De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 20

[p. 365]

[Nummer 46]

Het doode land.
Door
Pastoor Kaag.
(Vervolg.)
Van Jerusalem naar Jericho.

Oprecht moet ik u verklaren, dat ik blij ben de beschrijving van den berg Moriah achter den rug te hebben en dat ik volstrekt niet boos op u ben, lieve lezer, indien gij die beschrijving niet hebt uitgelezen, omdat gij ze vervelend vondt. 't Is zoo, ze was vervelend; maar ik moest ze geven ter wille van de plaatjes, niet zonder praatjes verklaarbaar voor u.

Ik beloof u, nooit meer zoo vervelend te zullen zijn. En daarom beginnen wij in deze aflevering u te vertellen, hoe onze eerste reis te paard in het H. Land begon, voortging en tot haar einde kwam.

Onze reis te paard.... dus niet op een kameel. Wij voegen deze woorden er bij, omdat vele Hollanders bij eene reis door het H. Land gewoon zijn te denken, dat de kameel het lastdier bij uitstek is voor deze reis, en vooral omdat zij gewoon zijn het grootste gedeelte van het H. Land als een woestijn zich voor te stellen, die dan wederom naar hunne opvatting van zand moet zijn. Noch het een, noch het andere is waar. Het grootste gedeelte van het H. Land is geen woestijn en waar in den Bijbel van een woestijn gesproken wordt, moet u niet denken aan zand, maar aan een woestenij, waar de grond is van steen.

Onze eerste reis te paard. Het zou een proeftocht wezen, die ons allen zeggen moest of wij later den veel langeren en moeilijker tocht door Samarië en Galilea volbrengen konden. Hij zou slechts drie dagen duren, en over Jericho ons brengen naar den Jordaan en de Doode-Zee om ons vandaar over het klooster Mar-Saba naar Bethlehem te voeren.

LANGS DEN WEG NAAR JERICHO.
De waterval Karith der H. Schrift, heden Ouadi-Kelt geheeten.

Tien paarden voor de reizigers en drie ezels met bedienden er op, elf moekers - Arabische jongens, die voor de beesten zorgen moesten - en zestien muilezels, die de tenten en de bagage droegen, stonden om elf uur in den morgen klaar voor ons Pilger-hospiz te Jerusalem. Het was een vroolijk begin van dezen ernstigen tocht; want heel wat kwinkslagen vlogen door de lucht aleer alle min- of meergeoefende ruiters in het zadel gezeten waren en de eerste zweepslagen weerklonken uit de lange karavaan. Een Arabische dragoman, die vlot Duitsch sprak, aan wien de heele tocht was uitbesteed, was de aanvoerder van den troep. Langs de noordzijde van Jerusalem's muren rijdend, kwamen wij spoedig in het Cedron-dal, ten oosten van Jerusalem gelegen, om langs den Olijfberg voortgaande, om dezen berg heen te trekken en in Bethanië te komen, waar eenmaal Lazarus met Maria en Martha woonde. Het was voor de meesten van ons genoeg het gehucht te zien, want velen, die een half uur in het zadel zittende, zich wat meer op hun gemak gevoelden, waren bevreesd af te stappen, nog denkend aan de moeite waarmee zij in het begin van den tocht zich hadden vastgeplakt op hun paard. Nog zwakker werd de lust om af te stappen, toen aan de pelgrims werd meege-

[p. 366]

deeld, dat het dorp el-Azariyéh, nu voor ons liggend, wel gewoonlijk wordt aangezien als de plaats waar eertijds Bethanië lag, maar dat door latere onderzoekingen gebleken was, zooals de Dominicaan Zanecchia getuigt, waarom Bethanië met het huis van Simon, den melaatsche, en met Lazarus' graf, noodzakelijk een weinig hooger, op de oostelijke helling van den Olijfberg, moet gelegen hebben. De gedachte, dat toch in deze omgeving en in deze onmiddellijke nabijheid het dorpje lag, waar Jesus, vooral in de laatste dagen van Zijn sterfelijk leven, telkens overnachten wilde, en waar dat groote wonder: de verrijzenis van Lazarus, voorviel, is alleen reeds genoeg om aan den vromen pelgrim een genot te geven waarin heel zijn ziele deelt. Om dat genot te smaken is het niet noodig, dat hij het gat in den grond ziet, waarvan men zegt, dat daar eenmaal Lazarus begraven lag.

DE HERBERG KHAN-HADROUR,
gebouwd op den heuvel ‘van den barmhartigen Samaritaan’, lang den weg naar Jericho.

Laat ik u nog even de gebeurtenis van Lazarus' verrijzenis vertellen. 't Is altijd een lust ze te herdenken, hetzij men hoorder of verteller is.

In een der laatste weken voor Christus' dood verbleef Hij in Perea. Aan de oostzijde van het H. Land lag deze streek. Daar werd Hem uit naam van Martha en Maria geboodschapt, dat hun broeder, Lazarus, ziek was, op deze wijze: ‘Heer, zie, dien Gij liefhebt is krank.’

Toch bleef Hij nog twee dagen op de plaats, waar Hij was, en na deze dagen zei Hij tot Zijne leerlingen: ‘Lazarus is dood. Doch laat ons tot hem gaan.’

Na twee dagreizen naderde Hij Bethanië, waar Lazarus reeds vier dagen geleden begraven was in den avond van zijn dood, zooals te doen in die heete landen gebruikelijk is.

't Was het midden van den rouwtijd. Vele Joden uit Jerusalem, van wie enkelen geen vrienden van Christus waren, hadden de twee zusters opgezocht om haar te troosten. Zoodra had men niet Martha bericht, dat de Meester naderde, of zij gaat in weerwil harer droefheid Hem te gemoet, terwijl Maria in huis achterbleef.

Zoodra zij Christus zag, riep zij uit: ‘Heer, waart Gij hier geweest, mijn broeder zou niet gestorven zijn; maar ook nu weet ik, dat al wat Gij van God zult vragen, God het U geven zal.’

Christus geeft haar antwoord met een belofte, die al haar. verwachtingen verre overtreft en haar geloof van streek maakt:

‘Uw broeder zal verrijzen.’

‘Ik weet,’ zei Martha, ‘dat hij zal verrijzen bij de verrijzenis in den jongsten dag.’

Velen in Israël en vooral de partijgenooten der Farizeeën geloofden, dat de Godvreezende Joden zouden verrijzen, wanneer het Rijk van den Messias begon.

Martha zag in de belofte van Christus slechts een toespeling op dit geloof, en men zou zeggen, dat zij niet meer durfde hopen.

Om haar moed in te spreken, trekt Christus haren geest op tot Hem; - ‘Ik ben de verrijzenis en het leven,’ zei Hij, ‘die in Mij gelooft, al is hij ook gestorven, zal leven, en een elk die leeft en in Mij gelooft zal niet sterven in eeuwigheid.’

Tegen het schrikwekkende geheim des grafs ook is er geen bemoedigender woord dan dit. Onze Meester is sterker dan de dood, Zijn naam is Verrijzenis en Leven. Het is het beginsel en de kracht onzer onsterfelijkheid.

‘Gelooft gij dit?’ vroeg Christus aan Martha.

‘Ja, Heer, ik geloof, dat Gij de Christus zijt, de Zoon van den levenden God, Die in deze wereld moest komen.’

Het geloof van Martha is nu volmaakt.

Terwijl Christus op diezelfde plaats bleef aan het begin van het dorp, ging Martha tot haar zuster Maria en zei in stilte tot haar: ‘De Meester is daar en roept u.’

Oogenblikkelijk stond zij op om tot Hem te gaan.

De Joden, die met haar in huis waren, volgden haar, zoodra zij haar zagen opstaan en uitgaan, in de vaste meening, dat zij naar het graf ging om daar te weenen.

Toen Maria kwam waar Christus was, viel zij aan zijne voeten neder en riep evenals haar zuster uit: ‘Heer, waart Gij hier geweest, mijn broeder zou niet gestorven zijn.’

Door droefheid overstelpt, kon zij geen woord meer zeggen.

Bij het zien van Maria's tranen, in de tegenwoordigheid der Joden, die haar al weenend gevolgd waren, kon men zien, dat ook Christus ontroerd was.

‘Waar hebt gij hem gelegd?’ vroeg Hij, en men antwoordde: ‘Heer, kom en zie.’

En Christus weende.

‘Ziet, hoe lief Hij hem had,’ zeiden de Joden. Eenigen echter, zeker niet de vrienden van Christus, konden een afkeurend woord niet weerhouden en zeiden: ‘Kon Hij, Die de oogen van den blindgeborene heeft geopend, niet maken, dat deze niet stierf?’

Toen Christus bij het graf kwam, dat in den rotsgrond was en waarover een steen lag in horizontale lijn, was Christus nogmaals ontroerd.

‘Neemt den steen weg,’ zei Hij.

Martha schrikte en riep uit: ‘Heer! hij riekt al, want reeds vóór vier dagen is hij begraven.’

Christus stelde haar gerust.

‘Heb Ik u niet gezegd, dat, zoo gij gelooft, gij Gods heerlijkheid zien zult?’

Zij namen dan den steen weg. Christus sloeg Zijn oogen ten hemel en zeide:

‘Vader! ik dank U, dat Gij Mij verhoord hebt. Ik wist wel, dat Gij Mij altijd verhoort, maar om het volk, dat hieromheen staat, heb Ik dit gezegd, opdat zij gelooven zouden, dat Gij Mij gezonden hebt.’

Alle menschelijke droefheid maakte Hij in zijn oneindig medelijden tot de Zijne. Nu is de vriend om den vriend bedroefd.

Na dit gebed riep Hij hardop: ‘Lazarus, kom uit!’ En de doode kwam terstond uit, handen en voeten met grafdoeken omzwachteld en met een zweetdoek om het gelaat.

‘Maak hem los,’ zeide Christus, ‘en laat hem gaan.’

Wij begrijpen, dat na dit wonder, waarbij zoovele eerbiedwaardige getuigen waren, in de onmiddellijke nabijheid der groote stad, het Sanhedrin bijeenkwam om te besluiten tot Christus' dood; want zij voelden, dat het volk bij het zien van dergelijke wonderen aan hunnen invloed ontsnappen zou.

Wij hadden bijna een uur lang te paard gezeten, toen wij in de laagte, bij een kromming van den weg den met een spitsboog overwelfden put zagen, die de fontein der Apostelen genoemd wordt.

Tusschen Jericho en Jerusalem is slechts één plaats waar drinkwater is, en die plaats is deze. 't Is dus zeker, dat de Zaligmaker met Zijne Apostelen, meermalen dezen weg afleggende, ook meermalen gerust heeft bij dezen put, zooals de reizigers nog plegen te doen tot dezen tijd. Bij alle verandering is hier in het H. Land nog zoo weinig veranderd.

Deze weg van Jerusalem naar Jericho is echter wel veranderd; want sedert 1894 is deze weg een breede, goed berijdbare weg geworden, gelijk aan de wegen, die men b.v. in Zwitserland zien kan. Men kan dus van Jerusalem naar Jericho per rijtuig komen, gelijk men van Jerusalem naar Hebron en naar Jaffa komen kan.

Hier zijn wij ook midden in het hooge bergland, dat Jerusalem van Jericho scheidt en tot de woestijn van Judea behoort.

Reeds van Bethanië af overziet men deze geheele woestenij van grijze bergen, blauwachtige dalen, tot Jericho toe, met het daarachter liggend breede Jordaandal en de Doode-Zee, die meer dan zes uren verwijderd, toch aan uwe voeten schijnt te liggen, zoo doorzichtig en ijl is hier de lucht.

Die ijle en doorzichtige lucht is dan ook oorzaak, dat wij, Hollanders, ons altijd vergissen in het bepalen van den afstand, waarop een water, een berg of een dorp gelegen is in het H. Land; en als men op den Olijfberg staat, wil men bijna den inwoner van het H. Land niet gelooven, als hij u, met den vinger wijzend, zoowel de Middellandsche als de Doode-Zee en de bergen van Galilea zien laat. In dit land heb ik dertien uren ver gezien.

Somber en woest is dit bergland en in

[p. 367]

zijn somberheid overtreft het, naar mijne overtuiging, alle berglanden van Europa, alleen de landen van den Balkan uitgezonderd.

Ruim anderhalf uur reden wij langzaam voort langs dezen breeden bergweg, die beurtelings klimt en daalt in deze sombere woestenij van naakte rotswanden, waar planten noch boomen eenige afwisseling of vroolijkheid brengen, toen wij aan onzen linkerkant, op den weg, een groote, vierkante Khan zagen, die oud en vuil den naam draagt van dieven-herberg.

Naar de overlevering wil, speelde hier de gebeurtenis af door Lucas in zijn Evangelie op deze wijze verhaald:

Een mensch kwam af van Jerusalem naar Jericho en viel in handen van moordenaars, die hem beroofden en verscheidene wonden toebrachten, en hem halfdood latende liggen, heengingen.

Het gebeurde nu, dat een priester denzelfden weg afkwam: en als hij hem zag, ging hij voorbij.

Op dezelfde wijze ook een Leviet, als hij omstreeks deze plaats was en hem zag, ging voorbij.

Maar een Samaritaan, die een reis deed, kwam nabij hem; en als hij hem zag, werd hij door barmhartigheid bewogen.

En hij naderde en verbond zijne wonden, goot er olie en wijn in, zette hem op zijn eigen lastdier, bracht hem naar de herberg en droeg zorg voor hem.

Des anderen daags nam hij twee tienlingen, gaf ze aan den waard en zeide: ‘Draag zorg voor hem! En al wat gij aan hem meer ten koste legt, zal ik, als ik terugkom, u wedergeven.’

Inderdaad, de somberheid, de eenzaamheid van deze plaats, is wel de kleur waarop deze parabel het sterkste uitkomt.

Hier ook zijn de bergen van roode steen, die reeds daarom alleen den naam van het bloed-veld rechtvaardigen, zooals deze hoogvlakte genoemd wordt.

Van deze plaats af begint de weg langzamerhand in vele krommingen te dalen, tusschen rotsgevaarten, die horizontale lagen van roode steen laten zien, tot dat wij plotseling - het begin van den vallenden dag had het licht reeds veel zwakker gemaakt - aan onze linkerhand, diep in de laagte, bij een bergstroom, een oud Grieksch klooster zagen liggen, zoo samengegroeid met de rotsen, zoo één van kleur met deze, zoo onbereikbaar voor de menschen, zoo wild en zoo woest, zoo klooster en vesting tevens, dat wij den indruk er van in heel ons leven nooit vergeten zullen. Wanneer wij in Italië waren geweest, zouden wij gezegd hebben: daar moet de hellevaart van Dante begonnen zijn.

Wat een heerlijkheid, welk genot, bij zoodanig licht, in die diepte, in die omgeving zoo'n structuur te zien! Daar was de hoogste eenheid van plaats en bouw bereikt. En hoe wordt men bij den aanblik er van vermorzeld tot gruis!

Daar hadden wij weer een van die kostbare oogenblikken, waarmee de vermoeienissen, lasten en kosten van een reis naar het H. Land zoo gulweg betaald worden.

Nu mag het waar zijn, dat hier de plaats niet is waar de profeet Elias door raven gespijzigd werd, gelijk de latere geschiedschrijvers met Hieronymus verhalen, in tegenspraak met de plaatsbeschrijvers uit de middeleeuwen, het is toch hoogstwaarschijnlijk de streek waarin Josue Achan en heel zijn familie liet steenigen, omdat hij tegen Gods bevel in bij Jericho's val zich van den buit iets had toegeëigend, en waar dit toegeëigende en alles wat Achan bezat, verbrand werd.

Wel is ze gemaakt, deze plaats om de straf te voltrekken aan hem, die naar het oordeel Gods als de sta-in-den-weg van Gods gerechtigheid was aangewezen. De vloek des Heeren ligt hier.

Van hier af begint de bergweg voorgoed te dalen naar de vlakte van Jericho, door middel van zig-zagwegen, waarvan het allerlaatste gedeelte in 1895, toen wij daar waren, nog niet volkomen voltooid was. Toen een paar jaren later de keizer van Duitschland langs denzelfden weg naar Jericho afkwam, was de weg voor hem geheel afgewerkt.

De avond was gevallen toen wij in de vlakte kwamen en de Bedouïenensjeik - een hoofdman onder dezen nomadischen menschenstam - die bij Bethanië voor onze veiligheid het commando van den stoet op zich genomen had, was gedurende dit laatste gedeelte van de reìs voort-durend in beweging langs den weg. Nu eens reed hij vooraan, dan weer liet hij een gedeelte voorbijtrekken, om dan weer bij de laatsten te rijden tot dekking van de karavaan, terwijl hij ons aanmaande zooveel mogelijk bij elkaar te blijven. Dat dit een gevaarlijk gedeelte was van den weg en vooral in den avond, daar Bedouïenen voortdurend hier op de loer liggen om onachtzame en verstrooide reizigers te dooden en te plunderen, werd ons, gelukkig, eerst in onze tenten medegedeeld.

Nog meer dan een half uur trokken wij in het duister door de vlakte langs hooge hagen van cactussen, die, als gedrochten langs den weg, niet dienstig waren om de beangstigden onder ons vroolijk en moedig te stemmen.

DR. A.C.M. SCHAEPMAN,
President van het Groot-Seminarie Rijsenburg.

Eindelijk zagen wij lichtjes voor ons uit, die moed en vroolijkheid brachten, omdat, naar het woord van onzen hoofdman, daar onze tenten waren opgeslagen, waar wij eten en slapen konden.

De blauwe hemel van het H. Land was in den avond nog helder genoeg om ons, in de onmiddellijke nabijheid van ons kamp, te laten zien hoe onze Hollandsche vlag van drie tenten woei.

Weer is dat dundoek, gelijk op Jaffa's ree, voor ons niet alleen als een welkomstgroet uit het verre en dierbare Holland, maar ook als een juichende zegekreet: ‘Hier, Hollanders, zijn wij!’

Het was laat, zeer laat geworden, veel later dan wij verwacht en gehoopt hadden, want het was 7.15 toen wij afstapten van onze paarden, en toch - ongeveer zes uren slechts, staat in alle boeken te lezen, heeft men noodig om te paard van Jerusalem naar Jericho te gaan. En wij, wij hadden ruim acht uren over dien weg gedaan. Wat was hiervan de reden?

Wij hadden onder onze reismakkers er een, die zelf met vrees voor het paardrijden was op weg gegaan, maar dien wij, grootere gedachten van zijn sterkte hebbende, dan later bleek geoorloofd te zijn, toch moed inspraken en door onze redeneeringen van allerlei aard deden gelooven, dat hij het te paard beter zou uithouden dan hij dacht. Helaas wij hadden ons misrekend! Hij alleen had goed gecijferd. Hij zou op den langen weg bezweken zijn; dat werd ons duidelijk bij dezen proefrit van den eersten dag.

Men kan begrijpen, dat in de tenten met angst over deze ontdekking gesproken werd, terwijl wij ons te goed deden aan den maaltijd, door den Arabischen kok ons in de gemeenschappelijke tent opgedischt. Na die lange reis smaakte het maai ons dubbel goed en waren wij met goedgevulde magen spoedig in diepe rust, terwijl daarbuiten onder de Oostersche sterrenlucht ons Hollandsch dundoek vroolijk stoeide met den nachtelijken wind.

(Wordt vervolgd.)