[Nummer 42]
Dorschers.
Naar een schilderij van H. Valkenburg.
Wanneer we, verlokt door mooi herfstweer, een buitenwandeling maken, klinkt ons niet zelden van het boerenerf een regelmatig geklikklak tegen; dan is de boer met zijn knechts aan het dorschen en het tikgeluid is dat der vlegels, die met nimmer falende gelijkmatigheid geheven worden en neerdalen op de volle halmen, welke over den dorschvloer zijn uitgespreid.
Deze arbeid was den schilder Valkenburg aanleiding tot een niet onverdienstelijke schilderij, waarvan eene reproductie deze aflevering der Illustratie siert.
Wat den schilder het meest heeft aangetrokken in dit landelijk tafereel? 't Is alweêr de lichtwerking, naar wier benadering te streven zoozeer ligt in den aanleg van den Nederlandschen kunstenaar. Reeds de oudst bekende meesters, de beroemde broeders Van Eyck, ontleenden er de levenswaarheid hunner Heiligen-figuren aan; Memlinck's naar het mystieke neigende gemoedsaard zocht zich te uiten in de zilverzachte glansen, die de lokken zijner Madonna's omvloeiden en als een wasem van wijding lagen gespreid over zijn matzonnige verschieten. De ouden zijn gestorven en met hen hun levensvisie, hun teedere begeerten en vrome droomen; maar de lichtvereering is gebleven in de werken der kunstenaars tot ze haar hoogtepunt bereikte in Rembrandt, den geweldige, den weelde-dronkene van licht, en met hem glorieerden wederom en nu op 't allerhevigst de dingen der aarde in sferen van bovenaardsche waarheid.
In onze dagen was het Bosboom de kerkenschilder, die, ook waar hij een boerendeel afbeeldde, door de majesteit van het licht de nederige ruimte omschiep tot een verblijf van schier patriarchale waardigheid en wijdingsvolle rust.
En de minder hoog begaafden, die eerbiediglijk treden in het voetspoor der grooten, ook zij staan bewonderend stil, waar door de kleinruitige ramen van stal of schuur het spaarzame licht schuifelt langs de schonkige rompen van het vee of als goudsprankels de gele halmen fonkelen en de gelijkmatig bewegende lichamen der arbeiders beurtelings wegdonkeren en weer opdoemen doet in de schemerige diepte, gelijk Valkenburg, de eenvoudige en pretentielooze werker in deze schilderij bedoelde weer te geven.
M.V.
dorschers, naar de schilderij van h. valkenburg.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd