Nieuwe Wegen. Jaargang 2

[p. 37]

[Nummer 4]

Eere-galerij der Vlaamsche Toonkunst.

Edward Blaes.

Edward, Josef, Marie Blaes, werd den 19^en November 1846 te Gent geboren. Van in zijn prilste jeugd toonde hij reeds aanleg voor de muziek, hetgeen zijn ouders deed besluiten hem die kunstloopbaan te laten volgen.

Blaes was nauwelijks acht jaar oud, toen hij als koorknaap werd aangenomen in de kerk van H. Kerst te Gent: het was dus dààr, onder het bestuur van Joseph Kerckhove, kapelmeester, dat hij de eerste muzieklessen ontving en leerde ‘juist hooren’.

Rond 1858 werd Blaes aanvaard als leerling der Gentsche muziekschool, waar hij zich van den beginne af bijzonder onderscheidde en alras de eerste palmen wegdroeg. Op Karel Miry's aandringen (Miry was alsdan leeraar van harmonie in gezegde muziekschool) begaf de uitstekende leerling zich naar Brussel en volgde er de lessen van bestuurder Fetis: compositie, contrapunt en fuga. Hier ook behaalde hij na zeer korten tijd den 2^den prijs.

Middelerwijl bestuurde Blaes verscheidene koorzangmaatschappijen en werd bekroond in de wedstrijden van Douai, Luik, Brussel, Mechelen en Antwerpen.

In 1871 werd hem eene eervolle melding toegekend in den prijskamp, gezegd van ‘Rome’ en, na de hoogere klassen van compositie en fuga gevolgd te hebben onder leiding van Peter Benoit te Antwerpen, trok hij in 1885 een tweede maal naar Brussel. De eerste prijs werd enkel na twee herstemmingen toegewezen aan zijn mededinger Isidoor De Vos.

Na dit tijdstip wijdde hij zich weder met hart en ziel aan den bloei en den vooruitgang onzer zangmaatschappijen en werd intusschen benoemd tot leeraar aan de Gentsche stadsscholen. Kort daarop trad hij op als leeraar van fagot (basson) in het Gentsch Conservatorium en als bestuurder der muziek-

[p. 38]

school van Ledeberg, in welke gestichten hij vele en goede leerlingen vormde. Later nog werd hij aangesteld tot het geven van een leergang van instrumentale samenhang aan het Gentsch Conservatorium.

Het is grootendeels aan Blaes te danken dat het Vlaamsche lied gansch Vlaanderen door, en bijzonderlijk te Gent, in aanzien is gestegen. Hij is het die door zijne vaderlandslievende gezangen het hart der Vlaamsche werklieden van hoogmoed en Vlaamsche fierheid deed kloppen. Hij is het die de Gentsche Vlamingen heeft doen beseffen dat ook zij een eigen taal hebben waarvoor zij zich nimmer moeten schamen. Hij is het die door zijne menigvuldige Vlaamsche liederen en koren niet weinig heeft bijgedragen om de in zwang zijnde vreemde prullen te verdringen, en die ons volk de woorden van dichter Ledeganck heeft herinnerd:

‘Geen rijker kroon
Dan eigen schoon!’

Blaes verdient dan ook met Benoit, Willems, Ledeganck en-zooveel andere Vlaamsche strijders aanzien te worden als een der ieverigste voorvechters van het Vlaamsche recht.

Zijne werken getuigen niet alleen van een zeer grondige kennis onzer taal, maar van een ware kunstenaarsziel, die de gevoeligste snaren van het volksharte weet te raken. Zijn ongekunsteld-rijk-vloeiende melodie getuigt van een buitengewone vindingskracht waar niets gezocht doch alles ‘gevoeld’ is en die meer dan elke andere begaafdheid de bewondering afdwingt.

Blaes schreef 25 koren welke bijna alle den meesten bijval genoten en waarvan verscheidene populair zijn geworden.

Zijne bijzonderste koorschepping is ‘De Heidens’. Men mag gerust zeggen dat Blaes op volmaakte wijze voor de stemmen schreef en hij op dat gebied met Gevaert als de beste der Belgische toondichters mag genoemd worden.

Als liederencomponist was Blaes bijzonderlijk tehuis. Het romantisch lied, het volkslied en het vaderlandsch lied vonden in hem een onovertrefbaren meester: noemen wij slechts Het blinde Kind, Aan Gent, en het prachtig lied Aan mijne moeder dat wij als zijn meesterstuk aanzien.

Blaes overleed te Gentbrugge bij Gent in 1909.

Emiel Hullebroeck.

(W beteekent uitgave van het Willemsfonds. - O beteekent onuitgegeven).

Koren: Goede Nacht, Vredezang, 4 gemengde stemmen, gedicht van Julius Vuylsteke. O - Verzuchting, 4 mannenstemmen, gedicht van E. Van Oye; uitgever De Vestel, Gent. - De Heidens, 4 gemengde stemmen, gedicht van R. De Hovre. O - Ons Vaandel, 4 mannenstemmen. O - Prudens Van Duyse, 4 mannenstemmen, gedicht van Van Boekei. O - 13 koren voor 4 mannenstemmen, gedichten van Antheunls, Coopman, De Mey, Ledeganck, Snellaert: Gent, Serenade, Vlaanderen, Onze Leus, Broedergroet, Vooruit, Drinklied, Ja zingen wij, Heil Vlaanderen, Der Kerels zonen, De Morgen des Levens, Vrij zijn, Ons Mietje; uitgever Vuylsteke, Gent. - Zes Nederlandsche koren voor 4 mannenstemmen: Vlaanderen, gedicht van Frans De Cort; - Levenslust, gedicht van de Génestet; - De Heidens, gedicht van R. de Hovre; - Zachtheid, gedicht van de Génestet; - Gebed, gedicht van Van Oye; - De Jacht, gedicht van Th. Coopman, uitgever Vuylsteke, Gent.

Liederen: Wij wisten niet, gedicht van Th. Coopman, W. - Margaretha aan het Spinnewiel, uit de Faust van Goethe W. - Het blinde Kind, ten Kate, W. - Er leeft een kind in Brabant, Van Oye. W. - Te gemoet gaan, Rosalie Loveling. W. - Van Honger en Koude, G. Antheunis, Uitgever Stepman, Gent. - Van 't Nonneken, de Mey; uitgever Vuylsteke, Gent. - Janneken en Mieken, Van Offel; uitgever Nyhof, Amsterdam. - Aan Gent, zes liederen op gedichten van Th. Coopman:

[p. 39]

Ten allenstond - Scheldelied - O schoone Bloemenkoninginne - In Gent - Er was een groote Keizer - Lied der klokke Roeland - Uitgever Vuylsteke, Gent. - Aan de Afwezige, naar Goethe. W. - Moederhuis, Th. Coopman. W. - Voorjaarsavond, Bouchery. W. - Lenteliederenkrans, elf liederen op gedichten van Th. Coopman; uitgever Vuylsteke, Gent. - Werkmanslied, Moyson; uitgever Vuylsteke, Gent. - Aan mijne Moeder, Andersen. O - Ik ken een Vrouw, Lauwersen. W. - Mijn Ideaal, Th. Coopman, O. - Er woont een vogel in mijn hart, G. Antheunis, uitgever Vuylsteke, Gent. - Al is uw vader maar een smid, A. Callant; uitgever Vuylsteke, Gent. - Drie makkers, gedicht van J. Vuylsteke. W. -Wat is de jeugd toch wonderbaar, G. Antheunis. W. - Moedersdroom, Th. Coopman, O. - Broeder groet en Broederdronk, Th. Coopman, O. - Liefdepeerlen, zes melodiën, op gedichten van E. Van Oye; uitgever Gevaert, Gent. - Aan haar, Th. Coopman, O. - Makkerslied, De Corte, O. - Drinklied, Th. Coopman, O.

Verders schreef Blaes een groot getal kinderliederen, meest in handen van onderwijzeressen. - Voor klavier schreef hij 4 dansen: Alga, Oda, Lia, Isa, uitgegeven te Gent bij Voyave, onder den naam Edward Muthig.

Zijne grootere werken zijn:

De Zee, cantate voor soli, koren en orkest, gedicht van Jan Bouchery. - Christoffel Columbus, cantate voor soli, koren en orkest. De Zeemeermin, cantate voor soli, koren en orkest, gedicht van J. Sabbe. - Marsch voor orkest. - Hymne aan de Toekomst, voor gemengde stemmen en orkest.

Emiel Hullebroeck.