De Noordstar. Jaargang 1

[p. 97]

Hildame de Gitana.
Aen mynen vriend W. Vertommen.
Kunstschilder.

I.

De nacht had zyne zwarte vlerken over het aerdryk uitgespreid. De najaerswind huilde verschrikkelyk over het wyduitgestrekte land en schudde de verdroogende takken der eiken, welkers bladen ritslend op den grond nederrolden en dan als het vege kaf op de vleugelen des winds wegstoven. De lucht was zwart en dik; slechts in een enkel gedeelte zag men den hemel ontbloot en daer stonden ontallyke starren schitterend te pronken. De maen echter bleef achter de wolken verscholen en kon hare zilveren stralen slechts in het gestarnd deel uitspreiden. Eene gryze kleur, met zwart roode tinten doorzaeid, spreidde zich als een tapyt over den killen grond en verschafte de natuer eene treurigheid die den boezem als benouwde en toeneep.

Op dit gruwlyk, eenzaem uer, onder dien guren hemel, in het midden der ydele uitgestrektheid van een plein in Saksen, zat een aental persoonen voor eene

[p. 98]

tent geplaetst. Zy hadden zich in een halven kring geschaerd en zaten plat ter aerde. Zoo de maen hare zilveren stralen op hunne aenzigten had kunnen nederschieten, zou men bemerkt hebben welke bruine tint hunne lichamen kleurde; men zou gezien hebben welke fonkelende oogen in hun hoofd rondrolden en hoe de kleederen hun slodderig over de lenden geworpen waren en nauwlyks hunne lichamen bedekten. Ja, wie hunne trekken bespeurd had, zou zeker met bevreestheid bevangen zyn geweest; want schoon het aenzigt van sommigen tamelyk regelmatig was, stond er evenwel iets afschuwlyks, iets verschrikkends in hunne trekken te lezen.

Het was een hoop zwervende Heidensche of Gitanos gelyk men ze noemde.

Allen hadden hunne blikken op een ouderling gerigt, welke in het midden geplaetst was en hun het woord toestuerde. ‘Ja, kindren, sprak hy, de wereld versmaedt ons; afschuwen of hoonend medelyden boezemen wy den menschen in. Allen hebben eenen vloek over ons uitgesproken en gezworen ons te vervolgen. - Wie is dit volk, hebben zy gezegd, dat overal zyne tenten uitspreidt, dat onze zeden niet navolgt en zich onder het maetschappelyk juk niet wil buigen? - En zy hebben met verachtenden blik op ons nedergezien -’ Maer ziet, kindren, slaet uwe oogen op dit enkel gestarnd deel des hemels, dat alleen met geene grauwe wolken overdekt is, dit, dit is ons Volk; daer, daer blinkt onze Alfaras;^(*) daer blinken onze geliefkoosde

(*) Arabische naem van het Gestarnte Pegasus en der byzonderste star deszelfs.

[p. 99]

starren, ziet gy! daer is de beeltenis van ons geslacht!.. Wy ook, wy blinken op de werled! Ons is de verlichting, aen ons, kindren, aen ons de in het donker begravene volken te onderrigten; aen ons in het boek der toekomst te bladen en het den onverstandigen voortespellen. Neen! niet aen hun, maer aen ons is het regt der verachting; ons komt het toe medelyden met hen te hebben en hen te vloeken!... Wacht u ook wel van ooit met dit verachtelyke volk vrede te maken: wee hem! die onze zeden niet getrouw blyft en hunne valsche droomen voor de heilige leer onzer luchtgoden durft stellen.....’

‘- Wee hem! antwoordde de gansche schaer.’

‘Gevloekt! hervattede de oude gryze; wie ooit het oor aen hunne logens leent en zich voor hen bukt!’

‘- Hy zy gevloekt?’ hernamen allen.

De ouderling ging nog eenen tyd in zyne verwenschingen voort en eindigde met eene aenroeping aen de starrenwereld, welke de gansche stoet herhaelde. Nu hieven zy zich van de aerde en slopen als nachtspooken hunne tenten binnen.

Eenige oogenblikken later had de slaep zyne zachte vlederen over hunne hoofden gestreken en hun het rustzap gul ingeschonken; want de slaep is ook weldoende voor die zonen der wildernis, voor die kindren, die in het midden der wereld als in eene ydele woesteny leven en in den schoot der beschaefde volken hun wild leven slyten. Gerust leggen zy des nachts het hoofd neder en schoone droomen vervullen ook hunnen zachten slaep. Allen hadden zich echter niet in de armen der rust begeven. Hildame de dochter des ouder-

[p. 100]

lings was de tent niet binnengetreden en doolde, bevreesd en bevend van koude, in de ydele uitgestrektheid van het Saksische plein.

Hildame was pas zestien jaer. In het midden der ruwe en onbeschaefde menschen haers geslachts, stond zy als eene lelie te pryken. De bruingele tint, welke haer aenzigt bekleurde, hare zwartgroene oogen, hare breede en fyne wenkbrouwen gaven aen haer voorkomen iets dat den Egyptischen stam scheen aenteduiden. Een groote sluier omgordde haer tengre lichaem en verhief zich in eene soort van kleine kap op haer hoofd welkers zwarte hairen achter by elkander getrost waren en slechts twee strenen naest het aenzigt lieten nederrollen. De wind schreeuwde nog verschriklyk en het tedere meisje vlood altyd voort; hare fyne vingeren grepen bitsig den sluier vast die haer omgordde en welke de wind gedurig met geweld achter haer deed wapperen. Eindelyk was zy de breedte van het plein overgesneld en tot by een aental groote eiken boomen gekomen, welke zich daer opdeden en als een klein bosch uitmaekten. ‘Hildame, zuchtte eene zoete stem, en het meisje viel in de armen van haren minnaer. Er is iets zaligs in het oogenblik waerop men, na langen tyd den engel welken men zyn hart heeft toegeeigend gewacht te hebben, denzelven eensklaps voor zich ziet staen, en dat men aen zynen boezem de warme leden drukt van die aen welke onze ziel vastgekleefd is; dan, wanneer men zyne oogen in de blikken van haer welke onzen levenslust uitmaekt, mag spieglen, en wy onzen geest, als aen de aerde onttogen, in hoogere wereld voelen zweven, dan gebeurt er in onze ziel iets

[p. 101]

onbeschryflyks, iets onuitlegbaers, waervan het gevoel alleen ons een denkbeeld kan geven. Dit zalig oogenblik werd de minnaer van Hildame gewaer. Hy voelde zyne geliefde by hem; hy drukte ze op zyne borst en las zyne vreugd en geluk in hare zachte blikken. Ook was hy teenemael gelukkig, de jongeling, en die stond deed hem al het verdrietige eener al te lange verbeiding vergeten. Nu drukte hy eenen warmen zoen op de wangen des meisjes en sprak: “lieve, waerom hebt gy my zoo lang doen wachten en my doen vreezen door u verlaten te zyn?” De maegd antwoordde niet; maer vloog hem vurig om den hals en hunne warme adems mengden zich eene tweede mael.” ô! Ik zie u, myn beminde, zuchtte Hildame en dit is genoeg. Ik ook vreesde u niet te zien, want de aenspraek heeft dezen nacht zoo lang geduerd; verschrikkelyke woorden zyn uit myns vaders mond gekomen; afschuwlyke vloeken hebben zy over uw geslacht uitgesproken. Ik beefde, myn welbeminde; want die verwenschingen vielen ook op uw hoofd en hunne vloeken zyn nooit zonder gevolg. - “ô Vrees niets, myn engel, antwoordde de jongeling, vrees niets: hunne woorden hebben geene kracht; hunne vloeken zullen my niet beschadigen.” “- ô Spreek zoo niet, Werner, nooit is de vloek van eenen Gitanos ydel geweest... Zy hebben my insgelyks gevloekt...... Onze liefde zal ons onzalig zyn!.... Ach waerom zyt gy ook geen Gitanos?” - En gy, engel, waerom zyt gy eene Gitana? Waerom moet gy aen dit gedoemd geslacht toehooren! Gy zoo zuiver, zoo rein, waerom moet gy in het midden dier onzuivere menschen leven?’ Hildame antwoordde niet;

[p. 102]

maer hare armen vaster om heur minnaers leden slaende, liet zy haer zwierig hoofd op de borst des jongelings nedervallen en bleef eenen langen tyd in die houding. Werner tot in de ziel geroerd, drukte een' vuergen zoen op de blanke schouderen der maegd en riep uit: ‘ô! Wat is er aen gelegen Hildame, van welk geslacht wy zyn? Onze liefde is ons genoeg!’ - ‘Ja, gy zegt wel, myn beminde, sprak het meisje, gy zyt voor my alles; zonder u zoude de wereld my naekt en ydel schynen; met u toont my alles levendig; by u veracht ik de verwenschingen der boozen, by u spot ik met de vloeken welke zy op onze hoofden uitspreken; ydel en krachteloos zyn ze!..........’

‘- Niet zoo, dochter, sprak eene grove stem, onze vloeken zyn nooit krachteloos!..’

En het meisje voelde eene koude, zware hand op hare schouders nedervallen. Zy keerde het hoofd en zag den ouderling, heur vader, voor haer staen. Eene verschrikkelyke gil ontvloog haer mond en zy krampte zich als eene slang aen haren minnaer vast.

Reeds lang had de ouderling iets in het gedrag van Hildame bemerkt. Eenige zuchten, welke soms aen 's meisjes boezem ontglipten, eene mymerende droefgeestigheid, welke haren geest soms beviel; eenige woorden, onwetend, aen heur mond ontvallen; dit alles had de aendacht haers vaders opgewekt; want niets kon aen zyne aldoorziende oogen ontsnappen. Ook had hy weldra de waerheid getast. - ‘Vrouw, sprak hy tot de moeder van Hildame, toen zy in de tent getreden waren, onze dochter is my verdacht geworden; buitenge-

[p. 103]

woone dingen heb ik reeds lang in heur gedrag opgemerkt; en ik wil de waerheid derzelve weten. Maek geen gerucht, ik ga.’ De moeder des meisjes had wel eenige woorden willen zeggen, want zy beminde Hildame en vreesde voor haer; doch zy kende te goed de inborst des gryzaerds om hem de minste opmerking te durven maken. Zy beefde voor hare dochter en eene droevige ongerustheid maekte zich van haer hart meester.

Intusschen sloop de ouderling stil, als een nachtspook langs de tenten, en, aen die van Hildame gekomen, hield hy eerst het oor tegen het linnen en bleef eenige oogenblikken beweegloos staen luisteren. Geene ademhaling trof zyn gehoor. Toen stak hy het hoofd naer binnen en vond de tent ledig. Nu wierp hy eensklaps zyne blikken op het uitgestrekte plein, en zoo als de arend de zon aenstaert en met zyne oogen door den gloed dringt, zoo ook scheen hy de vlakte aftemeten en met zyne scherpe blikken door de dikke duisternis te booren. Een oogenblik had hy slechts noodig gehad om rigting aen zyne schreden te geven; want zyne aldoorziende oogen hadden in de verte iets wit zien zweven, en dit werd zyn oogpunt. Bewonderlyk was het te zien met welken vurigen tred de gryzaerd zynen loop voortzettede en hoe hy weldra de stappen zyner dochter inhaelde. Juist kwam hy in tyds om de laetste woorden van het gesprek der twee geliefden te hooren en om met zyne donderende stem de harten der jongelieden als te vermorzelen.

Deze onverwachte verschyning had op Werner een verschrikkelyk uitwerksel gehad. Hy was op het eer-

[p. 104]

ste oogenblik als verpletterd geweest; doch weldra regtte hy het hoofd met trotschheid op en de maegd met zynen linken arm omvattende, greep hy vurig zynen dolk, en denzelven om hoog torschende, staerde hy grynzend op den ouderling. Deze tastte haestig in den lederen gordel die hem het lyf omringde en een schreeuw gelyk aen dien eener hyena ontvloog zynen mond. Hy had zynen dolk vergeten. De maen kwam nu in eens uit de wolken gedoken en schoot hare weifelende stralen op het aenzigt des gryzaerds. Afschuwlyk was dit gezigt: de oogen draeiden hem fonkelende in het hoofd; zyne magere wezentrekken trokken zich stuiptrekkend by een en men hoorde zyne tanden op elkaer knarsen. Hildame wierp eenen blik op hem, liet eenen luiden gil en klemde zich nog vaster aen haer minnaer. Deze echter bleef onbevreesd staen en sloeg alle de bewegingen des ouderlings, met de grootste nauwkeurigheid gâ.

De gryzaerd weende van spyt en woede wanneer hy zyne onmacht erkende en zag dat hem de wraek voor dit oogenblik ontzegd was. Toen hief hy zyne lange magere armen op, stak zyne uitgemergde handen naer de twee gelieven en sprak op eenen gruwlyken toon: ‘Ik vloek u! Beide verwensch ik u! En gedenkt dat de vloek eens Gitanos nooit ydel noch krachteloos geweest is!.....’ Dit zeggend verdween hy den geliefden nog eenen verschrikkelyken blik toewerpende.

[p. 105]

II.

Reeds was de koesterende zomerzon ter kimme geweken en de vale duisternis had haer bruinevloers over het aerdryk uitgespreid. De maen verhief zich statig in den gestarnden Hemel en schoot hare zilveren stralen op de prachtige torens en de sterke muerwerken van de adelyke wooning van Werner. Hy wiens oog met den blik der maen in een der zalen van het kasteel had mogen doordringen, had voorzeker in zyn boezem gedachten van vrede en zuivere wellust voelen indringen. De droomer had in dezelve betooverende dichtervoorwerpen gevonden; en hy die gewoon is natuers schoonheden nateboetsen en in kleur hervoorttebrengen had niet min sterk door het tafereel dat zich daer aenbood getroffen geweest. De wanden der zael waren prachtig met zyde behangen; fluweele rustbedden, wier donzige kussens tot den sluimer uitlokten, waren rond dezelve geschikt en eene glaze luchter, die van het hooge en kostelyk uitgewerkt gewelf daelde, spreidde zyne glinsterende armen in het wyde vertrek uit. De grond was bedekt met een gemollig en donzig vloertapyt met duizende kleuren doorzaeid en waerin de voet zich met eene zekere vergenoegdheid plaetste. Twee hooge leunstoelen, met roodzyden damast bekleed, stonden naest elkander digt by het venster der zael. In den eenen zat Werner, het hoofd in de hand gezegen en op een der armen des stoels leunende; in den anderen rustte de schoone Hildame. Dit alles was verlicht door

[p. 106]

eene enkele strael welke zich uit den luchter uitschoot en door het duizendvormig glas deszelfs spelende, zich zachtglanzend door de kamer heenspreidde. Hildame was niet meer het eenvoudig Boheemsche kind wiens schoonheid onder het linnen kleedsel uitstak. Zy was niet meer dat kind der wildernis dat, in zynen ongekunstelden opschik, echter zoo verleidend en betooverend was. Neen! Zy was eene ryke vrouw geworden. Het linnen kleed, dat voortyds met lossen plooi hare leden omgordde, was in een gouden gewaed veranderd dat haer den tengren middel omsloot en den vorm haers lichaems gelyk maekte aen dien welken onze verbeelding den silfen toeschryft. Hare zwartbruine hairlokken, die haer eertyds ongestrengeld en los om den hals en op de schouderen rolden, waren nu in fyne tressen opgeschikt en daelden in gevlechtene strenen naest haer englen wezen neder. De ruwe armbanden, de grove oorboekels en de zware ringen welke haer voormaels versierden, waren door kostbare gesteenten vervangen en verhieven nog meer hare goddelyke schoonheid. Minder schitterend, doch niet min kostelyk, was Werner uitgedoscht. Een zwartzyde opperkleed, met zilveren draed doorweven, bekleedde zyne borst en schouderen en maekte een wonderbaer tegenstelzel met de roode fluweel welke hem het overige des lichaems bedekte. Twee zilveren gespen met diamanten doorzaeid, glinsterden op zyne ligtblauw zyde schoenen die hem den voet schoeiden en weerkaetsten hevig de lichtstralen welke zich in zyne gladde oppervlaktens vereenigden. Zyne oogen waren met liefderyk medelyden op Hildame gevestigd en hy sprak tot haer: ‘Lieve waer denkt gy

[p. 107]

aen? Welk gepeins beknelt uwen geest toch dat gy uwe blikken zoo styf voor u wendt en op niets schynt achttegeven?’ Hildame scheen op deze stem als uit hare mymering te ontwaken. Zy stuerde teder hare oogen op haren echtgenoot en een englen lach beliep hare zachte wezentrekken. Werner schoof nu den zwaren leunigstoel digter by dien van Hildame en haer minzaem in de oogen ziende, greep hy haer zoetjes de hand en scheen zyne welbeminde eenige woorden aftesmeeken. ‘ô Werner! zuchtte deze, weet gy dan niet waerom ik in gedachten verzonken ben, waerom de herinnering my overvalt? Weet gy niet dat het vandaeg dry jaer is dat ik onze tenten ontvlugt ben, dat gy my op uw kasteel gebragt en my uw adelyk geslacht hebt bekend gemaekt, dat gy my tot bruid verkoren hebt?’ - ‘ô Ja Hildame, dit weet ik; ik gedenk nog dien gelukkigen dag op welken gy my toegeeigend zyt geweest, wanneer ik u in myne wooning heb mogen brengen en de ryke schatten, welke myn vader my achter gelaten heeft, voor uwe voeten heb kunnen nederleggen. ô Ja! het geheugt my nog welke innige vreugden ik gevoelde toen ik met u in myne armen door de duisternis heenvlood en u op mynen hygenden boezem prangde. ô Hoe verrukkend was my die stond toch niet! Hoe fier was ik niet op den zaligen schat welken ik tusschen myne armen voelde. Ja, ik herinner my nog wel dit oogenblik; maer zeg my, lieve, welke aenleiding kan deze herinnering u tot mymery en mistroostigheid geven? Zou de blydschap niet eerder onzen geest moeten vervullen wanneer wy ons vorig lyden met ons tegenwoordig geluk vergelyken? - ‘Vergeef my, Werner,

[p. 108]

vergeef aen myne ontrustende inbeelding; maer die dag brengt ook in myn geheugen de afgryslyke vloek welke er op onze hoofden is uitgesproken geweest. Ik vrees, Werner, voor u vrees ik; het schynt my dat ik gedurig eene hand boven uw hoofd zie, gereed om u den doodsteek te geven....... Gy grimlacht... Ik weet het: gy gelooft aen myne voorgevoelens niet; uwe ziel is gerust en niets kan in u schrik verwekken. ô Gy kent de Gitanos niet; gy weet niet welke wraek en welke haet er in hun hart kunnen woonen.’ - ‘Kind, sprak Werner lachend en haer zoetjes tot zich trekkende, wanneer zullen toch die ydele droomen uwe hersens verlaten?..... Wanneer toch zal die ongegronde vrees uw hart ruimen en uwen geest vry van kommer en nadenken laten.. ô Wees gerust, Hildame, ging hy voort, eenen warmen zoen op hare lippen drukkende, wees in vrede, niemand zal of kan onze rust stooren. Verban toch, bid ik u, deze droeve gedachten en smaek zonder achterdocht de vreugden welke u toelachen.....’ Hildame stuerde nu hare zachte blikken tot haren echtgenoot, boog haer zwierig hoofd met liefde tot hem en het hetzelve met wellust op zyne schouders dalen. - ‘Ja, myn welbeminde, sprak zy, ik bedroef my te vergeefs; ydele inbeeldingen vervullen mynen geest en ontrusten my.’ En minzaem sloeg zy hare armen om den hals haers gade, en beide bleven zoo eenen langen tyd in verrukking aen elkander vastgekleefd. ô Welke vreugd voelde zy op dien oogenblik haer hart bestroomen! Welke wellust voelde zy in haren boezem gieten en hare ziel als opbeuren! Hildame vergat nu in eens hare vrees en slechts de zuivere liefkozingen haers mans

[p. 109]

gewaer wordende gaf zy zich teenemael aen de liefde over; en deze was in hun beide nog ongeschonden gebleven. Dry jaren in den schoot des huwlyks doorgebragt hadden hunne min nog niet kunnen verhinderen; maer hadden dezelve nog meer doen aengroeyen: de nyd, welken zy wisten dat men hun geluk toedroeg, was hier mogelyk eene groote rede van...................

Toen zy de oogen oprigtten, zagen zy voor zich het afschuwlyk gezigt van den ouden Gitanos, die, de armen in elkaer gekruist, zyne twee gloende oogen op hen gevestigd hield.

Zoo als een die zich op roozenbladen en geurige bloemen weeldrig ter ruste zoude nedergestrekt hebben en by het onwaken een grynzende tyger voor zich zoude zien staen; zoo ook waren Hildame en Werner op het gezigt des oudelings getroffen. Werner spreidde zyne oogen open en zag den gryzaerd starlings aen; want het dacht hem dat dit eene droom was. De Gitanos staerde op de twee getrouwden en scheen hen als aen zynen blik vasttehechten en te betooveren. Hildame, door het aenzien haers vaders als bedwelmd, bleef roerloos zitten: eene doode kleur verspreidde zich eensklaps op hare wangen en deed haer aen een marmeren beeld gelyken. De gryzaerd juichtte in zyne ziel en verheugde zich in den pynlyken schrik welken hy den jongenlieden veroorzaekte. Eene helsche grimlach van vergenoegen bekroop zyne uitgemergde wezentrekken; zyne armen wrongen zich met eene stuiptrekkende wellust in elkaer en het was hem of er een nieuw leven in zynen boezem gestort werd en of er jonger bloed in

[p. 110]

zyne aders omliep. Op eenen vervaerlyken toon sprak hy: ‘De vloek eens Gitanos is nooit krachteloos geweest... en zyne wraek heeft nooit gefaeld!......’ Nu liet Hildame eenen grooten schreeuw en klemde zich aen haren echtgenoot vast. Deze scheen een weinig van zyne verbaestheid te herkomen en greep naer den kostbaren dolk die hem aen de borst hing. Op dit gezigt sprong de ouderling driftig toe, ontsloot zyne lange armen en verhief zynen zwaren dolk: ‘hy ontbreekt my geene tweede mael;’ riep hy; en met de eene hand Hildame wegtrekkende, stiet hy met de andere het moordtuig in de borst haers echtgenoots, die stervend op den grond nederstortte.....

De oude Gitanos sprong nu in eens tot de deur der zael, sloot het binnenslot vast en verydelde aldus de hulp welke de bediende, die op den schreeuw van Hildame naer de zael gesneld kwamen, hadden kunnen toebrengen. Koelmoedig keerde hy alsdan tot zyne dochter weder. Deze had zich op Werner geworpen en omhelsde weenend zyne stervende wezentrekken. Zy greep zyne handen en bevochtigde dezelve met hare tranen; want nu ontsprong er een vloed van warme tranen aen heur benepen hart. ‘Werner, schreide zy, myn welbeminde, myn Werner!......’ Deze opende nog eens zyne stervende oogen, wierp nog een' blik op zyne beminde Hildame en de geest ontvloog hem. Nu wendde de ongelukkige vrouwe het oog op haer vader en zag het helsch vergenoegen in zyne trekken uitgeprent en hem in zyne ziel juichen....... ô! Dit gezigt was te hard, die schok was te zwaer voor het teder hart der echtgenoote en zy viel machteloos en bezwymd ter aerde neder.

[p. 111]

De Gitanos greep haer in zyne forsche armen en een bedekte deur in den wand openende, vlood hy onbevreesd met haer eenen duisteren, onbekenden trap af.

Toen Hildame van hare bezwyming herkwam, was het middernacht en zy bevond zich in een wyd uitgestrekt plein en in de armen van den verschrikkelyken Gitanos die, zonder een enkelwoord te spreken, altoos zynen weg vervoorderde.

III.

De zon verhief zich met eene statige pracht en praelde heerlyk in eenen zuiveren hemel. Mildryk schoot zy nu hare koesterende stralen op het Saksische land en leende een verrukkend aenzien aen de gansche natuer. De droppen morgendauw, welke als zilveren tranen op de bladen der boomen en planten lagen te glinsteren, zag men allengskens meer en meer vermindren en door de zon als ingeademd worden. Zoo men nu en dan geene kleine wolkgevaerten, welke in de lucht rondzweefden, ontdekt had, had men zich ligtelyk kunnen inbeelden in een aengenaem oord, onder den schoonen hemel van Italië te zyn, en een dier pure morgenstonden te genieten welke men in die zalige streken zoo dikwyls in den voorzomer aentreft.

Op dien aengenamen morgenstond, by die lachende en milde natuer, zat eene menigte Gitanos op den grond uitgestrekt. De slordigheid en onreinheid hunner

[p. 112]

kleederen, de vervaerlyke en koude uitdrukking welke op het gezigt der ouderlingen te lezen stond, maekten eene treurige tegenoverstelling met het lachend voorkomen welke de ryke natuer aenbood. De Boheemsche kinderen hadden deze mael hunne tenten niet uitgespannen en men zag ligt dat deze plaets hun ter geener wooning verstrekt had; want geene minste voorzorgen of schikkingen waren er genomen geweest. De pakken, welke hunnen zwervenden huisraed inhielden, lagen tegen den grond op eenen hoop getast en waren ongeroerd gebleven.

De plaets waer de schrikverwekkende schaer zich bevond, kon met regt aen eene bergengte vergeleken worden. Een kleine heuvel, met ligte boomgewassen bedekt, verhief zich aen de eene zyde en scheen zich als te vereenen met de hooge kruin der honderdjarige eiken welke zich aen den anderen kant opdeden en zich in een duister, digt bosch verloren. De stralen der zon, welke zich tegen de boomen uitschoten en van welke er eenige tot op den grond nedervielen, schenen met de duisterheid, die als uit het bosch opsteeg, te vechten en leverden een betooverend en schilderachtig vertoog op.

Er was op de gelaetstrekken der Bohemers eene zekere soort van ongerustheid te lezen. Eenige wandelden met ongeduld door de verstroeide schaer en sloegen dikwerf hunne blikken op de vlakte die zich voor hen uitstrekte. Nu en dan klom er een op den heuvel, staerde haestig in het ronde en kwam zich weder by de andere vervoegen. Geen enkel woord werd er tusschen de menigte verwisseld en men zoude ligt gezegd

[p. 113]

hebben dat die hoop mannen een deel menschenvormige werktuigen geweest waren, zoo de telkens verwisselende uitdrukkingen welke men op hunne aenzigten bespeurde, hunne inwendige gedachten en hartstogten niet hadden te kennen gegeven. Eensklaps blonk eene heldere strael van vreugd in ieders oogen en een grimlach van vergenoegen beliep aller aenzigten.

Zy hadden in de verte eenige persoonen zien naderen. -

In een oogenblik waren Hildame, de gryzaerd en twee anderen die hem ter hulp gediend hadden, in het midden van den Boheemschen kring.

Nu kropen allen van den grond op, omringden de nieuwgekomene en sommigen staerden met gierige oogen op het ryke gewaed van Hildame die, bleek en afgemat, hare blikken ter aerde hield geslagen en eene doode gelyk scheen. ô! Door welke foltering voelde zy zich het hart benypen wanneer zy alle die gretige oogslagen op haer gevestigd voelde, wanneer zy de koude handen der oude vrouwen op hare tengere leden voelde wandelen, en hare ryke kleederen met afgunst zag aenraken. ô! Die aenrakingen drongen tot in hare ziel en vielen haer als killig ys op het hart. Er was eene zoo innige droefheid in de ziel van Hildame dat zy als machteloos en van hare rede beroofd scheen. Zy voelde hare oogen bezwaerd en als toegenepen, hare lippen kleefden aen elkaer vast, haer gorgel was droog en brandend en eene geweldige dorst pynigde haer op eene afgryslyke wyze. Onmooglyk was het haer een enkel woord uittespreken en het scheen of de spraek heur ontnomen was. Intusschen gingen de Bohemers in hun-

[p. 114]

ne helsche bezigtingen voort en maekten het zich tot eene vreugd den schrik in het hart dier tedere vrouw optewekken. ‘Kindren, sprak de oude Gitanos met verwoedheid, terwyl hy het zweet dat zyn schedel bedekte, afvaegde, het schynt dat dit goud u de oogen heeft betooverd, wat deert u?....’ Op dit verwyt van den gryzaerd stapten allen achterwaerts en schenen als beschaemd over hunne nieuwsgierigheid.

De oude Gitanos ging voort:

‘Kindren van Alfaras, sprak hy op eenen profetischen toon, bukt uwe hoofden en dankt de Goden die gedurig over ons waken en ons, die men als verworpelingen aenschouwt, onze vyanden doen trotseren en vroeg of laet over hen doen zegevieren. De wereld erkent onze macht niet, neen; het openbaer regt is in onze handen niet; maer de haet kan evenwel in ons hart schuilen en er de wraek voortteelen; en dan ontbreekt het ons aen geduld noch dapperheid; dan weten wy ons eigen regt te doen zonder de wereld te vreezen!’ Nu trad de gryzaerd tot by Hildame en zyne handen over haer hoofd uitstekende: ‘luistert, kindren, riep hy; deze vrouw was weleer myne dochter. Zy heeft de woorden welke my uit den mond kwamen in den wind geslagen; zy heeft met myne vermaningen den spot gehouden; zy heeft myn vaderlyk regt miskend: als vader vervloek ik haer en ken haer als myn kind niet meer!.......... - Zy heeft gezondigd tegen de wetten die onder ons bestaen; zy heeft den eed gebroken die ons aen elkander vasthecht: als opperhoofd onzes volks veroordeel ik haer!........ Kindren! Zy is de dood schuldig! Doeming op heur misdadig

[p. 115]

hoofd en dat onze vloek haer na de dood nog volge en haer gestaeg verplettere!.... Voor haer geen heil, geen geluk in de starrenwereld. Nimmer zweeft zy met de luchte schaer onzer broederen in de glinsterende pleinen der Hemellichten. Nimmer rust zy op den zachten glans der starren en verzadigt zy zich in de bespiegeling van den grooten Alfaras! Nimmer zal hare geest zich in wellust baden en als een glanzende lichtkorn, het oneindige ruim doorschieten. Neen! geene vreugden, geen zielsgenoegen zyn haer beschoren: niets dan knaging en woedend naberouw zullen haer ten deel vallen! De duisterheid alleen zal hare eeuwige woonste zyn!....’

De woorden des gryzaerds hadden eene wonderbare kracht op de menigte. Allen waren tot in het binnenste der ziel geraekt en schenen als in geestdrift opgetogen. Slechts blikken van afkeer en verachting wierpen zy nu op de ongelukkige Hildame die nog altyd roerloos stond en als ontgeest scheen.

Het was waerlyk bewonderensweerdig hoe het teder meisje aen dit alles kon wederstaen, en hoe haer de krachten nog niet begeven hadden; doch zy was al te fel in de ziel geschokt, zy was te zeer ontzet om nog iets te gevoelen: eene soort van bedwelmdheid had haer aengegrepen en het gevoel in haer als uitgedoofd. De oude Gitanos bemerkte die onbeweeglykheid, en die voor spot aenziende, ontstak hy in eene hevige gramschap, sloeg zyne handen met verwoedheid om 's meisjes leden, en het goudzyden gewaed vastgrypende, scheurde hy het aen stukken en rukte het met geweld van haer lichaem: ‘Kindren, riep hy, die vrouw be-

[p. 116]

spot ons; dat men ze vastgrype en my van haer ontmake!’ Op dit geschreeuw naderden eenige der Bohemers en sloegen hunne handen met nydigheid op de tengre leden van Hildame. Doch in eens vloog er nu eene vrouw uit de schaer, en de afgryslyke mannen achteruit stootende, wierp zy zich weenend by Hildame neder en: ‘myne dochter!’ ontviel aen hare lippen. Deze stem scheen een buitengewoon uitwerksel op Hildame te maken; want zy rigtte in eens hare blikken op en scheen als uit hare ongevoeligheid te ontwaken. Zy liet het oog op de vrouw vallen en er was iets in haren blik dat terzelfder tyd medelyden, afschrik en liefde te kennen gaf. Eenige oogenblikken bleef zy aldus op de oude vrouw staren en het woord: ‘myne moeder,’ viel traegzaem van hare lippen. Nu zag men het leven als wederom in haer storten, en, hare moeder in heure armen prangende, drukte zy dezelve met liefde tegen hare borst, terwyl een vloed van tranen aen hare oogen ontstroomde. Hildame voelde heur hart verligt en haren geest herleven; doch met deze herstelling kwam de bewustheid haers ongeluks ook in haer verstand weder, en op een oogenblik ontwaerde zy alle de afgryslykheid van haren toestand. ô! Dit gezigt verzwakte haer, en toen het gedacht eener schrikkelyke dood zich in haren geest opdeed, voelde zy zich het hart benypen en de vrees deed alle hare lidmaten beven: ‘ô vergeving! snikte zy, hare armen tot den ouden Gitanos uitstekende, vergeving! ô! Moord my niet vader! Heb medelyden met uwe dochter!’ - ‘Gy zyt my geene dochter meer,’ schreeuwde haer de gryzaerd toe, en zich tot de moeder van Hildame

[p. 117]

wendende: ‘vrouwe, zegde hy, verwyder u van dien verworpeling, eer u myn vloek ook mede verplette.’ Een blik van hevige gramschap vergezelde die weinige woorden, en de oude vrouw kende te wel de inborst haers mans om aen zyn gebod ongehoorzaem te zyn. In tranen van weedom en medelyden stikkende, verliet zy hare dochter, heur nogmaels een blik toewerpende waer moederliefde en slafelyke vrees in te lezen stonden. ‘En nu, ging de gryzaerd tegen Hildame voort, nu vloek ik u nogmaels en lever uw lichaem aen de straf over. Kindren! Dat het regt geschiede!.....’

Niet zoodra had de ouderling dit woord uitgesproken of twee der Gitanos stapten uit de schaer en klommen met de grootste behendigheid eenen boom op; en eenen der laegste takken, welke zich over de menigte uitspreidden, met hunne straffe handen vastgrypende, lieten zy zich tot aen het einde afryzen en deden door het gewigt huns lichaems den tak tot by den grond buigen. Dan, eene koorde aen het toppunt des taks vasthechtende, hielden zy denzelven tot by den grond gebogen. Hildame had deze beweging met schrik nagezien en toen zy het gebruik deszelfs begreep, ontvloog eene vervaerlyke schreeuw haren mond en zy viel machteloos en stuiptrekkend ter aerde neder. De twee mannen grepen haer van den grond op en een oogenblik later verhief zich de tak weder in de hoogte en een vrouwenlichaem bewoog zich zwierend in de lucht.

Eenige stonden daerna verdween de gryzaerd met de heidensche bende achter de digtbewassene lanen des wouds.

p.f. van kerckhoven.