Nieuwe Wegen. Jaargang 4

[p. 179]

Op Jacht!
(Vervolg).

Hier gaf en wisselde men het geld met kwistige handen uit. De kleinen wilden voor de grooten niet onderdoen en gretig betaalden ze het eene stuk na het andere, om nog te wentelen in die weelde die veel te kortstondig, iederen keer met eene pijnlijke ontgoocheling een nieuwen spoorslag gaf om toch te volherden tot de uiterste nood zelf dwong af te trekken, en in eene ontmoedigende werkelijkheid terug te keeren.

Terwijl Anna en Marguerite onder elkaar aan 't bespreken waren hoe ze 't best aan een peerd zouden geraken, stond Leontine op de teenen en keek met kloppend herte zoo diep en zoo ver ze kon in en over de menigte, in de klimmende verwachting ergens Louis te zien. 't Was zoo onzeker iemand te vinden daar in dien drangenden menschenhoop, bijzonderlijk indien de persoon zelf niet in de onmiddelijke nabijheid stond want van rond te gaan daar moesten ze niet aan denken.

Moeder Smul zweette lijk een koersepeerd; ze had heur voilette opgeschoven en de binders van heur mutse gelost, ze dreigde te versmachten in dien gloeienden impermeabel. Nu, eene kermis was wel eene geeseling weerd en gelijk of ze haar gelaten met dit gedacht troostte, verdroeg ze dan ook zonder morren dien last, deels dit ongemak vergetende in de beslommering van hetgeen rondom haar gebeurde. Lieske had wat geld gevraagd om ook een toer te rischieren en eene plaats te bezorgen voor Anna en Marguerite; 't was immers zoo'n rap spook en veerdig ter tale, dat overal van de eersten aan en bij gerocht. Het duurde tamelijk lang eer ze 't op den molen te zien kregen. Den eenen keer stond het hier, den anderen keer zocht het daar, zonder dat het hem gelukte op een peerd uit de eerste rij te geraken en het had al eenige kluiten verdraaid eer het eindeling een van de grootste springers vast kreeg. In een pink zat het boven en schoorde hem gelijk eene kat op eene sargie om door de brutale pogingen van andere schoffelende liefhebbers uit den zadel niet gelicht te zijn. Al voorbijrennen wonk het met den arm in de richting daar zijne moeder en zusters stonden en zijne oogen vonkelden van welgedaanheid.

- Kijkt een keer die ratte, zei moeder Smul met een monkel van trotsch en genoegen; het zit waarlijk al te peerde!

Na eenige ritten liet Lieske door ongeduldige teekens verstaan dat er geen zaad meer in 't baksken was. Goedsullig schoot moeder Smul in heuren zak en gelastte Anna een frank aan 't zusterken te gaan bestellen.

[p. 180]

- Kom er maar algauw af; 't is dan onze beurt! vermaande Anna.

't Gewoel hield nog altijd even sterk aan en er scheen gedurig volk bij te komen. Of de carrouselbaas nu zijn oogst kon opdoen! De geldomhalers maakten er maar weinig spel aan, 't moest kort keeren en in een pink waren ze elk met hunne rijen klaar.

Tot dicht in den hoek waar de Smuls stand genomen hadden waren ook een tropje jonge kerels doorgedrongen. 't Ging er ongemeen luidruchtig in 't gezelschap; 't was lachen en zottebollen en roepen en zingen dat het klonk boven al het andere gerammel uit. Al gekken en tinzen naderden ze den kring waar Madam Smul met heur oudste dochters nog altijd in dezelfde onbeholpenheid en vermoedelijk in de ongedurige verwachting van het eene of het andere gebeurlijk buitenkansje, zonder spreken rond te gooien stonden, 't Duurde nooit geen draai of Anna en Marguerite hadden elk een vogel bij de vieren en na wat fleeuwsh onbeduidend parlassanten trokken ze kakelend door hun verzoeker voorgeleid den molen op.

Met een treurig lachend oog zag Leontine hen na. Ware zij er maar op uit geweest om ook eens te toeren er schoot geene gelegenheid te kort, maar ze voelde geen lust, geen greintje goeste om in de leute mee te doen. Ze had anders te veel te peizen. Gedurig speelde Louis in heur vizioen; zou hij waarlijk hier niet zijn? Ging hij niet komen? hij die anders nooit liet van naar den carrousel te gaan, zulke en andere gepeizen vlogen door haren geest. Ze werd moe van het gestadig reikhalzen en leunde mistroostig tegen heur moeder aan.

- 't Is aardig, zei ze met eene ontroerde stem, dat ik Louis nergens zie.

- Maar ge hebt zelf gezegd dat hij niet juist wist wanneer hij zou thuiskomen. Heeft hij niets laten weten?

- Niets! zuchtte ze zwaar.

- Bah! ge moet daarin geen kruisen maken, troostte moeder, ge peist rechtuit het slechtste, gij; ik ken Louis wel, indien hij in stad ware hij zou voorzeker naar hier komen.

Intusschen waren de paartjes op den molen geklauterd en hadden hen in de kussens van een gondel geflokt waar zij bij nog een stuk of zes andere gasten van hunne soort met eene joelige uitgelatenheid te werke gingen.

Lieske was weer tenden zijn geld en 't miek geweldige gebaren om onderstand te krijgen.

- Neen! neen! zei moeder Smul; 't moet er maar van komen, 't heeft nu al een paar franken verreden.

[p. 181]

Tuit! tuit!... en roef, de koers hernam. Lieske was nergens meer te ziene, zonder twijfel had het bij gemis aan kluiten moeten aftrekken. 't Wierd redelijk late en de drukte verslapte een weinig, te meer daar het in 't woord liep dat er een ongeweert op handen was en men binnen enkele stonden eene zware regenvlaag mocht verwachten, 't Moest wel waar zijn, want de knechten van den molen rolden haastig den overgeslegen hoek van het dekzeil wederom toe.

- Dat is er nog te kort, wistte Leontine knotterig; en wij hebben geene paraplus.

- 't Zal misschien niet vele zijn, antwoordde moeder gezapig; eene vlaag is gauw voorbij. 't Beste is dat we in het droge zitten, maar 't dunkt me toch dat het volk al begint te dunnen.

Aan de ingangen kwamen gedurig maarten en dienaars die regenscherms en mantels afgaven aan hunne meesters en meesteressen die licht en op hun zomersch gekleed die plotse weerverandering niet voorzien hadden.

In een slag begon het geweldig te regenen; de druppels trommelden met eene doffe spetteringe op het kapsel van de hooge tente en hier en daar schoot het water in glinsterende stralen langs de beschilderde doekwanden. Dat stoorde in geenen deele het vreugdegewoel hier binnen, ze waren te beslaafd aan hun verzet en hadden geen tijd om daar acht op te geven. Integendeel, ze asemden vrijer op en schenen te herleven in de verkwikkende afkoeling van die versmachtende kermislucht.

- Mijn waarachtjes! schoot moeder Smul verbaasd uit, 't zit er weeral op, daar, Lieske! Wat een hellement! en zij wees in de richting van het wemelend gedoen.

Met een schemer zagen ze 't dertel dingen wegdraaien dat preuscher en pronter dan te voor weer een van de snelste dravers bij de teugels had.

- 't Moet toch ievers aan geld gerocht zijn, hernam ze vol ingenomenheid voor haar jongste dat ze bedorf gelijk een keutel. 't Zit, geloof ik, met een geheel boekje in den vuist.

Peinzend van bij moeder slecht onthaald te zijn was Lieske Anna en Marguerite gaan lastig vallen. Deze, ten volle in het verzet, stopten het zeere genoeg elk een half franksken in de hand om van zijne zagerijen verlost te zijn. Eene minute later was de munt al uitgewisseld tegen een boekje kaarten en het had het geluk, met de galante hulp van eene jeudige kennis uit hun gebuurte op een heerepeerd te geraken. Zoo noemde het schertsend de koersers van de buitenronde, de andere waren maar boereknollen.

[p. 182]

Buiten regende het maar hemelstorme voort, 't Gebeurde dat ze nu en dan de rateling van een hevigen donderslag hoorden, maar ze zaten er weinig mee in. In sommige plaatsen begon het water redelijk zeere door de tente te leken zoodat ze moesten thoope dringen om de nattigheid te vermijden. Het wierd ook van langs om later en velen verlangden om weg te kunnen naar huis.

Leontine sprak van geheel den tijd geen gebenedijd woord meer, ze stond lijk tusschen waken en slapen. Ze had zienling iets dat haar verveelde of tegenging. Op het zeggen van de flauwgeestige kluchtenaars die eene wijl om haar heen drentelden had ze met eene verstrooide hoofdbeweging of een triestig lachje geantwoord. Ondervindend dat ze geen bijval hadden waren de kleppers sneuvellappend afgedropen.

- Wat scheelt er u, Leontine, vroeg moeder bekommerd; g'en hebt geen eentje te tellen. Is dat nu al om dien Louis? Maar jong toch!

't Jong en zei daar noch a noch b op. Wel had ze de oogen naar de draaiïng gekeerd doch hare gedachten waren elders; ze zag er suffig en schrikkelijk ontmoedigd uit. Was het dan ook niet eene ware marteling voor haar, zij, die het voor zeker had meegerekend hier met haren Louis een heerlijken avond door te brengen, zoo bitterlijk teleurgesteld te zijn en daarbij nog te moeten zien hoe hare zusters vol leute en genoegen waren zonder op uitscheen of voortgaan te peizen. Neen, dat ging haar niet; van den eenen kant die inwendige gedachtenfoltering en van den anderen kant de ruisching en het ongemak van dien vreugdentuimel, zij wilde voort.

- Gaan we? vroeg ze.

- Seffens, van met dat de andere hier zijn.

De regen lag daaromtrent geheel stil en men trok dapper door. Die nog bleven keken lijk beschaamd en ontnuchterd op malkaar en het scheen er in eens zoo ijdel en zoo eenig in die groote kermistent, over weinige oogenblikken nog brobbelend vol leven en menschen. Alhier en aldaar miek men stillekens gereedschap om ook te gaan. Lieske's laatste kaart was gaan schuifelen en 't kwam opgetogen bij zijn moeder geloopen.

- Met wiens geld hebt ge nu gereden? vroeg ze. Wie heeft u getrakteerd?

Met twee, drie woorden snabbelde het uitleg.

- Gaan we nu voort? vroeg Leontine weer, trappelend van ongeduld.

- Ja, ja! 't wordt tijd als we de laatste niet willen zijn. Lieske, zeg dat ze komen.

[p. 183]

De plaatsen op den molen bleven zoo goed als leeg. Lijzig en luchtig vlogen de onbezette wuppepeerden met rinkelende beugels en waaiende steerten en die eeuwig keerende ronde en het generig doomduivelke dat nu wrocht al spelen, puggelde met lichten asem lijk een kraaiend haantje na den slag.

Eindelijk kwamen Anna en Marguerite afgestoven, gloeiend van pret en de zotternij in hunne vochtig-schitterende oogen. Moeder Smul moest het niet vragen of ze het spel naar hunnen smaak gevonden hadden. Nu, daarop kwam het juist niet aan ze hadden waar gehad voor hun geld en meer vroegen ze niet.

_**_*

Buiten woei de frissche lucht tegen en viel lijk een koud bad op hun lauw dampig lichaam.

- Brrr! deed Marguerite huiverend, 't is leelijk verkoeld.

't Moest schromelijk veel geregend hebben want de goten ruischten lijk beken en op menige plaats stond het water reis en reis met de wandeldammen en zelfs tot er boven, langs den anderen kant tot halfweg de kassijde vloeiend. Madam Smul die daar maar moeilijk doorgerocht jammerde om een steenen hert te doen breken.

- Zwicht uwe kleederen, meisens, vermaande ze. - God! God! ge zoudt hier waarlijk versmooren! En omdat ze lijk geheel aan haar zelf overgelaten was kermde ze: Alla! neemt een keer mijn arm, ik kan haast geen weg. Ge zoudt me dan nog alleen laten hier.

Met eenige scheve sprongen landden ze op het droge. Moeder ging geschoord tusschen Anna en Marguerite en Lieske met Leontine volgden op een paar schreden. In 't wafelhuis was alles nog in volle licht en roering. De prikkelgeur van het smakelijk gebak stoorde naar buiten en deed het water in den mond komen.

- O, moeder! riep Lieske hunkerend, willen wij hier eens binnen gaan; 'k heb zoo'n goeste naar een wafel en 't zal zulke deugd doen!

't Hield Leontine in en loerde met gulzige blikken naar binnen. Maar moeder verstond al die oore niet en ze schudde vast verneenend het hoofd.

- Ge zijt nooit voldaan, gij, streed ze. Hebt ge al geen geld genoeg verkletst? En daarbij 't is te late.

- Ei, Leontine, vezelde het, de hand van zijne zuster schuddend, Louis zit daar.

- Louis!... dat sloeg aan heur herte lijk een vonnis en ze wierd schrikkelijk bleek.

- Waar?... vroeg ze met toegewrongen keel, angstig uitziende.

- Daar! en 't wees.

[p. 184]

Werkelijk daar zag ze Louis in de ruime middenplaats, helder beschenen door de wijduitslaande klaarte van de lampen. Met één oogslag had ze hem verkend, hij, en de personen van het gezelschap, geheel de klieke van de Maertens; zoons, dochters, vrienden en kennissen. Louis zat bij Leentje Maertens; hij zag er bijzonder tevreden en opgeruimd uit. Lijk een bliksem schichte eene nare gedachte door haren matten geest. Ze wist van hooren zeggen dat hij, over tijd ten minste, veel bij de Maertens over en weer ging en mogelijks wel een oogsken had op eene van de dochters. Schertsend had ze hem dit eens doorgewreven doch hij had het lachend en zonder de minste verslagenheid opgenomen, kalm antwoorden dat daar hoegenaamd niets van was, en zij volstrekt geene redens had om daarover ongerust te zijn.

Zooals zij daar stond voelde ze den grond onder hare voeten wegzinken. Wit van aandoening greep ze zenuwachtig den arm van Lieske.

- Oei! piepte 't, ge doet mij zeer! en op een ander gedacht vallend: Wil ik hem roepen? Vroeg het zonder de minste argwaan.

- Neen! neen! antwoorde ze verschrikt. Kom laat ons rap gaan, en ze sleurde het meisje in eene wilde haast mee.

De andere hadden al een redelijken voorsprong.

- Gebaar daar niet van thuis, lispelde ze en moffelde het iets in de hand.

Gretig greep Lieske toe, bekeek vluchtig den zilverling bij de weifelklaarte van een gasbek en liet het stuk met eene blijde mompeling in het handteschje sleeren. Het kende zulke stressen en was er van overlang opgeleerd lijk een hondje. Ze hadden de voorwacht allicht ingehaald. Daar werd bitter weinig gesproken, trouwens ze hadden te veel werk met hunne slippen en vendels op te rapen en het mijden van de vele plassen. Eer ze aan huis kwamen begon het neerstig te druppelen. Dicht slopen ze achter malkaar, juist lijk dieven, hun lijf rakelings langs den muur houdend, en spartelend op de teenen om zooveel mogelijk uit de natte te blijven. Vóór de deur strekte eene benauwlijk blinkende zee. Ongetwijfeld was ergens eene goot versperd of eene buis versluisd.

- Haast u, Anna. Gij hebt den sleuter, doe open.

Ginder kwam een ronkend auto in dolle jacht afgestormd.

- Toe, Anna!

Maar eer ze 't voorzien, of zelf maar hadden kunnen bepeizen stoof het zoevend gerij met eene tergende vrijpostigheid door de wedde, op weinige stappen van hen, het water en het moor met wild geklater langs weerskanten hoog opgispend tegen de dammen en de voorgevels der huizen.

[p. 185]

- O! gilden de late kermisvierders die milde van die spetteringe deelden.

Leontine stond van onder tot boven gepateeld.

- Smeerlappen! siste ze met verkropte woê, het hollend getuig bedreigend den vuist nastekend.

- 't Zijn Loridans, zei Lieske, ze komen van Oostende!

Zonder verdere ongemakken dropen ze binnen. Marguerite deed de gas vlammen en de algemeene ontzeiling begon. Alhier vloog een hoed, aldaar plofte een jas, ginder zwinkelde een rok, verder een lijf en in de weerdij van vijf minuten lag alles hoop over 's hoop, erger nog dan in de nevenkamer. Het eene paar schoenen na het andere robbelde onder de stoof en de grond was nat en vuil van het water en het slijk dat ze van buiten meebrachten.

Leontine trok eene van de eersten naar boven. Lieske had nog weinig vaak en keek lijk een vinke. Anna snuffelde rond af er niets te eten viel, ze had een vreeselijken honger, zei ze. Ze kwam af met eene brok stinkerskaas en een kom koude patatten van te noene. Marguerite savelde een boterham of twee af en ze smulden dat z'er bij smekten. Zij gaven geenen kik, maar onder eten zochten ze duikeling malkanders blikken en verkropten dan iederen keer een schoklach die de tranen in hunne oogen joeg. Met de laatste knabbeling in den mond staken ze 't op. Lieske pekkelde achter.

Een sleuter lutterde in 't slot en de voordeur piepte open. 't Was Gusten, de man van Madam Smul. Seffens zag zij aan zijne moede nijpoogskens en zijn verdiesten knevel dat hij zijn vulte had.

- Gaat ge nog iets eten? vroeg ze vaag terwijl hij aan het uitstroppen was. We hebben nog wat bouli.

- Neen 'k, zei hij kort af, lijk viesgezind. Hij gooide nijdig zijn kraag op tafel, smeet er zijn kravaat achter die met een steert in de boter bleef plakken en kwam dan, de handen in de broekzakken, rechtover zijne vrouw staan die al een voet op den trap had om naar bed te wege.

- Die gaper van een Blomme heeft me vanavond nog een keer lastig gevallen, stotterde hij. Hij kwam weer te berde met die verouderde schuld van vijf en zeventig frank. Hij zei dat z'er nu al drie jaar geplakt stonden en vroeg waarom we geen brood meer haalden en niet af en kortten?...

- En wat hebt ge daarop geantwoord? vroeg ze gestraald.

Gusten stak dom, onverschillig de schouders op en deed geweld om zijne lamme oogen open te houden.

- G'en hebt zeker niet durven spreken? 't Is jammer dat hij met mij niet te doen heeft, 'k zou hem tanden, dien kerel. Hij weet dat wij

[p. 186]

slaven en sparen en al doen wat wij kunnen om er door te geraken. Geen brood meer halen? grijnsde ze, geen brood? Ja, waarom bakt hij zoo'n slechten duivel, 't is niet etelijk!

Grollend en grommelend stolperde Gusten den trap op.

Een kwartier later lagen ze in de ruste. Alleen in de kamer van Leontine snokte een krampachtig snikken, bij tusschenpozen onderbroken door een verwurgd huilen als van iemand die een oneindig wee in de verdoovende molligheid van een hoofdkussen tracht te verstikken.

Juli 1913.

O. DEMARRÉ