Zeggen wat de verwonderde jongeling gevoelde is onmogelyk; hy bezag met verdwaeldheid dit kind, dat zich zoo édelmoedig voor zyn welzyn opofferde en dat zich voor hem aen den smaed en de schande wilde ten prooi geven. Dit mael schetste een waer geluk zich op zyn gelaet en een zware zucht ontlastte zyne borst. Hy hief de oogen ten hemel en riep:
‘ô God vergeef my! ik dorst my tegen u beklagen, en gy hebt my eenen uwer engelen geschonken!’
Lina gevoelde zich by dit dankbaer gebed veredeld: men kon op haer voorhoofd het rood der zedigheid, en in hare oogen het vuer der trotscheid zien blinken.
Gedurende den tyd, welken de twee gelieven aen die samenspraek gesleten hadden, was Frans met werken
| |
| |
voortgegaen, zonder veel acht op zyne zuster en Geeraert te geven; doch nu zyn naeikussen afgemaekt was, begon het waken hem schriklyk te vervelen. Met zyne lamp tot by Lina komende, sprak hy:
‘Sa, Lina, ik heb grooten vaek en zou geerne gaen slapen. Gy moest aen Geeraert zeggen dat hy morgen wat vroeger komt.’
‘Wel gaet gy maer slapen,’ antwoordde Lina, met ongeduld.
‘Neen, neen meisken, moeder heeft gezegd dat gy ook moet te bedde gaen: - ik kan er niet aendoen.’
Ofschoon Geeraert nog veel aen zyne minnares te zeggen had wilde hy echter den goeden Frans zyne nachtrust niet ontrooven; hy nam zynen hoed en zich bereidende om uit te gaen zegde hy:
‘Frans ik moet morgen op het schavot eenen mensch het hoofd afslaen.’
‘Pas maer op, Geeraert! antwoordde Frans met ongevoeligheid, want zoo gy misslaegt wordt gy doodgeworpen gelyk de beul Hermen; maer dan zal ik u bystaen.’
De jonge scherpregter bezag Lina met eene diepe droefheid en ging naer de deur om het meisje te verlaten, eenen traen uit zyn oog vagende. Zy wierp zich nogmaels om zynen hals en sprak de volgende woorden tusschen haren zoen:
‘Op het galgenveld zal ik by het schavot staen...... bezie my dan wel!’
En zy hoorde, met weenend oogen en met benepen hart, de stappen van haren minnaer in de straet galmen en vergaen. -
hendrik conscience.
(Het vervolg hier na.)
|
|
Auteursrechtvrij
