De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 17
(1900)– [tijdschrift] Nieuwe Belgische Illustratie, De– Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermdArm Trieneke!
| |
[pagina 3]
| |
gebracht, ‘daar waren immers ook Pruisen bij toen-i zijn degen overgaf bij Sedan... En al was-i nou 'n vijand van me, kon ik 'm toch mijn zakdoek wel leenen... Zie je, dat deed mijn goed hart... Want ik was cavalerist, en je weet, één cavalerist heeft één goed hart....’ ‘Nee, dè liegde nou,’ onderbrak een der boeren, ‘waant seffens hed-de gezeed, dè ge 'nen Franschman aon oew bajonet hat geregen, en cavaleristen hebben geen bajonet op der karabijn... Ik hè gediend, dè weet ik wel better...’ ‘Neen, dat is zoo, maar vergeet niet, vriendje, dat precies m'n peerd onder me was doodgeschoten, en dat ik een geweer van een gesneuvelden piot had opgeraapt....’ Met hoeveel beslistheid dat ook werd verzekerd, was het duidelijk, dat men begreep in 't ootje te worden genomen, blijkend uit de opmerking: ‘Nou, mar as diejen Bismarck ouw zó goed kende, en oe zò op oewen schaauwer het geklopt, dan veind ik het toch vrèmd, dat-i nao den oorlog nie better veur oe gezurgd het, dè ge nou op oewen aauwen dag mit zo'n kijkding nog 'n breudje mot verdienen.’ ‘Och, wat zal ik je zeggen, vriend,’ antwoordde de man, en sneed daarbij een gezicht om medelijden mee te krijgen, ‘zoo lang als de groote lui je noodig hebben, dan zijn ze erg toeschietelijk, dan spelen ze si-vous-plee, zie je, maar als je ze uit den brand hebt geholpen, dan is het adiuusjes, dan kennen ze je niet meer, al vallen ze over je... Mag ik de heeren en dames om 'n kleinigheidje verzoeken, voor 'n goed doel?’ ‘Maor we hebben ummers al betaold,’ protesteerden een drietal boeren, en het woord ‘afzetter’ scheen hun al op de lippen te trillen. ‘Zeker, en daar ben ik de heeren en dames dankbaar voor, maar zie je, ik had gedacht, dat er voor mijn moeite misschien nog 'n kleinigheid kon overschieten.’ De meesten gevoelden daartoe weinig lust, doch door hun meisjes geprest, die medelijden hadden met een man, die zooveel heldenmoed had getoond en ‘zo èrmoejig in de kleeren staak,’ offerden allen nog enkele centen. Van 't kijkspul ging het nog lachend en gierend ‘um diejen aorigen, kemieken kèl, met z'n smoesjes’ naar de koekkraam, en kocht Jan voor z'n Hanneke een koek met het rosesuikeren opschrift: ‘Wandel op rozen en vergeet mij niet’, in een wit-suikeren krans, Peter voor z'n Kaotje eenen met ‘Kermisgeschenk’, in kurketrekker-letters er op, en Huib voor z'n Trieneke den grootsten, een reuzenkoek van 'n daalder, met twee aaneengegroeide suikeren harten, een minnelied zonder woorden, 'n ware koekebakkers idylle! Nadat de ‘meiskes’ vervolgens naar huis waren gebracht, om krachten te garen voor den ‘fiedel’ op den volgenden dag, trokken de jongens naar de herberg ‘In 't vergulde hert’, om er onder het genot van ‘'n glèske aauwd’ of, bij wien het er aan zat, 'n flesch ‘Gruunlak’ de zaken te bespreken, die komen zouden en van welke voorloopig de voornaamste was, wie wel den volgenden dag den vogel zou afschieten. Want 's Maandags zou de schutterij ‘Sinte Bèrber’Ga naar voetnoot1) in optocht naar het terrein trekken, waar de ‘schutsbôm’ stond. Twee jaren achtereen was de vogel geschoten door Hannes van Buuren. Hannes was de eenige zoon van een der rijkste boeren van het dorp. Zoo weinig mogelijk zich bezighoudend met boerenarbeid, verdeelde hij zijn tijd met jagen, wanneer de jacht open, stroopen, wanneer ze gesloten was, en de herbergen af te loopen. Geen wonder derhalve, dat hij een zeker schot had en den anderen leden van ‘Sinte Bèrber’ verre de baas was. Tot hun niet geringen spijt. Daargelaten toch, dat ‘kunning van Sinte Bèrber’ te zijn, een groote eer was, mocht om zijn ruwen, loszinnigen, blufferigen aard niemand Hannes lijden. Zij keken dan ook verre van vriendelijk, toen Hannes, zooeven binnengekomen en een flesch ‘Roodlak’ hebbende besteld - ‘Roodlak’ was 'n kwartje duurder dan ‘Gruunlak’ - zich in hun gesprek mengde. ‘Ge het 't zeker over 't vogelschieten van mèrgen,’ sprak hij. ‘Jao,’ antwoordde een der boerenjongens kortaf. ‘En denkt iemes van ullie er aon um 'm te schieten?’ ‘Nou, men kos 'res nie weten,’ merkte een ander op, ‘'t kos oewen neus wel 'res veurbijgaon, Hannes l’ ‘Gen denken aon, ik paaf er 'm mèrgen wer aaf, daor zou 'k op durven wedden, en dan zij ik keizer, motdeme.... Durft iemes te wedden?’ Op die vraag werd geen bevestigend antwoord gegeven. Blijkbaar was het maar een vage hoop, niet meer dan een wensch, dat Hannes geen keizer zou worden; men vreesde maar al te zeer, dat dit wèl het geval zou zijn. ‘Zie-de wel,’ hernam Hannes tartend, ‘ge durft nie, gennen ennen, maor ge het gelijk, want ge waort 't kwijt, dè vuul-de bl.... goed... Kastelein, zùrg maor vaast, dat het vat bier klaor leit, en gepeeldGa naar voetnoot1) verstao-de; dan kunnen ze mèrgen zuipen as sponzen as ze roepen: ‘Lève Hannes, lève onze keizer!’ ‘Ik zal er veur zùrgen, Van Buuren; al zou-de 'm ok nie schieten, 't kumt altijd van paas, maor schieten, dè zul de 'm, dè geleuf ik ok.’ ‘En nou 'res wet aanders,’ zei Hannes, ‘mit wie haauw-de gij kermis, Verdonk?’ ‘Wel, met wie aanders as met Hanneke, dè sprekt, maor wè gaot 't oe eigenlik aon, gij zult er met oew vingers wel aaf blijven.’ ‘Zij maor nie baang, jong, ge meugt Hanneke heel alleen veur oe eigen haauwen.’ Verdonk bromde iets onverstaanbaars tusschen de tanden, maar daarop scheen Hannes geen acht te slaan; althans hij erichtte nog tot een paar jonge boeren dezelfde vraag, die niet veel vriendelijker werd beantwoord, en eindelijk zich tot Huib Belders wendend, sprak hij, met een valschen glans in de oogen: ‘En gij, Huib?.... Gij gaot zeker met Trieneke?’ ‘Naotuurlik,’ antwoordde Huib. ‘Zoo, is det zò naotuurlik, ge schijnt dus wel zeker van oew zaak?’ ‘Del heb ik ouw nie aon den neus te hangen, ik gaoj met Trieneke, meer hed-de nie noodig te weten.’ Hannes verbleekte een weinig, terwijl Huib sprak, sloeg haastig een paar glazen wijn naar binnen, als wilde hij daardoor iets onaangenaams in zijn keel wegspoelen, keek daarna Huib scherp in de oogen en zei: ‘Nee, dè hoef-de mijn ok nie aon den neus te hangen, Huib, dè gaot me nie aon, of ge met Trieneke wè het uitstaon, of nie.... Maor - lachte hij spottend - in ielk geval zal ze nie mit 'nen kunning daansen, die eer zal ze nie hebben, daor zal Hannes veur zùrgen, motdeme!’ Nogmaals vulde Hannes met een heftig gebaar een paar malen zijn glas, wierp den kastelein een rijksdaalder tọe, die rinkelend over den vloer rolde, en ging, na een gulden terug te hebben ontvangen, heen, met een smak de deur der gelagzaal achter zich toeslaande. ‘Hij is heur nog nie vergèten, Huib,’ voegde een der aanwezigen hem toe, nadat de ruwe klant was verdwenen. ‘Dè stèkt 'm, det Trieneke hum, den zoon van den rijken Van Buuren, den bons het gegèven, en dè ze ouw, den knecht van z'n vaoder, gère maag.... Daor het-i den duuvel over in, daor kun-de staot op maoken, en 't zou me niks verwonderen, as-i oe vandaog of mèrgen 'n loer drèjde.... Ge meugt ten minste wel op oew tellen paassen.’ ‘Nou jao,’ antwoordde Huib, ‘dè weet ik al lang, dat Trieneke 'm nog altijd in z'nen kop spokt, maor wè zou-i me kunnen maoken? Al het-i nog zo'nen grooten bek, en al is-i nog zo'nen kaskenaodemaoker, baang maoken duut-i me tòch nie.... Laot 'm maor komme! Z'n vaoder het niks mit 'm op nie, die nuumt 'm eiges 'nen niksnutter en 'nen losbol.... En al zou 'k ok bij 'm weggaan, wè ik nie gère doej, dan z'ak nie aorg in den rats zitten. Ik zij m'n geld wèrd, en as 't er op aon komt, kan m'n eigen vaoder me best op z'n boerderij gebruiken.’ ‘Jè, daor hed-de gelijk aon, Huib,’ stemden allen in, ‘ge het veur niemes op te staon en ge hoeft niemes dank-oe te zeggen.... eigenlik zij-de wel gek, dè ge bij Van Buuren blijft.’ ‘Och, wè za'k oe zeggen, Van Buuren is 'nen goeje kèl, daor kaan ik 't bèst mee veinden, en vaoder het haanden genog aon Toonen en Peter. Maor as 't er naauwt, dan staoj ik waorens nie op straot, wou 'k mar zeggen.’ | |
II.
| |
[pagina 4]
| |
zeer bedenkelijk! naar de schilderij van karl storch.
| |
[pagina 5]
| |
de kleine kunstenares, naar de schilderij van salvatore barbudo.
| |
[pagina 6]
| |
drom dooreen, gelukwenschend, lachend, roepend, schreeuwend, druk, erg druk. Behalve dat men Huib de eer van harte gunde, was het duidelijk, welk een uitkomst het was voor het gilde van ‘Sinte-Bèrber,’ dat ze, na Hannes twee jaren als koning te hebben moeten eeren, hem althans niet als keizer hadden te huldigen. Nadat den schutters in een aangrenzende herberg de gelegenheid was verstrekt, hun handen en gezicht zooveel mogelijk te zuiveren van het kruit - want niet weinigen nog schoten met pan-geweren - en tevens den ingeademden kruitdamp met een bittertje of een glas bier door te spoelen, stelde zich allengs de stoet op in dezelfde orde als waarin hij gekomen was, maar nu met Huib in het midden van de eerste rij, omhangen met de teekenen zijner koninklijke waardigheid. Hannes was nergens te zien. Onder de drukte over Huib's victorie had hij zich uit de voeten gemaakt, met den wrok in het hart over zijn vernederende nederlaag, dubbel vernederend naar gelang hij zich zekerder had geacht van zijn zegepraal en daarop zelfs bij voorbaat had gesnoefd. En dan, dat juist Huib hem ‘kunning af’ had moeten maken, Huib, dien hij haatte, om Trieneke! Men bekommerde zich intusschen allerminst over de afwezigheid van den afgetreden koning, noch om zijn wrok, tenzij ééne, Trieneke, die op een gegeven oogenblik Huib bezorgd toefluisterde: ‘O, Huib, ge hadt ens motten zien, hoe lillik-i oe aonkeek, en ens motten heuren, hoe-i vloekte toen-i weggonk. Ik ben baang veur 'm, Huib, o, ik zij zò baang.’ ‘Och wet, ge zijt nie wijs, Trieneke,’ antwoordde Huib. ‘Wè zou-i ons kunnen maoken?.... Zij mar gerust, ik zij er ok nog, en ik, ik ben nie baang veur 'm, ikke.’ Trieneke scheen nu gerustgesteld, en den stoet volgend, die onder opwekkende muziek door het dorp trok, om de gebruikelijke bezoeken aan den pastoor, aan den burgemeester en aan de ouders van ‘kunning’ en ‘kunningin’ te brengen, gaf zij zich geheel over aan het zalig gevoel van fierheid op haren Huib, èn ‘umdet ze schrummelijk veul van 'm hield,’ èn om de niet geringe bijkomende reden, dat hij was ‘kunning van Sinte-Bèrber, - zo'ne knappe, goeje jong!’
Trieneke was het eenige kind van boer Dalemans, een welgesteld landbouwer. Ofschoon Hannes van Buuren, zoo hij zich goed had gedragen, Dalemans beter als schoonzoon zou hebben geleken dan Huib, wiens vader wel zes koeien en twee paarden op stal had en enkele paar bunders land bezat, maar die niet in de schaduw van den ouden Van Buuren kon staan, voor wien zelfs hij, Dalemans, moest onderdoen, - toch liet hij oogluikend toe, dat Huib zijn dochter het hot maakte. Huib was een door en door oppassende jonkman, die het boerenbedrijf in den grond verstond, en een werkkracht, welke voor twee kon doorgaan. En goed van karakter! O, 't was geen wonder, dat zijn Trieneke Huib verre verkoos boven Hannes, den ruwen blaaskaak, die zich zooveel op zijn vaders vermogen liet voorstaan en meende, dat overal waar hij zich vertoonde, de meisjes voor hem moesten knielen, of althans zich zeer vereerd moesten toonen door de aandacht, welke hij zich gewaardigde aan haar te wijden. 't Mocht wat! Zelfs de dochter van den kleinsten keuterboer zou, zoo Hannes haar ten huwelijk had gevraagd, hem den bons hebben gegeven, of, hem nemend, zeker naar zijn geld, niet naar zijn persoonlijke hoedanigheden hebben gekeken. En bij Trieneke, de dochter van Jan Dalemans, kon de geldkwestie niet wegen. Zoo Trieneke geen knipmuts had gedragen, zou men haar met heur fijngesneden, matgetint gezichtje en heur slanke, teere gestalte, niet voor 'n boerinnetje hebben gehouden. En ook innerlijk week zij van de gewone boerinnetjes zeer af. Was zij op school door haar vlug begrip en scherpe opmerkingsgave haar kameraadjes ver vooruit, haar gemoedsleven was mede een geheel ander. Ze was uiterst ge voelig voor indrukken. Al wat schoon was, door vorm of gehalte, trok haar machtig aan; van al wat leelijk was, vooral van het zedelijkleelijke had zij een levendigen afkeer, die haar tot schreiens kon doen ontroeren. Lijden kon zij niet zien, geen lijdende of arme in het dorp, of hij was Trieneke dankbaar voor haar troost of haar hulp, meestal voor beide. Een ieder had haar dan ook lief, en van den pastoor was ze in menig geval de rechterhand. Was er iets noodig voor de kerk, 't was Trieneke, die er zich voorspande, en wat ze eenmaal begonnen was, bracht ze ten uitvoer. Want aan fijnbesnaardheid van ziel paarde zij een beslistheid van karakter en een vastheid van wil, die te meer troffen door het scherpe der tegenstelling. Het versieren van de Moedermaagd in de parochiekerk was voorts aan haar zorg toevertrouwd. En moest een parochiaan, die ging sterven, worden voorbereid, 't was alweer Trieneke, die zich met deze delicate zending belastte. Kortom, ze was als ware het een kleine Voorzienigheid van het dorp. ‘Als ik Trieneke niet had,’ zei de pastoor wel eens, ‘dan zou ik menigeen van mijn schapen in den Hemel niet terugzien, die ik er nu wèl hoop aan te treffen.... Ze is zoo zacht, zoo lief, en ze weet 'n mensch zóó toe te spreken, dat 't wel een ijzeren hart moet zijn, dat zij niet weet week te maken.’ Huib bezat dus in zijn Trieneke een kostbaren schat, een schat, welken hij overigens wist te waardeeren, en dien hij waard was.
Het spreekt van zelf, dat het er lustig toegaat in ‘'t Vergulde Hert,’ en aan de muzikanten, thans versterkt door een viool en een bas, schier geen tijd wordt gegund om tusschen twee quadrilles door in het verschalken van 'n glas bier of van 'n borreltje, nieuwe strijken blaaskrachten te putten. Onophoudelijk klinkt het ‘sjersuïet,’ ‘annavandeu,’ ‘sjeinde-daam,’ galop, rondpromenade, slechts een enkele maal onderbroken door een polka mazurka en een Duitsche polka, gedanst door 'n paar boerenjongens, die gediend hebben, en een paar Duitsche meisjes, gelogeerde nichtjes van een landbouwer, die een broer in Duitschland heeft wonen. ‘Die ‘fratsen’ vallen overigens weinig in den smaak der anderen, die we echter niet van jaloezie willen verdenken, en nog voordat zoo'n ‘frats’ geëindigd is, wordt alweer van verschillende zijden geroepen: ‘Kaodrielje, kaodrielje!’ 't Was dus quadrille voor en na, en onvermoeid maakten de boeren vervaarlijk hooge sprongen, zoodat de planken vloer onder de hakken der vetleeren laarzen daverde en dreunde. Hoe hooger de sprong, des te grooter de virtuositeit, of om het zoo eens te noemen: de danskracht, en te welsprekender het bewijs van genegenheid van den springer voor zijn ‘dame.’ Alles liep in de beste orde af, geen enkel vechtpartijtje, zelfs geen ‘moelgevecht’ kwam het prettige van het feest verstoren, en toen het donker begon te worden, geleidden de boeren hun ‘meiskes’ naar huis, om daar het loon voor ‘'t veule plezier’ te ontvangen in een hartig avondmaal, ongerekend natuurlijk het voorafgegeven groote loon van een kus. Ook Huib leidde zijn Trieneke naar huis, doch wat zij elkander zeiden, zullen we, als bekend, maar verzwijgen; 't was hetzelfde wat een jonkman en een jonge dochter, die elkander beminnen, sedert Adam's tijden af elkander onveranderlijk zeggen. Het verschil ligt alleen in den vorm: de een haalt er de sterren bij, een ander de bloemen, een derde een orgelend vogeltje of een murmelend beekje, en de meer eenvoudige kan het zonder beeldspraak wel af. En zulke eenvoudigen waren Huib en Trieneke, en hun liefde was er wellicht te inniger en te zuiverder om.
(Wordt vervolgd.) |