Het stalletje van Bethlehem.
Wij geven in deze aflevering een afbeelding van het stalletje van Bethlehem, dat de heer Leo Stracké, beeldhouwer te Rotterdam, ontwierp en vervaardigde voor de kerk van het Begijnhof te Amsterdam. Dit welbekend en veelbezocht bedehuis bewaart zorgvuldig en eerbiedig de schoonste en dierbaarste tradities van het katholieke voorgeslacht. Ook het aloude, vrome gebruik, om bij Jesus' geboorte de kribbe en den stal in beeld voor te stellen, is, zoo ergens, in deze omgeving op zijn plaats, waar de geest onzer vrome, kinderlijk-geloovende voorvaders met hun naïeve zeden en gebruiken reeds bij het binnentreden zoo duidelijk tot ons spreekt. Tot die aantrekkelijke en het voorgeslacht meest dierbare gebruiken behoort immers ook het opstellen met Kerstmis van het stalleke van Bethlehem.
De invoering er van wordt toegeschreven aan den H. Franciscus van Assisi. Van dien teerminnenden Seraphijnschen vader verhaalt de H. Bonaventura, dat hij kort vóór zijn dood bij het naderen van het Kerstfeestlast gaf, dat alles wat in dien heiligen nacht te Bethlehem geschied was, in beeld moest worden voorgesteld. Met zijn ordebroeders en gevolgd door een menigte volks, ging Franciscus toen naar de plaats, waar het kribbetje gevonden werd. Het goddelijk Kindje lag daar op het harde stroo, omringd door de biddende figuren van Maria, Joseph en de herders. Ook de os en de ezel, die de vrome overlevering naar aanleiding van het woord van den propheet: ‘Het rund kent Zijnen eigenaar en de ezel de kribbe Zijns meesters’ (Is: 1, 3), in Bethlehems stal plaatste, ontbraken niet en alles straalde in den glans van ontelbare lichten. De Man Gods was op het diepst geroerd. Den geheelen nacht bracht hij dáár met zijn volgelingen door in aanbidding en met het zingen van heilige lofliederen. Des morgens werd de H. Mis bij de kribbe opgedragen. St. Franciscus-zelf, die als diaken fungeerde, zong met jubelende stem het Evangelie, waarin de blijde komst van den Vredevorst wordt aangekondigd, en hield daarbij een wegsleepende toespraak over het Kind van Bethlehem.
Het getroffen volk en vooral de geestelijke kinderen van den Seraphijnschen vader, de Franciscanen, wilden van toen af, zoo dikwijls het blijde Kerstfeest aanbrak, deze heerlijke opwekking niet missen en van hun kloostergemeenten en kerken ging dit vrome gebruik al zeer spoedig over naar vele andere kerken en naar tal van christelijke woonhuizen.
het stalletje van bethlehem, naar leo stracké.
In den kinderlijk-vromen tijd der middeleeuwen zal men bij het afbeelden van de heilige Kersttafereelen wel eens voorstellingen gemaakt en lofliederen gezongen hebben, die niet meer van onzen tijd en naar onzen smaak zijn, Wij kennen, helaas, die in vele opzichten innig-religieuze volkspoezië in beeld en zang niet. Maar gelukkig is het kribbetje en het stalletje zelf uit onze kerken en huiskamers nog niet verdwenen.
Ook in onzen tijd, ja vooral in onzen aan geestelijke opwekking zoo armen tijd is deze teedere en devote voorstelling van het aanminnig goddelijk Kind van het grootste nut en oefent zij een weldadigen invloed zelfs op van God vervreemde harten. Doch daarvoor is noodig, dat de kunstenaar, die met hart en hand zich aan die liefelijke afbeeldingen en tafereelen toewijdt, zich wete te beperken en vroomheid van gedachte en voorstelling pare aan edelen, soberen kunstzin. Het valt daarom te bejammeren, dat men maar al te dikwijls Kerstvoorstellingen vindt, die bij velen een glimlach opwekken om de potsierlijke houding en kleeding der figuren, om de bonte afwisseling en verwarring van het tooneel, waarvoor dikwijls een geheel speelgoedmagazijn schijnt leeggeplunderd. Zulke voorstellingen spreken niet tot het kunstgevoel en laten ook het hart koud. Gelukkig. mag men zeggen, dat deze onbehaaglijke groepen en voorstellingen meestal geen vaderlandschen kunstenaar tot ontwerper en vervaardiger hebben en ons alleen een denkbeeld behoeven te geven van buitenlandschen, vaak Duitschen kunstsmaak. De heer Stracké, een Hollandsch kunstenaar, heeft, naar onze meening deze klippen weten te vermijden en leverde, zooals men in deze aflevering zien kan, een eenvoudige, maar edele en juiste voorstelling van de heilige Kerstgeheimen.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd