De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 16

Bij de Platen.

De slag bij Dornach. -

Hoe dikwijls hebben in de Middeleeuwen, maar steeds tevergeefs, de Duitsche keizers uit het Huis van Habsburg, die tevens aartshertogen van Oostenrijk waren, beproefd, de vrije Zwitsers aan zich te onderwerpen! Voor de laatste maal waagde het de ridderlijke keizer Maximiliaan I in het jaar 1499.

In den zomer van dat jaar deed een der keizerlijke veldheeren, graaf Hendrik von Fürstenberg, een poging, om zich van de vesting Dornach of Dorneck in het kanton Solothurn, een zeer belangrijk strategisch punt aan het riviertje de Birs, meester te maken. Hij viel met een leger van 16.000 man in het land en belegerde de door den dapperen bevelhebber Benedictus Hugi verdedigde vesting, tot wier ontzet 4000 Zwitsers uit Bern, Solothurn en Zürich oprukten.

Den 22en Juli gaven de belegeraars, die zich volkomen veilig waanden, zich aan de grootste zorgeloosheid over, toen eensklaps de Zwitsers het kamp overvielen. Reeds bij den eersten aanval sneuvelden verscheidene aanvoerders der keizerlijke troepen, onder wie ook de graaf von Furstenberg. Maar langzamerhand herstelden zich de belegeraars en drongen met groote overmacht op de Zwitsers in, wier toestand hachelijk werd. Op het beslissend oogenblik evenwel verschenen 1200 man uit Lucern en Zürich op het slagveld en deden den evenaar ter gunste der Zwitsers overslaan.

Den volgenden dag kwamen eenige gezanten uit Bazel, hooggeplaatste geestelijken en leeken, om de uitlevering der gevallen graven, ridders en edelen te vragen, opdat zij bij hun vaderen konden rusten. Maar de Zwitsers, wier edelmoedigheid toen geen gelijken tred hield met hun betoonde dapperheid, wezen dit verzoek van de hand, met de woorden: ‘De edelen moeten bij de boeren blijven.’

Onze gravure stelt het aangrijpend oogenblik voor, waarop het gezantschap het weigerend antwoord ontvangt aan de lijkbaar van den keizerlijken bevelhebber, graaf von Fürstenberg.

Oude herinneringen. -

Het is thans vijftig jaar geleden, dat de beide oudjes voor het altaar stonden en voor God beloofden, lief en leed met elkaar te zullen deelen. Zij hebben dat woord gehouden, trouw en eerlijk, en al moge op dezen gedenkwaardigen dag ook menige treurige herinnering bij hen opkomen, als zij denken aan de verliezen, die zij in die halve eeuw hebben geleden, aan de kruisen en beproevingen, die God hun overzond, - al moge de herinnering hieraan hen weemoedig stemmen, ook en vooral hebben zij reden tot dankbaarheid, dat God hen zóó lang voor elkander gespaard heeft en dat er, wat er ook gebeurde, steeds vrede en liefde in hun huisje heeft geheerscht

Moge God in Zijn goedheid den beiden oudjes een onbekommerden. mooien levensavond schenken!

De wilde kat. -

Wie een blik op onze gravure slaat, herkent aanstonds een lid van de kattenfamilie, bemerkt ook te gelijker tijd, dat wij hier niet met de gewone huiskat, doch met de wilde kat te doen hebben. Deze laatste is veel sterker dan de eerste en van haar onderscheiden doordat zij veel sterker behaard is, vervaarlijker snorren, een wilderen blik en een krachtiger gebit heeft. Ook is haar kop dikker, haar lichaam meer ineengedrongen, haar staart voller, maar korter dan van de huiskat. Als bijzondere kenteekenen gelden de geelwitte vlek aan de keel en de donkergekleurde of zwarte voetzolen. Van het voorhoofd loopen vier evenwijdige zwarte strepen over den kop, waarvan er twee zich over den rug voortzetten en, nadat zij zich vereenigd hebben, één streep vormen, die langs den ruggegraat en over den bovenkant van den staart loopt. Van deze streep loopen aan weerskanten een aantal dwarsstrepen uit, die donkerder van kleur zijn en naar den buik afloopen. Deze is geelachtig met eenige zwarte vlekken gespikkeld. De staart heeft drie tot vier zwarte ringen, die van den wortel naar den top donkerder worden. De oogen zijn geel.

De wilde kat komt, met uitzondering van het hooge Noorden, nog in een groot gedeelte van Europa voor, vooral in het Zuidoosten, maar buiten ons werelddeel wordt zij niet dan bij hooge uitzondering aangetroffen.

Dichte, groote, uitgestrekte wouden, vooral donkere dennewouden, zijn bij voorkeur haar verblijfplaats. Met het invallen der schemering begint de wilde kat haar jachttochten. Toegerust met uitstekende zintuigen, voorzichtig en listig, onhoorbaar aansluipend en geduldig loerend, is zij voor kleine en middelmatig groote dieren zeer gevaarlijk. Met de aan alle katten eigen sluwheid overvalt zij den vogel in zijn nest, den haas in zijn leger en het konijn voor zijn hol, soms zelfs het eekhoorntje in de boomen. Grootere dieren bespringt zij op den rug en bijt hun de halsslagaderen door. Heeft ze een missprong gedaan, dan vervolgt zij het dier niet verder, maar zoekt anderen buit. Al bestaat haar voedsel hoofdzakelijk uit muizen van alle soort en kleine vogels, zij durft toch wel een jong hert of ree aanvallen, terwijl zij ook visschen en watervogels niet versmaadt en deze met groote handigheid weet te vangen.

Hoe vraatzuchtig de wilde kat is, blijkt hieruit, dat een natuuronderzoeker in de maag van zulk een dier de overblijfselen van zes en twintig muizen aantrof, terwijl bij een anderen de haren van marters, hermelijnen, wezels, hamsters, ratten en muizen, eekhoorntjes en veeren van vogels werden gevonden.

Onze gravure, naar een teekening van Ludw. Beckmann, die met eere naast Specht genoemd mag worden, stelt een wilde kat voor, die een fazant heeft buit gemaakt, terwijl de jongen, over den rug der moeder klauterend, er begeerig op losschieten.

Aantrekkelijke lectuur. -

Welk een lief, frisch gezichtje op onze laatste gravure, waarmee wij dezen jaargang sluiten. Een oogenblik kijkt zij uit het fraai geïllustreerde boek, dat zij voor zich heeft, op, als wil zij haar voldoening te kennen geven over hetgeen zij las en zag en een ieder uitnoodigen, met haar van dat fraais te genieten.

Welnu, geachte lezeressen en lezers, dat geïllustreerde boek is de Illustratie, die, aan het einde van den jaargang gekomen, u allen vriendelijk uitnoodigt, met haar den nieuwen jaargang in te gaan, die fraaie platen en aantrekkelijke lectuur te kust en te keur zal brergen.