Noord en Zuid. Jaargang 20

[p. 447]

Beeldspraak.

I. ‘Jammer dat de regeering onzer jonge Koningin beginnen zou met zulke kwade voorteekens in de kunstwereld der harmonie.

Ik schrijf deze laatste woorden niet zonder een verholen glimlach neder, omdat het te pas brengen van de troonsbestijging van Koningin Wilhelmina een soort cliché begint te worden, dat als hefboom om ondernemingen van allerlei aard in de aandacht en offervaardigheid van het publiek te verheffen moet dienst doen.’

Aldus de schrijver der Haagsche brieven in de Arnh. Ct. De ‘Kunstwereld der harmonie’ is ook niet onaardig. Dat er een Monde Artiste is, was voor een Amsterdamsch mensch reden genoeg, om een weekblad de wereld in te zenden onder den titel, de Kunstwereld, een woord te vergelijken met Kunstbloemen, Kunstmarmer, Kunstboter en derg.

Een cliché, dat als hefboom dienst moet doen! Dat cliché is... het te pas brengen van de troonsbestijging van Koningin Wilhelmina.

't Was immers in den Haag, dat het toezicht op krankzinnigen te wenschen overliet?

II. ‘Het... blad meent, dat Dr Kuyper in tal van bladen nogal eens hooren moet, dat evenmin suikerwater kan heeten.’

Jammer dat er hier niet staat ‘dat evenmin naar suikerwater smaakt.’

Dus: Dr. Kuyper moet iets hooren! Wat hij hoort kon het bulderen van een orkaan, het bruischen van de zee, he jubelen der volken, het ruischen der beekjes, het zingen der vogelen... heeten. Maar... als het (al of niet) suikerwater kon heeten, dan moest hij het slikken als het leelijk, proeven of genieten als het lekker was, d.i. fig. dan moest het een onaangename of een aangename gewaarwording bij hem opwekken, waartenemen door middel van den smaak, maar niet van het gehoor.

III. We hebben gezien, hoe zeer De Tijd door de cijfers van Mr. Treub ‘uit de lijken werd geslagen’ zooals Het Centr. het noemt.

Dus: de Tijd zat in een zeil (toch geen nat zeil?) in touwen vastgesnoerd en werd daaruit geslagen?

De matrozen kunnen ‘uit de lijken geslagen zijn’ of wel: ‘zij kunnen staan of kijken, alsof zij (ze bedoelen de zeilen) uit de lijken geslagen waren.’ Dat is het geval, als de storm heviger wordt. De zeilen zijn bij opkomenden storm gebrast en als de storm

[p. 448]

in woede toeneemt en de touwen gieren los, dan zijn de zeilen uit de lijken geslagen. Maar hier is geen storm opgestoken! Mr. Treub heeft cijfers genoemd, die bewijzen, dat de Tijd ongelijk heeft, dus... de Tijd zal bewijzen moeten leveren, men heeft de Tijd ‘den mond gesnoerd,’ de Tijd ‘vleugellam geschoten’, de Tijd ‘den mond gestopt’ de Tijd ‘dood gemaakt’; wat men echter niet gedaan heeft en ook niet heeft kunnen doen, dat is ‘de Tijd uit de lijken geslagen.’

IV. Van de vereeniging ‘Nijmegen Vooruit’ wordt gezegd: ‘De vereeniging is een vraagbaak, waarbij men nimmer te vergeefs aanklopt.’

Een vraagbaak is op zich zelf al een raar ding; ‘een baak, waaraan men vragen richt’, maar het monsterwoord is bij gebrek aan beter in gebruik genomen en gebleven.

Nu zal men bij die vraagbaak kunnen aankloppen! Waartoe? Wie zal dat hooren?

Men kan bij iemand aankloppen en denkt daarbij, dat men de deur opendoet, den kloppenden binnenlaat, zijn verzoek hoort en hem helpt. Maar als die iemand een vraagbaak is?!

V. Dit is reclame-beeldspraak, maar een taal, die voor godsdienstwaanzin bij den schrijver doet vreezen, citeerde indertijd de Haarl. Ct. in het volgende:

‘Dit standpunt verschilt zoo van mysticisme en methodisme ter eener zijde, hetwelk de touwen kapt, waarmee het schip van wetenschap ligt vastgemeerd aan den steiger van het geloof, als van het criticisme ter anderer zijde, dat eerst door weten als kok het gerecht van het geloof tot verteerbare spijs voor de gasten wil maken.’

VI. De hoogste prijs in den narren-wedstrijd komt echter den ongenoemden Geheimrat toe, door wiens geniale taalbeheersching in de keizerlijke oproeping aan het leger omtrent het invoeren der Duitsche kokarde o.a. gezegd wordt:

‘De op Frankrijk's slagveld met stroomen heldenbloed bezegelde wapenbroederschap van het Duitsche leger, werd de hoeksteen van het nieuwe Rijk, van den band, die Vorsten en volken van Duitschland omsluit.’

De ‘wapenbroederschap’ werd de ‘hoeksteen’ van een Rijk, de ‘hoeksteen’ tevens van een ‘band.’ Zoo'n band met een hoeksteen! Zoo iets kan men alleen aan een Keizerlijk hof zien; gewone menschen kennen dat niet.