Nieuw Leven. Jaargang 3

[p. 1]

[Nummer 1]

Quickelborneetje en zijn Lieveling

Op een broeiend heeten zomernamiddag zat Mondje loom, verstrooid in de vunzige, lage klas. De ramen stonden open, doch de lucht was buiten gansch beweegloos en niet één versch tochtje kwam de drukkende hitte hierbinnen verfrisschen.

Een kwellende slaperigheid had zich van den kleine meester gemaakt. Het kostte hem heel wat inspanning om zijn oogen open te houden. Het gepraat van den meester en het dreun-lezen van den een of anderen jongen klonken hem als een ver geruisch, een vaag gedommel, dat zijn afgetrokkenheid nog verergerde. Hij mocht er niet naar luisteren of hij viel zeker in slaap.

Zijn blikken zweefden de naakte zaal rond, nu even poozend op het zwarte bord, het schap met maten en gewichten, het kruisbeeld, de vreemdvormige schimmelplekken op den ingewaterden muur, doch niets boeide hem daar. Zoo was hij zich buiten het raam, in de helle zonnigheid van meesters hof gaan verliezen. Van op zijn bank kon hij hem zoo heerlijk overkijken!

't Was daar alles bont en vreugdig. Uit het hoog opgeschoten gras met zijn trossige ristbloemen, die den bescheiden glans der gouden

[p. 2]

morgenden droegen, reikten pralerige madelieven als witte starren omhoog naast de gele knoppensprankeling der boterbloemen. Over dat boschje van bloeiende stengels gonsde en zoemde een wriemelend leven van vliegen en torren en kevertjes, waaronder zich bijwijlen een spierwitte of veelkleurige vlinder mengde, grillig van bloem tot bloem wiekend, of even rustend op een rank graspijltje, dat niet eens boog onder den druk. Met een stillen lach in de oogen volgde Mondje dat blijde spel.

Tegen den verweerden tuinmuur rankte een rozelaar op met groote roomwitte bloemen. Twee speelsche vogels waren er vlijtig aan 't oppikken van allerlei ongedierte en deden onder hun gewip en vleugelgestreuvel de zware rozen op hun beweeglijke takjes prettig wiegelen.

Daarnaast klom een druivelaar met knoestige, zoekende takken den muur op, zijn breede, mooi-gebekte bladeren uitluifelend over de reeds goudelende trossen.

Mondje werd opeens een ruischende beweging gewaar onder de laagste druivenbladeren. Hij keek aandachtig toe en zag er dan meesters geit, die zich te goed deed aan het rinsche loof. Gulzig hapte ze maar immer door, knabbelend met vlugge muilbeweging, terwijl haar baardje allergekst op en neer wipte als een plezierig speeldingetje. Mondje leefde toen op in den blijden waan, dat hij bij de geit was en haar tastelijk aaien en streelen kon. De klas en de meester waren ver weg...

Een hevige ontroering deed eensklaps de wangen van den kleine gloeien. Iets vreeseijks gebeurde ginder in den druivelaar.

De geit had zich op de achterpooten gezet om haar lekkerbekkigheid aan hooger wassende en malscher bladeren te verzadigen en door een noodlottige beweging was ze met hoornen en kop in een verwarring van ranken vastgeraakt, waaruit ze zich trots hevig schudden en rukken en stooten niet los maken kon. Als dol sprong ze herhaaldelijk op en snokte met den kop aan de lenige ranken, die zich als een strop rondom haren hals schenen te snoeren.

Mondje was ten hoogste opgewonden. Het was hem alsof de zich worgende geit hem met smeekoogen om hulp vroeg. Nog eens wipte ze op, snokkend als een wanhopige.

[p. 3]

Mondje sprong ook in zijn bank rechtop en heel ontdaan naar buiten wijzend riep hij:

- Meester, meester, uw geitje verhangt zich!...

Opeens was 't een gewoel en gestommel van belang in de klas. De angstgil van Mondje had de tucht gebroken en uit alle banken kwamen de jongens aanloopen en zich vóór het raam verdringen. Zij klouterden op de nabijstaande lessenaars en op het kozijn, zoo wild onstuimig, dat de verraste meester zelf zich een weg moest openen door den krioelenden drom.

Toen hij uit het raam kon kijken, had de geit haar banden losgekregen en vinnig schudde zij haren baardkop, daarbij helder blatend als wilde zij daardoor haar vreugde zich weer vrij te gevoelen te kennen geven.

Mondje verademde met een zucht van vreugdige ontlasting:

- Ze is verlost!

Op hetzelfde oogenblik werd hij echter ruwhandig vastgegrepen en in een hoek vóór de klas geduwd onder een opdondering van luide, barsche dreigwoorden. Hij hoorde zich in zijn onthutsing toeschreeuwen, dat hij gelogen had, wetens en willens wanorde verwekt had en van school zou verjaagd worden. Dat geweld viel zoo plots op Mondje neer, dat hij zich niet goed rekenschap over zijn misdrijf kon geven en onder de nijdige knijpingen en schuddingen van den meester alleen de berusting in zijn gemoed voelde opkomen om weer gelaten de straffen te ondergaan, die hij toch niet ontwijken kon.

Mondje moest op school nablijven en zijn broer Jean-Baptiste werd de last opgedragen vader Bariseele te verzoeken met den meester over Mondje te komen onderhandelen. Vader ging nog den zelfden avond en kwam erg verstoord en opgewonden thuis.

Quickelborneetje, Bariseele's buurman, die op dat oogenblik juist zijn vrouw de gazet voorlas, kon niet nalaten even op te houden om te luisteren naar het geweld, dat naast de deur losbrak. De stem van Bariseele woedde nijdig en luid en alhoewel de dikke muur, die beide huizen scheidde Quickelborneetje niet toeliet te verstaan wat er geroepen werd, gevoelde hij toch met meewarigen angst, dat die hevige gramschap Mondje, zijn ‘keppetje’, gold.

- Lees toch voort, drong zijn vrouw onvriendelijk aan.

[p. 4]

- Hoort ge dat gerucht, Euphrasie?

- Jawel, maar wat kan ons dat schelen? Bariseele moet weten wat hij met zijn jongens te doen heeft. Elk draagt zijn eigen last.

Quickelborneetje las voort, doch met tegenzin en verstrooid. Zijn aandacht was bij zijn vriendje. Daar meende hij een gil en jammerlijk krijten te hooren. Hij liet het blad vallen en stond op in een onbedachte beweging om bij den buur te gaan aankloppen. Euphrasie keek hem echter zoo scherp, onheilspellend aan, dat zijn goed voornemen aan 't wankelen ging en hij alleen nog aarzelend, ootmoedig dorst vragen ‘of zij niet dacht, dat hij eens moest gaan zien wat er daar gebeurde?’

- Ik vraag mij af of gij nog wel bij de uwe zijt? was de nijdige wedervraag en Quickelborneetje moest opnieuw Euphrasie's eindelooze verwijtingen verduren over zijn eventuëele verwaarloozen van zijn eigen eventuëele kinderen ten voordeele van die vreemde jongens. Den heelen avond mopperde en kapittelde ze daarover. Die avondlijke ongezelligheid, die hem drukte, en het leed over het verdriet, dat zijn Mondje daar naast de deur deed snikken, brachten hem weer tot zijn droevige, reeds zoo vaak herhaalde overtuiging, ‘dat het leven toch maar een miserie was.’ Quickelborneetje praktizeerde daar een groot deel van den nacht over.

's Anderendaags, op 't uur dat de jongens van Bariseele naar school moesten, wist hij behendig rond het straatraam te draaien, dorre blaadjes van de fuchsia's en geraniums plukkend en ze met trage zorgvuldigheid besproeiend, doch hoofdzakelijk vluchtige speurblikken op straat werpend. Jean-Baptiste ging dien dag alleen naar school. Toen Quickelborneetje dit zag werd hij nog onrustiger en het voorgevoel, dat er zijn lieveling iets heel ergs overkomen was, vervulde hem met een zenuwachtige gejaagdheid, die hij slechts met moeite voor Euphrasie verbergen kon. Hij vond sterkte in het vooruitzicht, dat zij straks als elken Vrijdag naar de vischmarkt zou trekken, hem aldus een uurtje vrijheid gunnend, dat hij benuttigen wilde om zich omtrent Mondje's bevinden in te lichten.

Zonder achterdocht was Euphrasie vertrokken. Dadelijk was Quickelborneetje den tuin ingeloopen en had het laddertje tegen Bariseele's muur gezet om van daar te onderzoeken of hij Mondje niet ontwaarde. In den hof was de jongen niet, doch weldra ontdekte Quickel-

[p. 5]

borneetje zijn silhouet achter de morsige vensters van de keuken. Hij zat diep gebogen aardappels te schillen. Quickelborneetje begon eerst met zijn armen over den muur te zwaaien om zich te doen opmerken, doch dit baatte niet, dan ging hij omzichtig hummen en Mondje's naam roepen. Toen de jongen eindelijk opkeek, maakte het buurmannetje eerst allerlei gebaren als om te vragen of hij alleen thuis was en wenkte hem dan om te komen.

Met een treurigen glimlach naderde Mondje zijn vriend, die opleefde toen hij zag, dat de jongen daar nog ongedeerd stond zooals altijd.

- Dag, Mondje! Moet ge vandaag naar school niet dan?

Mondje schudde van neen met gelatene lijdzaamheid.

- Is vader gisteren kwaad geweest dan?

Mondje knikte ja met droeve vreesachtigheid in den schuwen blik.

- Waarom dan, mijn baasken?

Vertrouwend in Quickelborneetjes goeden blik vertelde de kleine 't heele geval zooals het toegegaan was. Het buurmannetje voelde zijn ooghoeken vochtig worden van deernis, doch het beheerschte zich, gewichtig en deelnemend met het hoofd schuddend:

- Ja, Mondje, het leven is een miserie!

Mondje begreep aan den toon dier woorden, dat zij een verduldigheidsleer bevatten, die gansch overeenstemde met het gelatenheidsgevoel, waarmede hij straffen onderging.

- Goede moed houden, Mondje, 't zal wel beteren. Zie, dat is voor u, mijn jongen.

Hij stak den kleine een paar klontjes suiker over den muur, de eenige lekkernij, die hij na 't vertrek van Euphrasie haastig had kunnen bemachtigen.

- Toe, pak ze maar aan!

- Wilt ge eens eentje van de nieuwe kiekskens zien? Ja?

Quickelborneetje stapte even af om een der kippetjes van 't laatste broedsel te vatten en, in een groote behoefte om te vertroosten, aan Mondje te toonen. Hij greep een haantje, dat hevig piepend en druk met de vleugels klepperend over den muur getild werd.

- Wrijf maar eens op zijn schoone, zachte pluimkens...

[p. 6]

Met stil genoegen liet Mondje zijn magere handjes glijden over het vinnige piepertje, dat hem toegereikt werd.

Met een vriendelijk lachknikje van verstandhouding verdween nu Quickelborneetje achter den muur, waar hij de ladder dadelijk in de loods ging bergen en zich in afwachting van Euphrasie's nakende terugkomst met een heimelijk leedvermaak in 't hart en met het onschuldigste aangezicht ter wereld aan den arbeid zette.

(Fragment uit ‘Eenzaamlingen’).

Maurits Sabbe.