De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 16

Bij de Platen.

De H. Georgius. -

De H. Georgius, de patroon van soldaten en ridders, hier te lande beter bekend als St. Joris, werd in Cappadocië uit een zeer aanzienlijk geslacht geboren. Na den dood zijns vaders begaf hij zich met zijn moeder naar Palestina, waar zij uitgestrekte bezittingen bezat. Georgius trad in het leger, en daar hij zich door zijn krijgskundige kennis en dapperheid onderscheidde, verhief keizer Diocletianus hem tot de hoogste rangen. Maar toen de keizer te Nicomedië een vervolging tegen de Christenen begon, legde de dappere ridder niet alleen al zijn waardigheden neer, maar verweet ook den keizer diens wr[eed]heid. Deze, hierover in woede ontstoken, liet Georgius in de gevangenis werpen, waar door beloften en martelingen beproefd werd zijn standvastigheid aan het wankelen te brengen, maar tevergeefs Daarop werd de ridder buiten de stad gevoerd en onthoofd. De herinnering aan dezen marteldood, die den 23en April 303 voorviel, wordt door de Kerk op dien dag gevierd.

De H. Georgius wordt zoowel in het Westen als in het Oosten vereerd, en vooral in de middeleeuwen stond hij bij de krijgslieden in hooge eere. Bekend is, dat St. Joris aan de kruisvaarders vóór den slag bij Antiochië verscheen, en dat zij hun overwinning aan zijn bescherming toeschreven. Ook verhaalt de geleerde Heylin, dat de heilige aan koning Richard Leeuwenhart verscheen, toen deze tegen de Saracenen ten strijde trok, en dat zijn soldaten, daarvan onderricht, met zoo grooten moed bezield werden, dat zij den vijand

[p. 376]

geheel vernietigden. Geen wonder dus, dat de Engelschen den heilige als hun schutspatroon in den oorlog beschouwden, dat het nationaal concilie, in 1222 te Oxford gehouden, gelastte, dat zijn feestdag in het geheele koninkrijk zou gevierd worden, en koning Eduard III de orde van den Kouseband, door hem in 1330 ingesteld, onder zijn bescherming plaatste.

Ook in andere landen, in Frankrijk en Duitschland vooral, was de vereering van den H. Georgius algemeen verbreid. Te Constantinopel waren niet minder dan zes kerken aan hem toegewijd; Paus Gregorius de Groote liet te Rome een oude kerk, te zijner eer gebouwd en die in puin dreigde te storten, herstellen; de H. Clothilde, de gemalin van Clovis, richtte hem altaren op, en, naar in een leven van den H. Droctovaeus verhaald wordt, werden zijn relieken naar Parijs overgebracht en in de kerk van den H. Vincentius, thans St. Germain des Prés, bewaard.

De H. Georgius wordt gewoonlijk afgebeeld te paard, met een draak aan zijn voeten, om aan te duiden, dat hij door zijn geloof den duivel heeft overwonnen, die in de Apocalypsis de draak wordt genoemd.

Bijzonder fraai is de afbeelding in dit nummer naar een schilderij van Wilhelm von Diez. In volle wapenrusting zit de heilige hoog te paard, met rustige kalmte neerziende op het geweldige ondier, dat hij met zijn lans heeft geveld, - een heerlijk voorbeeld voor alle Christenen, die dagelijks tegen een drievoudigen vijand hebben te strijden.

Zijn portie. -

De schilderij, waarnaar onze gravure met dit onderschrift is vervaardigd, getuigt stellig van een gezond realisme. Alles is hier echt: de manier, waarop de jongen met zijn stevige knuistjes de schaal met de dampende ballen gehakt vasthoudt, maar vooral de stil-vergenoegde voldaanheid, waarmee hij zijn portie beschouwt. 't Is een echte jongen: zorgen heeft hij niet, tenzij deze eene, of hij na het verorberen van zijn maal nòg meer zou believen.

De schilder heeft een in zijn soort knap stuk werk geleverd, en men krijgt zelf eetlust, als men den jongen en ‘zijn portie’ goed opneemt.

Vischvangst onder het ijs. -

Op het eerste gezicht zou men allicht denken, dat de schilder van het doek, hetwelk in dit nummer is gereproduceerd, een onzer vaderlandsche artisten is, zoo echt nationaal ziet er alles uit, vooral het viertal op den voorgrond, dat met de meeste belangstelling toekijkt, of een rimpeling in het water niet aantoont, dat een visch aan het aas heeft gebeten.

Toch is het geen Nederlandsch, maar een Finsch schilder, J. Ekenäs, die de vischvangst onder het ijs met zoo heel bijzonder talent heeft geschilderd. De gelaatsuitdrukking van den ouden man, die met onverstoorbaar geduld het touw vasthoudt, die van den opgeschoten jongen, toekijkend met de handen in den zak en de jas toegeknoopt, die van de twee kleinere kinderen, allen in dezelfde gespannen en belangstellende verwachting, is ongemeen goed. Van niet mindere qualiteit is de verdere stoffeering. In één woord, het is een schilderij, dat in opvatting en techniek den meester verraadt.

een ongenoode gast.

Een ongenoode gast. -

Brutaal stapt de kraai rond op het terrein, dat de hondenfamilie als haar domein beschouwt, en zelfs de dreigende houding, door een der jonge eigenaars aangenomen, doet haar niet achteruitwijken, maar integendeel een hooge borst, of liever een groote keel opzetten. De andere honden nemen het geval meer phlegmatiek op; zoo de oude heer, die den tweevoeter kalm opneemt, wel wetend, dat hij, als het noodig is, met zijn breeden muil en stevige pooten zijn gezag best kan ophouden; zoo de jonge hond rechts, die met echte honden-philosophie den indringer gadeslaat. Het geheel is een aardig genre-stukje.