De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 15

De keizer van China.

Niet zonder belangstelling zal de lezer in dit nummer de naar het leven geteekende beeltenis beschouwen van den ongelukkigen ‘Zoon des Hemels,’ die in elk geval den hemel niet op aarde blijkt te hebben.

Hoe het op het oogenblik nu eigenlijk met den jongen keizer van China zit, is moeilijk te zeggen; want al is de Chineesche muur sinds lang in bouwvalligen staat, het groote Rijk van het Midden blijft voor ons nog haast even geheimzinnig als in de dagen van den onderzoekingsreiziger Marco Polo.

De zonderlingste tijdingen volgden elkaar in de laatste weken op omtrent de raadselachtige gebeurtenissen te Peking. Nu eens heette het dat de jonge keizer gestorven, dan weer dat hij op sterven na dood was; een andermaal heette hij op last van de keizerinweduwe, die geen bijzonder liefderijke moeder schijnt te wezen, geworgd. Later vernam men weer dat hij op haar last in het binnenste van het paleis gevangen werd gehouden; dat hij wel ziek, maar aan de beterhand was, doch dat hij toch binnenkort plechtig onttroond zou worden, zoodat de keizerin-weduwe het rijk alleen zou hebben.

Zooveel schijnt zeker dat de ‘Zoon des Hemels’ bitter weinig in te brengen heeft, en ook niet mans genoeg is om zich te doen gelden. Hij is zoo leidzaam, dus wordt van hem verteld, dat zijn dood volkomen overbodig zou wezen.

Die leidzaamheid nu schijnt zijn ongeluk te zijn geweest. Door onvoorzichtige raadslieden moet hij zich hebben laten meesleepen tot hervormingen, die van de oude Chineesche tradities afwijken om zich te richten naar de Europeesche manieren. In China is dat steeds een hachelijk onderwinden geweest, maar vooral in dezen tijd, nu de Chineezen alle reden hebben om de Europeanen te wantrouwen. Sinds den jongsten oorlog met Japan, dat ook al met de gehate Westerlingen meedoet, en den zichtbaren toeleg der Europeesche mogendheden om van China's verzwakking partij te trekken, is daar de afkeer van de ‘vreemde duivels’ er niet op verminderd. Er is een machtige partij, over het heele rijk verspreid, die de vernietiging dier gehate indringers gezworen heeft.

En nu waagde het de jonge keizer toenadering tot die gezworen vijanden van het Hemelsche Rijk te betoonen. Ja, op zekeren dag ontzag hij zich niet, zich in Europeesche kleederdracht te vertoonen, zooals de mikado van Japan al sedert jaren gedaan had!

Dat was natuurlijk heel het eeuwenoude Chineesche rijk het onderstboven gekeerd. Daar zou de keizerin-weduwe, die van alles onderricht was, een stokje voor steken. Eer de bevolking van Peking wist dat hij het zomerpaleis verlaten had, was de keizer onder voogdij gezet en zij als regentes in zijn plaats getreden.

Kong-joe-wei, de voornaamste raadsman van den vorst, die het spelletje had zien aankomen, was wijselijk twee dagen te voren gevlucht. Tsjang-jen-Hoean, de tweede hervormer, stelde zich zelven in handen van het gerecht: hij werd van zijn ambten ontzet en

[p. 272]

naar Koeldsja verbannen. De machtige partij van het oude, onveranderlijke China zegevierde, - niet zonder gevaar voor de ‘vreemde duivels,’ die in het land vertoefden.

Bij het maanfeest (1 October) ontstonden er opstootjes te Peking, waarbij de gehate vreemdelingen het moesten ontgelden en die de Chineesche overheden dood bedaard aanzagen.

De Europeesche vertegenwoordigers lieten zich dat intusschen niet welgevallen. Zij lieten van hun eskaders landingstroepen komen om de Europeanen te beschermen. Zoo rukten dan den 7en October 30 Kozakken en 36 Russische zeesoldaten met twee stukken veldgeschut, 25 Britsche alsmede 30 man Duitsche marinesoldaten de Chineesche hoofdstad binnen.

Daar de Chineesche regeering zich nu haastte maatregelen tot herstel der orde te nemen, konden de Europeesche troepen spoedig weer naar hun schepen terugkeeren.

Maar of daarmee alle gevaar voor de Europeanen in China geweken is, valt zeer te betwijfelen. Te Sjanghai werden proclamaties onder de bevolking verspreid, die het volk opwekten, de provincie van het juk der Europeanen te bevrijden en als het doelmatigst middel daartoe de vergiftiging van hun levensmiddelen aanprezen. Te Tsjifoe eischten de geheime genootschappen, dat alle werk in dienst der vreemdelingen gestaakt zou worden, wat dan ook werkelijk gebeurde. Wel richtten de consuls tot den landvoogd aldaar een krasse nota, maar zij konden daarmee niet bewerken, dat de Chineezen een hand ten hunnen dienste uitstaken. Te Girin in Mantsjoerije werd de Russische ingenieur Zivinsky door Chineezen overvallen en levensgevaarlijk gewond, omdat zij het aanleggen van de spoorbaan door Mantsjoerije beschouwden als een vergrijp tegen de oud-Chineesche zeden en gebruiken.

In deze omstandigheden ziet het er voor de Europeanen in China lang niet rooskleurig uit; want al mochten de verschillende mogendheden het eens worden, om den Chineezen mores te leeren, eer het zoover was, zouden de vreemdelingen, over het uitgestrekte rijk verstrooid, al lang onder de woede van het gepeupel gevallen zijn.

koeang hsoe, keizer van china.
Naar het leven geschetst door een Engelschman, die bij een keizerlijke receptie tegenwoordig was.

Ondertusschen zit de jonge keizer Koeang-Hsoe om hunnentwil al in den kerker te brommen, en wie weet wat hij van zijn lieve mama nog te wachten heeft!