Nieuwe Wegen. Jaargang 2

Boekbespreking:

Moeders hoogmoed door Alfons Sevens, te verkrijgen aan 2 frank bij den schrijver, Steurstraat, 7, Gent.

Wie herinnert zich niet het gerucht gemaakt rond de verschijning van Sevens' eersteling: Schoolmeester? Hoe werd het boek langs de eene zijde bovenmatig geroemd, en langs een andere zijde stelselmatig afgebroken! Hoe wist zich de Vlaamsche kritiek dan ook weer belachelijk aan te stellen, met in plaats van het boek, den persoon te beoordeelen.

Nu we Sevens' tweeden roman onder handen hebben, past dan ook de verklaring dat we het werk zonder vooringenomenheid beschouwen willen.

In zijn inleiding legt de schrijver zijn bedoelingen klaar uiteen: hij wil ons volk door Vlaamsch onderwijs - in zijn breedsten zin genomen - hooger op leiden; een volledig beeld scheppen van het Vlaamsche land en het Vlaamsche volk. Daarom zal Sevens niet aarzelen de bestaande wantoestanden aan de kaak te stellen, den vinger te leggen op de wonden waar ons volk aan lijdt. Tendenz-werk dus.

Sevens heeft getracht met onderhavig werk, den roman van het vakonderwijs te maken.

In zijn boek lezen we het verhaal van een huisgezin, waarvan de verschillende leden elk een eigen afzonderlijken weg opgaan, bezield als ze zijn door een niet overeenstemmende levensopvatting.

Marie De Weyer, een vroegere half-verlepte herbergdochter, is de moeder van drie kinderen, Oscar, Gustaaf en Lena. De hoogmoed haars levens bestaat uitsluitend hierin: haar kinders zouden Fransche scholen doen, de zonen geen ambachtslieden zijn lijk vader, en de dochter een ‘heer’ trouwen. Van haar man heeft ze geen tegenstand te vreezen, Pier De Weyer is de lijdzaamheid in persoon en kan niet op tegen zijn overheerschende vrouw. De oudste zoon Oscar gaat dan naar Gent, om bureelrat te worden, hebbende voor alle kennis wat Franschen blaai, Lena zendt de hooghartige moeder insgelijks naar Gent om als modiste dienst te nemen; maar Gustaaf, de tweede zoon, dien ze allen verachten, wil zich op zijn ambacht toeleggen en brengt het door het vakonderwijs zoo ver dat hij een schitterende toekomst voor zich ziet opengaan. Oscar verdoet het luttele dat hij wint in ‘het heerschap’ te willen spelen, Lena geraakt verleid door Ernest, de baas van haar broeder, en moet ten lange laatste leven met den prijs van haar oneer. Oscar, ten einde gedreven, besteelt zijn baas, en Lena is op het punt moeder te worden. Dan treedt Gustaaf op, en redt beiden uit de schande. De moeder ziet dan eindelijk haar dwaling in; - nu zullen allen werken in het toekomende om het verleden te doen vergeten.

Ik moet rechtuit bekennen dat ik het boek van A tot Z, in een trek heb uitgelezen, zonder me verveeld te hebben. Daar steekt stellig in Sevens iets van den verteller. Moest ik hem aan iemand vergelijken, dan plaatste ik hem nevens August Snieders, met denwelke hij veel verwantschap bezit. Edoch, Sevens heeft nog veel te leeren: stijl-schoonheid zal men te vergeefs zoeken in het boek; van rijkdom van woorden en wendingen kan geen spraak zijn; van onze nieuwe school kan

[p. 59]

Sevens stellig veel bijleeren; het ware spijtig moesten onze letterkundigen de kleurlooze taal voort blijven gebruiken die onze let erkundigen van vòòr vijftig jaar bezigden: we moeten vòòruit, niet achteruit. Uit het verleden moeten we het beste kiezen, zeker, maar tevens getuigenis afleveren van eigen ontwikkeling en persoonlijken vooruitgang op taalgebied.

Ik houd er ook aan hier hulde te brengen aan Sevens om de eerlijkheid van zijn pogen.

Men moet hem dank wijten om de rechtzinnigheid waarmede hij de zedelijke kwalen van ons volk bloot stelt. Hij heeft onze belangstelling gewekt voor zaken, die ons Vlamingen en flaminganten nauw aan het hart moeten liggen. Hij die werkt voor de verzedelijking van zijn volk, en dit op een eerlijke wijze doet, verdient eenieders lof en dank.

Zoo ik mij hier echter een bemerking mag veroorloven zou ik den schrijver vragen welk nut hij er in vindt, sommige toestanden wat al te bruut te beschrijven; mijns inziens vermindert zulks de waarde van het werk, immers de té ver gedreven beschrijvingen in dit boek kunnen niets dan schaden, daar ze van geen nut zijn voor het doel dat de schrijver beoogt. - Of meent Sevens soms dat de bruute uitstalling van de ontucht b.v. een goed en zedelijk gevolg kan te weeg brengen? Ik twijfel er aan, en betreur het feit, daar om die reden het boek uit vele handen moet geweerd worden.

Mijn wensch is: Sevens te zien voortwerken, zijn zorgeloosheid aan kant te laten, zich te bek wamen in de hoedanigheden die een volmaakten schrijver uitmaken, en - te zien doordrijven op eerlijke wijze.

Frans D.

De Grootstad, Floris Prims, Uitgave van de Katholieke Vlaamsche Hoogeschool-uitbreiding. Prijs: 25 centiemen. Nederlandsche Boekhandel, S^t Jacobsmarkt, Antwerpen.

Dit opstel, verschenen in de uitgaven der Katholieke Hoogeschool-uitbreiding, weze onze lezers warm aanbevolen.

Geschreven in een tijd van roering en omwenteling op alle gebied, kan dit werkje, van de hand van een onzer beste sociologen, den Eerw. heer Prims, van waarde zijn voor hen in 't bizonder, die zich met sociale kwesties onledig houden.

In een eenvoudigen stijl opgesteld, klaar en zaakrijk, is het werkje stellig van een niet ongewoon historisch belang. We wenschten het daarom in veel handen.

Frans D.