De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 15

[p. 257]

[Nummer 33]

melkmarkt aan het singel te amsterdam, naar de schilderij van h. herrmann.

[p. 258]

De Roomsch-Koning,
door J.R. van der Lans.

VI.
De abdij van Afflighem.

Een heerlijke Augustusdag, een van die heldere, lichte, zonnige dagen, waarop de natuur schijnt feest te vieren en den mensch uitnoodigt alle zorgen op zij te zetten, om volop te genieten van Gods schoone schepping.

Geen wolkje aan den blauwen hemel. Overal licht en zon als een zee van blijheid uitgebreid over de groene velden, die 's nachts te voren door een malsche regenbui waren verfrischt en nu vernieuwd schenen als een pas uitgeklopt en opgeborsteld tapijt.

Geen stof ook op den mullen weg, die door het dorp Afflighem leidde naar de vorstelijke abdij, de eerste en voornaamste van heel Brabant. En toch zou de joelende, bonte menigte, die zich daarop bewoog, anders allicht wat stof opgewoeld hebben. Maar de tijdig gevallen regen had dit verhoed; die had aan alles een verfrischt en vernieuwd voorkomen gegeven. En het juist van pas opgestoken windje, dat tegelijk de warmte van den zomerdag behaaglijk temperde, was bezig de laatste stofjes weg te blazen van de bontgeverfde houten huizen met hun rieten daken, die de hoofdstraat van het dorp uitmaakten.

Slingers van versch sparregroen schommelden lustig over de straat, hier en daar afgewisseld met kronen van klatergoud en kleurig doek, met bonte bloemen doorvlochten.

Het leien dak van de kerk blonk als gepolijst staal en vroolijk wapperde uit den toren de zwartgele vlag van Brabant, die ook den gevel van menig huis sierde, afgewisseld met dundoek van nog levendiger kleurenmengeling.

Een schetterend geluid weerklonk uit de verte en tegelijk begonnen aan den anderen kant de klokken der abdij lustig te beieren. Ongeduldig en met gezichten vol blijde verwachting bewoog zich het volk in de richting, vanwaar het geluid gehoord was.

‘Daar komen ze! daar komen ze!’ riepen de kwajongens en liepen op hun bloote voeten vooruit, hier en daar een snauw of een stomp oploopend van eerzame dorpers of deftige lieden, die zij haast het onderste boven wierpen.

‘Wat die wilde rabauwen toch drijft!’ zei een meisje, dat op den drempel van haar deur staande, schuw achteruit week, beducht voor haar schoonen nieuwen rok.

‘Wel noodig dat te vragen!’ hernam een bejaarde, dikbuikige dorper grinnekend. ‘Zie maar eens hoe ze grabbelen! De hertog laat met volle handen penningen rondstrooien.’

Het meisje boog zich nieuwsgierig uit haar deur en zag met schrik het woeste gestommel van de deugnieten aan, die al vechtende om de penningen over den grond rolden.

Maar meer toch trok de stoet zelve haar aandacht. Met eerbiedigen schroom zag zij de fiere ridders naderen, hoog te paard gezeten, in hun wapperende karmozijnroode, hemelsblauwe of zeegroene mantels van zijde of fluweel en met hun wuivende vederbossen. In het felle zonlicht schitterden de gouden boordsels en edelsteenen, de ridderketens en degengevesten, de gordels en rijk beslagen toomen der paarden.

‘Wie is nu de hertog?’ vroeg zij, daar haar oog in al die pracht verdwaalde.

‘De middelste met die groote, gele en zwarte pluimen op den kop van zijn paard. Bij mijn patroon, hij is oud geworden, al houdt hij zich nog recht in 't zaal. Hij is zoo grijs als ik temet; ja, als de jaren komen wordt men oud, men mag dan prins of dorper wezen. Alleen de gekken grijzen niet.’

‘Vivat onze hertog! vivat!’ klonk het van alle kanten en onze dorper stemde er warm mee in.

‘En die jonkman met het lange zwarte haar, aan zijn rechterhand, is zeker zijn zoon?’ hernam de deerne.

‘Neen, zijn zoon, de aanstaande hertog Hendrik, rijdt aan zijn linker. Ziet ge niet dat hij sprekend zijn vader is? Hij zal ons een wakker en braaf hertog zijn, maar 't is te hopen dat we den tegenwoordigen nog menig jaar houden; want we weten wel wat we hebben, maar niet wat we krijgen; en bovendien dat sterven van een ouden vorst en het inhuldigen van een nieuwen kost meer gelds, dan voor land en luiden goed is om op te brengen.’

‘Maar wie is dan die schoone prins aan zijn rechterzijde.?’

‘Wel, dat is grave Willem van Holland - een schoone prins, dat zegt ge naar waarheid. Hij is van denzelfden leeftijd als onze aanstaande hertog; maar 't is hem aan te zien dat hij al jaren de gravenkroon draagt. Hoe vorstelijk zit hij te paarde! En hoe rijk kleedt hem die bliaud van goudlaken met den rooden leeuw van Holland voor de borst geborduurd.’

‘En hoe fijn en blank van wezen,’ lispte het maagdelijn, ‘men zou voorwaar zeggen: het witte beeld van onze Vrouwe in de abdijkerk.’

‘Ja,’ grinnikte de oude dorper, ‘haast al te fijn voor een man; maar hij is ook nog geen twintig jaar, en dat zal dus wel beteren: de felle gloed van zijn zwarte oogen zegt genoeg dat hij geen vrouwenaard heeft.’

‘Vivat graaf Willem van Holland!’ riep een stem in zijn nabijheid en onmiddellijk wendde de graaf verrast het hoofd om, als had hij te midden van juichkreten en rumoer die stem herkend. Zelfs hield hij een oogenblik zijn paard in, zoodat het hoog opsteigerde; maar hij, die den kreet had geuit, had, als verlegen over zijn uitroep, het gelaat afgekeerd en keek nu schijnbaar onverschillig in een andere richting.

Het was een nog jonge man, van donkeren oogopslag, maar geheel verborgen in een wijden sorkoet of overrok van grijs laken, voorzien van een groen fluweelen kap, die hij over het hoofd en tot dicht over de oogen getrokken had. Onder den arm droeg hij een lier of kleine harp, zooals de meistreelen of sprookzeggers gebruikten bij het voordragen hunner gedichten.

Toen de graaf met zijn gezelschap verder gereden was, sprak de jonkman tot een deftig man, in een langen tabberd en met een zwart fluweelen kaproen op het hoofd:

‘Het scheelde maar weinig of de graaf had mij herkend.’

‘En dat onder duizenden, mag men wel zeggen,’ hernam zijn metgezel. ‘Ge hoeft dus niet te vreezen, dat hij u vergeten heeft.... Hij heeft een edel en vroom voorkomen.’

‘Graaf Willem is de bloem der vorsten,’ hernam de jonkman met vuur. ‘Maar zacht; ginds komen de edelvrouwen. Eet op, dan zal ik u Aleide wijzen.’

Na de ridders en knapen op hun trappelende, hooge rossen verscheen een groep amazones in lange fladderende gewaden, alleen om bovenlijf en armen engsluitend, maar verder in breede plooien bijna tot op den grond neerhangend. In dien zwierigen dos van levendig gekleurd en glanzend fluweel of satijn, bevallig wiegelend op haar edele rossen, schenen ze zwevende nimfen. Een zwerm van jonge pages in nauwsluitende zijden hozen en fluweelen wambuizen huppelde en trippelde voor en tusschen de paarden; met hun wijde opwapperende mouwen leken ze kapellen, die een rijkgeschakeerden bloemruiker omfladderen.

De man in den langen tabberd beschouwde met bewonderenden blik de sierlijke groep; maar zijn jongere gezel in den grijzen sorkoet stiet hem met den elleboog aan en fluisterde hem in het oor:

‘Die op de witte hakkenei in het effen zilverlaken kleed met den langen blauwen sluier over de blonde haren, dat is Aleide.’ En terwijl hij dit zeide, bleef zijn tintelend donker oog op de bevallige gestalte gevestigd, alsof het die wilde vasthouden.

‘Bij mijn ziel, een beeldschoon kind,’ prevelde de man in den deftigen tabberd, terwijl hij naar de jonkvrouw opzag, die juist het zachtblozende gelaat naar deze zijde wendde. Een lichte trilling doorliep als een electrische stroom het lichaam van den jonkman op het oogenblik, dat de ronddwalende blik van haar zachtblauw oog even, in 't voorbijgaan den zijne ontmoette en onmiddellijk sloeg hij de tintelend zwarte oogen neer, terwijl hij met een vurigen blos het gelaat afwendde.

Het meisje, dat in de deur stond, had de bijzondere belangstelling opgemerkt, waarmee de beide mannen de jonkvrouw van Holland hadden opgenomen en nog naoogden.

‘Wie mogen die twee wel zijn?’ vroeg zij aan den bejaarden dorper.

Deze bekeek het tweetal ter sluik en fluisterde haar in 't oor:

‘Ik denk voor 't naast dat het heerschap in den tabberd een sprookzegger is, die aan het feestmaal in de abdij de hooge heeren op een lied of een mooie historie wil onthalen, en de ander, die de harp draagt, zal zijn dienaar of helper zijn. Waar hertogen en graven banketteeren, maken dergelijke luiden natuurlijk dat zij er bij zijn; licht valt er voor hen een hartig stukje van den disch.’

‘De hoogwaardige abt zal nogal wat hebben op te scheppen voor zooveel monden,’ zei het meisje, de handen ineenslaande. ‘Zie eens aan, daar komt nogal meer volk.’

‘O, daar is de keuken der abdij best op ingericht; 't is de eerste keer niet dat hertogen en graven daar eetmalen, en de abt ziet hen gaarne komen; want zulke hooge heeren betalen de gastvrijheid niet als arme pelgrims met een ‘God loone 't u’. Nu niemand zal het den vromen paters misgunnen, dat zij vorstelijk worden begiftigd; want hun huis staat nacht en dag voor den moeden reiziger en zwerveling open en geen arme klopt aan de kloosterpoort of hij wordt gastvrij opgenomen. En dan, als de abdij hooge gasten ontvangt, vaart ook het dorp er wel bij. Als de hertog de abdij bedenkt, zal hij ook haar onderhoorigen niet vergeten. Hij is een goed en mild vorst.’

‘Zie eens, wat kostelijke wagen; hij lijkt wel van klinkklaar goud,’ riep het meisje opgetogen. ‘Wie daar wel in mag zitten? Zeker de genadige vrouw hertoginne.’

‘Dat raadt ge zonder fout. God zegene de vrome vrouw,’ zei de eenvoudige man, nederig de muts van de grijze haren lichtend.

Door zes witte paarden, met goudlaken dekkleeden, getrokken, kwam langzaam een open wagen aangerold, op vier vergulde wielen en overspannen met een zijden tentdak, rustende op vergulde kolommen. Op fluweelen kussens zaten daarin een viertal vorstelijk uitgedoste vrouwengestalten.

‘Wie is nu de hertogin?’ lispelde het meisje.

‘Die met het gouden kruis op de borst en met de eenvoudige witte huive onder de hertoginnekroon. 't Is licht, in haar de dochter te herkennen van de heilige Elisabeth, de landgravin van Thuringen, zoo in de versmading van wereldsche praal als in liefde tot de armen. Ze is een ware moeder voor haar volk. God geve dat wij haar nog lang mogen bezitten.’

En de dorper nam eerbiedig de muts af om de beminde en geëerde landsvorstinne te begroeten.

Maar de weetgierigheid van het meisje liet hem nog geen rust voor hij haar ook nog gezegd had, wie de schoone vrouw was, die tegenover hertogin Sophia in den wagen zat.

‘Zij ziet zoo vergenoegd naar alle zijden rond, en toch heeft ze zoo'n vreemde treurig heid over zich,’ voegde het meisje er bij.

‘Geen wonder,’ hernam de oude man, ‘dat is vrouw Machteld, gravinne van Holland, de zuster van onzen hertog. Bij het kruis, ik herken haar nog goed, al is ze veel verouderd en.... veranderd. Het leed is ook haar niet bespaard, och arme! Ze heeft al wat moeten beleven sinds den tijd, dat ze hier als een zorgeloos kind en later als een hupsche jonkvrouw de abdij kwam bezoeken en het wonderbeeld van onze Lieve Vrouw vereeren. Want al was ze als kind naar Holland gevoerd, om er aan de zijde van haar Floris op te groeien, toch kon zij haar geliefd Brabant niet vergeten en onze Lieve Vrouw van Afflighem bleef haar geliefkoosde toevlucht.... Wie had kunnen den-

[p. 259]

ken dat zij haar beminden Floris maar zoo kort als gemaal zou mogen bezitten! Nog geen zeven jaren waren zij gehuwd of hij liet op een tornooi het leven, en weinig jaren later trof zijn broer Willem, den voogd van haar jongske, hetzelfde lot... Ja, meiske, ook haar is de gravinnekroon geen rozenhoed geweest. 't Is geen wonder dat haar wezen een treurige plooi heeft gekregen. Maar nu blikt ze toch vergenoegd rond; het doet haar goed, na zoo lange afwezigheid, de oude bekende streken terug te zien, waar ze als kind heeft omgezworven.... Zie, ze wijst naar de kerk.... ze gluurt door de boomen of ze de torens van de abdij nog niet gewaar wordt.... Hoor eens, hoe de klokken haar tegengalmen! 't Is ook zoo lang geleden, dat zij de beschermvrouw van de abdij mochten begroeten. En het dorp mag haar ook wel feestelijk inhalen; want het heeft meermalen haar vrijgevigheid ondervonden en die zal zich ook nu niet onbetuigd laten. God zegene de vrome gravin Machteld.’

Ondertusschen was de schitterende wagen met de vorstinnen statig voorbijgerold, en het meisje had maar half naar de bespiegelingen van den ouden man geluisterd: zóóveel hadden haar oogen te zien en te bewonderen.

Na den wagen kwam weer een troep ridders te paard en eindelijk volgde de heele tros van dienaren, groepen van jagers, met hun bogen schuins over den rug, en valkeniers met den valk op de vuist, garsoenen, die koppels jachthonden voortdreven of eigenlijk door de ongeduldige, dartele beesten voortgetrokken werden, dienstlieden, zoo van de vorsten zelven als van de edelen, die hun hofstoet uitmaakten.

In het gedrang der nauwe dorpstraat bekneld, kon de vorstelijke optocht maar stapvoets verder trekken; de paarden stieten op elkander en schudden, door hun ruiters in toom gehouden, ongeduldig de gepluimde koppen. Maar eenmaal op den open weg gekomen, kon de stoet zich in volle breedheid ontplooien. Het was een verademing voor de ridders en hun vurige rossen, die dartel brieschend opsteigerden bij het opsnuiven van het frissche koeltje.

Graaf Willem van Holland klopte zijn edel dier bedarend op den glanzenden nek en zei glimlachend tot zijn oom, den hertog:

‘Het is hier beter onder de groene boomen, dan daarginds onder de groene kransen. Ik wil eens zien of onze dames het er zonder kleerscheuren afgebracht hebben.’

Mèt wendde hij zijn paard om, dat hem in een paar luchtige sprongen bij de groep der edelvrouwen bracht. Daar voegde hij zich bij zijn zuster Aleide en zich tot haar overbuigend, fluisterde hij haar in het oor:

‘Het was me ginds in het dorp of ik een bekende stem vernam; heeft die u soms ook getroffen?’

‘Een bekende stem?’ vroeg de blozende Aleide, de blauwe oogen verwonderd tot haar broeder opslaande. ‘Wiens stem dan?’

‘Een stem, die ik onder duizenden herkennen zou. Ze riep: Vivat de graaf van Holland! Maar toen ik omzag, merkte ik niets dan gapende dorpers op.... Ge hebt dus niets vernomen?’

‘Neen, het was een gedrang en gejoel, dat men zijn eigen woorden niet meer verstond. Maar welken bekende meent ge dan gehoord te hebben?’

‘Ik zal me vergist hebben,’ hernam de graaf ontwijkend. ‘Hoe kon ik ook zoo dwaas zijn, in die joelende menigte een bekende te vermoeden?’

‘Maar wien bedoelt ge?’

‘Nog eens; 't zal verbeelding zijn geweest,’ zei de graaf en wendde zich schijnbaar onverschillig om. Met een paar sprongen van zijn paard was hij weer bij zijn gezelschap terug.

Maar jonkvrouw Aleide kon de gedachte aan het geval niet zoo licht van zich afwerpen. Een bekende stem had haar broeder uit de menigte toegeklonken, en hij had haar gevraagd of ook zij die stem niet vernomen had. Derhalve moest het een stem geweest zijn, zoowel hem als haar bekend, en aan wien kon die anders toebehooren dan aan beider vriend, jonker Jan van Avennes?

Zoolang zij met haar moeder en broeder in Brabant vertoefde, had ze zich al met de stille hoop gevleid, den jonker te ontmoeten. Aan het hof van Brabant en op hun tochtjes door het land maakte zij dagelijks kennis met nieuwe edelen en ridders, maar de eenige, naar wien zij uitzag, was daar niet onder. Het nieuwe en verrassende van de reis, de eerste van eenig belang, die het meisje meemaakte, prikkelde haar jongen, zonderlingen geest; zij droomde van de avontuurlijkste ontmoetingen, in den geest als ze die in zoo menig boeiend ridderverhaal gelezen had. En zoo was de meedeeling van haar broeder voor haar doordravende verbeelding een uitgangspunt voor een reeks van inbeeldingen, waarin de jonkman van haar droomen in allerlei gedaanten optrad.

In haar half hoopvolle. half treurige jongemeisjes-mijmerij vergat ze den stoet, waarvan ze deel uitmaakte; ze hoorde niets meer van het vroolijk gejoel om haar heen, noch het getrappel der paarden, noch het gejuich der menigte, noch het gebimbam van de klokken der abdij, die de hooge bezoekers het welkom toeklepten. Zich geheel overgevend aan haar gedachten, liet ze de teugels van haar paard slap neerhangen en merkte het niet eens, toen die op het laatst zelfs haar hand ontschoten.

Werktuiglijk stapte het trouwe dier volgzaam met de andere mee en bleef regelmatig in den pas, zoodat ook Aleides gezellinnen, lustig links en rechts rondziende, haar verstrooidheid niet opmerkten. Wellicht had zij aldus, zonder het te merken, de abdij bereikt, als niet plotseling een nietig voorval den heelen stoet, juist op het oogenblik dat de voorsten de ophaalbrug der abdij betraden, in verbijsterende opschudding had gebracht.

Een van de windhonden, die achter in den stoet door de jagers werden meegevoerd, was aan zijn geleider ontschoten en holde nu als dol tusschen de paarden door, die verschrikt ter zij sprongen, opsteigerden en met de hoeven sloegen, zoodat hun berijders, niet wetende wat er gaande was, schots en scheef door en tegen elkaar geworpen, alle moeite hadden om de vurige dieren in toom te houden.

Met een gil schrok Aleide uit haar droomerijen wakker en voelde zich in wilden loop meegevoerd door haar paard, dat door den dartelen hond onvoorziens aangeblaft, besprongen en gebeten, een woesten zijsprong deed en met lossen teugel in een stofwolk voortholde, recht op de diepe ringgracht aan, die de abdij omsloot.

In de verwarring van het oogenblik, het opgejaagde stof, de verschrikte uitroepen, de angstkreten van toeschouwers, die in het gedrang onder den voet dreigden te raken, werd het ongeval eerst niet opgemerkt.

Als razend vloog het schichtige dier door en over alles heen, door den gillend blaffenden hond achtervolgd; het volk stoof van weerszijden verschrikt uit elkaar. Wanhopig klampte Aleide zich vast aan de fladderende manen en deed nog een poging om de teugels te grijpen. Maar daar zag zij het helder in de zon glinsterende water voor zich en den steilen gemetselden kant.... Nog een oogenblik en ze zou reddeloos in de diepte storten.... Het water suisde haar al in de ooren, het schemerde haar voor de oogen en, radeloos alles loslatend, sloeg zij de handen voor het gelaat, zich blindelings overgevend aan het onvermijdelijke lot...

Opeens, daar voelt ze een geweldigen schok, die haar ruw achterover van het paard werpt.... Zij meent reeds het koude water om haar leden te voelen, zij denkt weg te zinken in het vochtige graf.... Maar neen, ze voelt zich krachtig en toch teer omvat.... Ze opent de oogen en.... blikt in een gelaat, doodsbleek, maar waaruit twee oogen haar aanstaren, die haar tot bezinning roepen.... Zij wil zich oprichten, ze wil spreken, een naam noemen.... de tijd wordt er haar niet toe gelaten. Van alle kanten ziet ze zich omvat, medelijdende hoofden over haar heengebogen, ze hoort bezorgde stemmen tot haar spreken; maar het gelaat, dat zij het eerst heeft aanschouwd, het gezicht van haar redder, is verdwenen.

De graaf, de hertog, zijn zoon, verschillende ridders en edelvrouwen omringen haar; maar te vergeefs zoekt haar blik hem, die haar het eerst had omvat en die haar, op de nadering van haar verwanten, aan hun zorg had overgelaten.

‘Een teug water!’ hoorde zij graaf Willem roepen. ‘Gauw, of ze bezwijmt!’

Een oogenblik later voelde ze den kouden rand van een beker aan haar lippen; gretig nam zij een slok en kwam weer bij adem. Gesteund door krachtige armen, kon zij zich oprichten.... Zij zag om zich heen en merkte dat zij op het gras lag, terwijl de graaf, aan haar zijde neergeknield, haar den beker voorhield.

‘Hoe is het Aleide, hebt ge u bezeerd?’ vroeg hij.

Zij schudde van neen; zij voelde werkelijk geen pijn; alleen de schrik verlamde haar nog, maar het bewustzijn dat zij gered was, gaf haar de kracht terug.

Glimlachend kon zij antwoorden:

‘Ik had niet durven denken er zoo af te komen.... Maar waar is mijn redder?’ vroeg zij, gretig rondziende.

‘Ja, waar is die brave borst?’ vroeg de graaf, op zijn beurt den kring rondziende.

Niemand kon hem antwoord geven; verlegen keek men elkander aan of zag vorschende in 't rond.

‘Waar de wakkere jonkman gebleven mag zijn?’

‘Wie was het?’

‘Geen dorper! Zijn heele houding verried den edelman.’

‘Al was hij het niet, zijn moed adelt hem tot ridder,’ sprak de graaf.

‘Hij droeg een grijzen sorkoet, met de kap over het hoofd.’

‘Dan is hij de knaap, die de harp van den meistreel droeg.’

‘In dat geval zal hij licht terug te vinden zijn; de sprookzegger zal zich toch wel in de abdij doen hooren.’

‘Ik verlang dat hij onmiddellijk gezocht en voor mij gebracht worde,’ gebood de graaf. ‘Hij verdient een vorstelijke belooning.... En nu naar de abdij.... Ha! daar is de hoogwaarde vader abt reeds. Uw zegen, hoogwaarde vader,’ sprak de jonge graaf en wierp zich deemoedig op de knieën voor den prelaat, die daar inderdaad al met zijn gevolg op de plek des onheils verschenen was.

Deelnemend boog de abt zich over Aleide, die nog altijd in het gras lag.

‘Ik hoop dat de jonkvrouw zich niet ernstig bezeerd heeft.... Dat is gelukkig afgeloopen, God zij geloofd en gedankt.... Als het paard niet tijdig tot staan was gebracht, had het zich met de jonkvrouw van den steilen kant in de diepe gracht gestort.... Hier is een draagstoel,’ voegde hij er bij, de monniken wenkend, die hem volgden, ‘laat de jonkvrouw daarin plaats nemen.’

Maar Aleide, die inmiddels geheel van den schrik bekomen was, wees glimlachend het bezorgde aanbod af.

‘Wees eerbiedig gedankt, hoogwaarde vader,’ sprak zij met een licht blosje, ‘ik ben al van den schrik hersteld en heb me volstrekt niet bezeerd. Ik zou onmiddellijk weer te paard kunnen stijgen,’ en met een vlugge beweging schudde zij zich het stof van het lichte zilverlaken kleed.

‘Kindlief, wat een angst heb ik om u uitgestaan,’ zuchtte haar moeder, gravin Machteld, die op den arm der hertogin van Brabant geleund, ook ademloos en bleek was toegeschoten.

‘Ik vraag u eerbiedig vergeving, vrouw moeder; het was mijn eigen schuld en ik had verdiend er minder goed af te komen.... Maar waar is toch de jonkman, die mij gered heeft?’

Ja, waar was die? Nogmaals werd aan alle zijden rondgekeken en gevraagd. Maar tevergeefs. De abt nam op zich, nasporingen te laten doen en drong er op aan, dat zijn gasten in de abdij van de doorstane vermoeienissen en den schrik zouden uitrusten.

De plechtige ontvangst, die hij hun had toegedacht, was door het ongeval natuurlijk geheel verstoord; maar door hartelijke gulheid en gastvrijheid vergoedde hij ruimschoots wat de vorstelijke abdij in dat opzicht onvrijwillig tegenover haar hooge bezoekers was te kort gebleven.

Alvorens de gasten naar de groote ontvangst-

[p. 260]

zaal te leiden, waar hij hun den welkomstdronk zou toebrengen, noodigde hij hen naar de kloosterkerk om onze Lieve Vrouwe van Afflighem te danken voor den gelukkigen afloop van het ongeval, dat zoo noodlottige gevolgen had kunnen hebben.

Tevens bracht hij nog eens de geschiedenis in herinnering van het wonderbeeld van witten lavendersteen, dat boven den hoogen autaar prijkte.

Voor dit beeld had, nu ongeveer honderd jaar geleden, de heilige Bernardus van Clairveaux, toen hij in de abdij vertoefde, neerge knield en den groet des Engels gepreveld: Ave Maria. En daarop had hem uit het beeld een stem toegeklonken: Ave Bernarde. Sedert was dat beeld de schat, de trots geworden van de abdij, het middelpunt der vereering van den heelen omtrek.

Nog toonde de abt zijn bezoekers met eerbied de crootse of kromstaf van den heiligen Bernardus, dien hij der abdij ter gedachtenis van zijn verblijf had achtergelaten, een eenvoudigen houten staf met een bekroning van rood koper, zonder eenig siersel. En ten slotte, onder het verlaten der kloosterkerk, verhaalde hij nog hoe de heilige Bernardus, opgetogen over het godvruchtig leven der toenmalige monniken, had uitgeroepen:

‘Overal elders heb ik monniken gevonden, maar hier vind ik engelen.’ Tot tweemaal toe had hij hen zelfs aangespoord, hem naar Citeaux te volgen.

‘Ik vrees,’ voegde de abt er glimlachend tot de monniken bij, ‘dat als de heilige Bernardus nog eens terugkwam, hij onder ons maar weinig engelen zou terugvinden.’

‘Toch schijnen hier in den omtrek beschermengelen om te zweven,’ sprak graaf Willem.

huiswaarts, naar de schilderij van hugo könig.

[p. 261]

‘Hoe anders te verklaren dat de redder van onze Aleide, op het beslissende oogenblik als uit den hemel gedaald, weer als een geest verdwenen is?’

‘Gij zult u spoedig kunnen overtuigen of hij tot de geestenwereld behoort, waarde neef,’ dus kwam hertog Henriks zoon er tusschen, ‘de lieden van den hoogwaardigen abt hebben hem zoo even, half met geweld binnengebracht.’

‘Waar is hij?’ vroeg graaf Willem ongeduldig. ‘Men brenge den wakkeren knaap aanstonds hier.’

‘Hij heeft verzocht, tot den graaf van Holland alleen toegelaten te worden.’

‘Zijn wensch worde vervuld. Laat de edelvrouwen en heeren zich om mij niet ophouden, maar den hoogwaardigen heer abt naar de gastenzaal volgen. Ik zal er spoedig bij hen zijn en hoop hen dan den redder van jonkvrouw Aleide voor te stellen, opdat hem de eer geschiede, die hem toekomt.’

De vorstelijke stoet werd nu door den hoogwaardigen abt ter gastenzaal geleid, waar een welvoorziene tafel was aangericht. Al wat de moestuin, de boomgaard en de vischvijver der abdij kostelijks bood, was met zorg uitgekozen en bereid om den hoogen gasten te worden voorgezet. De edelen uit den omtrek hadden zich beijverd, door het zenden van fijn wild en gevogelte en de edelste wijnen uit hun kelders, de abdij in staat te stellen, haar hooge bezoekers naar eisch van stand te onthalen.

Voor de dienstlieden was in een ruime zaal der bijgebouwen een afzonderlijke tafel aangerecht, waar zij zich aan een minder uitgezochten, maar niet minder overvloedigen maaltijd konden verkwikken, terwijl de paarden en honden in de ruime stallen een gastvrij onderkomen en volop voer vonden.

(Wordt vervolgd.)

allerzielen, naar de schilderij van h. lamet.