Nieuwe Wegen. Jaargang 4

‘Van den Kanarievogel en 't Simpel Zieltje’

‘Oorpronkelijke brugsche novelle’.

't Was nu met eens aan 't zomeren... Heimelijk, in gezapig begaan, waren de blâren volgroeid met den dood van de lente; de menschen hadden ook 't groen gezien en waren vreugdig geweest om 't herworden van 't getij, en met de natuur waren hun gedachten mede aan 't zomeren.

De bakerende zon, was als een blijheid te meer, die de mooie belofte des zomers met de gloeiende branding van haar sidderend licht bespatte.

...Toen Polientje dien morgen wakker kwam, en het lichte beddegoed ontfutselde dat om haar heen gescharreld lag, zaten de musschen reeds luid te kwetteren in den peerelaar en blikte de zon reeds verblindend in haar nog van slapensmoede oogen, die ze verwaaid, dan ook dadelijk toekneep.

[p. 8]

- ‘Was dat mogelijk, zou ze haar waarlijk over slapen hebben?’

Ze sloeg een kruis over de borst, en kwam de bedstede uit. In 't hoveken loech de weelde van den levenden dag en in 't verschiet lag gansch de stad met haar hoog- hemelende torens en rood- laaiende daken, reeds te daveren in de morgenzon.

Polientje schoof het vensterkassijn op, stak het houten spieken er onder, bracht de gordijntjes dicht tegen het felle zonnebranden en schikte zich op.

Een verre wekkering kwam de ruste storen, die de warmte over de stad had gestrooid; de klokken zongen een tijd lang een zeer oud lied en zwegen dan weer...

En Polientje wist nu dat het tien uur sloeg, dat de mis gedaan was, de melkboer weg en dus geen hoop meer nog koffie te maken. Toen ze beneden kwam en door de ruiten zag die op het Bagienhof gaven, kwam groot-jufvrouw juist de kerkdeur te sluiten. Ze keek niet langer, herinnerde zich al met eens dat het maandag was, en ze bij haar dochter Fiene moest gaan eten; ‘ze zou den kanarieveugel die ze beloofd had ook mede nemen.’

De geraniums stonden droog langs het venster, ze bracht de potten buiten in het lommer, en bedeelde ieder bloem met den milden zegen van een koel waterslokje.

Op het traag gesliffer van Polientje floot en gekte de kanarievogel een wild deuntje.

- ‘Wil je zwijgen, leelijke veugel, je bent nog heel en al te jong, om met ouwe menschen te schertsen! 't wordt tijd dat je hier buiten vliegt en je komt hier nooit terug... nooit terug... versta-je.’

Maar de vogel giegelde maar aanhoudend.

- ‘Wil je zwijgen, kermde Polientje! Wil je zwijgen!’ maar te vergeefs.

‘Poeze’ lag deugdelijk te spinnen in de zonneplekken, die tintelden door de ruiten en steeds verder schoven, spelend op de roode vloertiggels met de goudstoffige zandkorreltjes. In den hoek slingerde de groote klok, den tijd brekend in kleine algelijke brokjes...

Polientje scharrelde haar mantel over de schouders, herbond het kunstig strekje van haar pijpmuts, trok de kap er over, grendelde de achterdeur, dook de vogelkooi onder den mantel, en trok leutig gestemd spijts haar ouwen dag, de lage deur bachten zich dicht..

De zon wirrelde om haar heen en beet haar geweldig in 't gezicht, ze trok de kap wat lager over de oogen en strompelde, al wat ze strompelen kon, over de ongelijke straatsteenen.

Onder de poorte, vóór het groote kruis stamelde ze een schietgebedeken:

[p. 9]

 

‘Zoete naam Jesus, wees gebenedijd,

 

van nu tot in der eeuwigheid.’

Maar de vogel zette onder den opengeslagen mantel een oorverdoovend gegiegel aan, en 't zij Polientje op de kooi sloeg of niet, hij wilde niet zwijgen. Zuster Godelieve de ‘portieresse’ loech geweldig onder haar witte kap, doch Polientje zag het niet, was tevreden over den gewonnen aflaat, en knielde al wat het kon op den houten bank. Wanneer 't simpel zieltje over de Bagienhofbrug kwam, sloeg het juist kwart voor twaalf....

‘Zoo laat reeds,’ klaagde 't wijveken’, ze zou er voorzeker niet meer zijn en wat ging Fiene zeggen, en wat moest haar schoonzoon daarvan denken... en wat een slecht voorbeeld voor de kinders...en...’

Gedurig vaarden die gedachten haar door den geest, en ze strompelde maar altijd rapper, dat het zweet haar op 't wezen stond, ze trappelde als een bezetene, trekhielde dat het medelijden gaf om zien met steeds den armen vogel onder den mantel, het wilde beestje dat meer dan ooit aan 't fluiten en aan 't kwetteren was.

Van op de Walplaats, die in de middagbranding ovenwarm te roosten lag, spitste van bachten een laag duttend geveltje de vlammende blakering van den Onze-Lieve-Vrouwe toren; vooraan legden de schrale boompjes purpere schaduwplekken op de steenen.

Polientje zocht lommer.

Geschoord tegen de omstaande huizekens, den zakdoek in de eene hand, de muite in de andere, wrocht ze al wat ze kon om rap te gaan en het was als een krabbe, die schuins pekkelde in 't pover schaduwstriepke dat langs voren, gevels en straatsteenen, violetkleurig bekletste.

De vogel was nu ook aan 't zwijgen gegaan; men kon denken dat het arme beestje zeeziek was van 't danig hollebotsen en weg en weer slingeren der muite.

Polientje ging er heel en al niet zacht door met hem.

- ‘Deugniet! Deugniet... leelijke veugel... Ah! je wilt gij niet zwijgen... Ah! je lacht gij met ouwe menschen... Nu dat zal je leeren...’

En met het gevoel van een late wederwraak liet Polientje de muite maar hinkelen op den waggelenden rythmus van haar onzacht getrappel...

Toen ze bijna het hospitaal bereikte, kwam het al met eens in haar dat het nu onmogelijk was verder te pekkelen, de warmte brandde door den zwarten mantel tot diep nog in het vel; de beenen zwemelden onder het oudgebakken lichaam; de pijpmuts stond verwaaid en verkreukt, eenige haarstressen, nattig van 't zweet, striepten geweldig haar blinkend voorhoofd, een arm vergeten droppeltje beefde haar onder den neus en de vogel zweeg maar altoos in de muite.

[p. 10]

Z'en kon het niet langer meer uitzien.

De zij-poort van de Onze-Lieve-Vrouwe kerk stond tegen.

Polientje hinkelde er naartoe, stak ze wijder open en ging binnen.

De koelte kwam plots over haar als een milde regen die uit de hooge bogen nederzeefde en door en door 't brandend mantelgoed, 't wit pijpmutsje, in haar doomend, oûwe lijf daalde als een oneindige bevrediging.

Ze futselde een tijd lang om de kap neer te krijgen, pootelde geweldig de strikken van haar muts en plonste de hand zonder omzien in 't gewijd watervat. Zij verdween er zoo diep in, dat de mouw van haar licht-azuurkleurig jakje nat kwam.

Maar wat een deugd ook, wat een koelte door heel het van warmte bevende lichaam; het was als een krieweling, die altoos hooger haar door de leden trilde en uitweg zocht langs al de vezeltjes van haar lijf.

Met een grooten zwaai sloeg ze de natte van haar hand, en de gezifte dropjes spetterden een wijde striepe nattigheid op de blauw marmeren tiggels.

Geen levende ziel onder de wijde gewelven... de stilte.... de levende, bevende kerkstilte gemaakt uit tal van zachte geruchten die wieken als vallende blaân om de witte pijlers en sterven gaan in heel donkere hoeken, waar verlaten heiligen voorvaderlijk te droomen staan.

Polientje sukkelde al wat ze kon naar 't verste en 't duisterste kapelleken van den zij-beuk, nam twee stoelen, plaatste de muit op den eenen en, kattelam, strekte haar moegeketste beenen op den anderen.

De roode, zwart gebolde, zakdoek wreef heen en weer over 't gezicht, de pekzwarte doos kwam uit haar zak, de vingers klopten er gezapig op en goedig kneep ze de snuifgreep, snuffelde een lange, lange maal en deed de oogen toe.

En nu kwam een ongekend genot haar door de leden, een zachte genuchte die haar van klaar genoegen luid op schietgebedekes zeggen deed, altijd maar luider van:

‘Zoete naam Jesus, wees gebenedijd,
van nu tot in der eeuwigheid.’

En de zakdoek viel ervan uit haar handen, de rood-zwart gebolde zakdoek, en de vogel schoot er van wakker en kneep verwilderd de oogen open:

‘Zoete naam Jesus wees, gebenedijd,
van nu tot in der eeuwigheid.’

[p. 11]

En het ging steeds luider, luider op, tot een wild geraas dat eindelijk in een donderend genies losbarstte.

De kanarievogel was nu ook aan 't fluiten gegaan, heel rap en heel wild; hij floot een zot deuntje dat buitengewoon vooisde onder de statige gewelven.

Polientje sloeg op de kooi, schudde, bedreigde, maar vruchteloos:

- ‘Wil je bijkan zwijgen!.., ben je niet beschaamd!... in 't huis van Onzen Lieven Heere...'t is een schande.... kleine vuiligheid!’

De vogel bekreunde zich niet eens om haar getater en kirde telkenmale heviger op 't pover deuntje van:

‘Zoete naam Jesus wees gebenedijd,
van nu tot in der eeuwigheid.’

Langer verwijlen in Gods tempel met een zoo boos diertje ware een heiligschennis geweest. Polientje meende het! Haastig, al wat ze beenen kon, liep ze de poorte op; maar hoe meer ze trok of wrong hoe beter het in haar klaar kwam dat ze ingesloten zat, en hoe hooger de kanarievogel aan 't giegelen ging en spotte met haar dwaas rumoer.

't Simpel zieltje werd rood, bloedrood van gramschap, maar het kwam al met eens in haar, dat het een zonde ware geweest gram te worden in de kerk, het viel geknield op een stoel en liet nu eens te meer over haar lippen het zacht schietgebedeken komen van:

‘Zoete naam Jesus, wees gebenedijd
van nu tot in der eeuwigheid.’

Achteraan kirde de vogel en kwetterde van klaar geluk over het dwaas en nutteloos geweld van Polientje... ‘En z'en ging nu zeker bij Fiene niet meer zijn..., en wat ging haar dochter daar van zeggen... en wat moest haar schoonzoon daarvan denken... en wat een slecht voorbeeld voor de kinders... en ze zouden haar thuis in 't Bagienhof ook niet vinden... och arme! och arme! En dat alles door den veugel.... Deugniet... deugniet, zuchtte Polientje met een licht schietgebedeken er bij.

('t vervolgt.)

Brugge

ANDRÉ VAN ACKER