De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 17

Oom Hein's erfenis,
door Jan Bato.

‘Dag, juffrouw Van Galen.’

‘Goeien morgen, meneer Draaier.’

De juffrouw, die den groet van den binnentredenden heer beantwoordde, stond van haar stoel op, schoof het spoormandje, dat ze vóór zich op tafel had, een beetje op zij, en bracht even haar zakdoek aan de oogen.

‘Wie had dat kunnen denken, juffrouw? Op het oog nog zoo flink en gezond, en zóó gauw weg!’

‘Zeg dat wel, meneer. Ik had neef nog minstens vijf jaar levens gegeven.... Maar gaat u toch zitten, meneer, hier in dezen grooten stoel, waar neef-zaliger zoo graag in zat....’

buste van z.h. den hertog gemaal,
ontworpen door Georgine Schwartze.

De heer Draaier nam, gevleid door de hem bewezen attentie, plaats in den stoel, die door zijn corpulente gestalte geheel gevuld werd.

‘'t Was een beste man,’ begon hij.

‘Zeker, een beste man,’ echode juffrouw Van Galen, ‘maar,’ liet ze er langzaam op volgen, een dichtknijpende beweging makend met haar vleezige rechterhand, ‘vasthoudend.’

De heer in den grooten stoel knikte beamend met het hoofd. ‘Ik heb er de ondervinding van opgedaan, beste juffrouw. Iemand, die een zaak heeft, kan al eens oogenblikkelijk in geldverlegenheid komen. Nu, dat was mij voor een paar jaar ook eens gepasseerd. Met een vijfhonderd gulden voor een maand of drie was ik geholpen. Ik dacht het eerst aan neef Hein: volle eigen neef, wat wil je nader hebben? Ik ging naar hem toe, lei hem de zaak bloot, en - zou u het kunnen gelooven? - kreeg den wind geducht van voren. Ik lei het te groot aan, maakte te veel parade, enzoovoort, enzoovoort. Hij gaf ze nog liever aan een arm mensch cadeau dan aan mij te leen. - Nu vraag ik u: was dat nu een behandeling voor een kind van je vaders eigen zuster?’

‘'t Was ongepermitteerd, zoo'n affront,’ zei juffrouw Van Galen. ‘Maar zoo was hij nu altijd. Met Nieuwjaar schreven mijn kinderen hem altijd trouw een mooien brief - zoo'n brief met een gouden rand en een landschapje, u kent ze wel, die drie stuivers kosten; plus een dubbeltje voor het port. En denkt u nu, dat hij de kinderen ooit iets gaf voor hun verjaardag of met St. Nicolaas? Dàt niet. Al wat ze aan hem hadden, was, dat ze des zomers eens op de aardbeien en eens op de kersen mochten komen. Voor de rest geen nieuws, hoor.’

‘Eén troost hebben we ten minste, beste juffrouw,’ begon Draaier weer, ‘dat neef Hein zijn centen heel zuinig voor ons bespaard heeft, en dat wij er nu goed mee zullen zijn.’

‘U zegt daar: ons, maar u vergeet, dat er die zoon van zijn zuster nog is, die toch zeker gelijk mee opdeelt, als hij hem niet nog boven ons bevoordeelt.’

‘Ben u daar werkelijk bang voor, juffrouw Van Galen? Och kom, die jongen is immers een kwast, met geen haartje ernst of soliditeit, en ik weet uit goede bron, dat hij bij zijn oom allesbehalve in een goed blaadje stond. Neen, daar ben ik nu niets bang voor, dat die met het grootste deel van den buit zal gaan strijken.’

‘Maar hij kwam toch nog al druk bij zijn oom.’

‘Dat deed hij natuurlijk op hoop van zegen, maar ik weet zeker, dat ze bijna altijd ruzie samen kregen. Ze konden met elkaar niet overweg. Enfin, dat kan ik hem niet kwalijk nemen, want met neef Hein kon eigenlijk niemand overweg.’

‘Maar hoor nu dat helsch lawaai eens aan,’ zei juffrouw Van Galen, verontwaardigd van haar stoel opspringend. ‘Dat is zeker die lieve neef, die misschien al een stuk in heeft, in het vooruitzicht, dat hij straks aan de dubbeltjes zal komen.’

Het helsch lawaai, dat juffrouw Van Galen's gemoedsrust dermate verstoorde, bestond in het blaffen van een hond, die uitgelaten van blijdschap tegen iemand opsprong en daarvoor met eenige vriendelijke woorden, nu juist niet met een damesstemmetje uitgesproken, beloond werd.

Juffrouw Van Galen was blijven staan. ‘Is zulk een leven nu niet ongepermitteerd in een huis, waar pas een doode is uitgedragen? Toe, meneer Draaier, u als man moest daar tegen opkomen. Wat zou de notaris wel denken, als hij nu binnenkwam?’

Mijnheer Draaier stond op, maar nog voor hij een voet had kunnen verzetten, werd de deur geopend en sprong een groote hond binnen, gevolgd door een jongen man, die, zonder te letten op de vernietigende blikken van juffrouw Van Galen, haar vriendelijk de hand gaf, daarna den heer Draaier begroette en toen heel kalmpjes plaats nam.

‘Mooi weer, vindt u niet, juffrouw?’ vroeg het jongemensch.

Juffrouw Van Galen, die juist over den ‘geliefden doode’ wilde beginnen, perste de lippen stijf op elkaar en zweeg.

Antoon Slegers liet zich hierdoor niet afschrikken en vroeg opnieuw: ‘Is u al lang hier, juffrouw?’

Mijnheer Draaier nam voor haar het woord. ‘Juffrouw Van Galen en ik vinden het ongepast, dat u zoo luidruchtig de kamer binnenkwam, waarin uw oom zaliger zich bij voorkeur ophield.’

‘Hoogst ongepast,’ beaamde juffrouw Van Galen. ‘Ik dacht, dat u althans voor den doode meer eerbied zou hebben.’

‘Maar ik kan het toch niet helpen, dat Caro tegen mij opsprong en blafte. En,’ vervolgde Antoon met een ondeugend spotlachje, ‘daar zal de dierbare doode toch geen hinder van hebben.’

De achtbare juffrouw Van Galen was letterlijk onthutst over een zoo ver gedreven spotternij. Zij verschoof haar stoel, ten einde niet zoo dicht bij den jeugdigen spotter te zitten, maar trapte daarbij even op den staart van Caro, die, nijdig grommend, zijn scherpe, witte tanden liet zien.

‘Leelijk dier!’ zei juffrouw Van Galen.

‘St., Caro!’ gebood Antoon, en de hond legde zich aanstonds gewillig neer.

Een kort tikje op de deur, en de notaris, de heer Breedvelt, trad binnen. Juffrouw Van Galen, mijnheer Draaier en Antoon Slegers stonden op; de notaris condoleerde de familieleden met het sterfgeval, en allen namen plaats.

[p. 416]

‘Het spijt mij, dat u beiden,’ zei de heer Breedvelt, zich tot juffrouw Van Galen en den heer Draaier wendende, ‘aan mijn uitnoodiging, om de begrafenis van den heer Willemsen bij te wonen, geen gevolg hebt kunnen geven.’

‘Ik kon geen twee dagen uit mijn zaak,’ verklaarde de heer Draaier, die een kruideniersaffaire dreef in een naburig stadje.

‘Ik kan niet tegen reizen,’ zei juffrouw Van Galen, ‘en een begrafenis pakt mij zoo aan, dat ik er wel een heele week door van streek ben.’

‘Jammer, bepaald jammer,’ zei de notaris, ‘te meer daar de overledene er blijkbaar hoogen prijs op stelde, dat zijn begrafenis door zijn bloedverwanten werd bijgewoond. - Indien u het goedvindt, zullen wij thans tot de opening van het testament overgaan.’

Juffrouw Van Galen en mijnheer Draaier waren niet heel gerust, en ze hadden er spijt van, de begrafenis van den ‘dierbaren doode’ niet te hebben bijgewoond. Veel tijd tot nadenken werd hun evenwel niet gelaten, want de notaris begon met het voorlezen der uiterste wilsbeschikking van den heer Hendrikus Willemsen.

Eerst kwamen - nu dat hadden ze wel gedacht - legaten aan de kerk, de bijzondere school, de St.-Vincentius-Vereeniging en enkele andere instellingen; maar beiden vonden, dat de toegekende bijdragen wel wat kleiner hadden kunnen zijn. Toen een legaat aan de dienstbode, die hem dertig jaar trouw gediend had, - ook nogal groot.

Nu zou het uit zijn, dachten ze, en het overige tusschen hun drieën verdeeld worden, indien althans neef Hein de portie van het jongemensch, dat zich zoo oneerbiedig over hem had uitgelaten, niet wat kleiner had genomen.

Maar daar las de notaris - ze konden hun ooren niet gelooven - dat de bloedverwanten, die de begrafenis hadden bijgewoond, duizend gulden extra ontvangen.

‘Heb ik wel goed verstaan, notaris?’ vroeg juffrouw Van Galen, zenuwachtig aan den hengsel van haar spoormandje plukkend, dat ze op haar schoot had genomen.

‘Zeker, juffrouw, mijnheer Slegers, die alleen van u drieën de begrafenis heeft bijgewoond, ontvangt duizend gulden extra, 't Staat er duidelijk.’

‘Is het niet ongehoord, ons zoo te kort te doen?’ riep juffrouw Van Galen uit, die zich niet langer kon inhouden.

‘Met uw verlof, juffrouw,’ hernam de notaris, ‘de overledene was met zoo te handelen in zijn volste recht.’

‘Maar ik kan niet tegen reizen, notaris, en dat wist neef Hein toch ook.’

‘Me dunkt anders,’ merkte de notaris met een glimlachje op, ‘dat u vandaag bewezen heeft, er nogal goed tegen te kunnen. - Maar laat ik doorgaan.’

het ghoothertogelijk paleis te schwerin.

En nu volgde de meedeeling, dat aan mejuffrouw Gerardina van Galen, den heer Adrianus Draaier en den heer Antoon Slegers ieder vijf duizend gulden was vermaakt, vrij van successierechten.

‘Hoera!’ riep de laatste uit, ‘ik moet zeggen, dat oom zich royaal gehouden heeft.’

In andere omstandigheden zou juffrouw Van Galen die luidruchtigheid hoogst onbetamelijk hebben gevonden, maar ze had nu genoeg met zich zelf te stellen, dat wil zeggen, met haar teleurstelling, dat ze in plaats van de gehoopte twintig duizend niet meer dan vijf duizend gulden ontving.

Ook mijnheer Draaier was ontstemd. ‘Is dat nu alles, notaris? 't Is bedroefd weinig.’

‘'t Valt mij bitter tegen,’ verklaarde juffrouw Van Galen, ‘en ik begrijp niet, waaraan hij - dat was de “dierbare overledene” - al zijn geld heeft opgemaakt. Mijn kinderen hebben nooit ter waarde van een dubbeltje van hem gehad. En is het niet onverantwoordelijk, kerken en kloosters zoo rijk te bedenken, als er zoo weinig voor de eigen familie overschiet?’

Juffrouw Van Galen was opgestaan.

‘Nog een oogenblikje, waarde juffrouw, als ik u verzoeken mag,’ zei de notaris met zijn on verstoorbare gelijkmoedigheid en goed humeur.

‘De betreurde overledene drukt ten slotte in zijn testament de hoop uit, dat een zijner bloedverwanten zich zal willen belasten met de zorg voor zijn trouwen hond Caro. Mag ik u vragen, juffrouw Van Galen, of u....’

Zij liet den notaris niet uitspreken. ‘Dat leelijke dier, ik had nog liever.... Zoek maar naar een anderen liefhebber, notaris, ik pas er voor.... Misschien wil deze jongeheer hier....’

De notaris wendde zich reeds tot den heer Draaier, maar ook deze bedankte voor een kostganger meer. ‘Ik heb een antiphatie tegen honden, notaris.’

Deze glimlachte even bij het woord ‘antiphatie.’ ‘En u, meneer Slegers, hebt ook u bezwaar, Caro bij u te nemen?’

‘Volstrekt niet, mijnheer de notaris; hij zal een goed kosthuis bij mij hebben. Niet waar, Caro?’ En hij streelde den hond, die hem met zijn groote, sprekende oogen vragend aankeek, over den ruigen kop.

‘Vindt u goed, dat meneer Slegers zich met den hond belast?’ vroeg de notaris aan de beide andere comparanten.

‘Voor mijn part,’ antwoordde juffrouw Van Galen.

‘Ik heb er niets tegen,’ verklaarde mijnheer Draaier.

‘Welnu dan, dan moet ik u nog bekend maken met deze clausule van het testament, dat degene, die vrijwillig de zorg over den hond heeft op zich genomen, het overige der nalatenschap,  ten bedrage van veertig duizend gulden, zal ontvangen. - Meneer Slegers, ik feliciteer u wel.’

Juffrouw Van Galen, van wie moeielijk te zeggen was, wat grooter was: haar verbolgenheid of haar verbazing, stond de eerste oogenblikken als aan den grond genageld, ‘'t Is laag, in gemeen,’ kwam er ten slotte uit. ‘Ik blijf geen minuut langer in dit huis... Er iemand zoo in laten loopen.... Ik noem het bedrog, oplichterij!’

Mijnheer Draaier was kalmer, hield zich althans kalmer, maar hoe verwenschte hij zijn voorgewende ‘antiphatie’ tegen honden. ‘Is er niets aan te doen, notaris?’ vroeg hij nog.

‘Niets,’ antwoordde de heer Breedvelt, ‘alles is volkomen naar de bedoeling en naar den wensch van den erflater uitgevoerd.’

‘Kom Caro,’ zei Antoon Slegers, ‘wij blijven voortaan bij elkaar en zullen een goed en verstandig gebruik maken van het geld, dat wij aan de goedheid van je ouden meester, mijn goeden oom Hein, te danken hebben.’