Nieuw Leven. Jaargang 2

[p. 561]

Rubriek der Tijdschriften

De Gids van Dec. trekt in het artikel van Scharten over de Letterkundige beteekenis van Albrecht Rodenbach, bijzonder onze aandacht.

‘Het zal een leerling van Rodenbach moeten zijn, de jonge Vlaamsche zanger, die, van de essentie van zijn wezen doortrokken, de straks aangeduide leegte komt vervullen en een nieuwe poëzie aan Vlaanderen brengt.’ Een bewering als de hierboven aangehaalde bewijst ons alweer, dat Scharten doof en blind gebleven is voor de ontwikkeling onzer letterkundige beweging. Dat hij Victor de Meyere's kunst als een Kloos-echo aanhoord heeft, Van de Woestijne's werk in absoluten zin genomen, geen beter dan Rodenbach's acht, is wellicht het gevolg van zijn decadenten smaak, waardoor het hem aan klaar inzicht ontbroken heeft. Zeker het gemeenschapsgevoel van Rodenbach heeft geen van beide dichters, maar de algemeene menschelijkheid, zij moge bij Van de Woestijne duister soms en verfijnd heeten, dat is niet uit hunne kunst te weren. Waar Rodenbach eerst en vooral een strijdend dichter was, (wat is zijn Gudrun anders dan een apotheose, een verheerlijking van zijn sterk Vlaamsch gevoel: Uit houwe trouw wordt Moerland herboren) en zijn gemeenschapsgevoel een resultante was van den treurigen toestand der Vlaamsche beweging, daar behoeft men thans onze huidige dichtkunst geen verwijt te maken indien ze het dikwijls

[p. 562]

ledige en oratorische zingen van dien tijd overwonnen heeft. En wat is Scheltema's werk voor ons meest anders dan bombast en phraseologie?

Afgezien dus van Scharten's bewering als zouden alle Vlamingen, behalve René De Clercq, zich niet bewust zijn van het gevaar dat hen dreigt door hunne kunst een algemeen Nederlandsch gevoel, hunne taal een algemeen Nederlandsche kleur te geven, zegt deze bespreker van Rodenbach, zeker interessante dingen over onzen gehuldigden dichter.

Ter herinnering aan Darwin's bezoek aan de Galapegos eilanden in 1859, schrijft Prof. Hugo de Vries een zeer schoon opstel. In deze aflevering komen nog o.m. voor, schoone gedichten van Boutens, een proza-stuk van Adriaan Van Oordt: Een Liefde in Limburg.

In De Nieuwe Gids vervolgt Mevr. Simons-Mees haar blijspel ‘Een Paladijn’, waarin een te Amsterdam bekend journalist zoo precies, zoo raak is afgebeeld, dat de schrijfster bij de opvoering van haar stuk heeft moeten verklaren geen bepaald persoon te hebben bedoeld. Timmerman en Jac. van Lovy geven vervolgen. Kapteyn-Muysken bespreekt het geval Ferrer terwijl Timmerman Prof. Heymans rede ‘De toekomstige eeuw der psychologie’ sterk over het paard tilt. Hein Boeken stond drie Herfstsonnetten af, Ad. Herckenrath een gedicht en een nieuweling Borgman een gevoeliggeschreven rondeel, dat we hier laten volgen:

‘In avondtuin een vrouw, die lage lamp ronddraagt
En zoekt naar bleeke bloemen voor haar kind,
Dat binne' in huis, op sterfbed laatste wenschen vraagt,
En enkel nog wat licht en bloemen mint.

[p. 563]

 

En droef, de vrouw haar vlugge pas vertraagt

 

Langs donkre paan, waar zij den nacht slechts vindt,

 

In avondtuin een vrouw, die lage lamp ronddraagt

 

En zoekt naar bleeke bloemen voor haar kind.

 

 

 

Dán, angstig, hoort zij hoe haar kind moe klaagt,

 

En eenmaal zoekt zij nog; een schaduw windt

 

Zich snel om tuin en... bleeke bloemen, 't licht vervaagt

 

En... dooft, de moeder weent, de nacht van 't kind begint,

 

In avondtuin een vrouw, die lage lamp ronddraagt.

Boeken bespreekt in zijn ‘Aanteekeningen over Kunst en Philosophie’ het laatste werk van Anatole France: Les sept femmes de barbe-bleue, en looft het zeer. Willem Kloos heeft Leo van Puyvelde nog al erg te pakken naar aanleiding van dezes boek over het leven en werk van Rodenbach.

Kloos zegt over R.o.a. dit: ‘Als mensch heb ik sympathie voor Rodenbach, voor zijn moed, zijn nobelen durf en zijn wakkeren ijver om te arbeiden voor de Vlaamsche zaak, die toch ook zijdelings een Hollandsche zaak mag heeten... Maar als dichter, heeft hij slechts als dramaticus wezenlijke waarde, want van zijn lyrische proeven zijn er slechts een stuk-of-wat aan te wijzen, die voor een niet Belg leesbaar te noemen zijn. En het ware dus voor de nagedachtenis van Rodenbach zelf, die door redeloozen lof slechts geschaad kan worden, omdat daar een even redelooze reactie op moet volgen - zooals trouwens al gebeurd is - het ware voor Rodenbach's

[p. 564]

bekendheid in de toekomst gewenscht geweest, dat hij een in de literaire kritiek beter-onderlegden en meer objectieven biograaf had gevonden, dan de heer Van Puyvelde blijkbaar weet te zijn.’

In De Vlaamsche Gids, treffen we een opstel aan van André De Ridder: Het recht op het Geluk in de moderne literatuur. - Wat meer klaarheid in deze min of meer wijsgeerige uiteenzetting van schrijvers' overheerschende moderne gedachten, zou niet geschaad hebben.

D^r Eugeen Van Oye eindigt in deze aflevering zijn libretto ‘Balder's Dood’ waarbij we onwillekeurig denken moeten: welke sterke geest levert ons op dezen degelijken tekst de muziek die met de woorden naar het hart grijpt. Met allen eerbied voor de Vlaamsche librettisten, is Balder's Dood het eenige libretto dat zoo een forsche éénheid en lyrische gedeelten bezit.

Van Werveke besluit zijn ernstige en belangwekkende studie over ‘Onderaardsche gevangenissen en burgverliezen.’ D^r Maurits Sabbe bespreekt bondig eenige Vlaamsche en Hollandsche boeken, terwijl Van Doorsselaer het over de laatst verschenen Duitsche werken heeft.