Noordnederlandse Historiebijbel

17 capittel

Op een tijt so vergaderden die Philisteen haer volc om te striden ende quamen onder die kinder van Ysrahel in Soccot.

[fol. 119ra]

Ende Saul ende die kinder van Ysrahel die vergaderden ende quamen jegen die Philisteen leggen in een dal. Ende si bereiden hem te vechten jegen die Filisteen. Ende die Filisteen stonden op enen berch ende tusschen hem beiden was een dal.

Ende daer quam een rose uut dat heer van den Philisteen. Ende sinen naem was Golyath. Ende sijn moeder was een jodinne ende sijn vader was een heiden. Ende hi was 6 cubitus lanc ende een hantbreet. Hi hadde een pansier an ende een helm op sijn hoeft ende rinchosen an. Sijn pansier was stalen ende woech 5.000 ciclen. Hi hadde enen stalen scilt op sijn scueren. Sijn speer was gelijc eens weversboem daer men dat laken op wint. Dat yser van den speer dat woech 600 cyclen.

Na den Ebreeuschen so is een cyclus een unce. Ende na den Latijn of Griex so is een cyclus dat vierendeel van een unce. Ende een unce is 2 loet.

Ende dese Goliath die stont voir dat heer van Ysrahel ende sijn sciltknecht bi hem. Ende hi seide: "Waerom sidi hier gecomen te striden? En ben ic niet een van den Philisteen? Ende gi sijt Sauls knechten. Kyest uut al uwen volc enen man die jegen my vecht. Verslaet hi mi, so sellen wi alle uwe knechten wesen ende u dienen. Ende versla ic u man, so sel gi ons knechten wesen ende

[fol. 119rb]

ons dienen." Ende also riep Goliath 40 dagen aneen ende boet die van Ysrahel te camp. Ende doe Saul ende al die van Ysrahel die woerden hoerden, doe waren si vervaert ende ontsagen hem seer.

Ysay, Davids vader, die was seer out. Hi hadde 8 knechten. Daerof waren die 3 bi Saul in dat heer van die outste. Ende David die was die joncste. Doe seide Ysay tot David, sinen soen: "Neemt dese pot spijs ende dese 10 broden ende gaet in dat heer tot uwen bruederen. Ende neemt mede een corf mit 10 casen. Ende besiet wat uwen bruederen doen. Ende bi wien dat si gescict sijn, dat weet mi te seggen." David stont des morgens vroech op ende beval sinen enen knecht sijn scapen te bewaren ende ghinc in dat heer tot sinen bruederen. Ende doe David in Magala quam, doe was dat volc an beide siden bereet te striden. Ende David hoerde cryeren ende ropen onder die van Ysrahel. Doe liet David die vaten mit die spijs staen die hi brocht ende bevalse een te bewaren, ende liep onder dat heer ende vraechde sijn bruederen hoe dat ment daer maecte. Ende doe hi mit sinen bruederen stont ende sprac, doe quam noch Goliath ende vermaende enen

[fol. 119va]

man tegen hem te striden. Ende David die hoerde dat ende sach dat die van Ysrahel weken voer dat ansicht Goliath ende waren seer vervaert. Doe riep daer een man: Waer daer yement van al die van Ysrahel die jegen Goliath enen camp vechten woude? Verwonne hi hem, die coninc soude hem rijc maken ende hem sijn dochter geven ende sijns vaders huys vrien van allen trybuyt. Doe seide David tot die mannen die bi hem stonden: "Wat sel men den man geven die den rose verslaet ende verlost die van Ysrahel uut haren anxt?" Doe verhaelden hem die mannen die reden dat hem Saul rijc soude maken ende hem sijn dochter geven ende sijns vaders huys vrien van tribuyt. Doe Elyab, Davids outste brueder, dat hoerde, dat David daerna vraechde, doe was hi toornich op David ende seide: "Waerom sidi hier gecomen ende laet u scapen gaen dwalen in der woestinen? Ic kenne uwe hovaerdie wel ende die scalcheit uwer herten. Gi sijt hier gecomen om den strijt te sien." Doe seide David: "Wat heb ic gedaen of wat heb ic geseit?" Doe ghinc David van sinen bruederen tot an\deren

[fol. 119vb]

mannen ende vraechde wat daer geropen wort. Doe seide dat volc, als hem eerst geseit was. Doe seide David: "Dit is wonder dat niement den onbesneden Philisteen en dar bestriden. Mer macht mi geboren, ic wil den camp vechten." Ende dat wort Saul geboetscapt.

Doe dede Saul David voir hem comen. Doe David voir Saul stont, doe seide hi: "Heer, en laet u hert niet versaecht wesen: ic ben u knecht. Ic sel gaen vechten jegen die roese." Doe seide Saul tot David: "Gi en doecht daer niet toe: gi en moecht hem niet wederstaen. Daerom, en vecht daer niet jegen, want gi sijt een kint. Ende hi is een vechter geweest van sijn joncheit." Doe seide David tot Saul: "Here, u knecht bewaerde sijns vaders scapen. Ende daer quam een leeu ende nam een scaep uut minen scapen. Ende ic vervolchde hem ende ic nam dat scaep uut sinen monde. Ende ic versloech ende dode den leeu. Ende daer quam een beer ende versettede hem jegen mi. Ic nam hem bi den muyl ende verscoerden ende dode hem. Alsoe sel ic desen onbesneden Philisteen doen, als ic den leeu ende den beer dede, omdat hi seit jegen die mogentheit Gods, des almachtigen levenden God. Ende God, die

[fol. 120ra]

mi bescermde van den leeu ende van den beer, die sel mi wel verlossen van sinen handen." Doe seide Saul tot David: "Gaet. God die wees mit u."

Ende hi toech hem an sijn pansier ende sijn harnas ende sette hem sinen helm op sijn hoeft. Doe seide David: "Ic en mach mi mit desen harnas niet verweren: ic en ben des niet gewoen te dragen." Ende David dede dat harnas uut ende nam sijn heerdenstoc in sijn hant. Ende hi nam vijf herde stenen. Ende hi stacse in sinen aesac ende beval hemselven God ende ginc jegen Goliath.

Ende Goliath quam hem jegen. Ende doe Goliath bi David quam, doe sach hi dattet een scoen jongelinc was. Doe seide Goliath: "Meen gi dat ic een hont ben ende dat gi mi mit enen stoc verjagen selt? Coemt tot mi. Ic sel u vleis geven den vogelen des hemels ende den beesten der aerden." Doe seide David tot Golyath: "Gi coemt tot mi mit enen swaert ende mit enen speer ende mit enen scilt. Ende ic coem tot u in den naem Gods als een kemp Gods om Ysrahel te verlossen die gi huyden bedroeft hebt. Ende God sel u geven in minen handen ende ic sel u hoeft ofslaen. Ende u vleis sel ic huyden geven den vogelen des hemels ende den beesten der aerden, opdat alle menschen weten moghen dat

[fol. 120rb]

God van Ysrahel machtich is ende dat Hi mit swaert noch mit speer sijn volc niet en bescermt. Mer Hi sel u geven in onsen handen." Doe quam Golyath jegen David. Ende David die haeste hem ende nam enen steen ende leiden in sijn slinger ende liep jegen Golyath ende warp den steen in sijn voerhoeft. Ende David haestede hem ende warp anderwerf ende dordewerf in sijn voerhoeft in een wonde, sodat Goliath ter aerden viel. Doe liep David tot hem ende toech Goliaths swaert uut sijn schede ende sloech hem sijn hoeft of. Doe die Philisteen sagen dat haer alrestercste man doot was, doe vlogen si. Ende die kinder van Ysrahel vervolchdense tot Accaron ende tot Geth toe. Ende si verslogense ende quetstense in den wege. Ende David die nam Goliath sijn harnas ende offerdet daer in den tabarnakel. Doe David tot Goliath ghinc om jegen hem te striden, doe vraechde Saul Abner, sijn maerscalc, van wes geslacht die jongelinc was. Abner die seide dat hi dat niet en wiste, mer hi seide, hi soudet hem vragen.

Doe David Golyath gedoot hadde, doe dancte hi ende loefde hi Gode ende maecte dien

[fol. 120va]

psalm: Benedictus Dominus, Deus meus, qui docet manus meas ad prelium et digitos meos ad bellum. Ghebenedijt si die Here, mijn God, die mijn handen leert tot striden ende mijn vingeren te vechten, ende als dien psalm uuthout.