Noord en Zuid. Jaargang 18

[p. 571]

Boekbeoordeeling.

Stelcursus Oefeningen in het mondeling en schriftelijk uitdrukken der gedachte door J.H. Gaarenstroom en J.W van Dalfsen, 3 stukjes. Amsterdam, W. Versluys 1895.

Met dezen nieuwen Stelcursus zullen de schrijvers ongetwijfeld veel succes hebben. Zij staan o.i. op het eenig ware standpunt, dat men tegenwoordig ten opzichte van het onderwijs in het stellen kan innemen. De beide eerste stukjes (het derde gaat ver boven de krachten der leerlingen van eene gewone lagere school) zijn met zorg bewerkt en oordeelkundig ingericht. Terecht erkennen de schr, dat veel van de behandelde leerstof, (n.l. van aardr.k, geschiedenis en natuurkennis) geschikt is tot schriftelijke reproductie en daarom stellen zij voor aan de behandeling der 2 eerste stukjes drie jaar te besteden, opdat men dan van tijd tot tijd eene steloefening ontleenen kan aan de in de klas behandelde leerstof Daarom worden er geen onderwerpen van geschiedkundigen of natuurkundigen aard behandeld, maar zijn de oefeningen gegroepeerd om verhalen en beschrijvingen.

De oefeningen bestaan in het weergeven van de beteekenis van sommige woorden, het voorop plaatsen van een cursief gedrukt woord, het zoeken van synoniemen en van tegenstellingen, het gebruiken van het juiste verbindingswoord, het opgeven van overeenkomst en verschil tusschen twee woorden, het uitwerken van vergelijkingen, het verklaren van spreekwoorden, het schriftelijk weergeven van den inhoud eener les, het schrijven van brieven.

In de voorrede van het 3e stukje zeggen de schrijvers: ‘Men zal bemerken, dat er onder de oefeningen, die wij met a, b en c aangeduid hebben, vele zijn, die zich tot eene schriftelijke bewerking leenen; waar men tijd genoeg heeft, kan men dit natuurlijk doen; in den regel zal mondelinge behandeling wel voldoende zijn.

Het lezen en bespreken van ieder opstel kan men als eene leesles beschouwen en dus ook in een der uren, voor het leesonderwijs bestemd, doen plaats hebben; de reproductie van het gelezene en besprokene behoort bij het taalonderwijs thuis.’

Het eerste stukje begint met eene uitvoerige toelichting, die wij gaarne uitvoeriger gezien zouden hebben, zoo de schr. er toe hadden kunnen besluiten, de wenken aan de leerlingen (of aan den onderwijzer?) in die toelichting te plaatsen. (Zie o a. het 1e stukje bij 1c, 2b, 11, 13b enz.) De schr. houden het mij ten goede, maar hier is telkens de bovenmeester aan het woord, die zich mengt in het gesprek tusschen den onderwijzer en de leerlingen.

[p. 572]

De verwijzing naar voorafgaande oefeningen is lastig en onpractisch. De leerling moet telkens het blad van zijn boek omslaan, ten einde te weten te komen, wat hij doen moet. Hebben wij niets dan lof voor herhalingen als de oef. 10, 22, 34, 46, 58 (1e st) aanbieden, ernstige bedenkingen komen bij ons op tegen het in zinnen brengen van woorden (in oef 40, 2e st. wel 36 woorden).

De eerste opgave, die na elken brief voorkomt, is o.i. te onbepaald (‘Schrijf een' brief van denzelfden of ongeveer denzelfden inhoud’). Zal het Opstel worden, wat het zijn moet, dan mag aan de schriftelijke reproductie wel eene degelijke mondelinge behandeling voorafgaan, waarbij dan enkele hoofdpunten voor de schriftelijke bewerking aangegeven worden. (Deze opmerking geldt alleen voor de opstellen van het 1e stukje).

Ten slotte nog een enkel woord over een paar oefeningen, die het werkje ontsieren en die de schr. bij een' eventueelen herdruk zouden kunnen wijzigen:

Oef. 6 (1e st). Het verhaal is zeer onwaarschijnlijk. Waarom in de plaats van een' bok niet liever eene kat, die eene openstaande naaidoos, met een spiegel in het deksel, omwerpt?

Oef. 14 (1e st.). Is het verhuisd zijn der kattenfamilie het belangrijkste voor de dienstmeid, die bij hare thuiskomst den vloer der keuken overstroomd vindt?

Oef. 15 (3e st.). ‘De volgende spreekwoorden hebben eene letterlijke en eene overdrachtelijke beteekenis’ Moet hier voor spreekwoorden niet zinnen gelezen worden?

v.d. Mate.