Nieuw Leven. Jaargang 2 (1909)

Nieuw Leven. Jaargang 2

(1909)– [tijdschrift] Nieuw Leven– rechtenstatus

Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende



[pagina t.o. 192]
[Nummer 5] ELINE MARE

[pagina t.o. 193]
Een Vrek Onder schroeierig zongeweld lag in 't polderland te blakeren Verschaffelt's hofstede met haar stroo- en rietgedekte schuur, haar wijde stalling voor 't breedflankig vee en de lobberoorige zwijnen, en vooral 't andere gedierte dat men aantreft op eene boerderije. Naast de woonsteê een boomgaard, waarin oûwe appelaars met, aan de verwrongen takken, reeds trossen geelgouden vruchten. Aan 't hoevehekke stond nu de langmagere boer te kijken naar zijn goudvlammende tarwe- en havervelden, waar zich afbeulden zongebrande pikkers, den bronskop onder breedrandigen stroohoed, grijphanden donkerend in schitterschetterend licht. Vele uren zwoegden ze daar reeds, in die stikwalmen omslierend uit de dorre aarde, hitte vlijmend in rug en nek, zweet rollende van hun verbrande wezens. En naar de pikkers der tarwe en de pikkers der haver staarde de boer, en eveneens naar de weiden waar graasden koeien en vet-ossen, naar zijne akkers waar groeiden roode wortels en biet, aardappels en boekweit en polderboonen. Verschaffelt bezat geld. Veel geld zelfs, zei men, maar hij was gierig. Aan zijn oorden hield hij zooals aan d'aarde, zooals aan zijn hoeve en vee. Zooveel duiten mogelijk wou hij winnen in 'n korte spanne tijds, om d'r maar andere gronden te kunnen aankoopen. Geen drank, geen overdaad
[pagina 194]
aan eten, noch kleedsel. Enkel 't hoogst noodige. Als 't licht pas in de lucht ging, stond hij zelf soms reeds te zwoegen op 't land in koortsige haast, en zoo naast zijn arbeiers dan 'n ganschen dag, die menschen afjagend, ze uitscheldend als ze niet spitten of pikten naar zijn wenschen. D'r thans aan denkend dat hij, na nog 'n paar jaar schrapen en sparen, wellicht toch de meester zou wezen van 'n flinken polderhoek, ging een glimlach van zelfgenoegen voor 'n enkelen keer om zijn dunne lippen, en dwaalden tevens zijn blikken weer naar land en werkvolk, naar stal en schuur, naar weiden en vee, en ook naar de verte. De stilte verdroomde in 't roerloos notelaarloover en 't ranke riet; de hitte ritselde. Aan den messing scharrelden kippen, en in 't midden dezer toktokte de haan en flapperde soms met de vleugelen. Op 't stroodak zaten musschen te tjilpen en eene kat lag lui te pinkoogen aan de wortels van een kopwilg. En eindelijk slenterde Verschaffelt, beenderman met norsch, houterighard aangezicht den polderweg in langs eene reek kopwilgen, langs drasgronden waar groeiden distel en leverkruid, gele zegge en lisch en bies. In de verte hoorde men den slag der pikken en ruischte de zang van 't rijpe graan. Eene rietmusch zong haar lied karrekiet. Een kwikstaart trippelde om loom neergehurkte koeien. Blauwe poelmeesjes vlogen heen en weer, in dol spel, of kropen wilgenholekens in-en-uit. Een aardzwaluw kwetterde. Toen, over een zeer smal wegeltje dat tusschen gouden tarwe kronkelde, naderde een man, polderzwerver knoestig van lichaamsbouw, 't zongebruind facie verstompt, oogen dof en rood dooraderd van drank.
[pagina 195]
Zij gang was slepend, en 't hoofd hing wat voorover naar de borst. En den boer ziende, bleef de ruigaard staan en sprak: - Gij de meester der hoeve alginder? - Wat wilt ge? - Werk! - Geen vagebond onder m'n volk. Zoek verder! - Verder? Maar eten moet ik en ik kan niet! - Voort, hond, of ik.... De doler, den kop neer en schouders op, gromde iets tusschen de tanden, en stapte dan een wegeltje in tusschen rijp graan, zijn gestalte donkerend al gekeerd naar de zonne... En Verschaffelt, na den vent enkele stonden te hebben nagekeken, ging nu verder, hier en daar ophoudend in gedachten, hoe schroeierig de zonne. Op zijn weiland begon hij zijn toorn uit te werken tegen de neergehurkte koeien. - Luie beesten, graast! Op stal, geen zier!... Graast om melk en boter of... Eene vaalbeplekte keek hem stom aan, en kwijl rekte van haar muil. En de boer meumelde ze na en, in onmacht en woede schopte hij ze in de flanken, zoodat al de verschrikte dieren hossebosten tot aan een rietbosch. En zoo daalde de dag, en wanneer de avondzonne vuurde in 't Westen, en de half verschroeide pikkers, moe van arbeid, terug waren ter hoeve en d'r nog 'n stondeken te rusten zaten op de bank aan 't voorhof, zwijgend te rusten, stond Verschaffelt steeds te denken aan 't binnensmondsche dreigement van den vagebond; te denken soms ook aan het geld dat hij aanstonds nog eens zou kunnen tellen en hertellen in den kelder, waar hij
[pagina 196]
het had geborgen; hertellen in die uren van vereenzaming, 't geld dat hij later omzetten zou in landerijen. Over de ontmoeting met den zwerver sprak hij tot niemand. 't Ging niemand aan. Op zijne hoeve wou hij maar één knecht, 'n reeds bejaard man die in den peerdenstal sliep, en eene meid wier bedde stond boven 't waschkot. Zoodat hij, om zoo te zeggen, 's avonds alleen zat in zijne groote kamer. Zoo was 't ook 't best. Hij kon er zitten denken op wat hem lustte, doen wat hij wou en zonder door iemand te worden gestoord. Zoo alleen was die norsche vent, die nooit lachte en zelden met andere boeren sprak, was die vrek eigenlijk eerst gelukkig. Eens de pikkers weggedonkerd in de dolende schemering waaruit zwarter ook dra zou groeien de nacht, in de wondere stilte welke overal hing te verdroomen, bleef de boer nog lang staan denken. In een der weiden loeide een vet-os, aan een kopwilg, half omdoezeld van avondnevel. Koeien dromden aan, hun bonkige schoften even beplekt met purperen zonnestrepen. Uit de verte, aan eene hofstede, galmde eentonig eene trompe om 't melkvee ter stalling te roepen. En in 't oosten, groot in vochtigheid, rood rees de maan over de zwijgende landen. En daar was de nacht... De nacht... En menschen en dieren in rust, en in gouden preveldroom de graanvelden roerloos... En uit dien nacht groeide dra weer de dag, en ermede de zonne in vlammend goud, oplaaiend heel de wijde ruimte door. De grasmusch
[pagina 197]
neurde en de leeuwerik jubelde, en een os loeide. Van dauw dropen de kruiden... En toen ook, zwijgend en de leden nog stram door 't werk van den vorigen dag, stapten weer pikkers aan om neer te kappen 't graan, den eindeloozen dag lang te kappen voor de boeren der streek, en ook voor Verschaffelt. En wanneer dezes oude knecht bij het derde haangekraai uit den paardenstal beende, half slaperig nog, zag hij de woonstedeur reeds open, en vroeg hij zich af waar de boer nu toch al zoo vroeg mocht wezen. Hij rok even de leden, en keek over 't frissche land, dat hier en daar was bestreept met ochtendnevel. In den notelaar riep de vink en op het dak begonnen de musschen te rumoeren; nogmaals in zijn hok kraaide de haan en de kippen kakelden. In den stal beukten de koeien met de horens tegen de berdelen afsluiting. Na een tijdeken te hebben staan subbedubben, slenterde hij naar de woonste... En binnentredend, vond hij de misdaad; vond hij boer Verschaffelt in 't bloed, zijn oogen koortsig-groot in 't aschgrauw gelaat, en die zich met de bevende vingers poogde op te trekken aan een stoelhoek en als hij d'r zich half had omhoog gewrocht, vooroverstuikte. En dor waren de paarse lippen. Haarklisjes kleefden aan 't voorhoofd, en een gereutel gleed heesch uit de van dorst brandende keel. 't Hemd werd weggescheurd aan de bebloede borst, waar 't mes had gevlijmd, om er 't herte te zoeken... Kort nadien lag de boer te bed en frazelde van zijn geld tot zijn knecht en den veldwachter die alleen nog aanwezig waren, en of ze dat uit den kelder wilden halen, waar hij twee beurzen vol had geborgen in een aarden
[pagina 198]
pot, onder eene ton. Slechts om het nog eens te zien, en te weten of 't niet werd gestolen. En uitgeput zakte hij achterover en bleef liggen luisteren, starend steeds naar de deur. En buiten reeds vlijmde de zonne. In de kamer als eene schroeierige gewaarwording van stollend bloed. En de stilte prevelde. En steeds de boer luisterde. En geld hoorende rinkelen, rees hij half overeind, steunend op de handen, en angstig om wat die beiden beneden zoo lang deden, en of ze geen paar stukken zouden stelen. En toen begon hij op hen te roepen. En zij kwamen dra, dragend twee beurzen vol zilver. En zijn schat ziende, kreunde hij van genoegen, rok den hals uit, en kroop over 't bed, de handen uitgestoken, om te voelen zijn oorden... En met bevende grijpvingers omvatte hij, den mond half open en 't gelaat nog grauwer, de beide beurzen en drukte ze tegen de bebloede borst, staarde dan beide mannen verwilderd en heesch aan: - Zeg, g'en hebt er toch geen stuk van gestolen, hee?! In 'n hoestbui stortte hij voorover, met het gelaat op zijn geld, knorrend van geluk lijk een zwijn om lekkeren kost. Toen stierf hij... Piet van Assche.

Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

Piet van Assche
beeld van Eline Mare