De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 14

De burgemeester van Scharreldonk.
Tooneeltjes uit den ‘goeden ouden tijd,’
door
J.F. Nuyens.
(Vervolg.)

Geen Diana of Venus, zoo dun in de kleeren, dat men 's winters medelijden met de arme schepsels zou krijgen; geen Amor, die van uit een geschoren heg met zijn pijl en boog te voorschijn kwam, alsof hij op de vogeljacht was; geen satyrs, grijnzend te midden der bloemperken, die het park op een mythologisch museum zouden doen gelijken. Alleen de ware, heerlijke natuur was hier de heerscheres.

In het tijdperk, waarin deze vertelling speelt, was de oude baron een man van even in de zestig. Kaarsrecht was zijn gestalte, vriendelijk zijn geheele voorkomen, en de waardigheid, die hij in al zijn handelingen ten toon spreidde, dwong onwillekeurig eerbied af van al, wie hem kende. Zijne vrouw was eenige jaren geleden gestorven, maar zijne goede Ada vergoedde hem voor een groot deel dit verlies. Zijn oudste zoon, Leonard, was luitenant-terzee in 's Rijks dienst en de jongste, Karel, hoopte het volgend jaar te Leuven te promoveeren als doctor in de rechten.

Geen beter verstandhouding kon men zich denken dan er bestond tusschen de deftige familie en hare dienstboden.

Daar was vooreerst de oude Jacob, die reeds meer dan vijftig jaren den baron en diens vader gediend had. Met gebogen rug en stramme beenen leefde de oude ziel voortdurend in een denkbeeldige drukte en beslommering, hoewel zijn zwaarste werk bestond in het poetsen van vork en lepel van zijn heer en in het dutten op een bank in de voorkamer; terwijl hij zijn verdere zorgen besteedde aan een goedaardigen, afgeleefden keeshond, waarvan het praatje liep, dat hij eveneens al vijftig jaren op 't kasteel woonde, daar men sedert menschenheugenis nooit den man zonder den hond of het omgekeerde gezien had.

Daar vond men verder de brave Kee, de huishoudster, eveneens een versleten huismeubel, die het genadebrood der familie at. Grootendeels bestond dit genadebrood in geurige koffie, welke de keukenmeid nooit minder dan viermaal per dag voor haar moest zetten, en die zij gebruikte in gezelschap van Mie-poes, even bejaard, maar iets minder stijf dan de oude Kees van Jacob.

Daar zag men nog Tonia, een gezonde, blozende deern uit het dorp, van wie men vertelde, dat haar hartje geraakt was door Teunis van den smid; en die naar aanleiding daarvan, meermalen een strafpredicatie moest aanhooren van Kee, over de lichtzinnigheid der hedendaagsche jeugd, vermengd met herinneringen uit haar eigen jonge jaren, welke predicatie gewoonlijk eindigde met een hartelijk lachen der oude sloof, waarbij Tonia haar zoo dapper medehielp, dat de kuiltjes in haar wangen een bedenkelijke diepte verkregen.

Daar was vervolgens Janus, die onder leiding van Jacob voor huisknecht studeerde, hoewel hij allen aanleg daartoe miste en door zijn onhandig manoeuvreeren met borden en serviezen en de volharding, waarmee hij van alles, wat maar vocht was, morste, meermalen de wanhoop van zijn meester opwekte.

Dan waren er nog Net, de keukenmeid, tamelijk bejaard, die alles, wat niet in verband stond met koken en bakken, als ijdelheid beschouwde en een schuimspaan hooger schatte dan een koningsschepter.

En Dolf, de tuinknecht; en Rikus, de koetsier; en Naatje, de werkster en wie er nog meer tot het dienstpersoneel behoorden, allen kinderen uit het volk, allen Scharreldonkers en allen evenzeer aan hun heer gehecht.

Meester Klinker besteeg de stoep en trok aan de bel.

In de vestibule werd hij eerst ontvangen door Kees, die beproefde door blaffen van zijn waakzaamheid blijk te geven en vervolgens, na zijn neus tegen de broekspijpen van den bezoeker gedrukt te hebben, door kwispelstaarten aan Jacob zijn overtuiging te kennen gaf, dat het goed volk was.

De oude knecht liet den meester met gepaste deftigheid in een kleine zijkamer en keerde eenige oogenblikken daarna terug met de boodschap, dat de baron den heer Klinker verwachtte.

De meester volgde Jacob nu naar de tuinkamer, waar hij de geheele familie bijeenvond en hartelijk door den ouden heer ontvangen werd.

Toevallig was de oudste zoon met drie weken verlof thuis, terwijl de student de groote vacantie van de academie eveneens thuis doorbracht, zoodat meester Klinker met alle leden der familie in kennis kwam.

‘En, meester,’ vroeg de baron, na de eerste kennismaking, ‘wat zult gij met dit warme weer gebruiken? Een glas wijn of liever een frisch glaasje bier. Een glas bier? Ik zal u daarmee gezelschap houden en mijn twee kleine jongens zullen daar ook niet afkeerig van zijn, ten minste wat den student aangaat. Och, Karel, schel eens even om Janus.’

Janus kwam met een houterige buiging in het vertrek en ontving zijn bevelen. Kort daarna kwam hij terug met een paar flesschen en de noodige glazen, trok van de eerste flesch de kurk af, schonk de vier glazen vol en was daarbij voor zijn doen zoo handig, dat ten minste negen tienden van het bier in de glazen en maar één tiende daarbuiten terechtkwam.

De kennismaking werd met een fermen dronk bezegeld.

‘Gij ziet,’ vervolgde de baron, ‘dat wij ook nog aan de studie waren’ en hij wees op eenige kaarten en boeken, die op tafel lagen.

‘Deze jongeheer,’ daarbij Karel bedoelende, ‘hoopt het volgend jaar te promoveeren, en ik ben er sterk voor, dat hij na zijn examen een studiereisje gaat maken, dat zoo een jaar of anderhalf kan duren. Nu heb ik in mijn jonge jaren ook wel wat gereisd, maar hoofdzakelijk in Duitschland en Zwitserland en in Italië ben ik nooit verder geweest dan tot Venetië. 't Spijt mij nog, dat ik nooit in Parijs ben geweest en op mijn jaren komt daar niet meer van; maar ik zou toch gaarne zien, dat mijn zoon Parijs en Rome bezocht; deze steden beschouw ik als twee centra van kunst en beschaving. Wij hebben nu zoo wat in de boeken en kaarten zitten snuffelen, maar ik geloof, dat gij ons een goeden dienst kunt bewijzen, als gij ons met uw kennis wat wilt meehelpen. Mijn Leo kan beter den weg vinden in de Middellandsche Zee, dan mijnheer Snuffels in het park, en in Batavia is hij beter thuis dan in Den Bosch, maar och heer, wat het reizen op het vasteland aangaat, is hij niet veel wijzer dan de eerste landrot de beste.’

‘Vader,’ antwoordde Leo, ‘ik zeg, wat ik gezegd heb. Laat Karel over zee van Amsterdam naar Havre gaan en vervolgens naar Parijs; wat zal hij den geheelen weg hossen in diligences en omnibussen en God weet, wat voor karren meer. Hij is geradbraakt als hij in Parijs aankomt.’

‘Ja wel,’ viel Ada in, ‘en als hij per schip gaat, is hij drie dagen lang zeeziek en bederft zich de maag; en als hij tegenwind krijgt, of heelemaal geen wind, kan hij lang uitkijken naar het eindje van de reis.’

‘Ho, ho, zusje,’ kwam Karel er tusschen, ‘gij vergeet, dat ik lid ben van een roei- en zeilvereeniging; op het water ben ik wel thuis. Maar dat neemt niet weg, dat ik voor mij den landweg kies. Intusschen, wat denkt gij ervan, meester?’

‘Mijnheer,’ zei meester Klinker, ‘water heb ik niet anders gezien, dan wat in onze rivieren stroomt. Hoe de zee er uitziet, zou ik waarlijk niet kunnen zeggen, al vertel ik er de jongens nog zooveel van, en op een zeeschip zou ik, geloof ik, hetzelfde gevoel hebben als een kalf op de slappe koord. Over de zeereis mag ik dus niet meepraten, maar, wat de landreis aangaat, geloof ik, dat het het beste is den grooten weg te volgen over Breda, Antwerpen en Brussel, met een zijuitstapje naar Gent en Brugge. Als gij dan van Parijs gaat naar Marseille en van daar over zee naar Genua, ziet gij toch zout water en wat Italië betreft.....’

En een oogenblik later zaten allen over de kaarten gebogen en luisterden met aandacht naar meester Klinker, als hij vertelde van de zeden en gewoonten der vreemde volken of een beschrijving gaf van het meest opmerkelijke, dat er in verschillende steden te zien was, want zooals reeds gezegd is, de waardige man wàs knap, en had altijd met graagte gelezen en gestudeerd in reisbeschrijvingen en avonturen.

't Eindresultaat was, dat 's meesters gevoelen met algemeene stemmen als het beste werd beschouwd en dat deze heer voor den baron een reisprogram zou samenstellen met aanduiding van het voornaamste dat de doctor in spe zou moeten zien.

De lezer gelieve op te merken, dat er nog geene reisgidsen waren.

En daarna vertrok de bezoeker, met de dringende uitnoodiging van den ouden heer toch dikwijls op het kasteel te komen. En 's avonds wist Jacob te vertellen, dat de jonge heer het volgend jaar een groote reis zou maken en dat Geurt, de jager, nu al een paar pistolen moest koopen en hem les geven in het schieten.

Kee rilde bij de gedachte aan de gevaren, die Karel te gemoet ging en deed de stille belofte elken avond een tientje van het rozenhoedje voor hem te zullen bidden. Net verklaarde, niet te kunnen begrijpen, waarom de rijken maar niet stil te huis bleven; wie weet, wat voor poespas de jonge heer op zijn reis te slikken zou krijgen.

En zoo zaten de goede dienstboden nog het meest in angst; want de jonker zelf sliep den slaap des rechtvaardigen; de oude baron had maar heel weinig zorg voor zijn flinken zoon en troostte zich verder met het vooruitzicht, dat deze veel nut en genot van zijn reis zou hebben, zijn geheele leven lang.

V.
Handelt hoofdzakelijk over meester De Bas en nog iemand.

De school van Scharreldonk marcheerde uitstekend onder de leiding van meester Klinker; alle inwoners verklaarden eenstemmig, dat de kinderen nooit zoo goed hadden geleerd als tegenwoordig. Ze konden lezen als een procureur, schreven als een klerk en rekenden sommen uit, waarbij het iemand groen en geel voor de oogen werd.

Ja, ja, meester Klinker was een beste, maar een goed deel van het resultaat mocht toegeschreven worden aan zijn ondermeester De Bas.

Meester De Bas was een flinke jonge man van 23 jaar, vroolijk en rondborstig van karakter en even gezien bij de ouders als bemind door de kinderen. Eigenlijk gezegd zagen de dorpelingen wat tegen hem op, want uit al zijn doen en laten, zijn houding en zijn manieren bleek, dat hij van afkomst iets meer was, dan men zou afleiden uit het feit, dat hij een nederige betrekking bij het onderwijs bekleedde.

Zijn vader was inderdaad notaris geweest in Den Bosch, maar bij diens dood bleek, dat hij slechts weinig kapitaal naliet, niet het tiende part van wat de wereld verwacht had. 't Gevolg was, dat zijn weduwe en hare dochter Lina een

[p. 119]

bovenhuisje gingen bewonen en door naai- of borduurwerk haar inkomen zoover wisten te vermeerderen, dat zij er fatsoenlijk van konden bestaan, terwijl Willem, destijds een jongen van 15 jaar, zich op het onderwijs ging toeleggen, waarbij hij al spoedig den 4den en vervolgens den 3den rang behaalde. Al zijn streven was nu den 2en rang te verkrijgen en vervolgens als bovenmeester geplaatst te worden liefst in Den Bosch, om zijn moeder en zuster verder tot steun te dienen. Maar de studie op Scharreldonk haalde niet bijzonder veel uit, en alleen sedert meester Klinker daar was benoemd en hem in alle vakken voorlichtte, schoot hij aardig op.

In het laatste jaar echter had Scharreldonk voor hem een bijzondere aantrekkingskracht gekregen. De rentmeester Snuffels had n.l. een allerliefste dochter, een meisje van twintig jaar, die op een kostschool in Arnhem was geweest en vervolgens twee jaar bij een ongehuwde tante in Utrecht had doorgebracht, ten einde, zooals Snuffels met een gewichtig gezicht kon vertellen, hare educatie te voltooien. Nu, Marie had zich laten opvoeden en beschaven naar vaders zin, maar was als een even vroolijke meid teruggekomen, als zij altijd geweest was. Dadelijk had zij de teugels van het huishouden in handen genomen tot groote verbazing van de bedaagde huishoudster en wel een beetje tot ergernis van haar vader, die in haar meer een dame had willen zien. Zij zag er echter met haar helder voorschoot zoo bekoorlijk uit, hield alles zoo pront in orde, en wist den ouden heer zulk een smakelijk kopje koffie of thee te schenken, dat deze zich weldra met alles verzoende en met welgevallen zijn kind in al haar huishoudelijke drukte nazag.

Marie gevoelde zich in haar geboortedorp nog geheel op haar gemak, behalve als zij des Zondags in de kerk zat en de oogen van meester De Bas op zich gevestigd wist. Dan raakte zij soms zoo van de wijs, dat zij met aandacht in haar kerkboek tuurde zonder te merken, dat zij het 't onderste boven in haar hand hield.

En het duurde geen week, of zij wist precies op welk uur van den namiddag de meester zijn dagelijksche wandeling door de bosschen maakte, en als deze dan het huis van den rentmeester passeerde, (wat hij na de thuiskomst van Marie nooit oversloeg - wonderlijk, hè) en beleefd zijn hoed afnam, knikte zij blozend terug en de heer Snuffels, die zich zelf de eer van dien groet toekende, meende, dat meester De Bas toch een net jongmensch was, die zijn manieren kende en wist wat iemand in de wereld toekwam.

De oude heer had nog niet het minste vermoeden van de waarheid. Hij was goed vader, maar had met zijn dochter grootsche plannen. Hoe of wat, wist hij zelf nog niet, maar niemand anders dan een ‘heer’ zou haar tot vrouw krijgen. Nu eens droomde hij haar aan den arm van een officier; of hij dacht aan een schilder, hoedanige er meermalen in Scharreldonk kwamen, echte schilders met puntbaarden en slappe hoeden en fluweelen jasjes en diamanten doekspelden. Of hij weifelde tusschen een ingenieur of een rechter, maar aan een gewoon schoolmeester, zelfs een bovenmeester, dacht hij nooit.

En toch was er tusschen die twee jeugdige harten een band gelegd door dien kleinen guit, die zich door muren noch afstanden laat ontmoedigen; en die ware, trouwe liefde zat onafgebroken op post en bracht met herhaalde rukjes de twee gelukkige harten hoe langer hoe dichter bij elkaar, totdat hij eindelijk op het juiste oogenblik met een fermen haal zijn werk voltooide en beiden voor goed aan elkaar vastsnoerde in één lus, en er zijn zegel op drukte tot teeken van voor altijd verworven buit.

Dit geschiedde bij gelegenheid van de dorpskermis.

't Mag een dag of vier voor den aanvang daarvan geweest zijn, dat meester De Bas in zijn kamertje zat, met zijn neus in een boek over geographie en met zijn gedachten bij zijn uitverkorene.

Meester De Bas was in den kost bij de weduwe Klos, wier huisje gelegen was midden in de dorpsstraat, niet ver van kerk en school.

Voor het huisje lag een bloemtuintje, van den weg afgesloten door een groen hekje. Deed men de deur open (wat niet gebeuren kon, zonder een uiterst zenuwachtige winkelbel aan een lange veer in beweging te brengen) dan kwam men eerst in een winkeltje van ruim zes vierkante meter oppervlakte. Daarin dreef vrouw Klos haar kleine negotie in garen en band, knoopen, schoenveters, spelden en naalden en wat de Scharreldonkers verder voor hun toilet behoefden; een en ander uitgestald in gezelschap van spek, worst en kaas, benevens tabak en sigaren, welke artikelen de eigenares elke drie maanden in Den Bosch aanvulde. Van uit het winkeltje kwam men rechtuit in de keuken en door een zijdeur in de huiskamer. Achter de huiskamer was het kamertje van den meester, voor wien vrouw Klos zorgde als voor haar eigen zoon.

In dat kamertje had zij haar grootste sieraden tentoongesteld. Aan de eene zijde van den kleinen schoorsteen stond haar linnenkastje, waarop onder glazen stolpen de beeltenissen prijkten van de H. Maagd en St. Jozef, benevens een vaasje allergruwelijkste kunstbloemen. Aan de andere zijde stond het boekenkastje van den meester, waarboven de portretten van zijn moeder en zuster hingen, en daar vrouw Klos meende op deze twee ook zeker recht te hebben, had zij haar eigen vader en moeder daarnaast geschoven: hij met den afschuwelijken hoed, de breede halsdas en den reusachtigen jaskraag, zij met de misselijke japon uit den tijd van het Directoire. Het eenige raam van het kamertje gaf uitzicht over den tuin, over de akkers en een deel van de hei, links begrensd door de bosschen, rechts door heggen en vruchtboomen, waartusschen verschillende huisjes verscholen lagen. Voor het raam was de tafel geschoven en het geheele ameublement bestond verder uit den leunstoel van den meester benevens drie matten stoelen en een ouderwetsche waterstoof, die nooit gebruikt werd.

Alles in het kamertje was even beknopt. Als de meester op zijn stoel zat, was al het benoodigde onder zijn bereik. Met een halven draai rechts kon hij de hangkast achter zijn rug openen, waarin hij behalve zijn kleeren, zijn tabak en pijp bewaarde. Bukte hij even over de tafel, dan was hij volkomen heerscher over de boekenkast en zelfs kon hij, zonder van zijn stoel op te staan, de kachel oppooken of zijn pantoffels van onder het linnenkastje halen. Alleen als er iets onder de tafel gevallen was, zag hij zich verplicht, op te staan, daar de ruimte tusschen tafel en kast te klein was, om behoorlijk te bukken.

Meester De Bas dan scheen verdiept in de studie, toen een kleine jongen de complimenten kwam brengen van mijnheer Snuffels, met het verzoek of meester op zijn dagelijksche wandeling soms even gelegenheid had bij den rentmeester aan te loopen.

De jonge man voelde zijn hart popelen van verwachting en onrust. Wat zou de oude heer te vragen hebben? Hoe zou hij daar ontvangen worden? Zou Marie thuis zijn en, zoo ja, zou hij haar nog te zien krijgen? Al deze gedachten en vragen verdrongen elkaar in zijn hoofd, maar intusschen haastte meester zich zooveel hij kon. Een, twee, en de pantoffels waren uitgeschopt en de schoenen aangetrokken. Drie, vier, en de huisjas hing in de kast en de Zondagsche prijkte aan het lijf; vijf, zes, en de kam gleed even door de haren, en de schuier over de kleeren; zeven, acht, en het kneveltje werd met een klein ziertje ijdelheid in twee puntjes gedraaid, - en met tien tellen stond meester op straat en stapte naar den rentmeester.

Deze ontving hem zeer vriendelijk en stelde hem aan zijn dochter - die goddank thuis was - in allen vorm voor, alsof dit voor beiden nog noodig was.

‘Och, meester,’ vervolgde hij toen, gij kunt mij een grooten dienst bewijzen. Ik zit tot over de ooren in het werk met de pachtbrieven en andere stukken van den heer baron; ik weet er geen raad mee, en daarom wou ik u vragen of gij mij wat helpen wilt en een pakketje schrijfwerk bij u thuis voor mij in orde maken. Als het af is, zegt gij maar, wat ik u daarvoor schuldig ben.

Natuurlijk antwoordde meester De Bas, dat het hem een genoegen zou zijn, iets voor den heer Snuffels te doen, ‘onder voorwaarde,’ voegde hij er op vasten toon bij, ‘dat er van belooning geen sprake zou zijn. Gij moet mij op uw beurt dit genoegen doen.’

Nu, de heer Snuffels vond dit zeer beleefd van den meester, ging naar zijn kamer de papieren halen en liet in de onschuld zijns harten den wolf bij het lam achter.

Maar neen! een wolf was de heer De Bas niet, want hij was even verlegen en bedeesd als Marie; en had de jonge dame ook al een kleur als een pioenroos, de meester bloosde tot achter de ooren; en zat zij diep over haar naaiwerk gebogen, waarin zij rondpikte als een musch in het kaf, - hij keek zoo aandachtig in den bol van zijn hoed, alsof daar wonder wat te zien was.

Deze toestand duurde echter niet heel lang. Nu of nooit, dacht meester en met een soort wanhopige inspanning dook hij uit den put van zijn verlegenheid naar boven en begon het gesprek met de vraag, wat de juffrouw daar onder handen had.

Dit nu was niets meer dan een borstrokje voor een arm meisje en leverde dus geen zeer interessant punt van bespreking op. Maar het was toch een aanknoopingspunt en de weg was gebaand. Uit het eene vloeide het andere voort en meester De Bas wist zoo behendig te laveeren, dat beiden weldra over de aanstaande kermispret spraken. En toen de oude heer weer beneden kwam met een verontschuldiging over zijn lang wegblijven, had meester zijn slag geslagen, want Marie had hem beloofd op Zondagavond in ‘de Zwaan’ een paar maal met hem te dansen en meer had hij niet noodig om voor den geheelen duur van de kermis de gelukkigste man te zijn.

Hij ging dan ook hoogst vroolijk gestemd naar huis, en de waarheid dient gezeid, ook Marie verlangde zeer naar den Zondag en meende bepaald, dat de dagen, die haar daarvan nog scheidden, eens zoo lang duurden als de andere.

VI.
Een klein woordje over oom De Wilde.

Daags voor den aanvang van de kermis had er een bijzonder ongehoord voorval plaats in Scharreldonk.

In den namiddag rolde een groote, gele reiskoets het dorp binnen en hield stil voor de Scharrelende Zwaan. Driek Pil, hoe druk hij het ook had met de voorbereidende maatregelen, opende in hoogsteigen persoon het portier, en aangegaapt en bewonderd door een hoop vlaskoppige jongens en meisjes en begluurd door alle nieuwsgierige oogen van buren en omstanders, stegen uit het rijtuig een heer van een bijzonder joviaal en gezond voorkomen, een dame met pikzwart haar en bruine gelaatstint, een knap jong meisje van even twintig jaar en twee kinderen. Geen drie minuten later stoof Kees naar het huisje van vrouw Klos en vroeg half buiten adem, of meester dadelijk in de Zwaan wou komen; er waren menschen, die hem absoluut wilden zien en spreken.

Meester De Bas begreep er niets van. Hij had noch nooit bezoek gehad in Scharreldonk en was ook geen bezoek wachtende. Intusschen, hij trok zijn schoenen aan en zijn huisjas uit, zette den hoed op en vertrok.

Onder het eeregeleide van alle kinderen kwam hij aan de Zwaan en werd door Driek naar de mooiste kamer gebracht, waar de vreemden zich al volkomen thuis schenen te voelen. Meester De Bas was nog niet eens geheel binnengetreden of het jonge meisje viel hem om den hals en hij herkende tot zijn groote verbazing zijn zuster Lina. En zijn verbazing steeg ten top, toen de vreemde heer hem hartelijk de hand schudde en zich voorstelde als zijn oom Arnold en hem kennis liet maken met zijn vrouw en kinderen.

Arnold de Wilde, een broeder van de weduwe De Bas, was altijd geweest, wat men een ongedurigen jongen noemt. Zijn vader had van hem een advocaat willen maken, maar hij had het nooit zoover kunnen brengen, dat zijn zoon lust in de studie kreeg. De jongen wilde de wereld in en werd eindelijk na veel tegenkanting geplaatst op een handelskantoor in Amsterdam. Daar kreeg hij lust in het zeewezen

[p. 120]

en op een goeden dag kreeg de vader bericht, dat zijn zoon als scheepsklerk en victualiemeester aan boord van een schip naar Oost-Indië vertrokken was. Sedert dien tijd had hij de halve wereld rond gezworven, had handel gedreven in specerijen op Java, was een tijd lang opzichter geweest bij een planter op de Antillen, had de goudvelden van Californië bezocht en keerde slechts nu en dan in het vaderland terug. Na den dood zijner ouders werden de bezoeken al zeldzamer en in de laatste tien jaren had zijn eenige zuster in het geheel geen bericht van hem gehad, zoodat oom Arnold, die voor Willem en Lina altijd een soort mythisch persoon was geweest, tot de dooden werd gerekend.

Intusschen had deze heer schipbreuk geleden op de kust van Spanje en was met verlies van al zijn bezittingen in Lissabon aangekomen. Hij liet echter den moed niet zakken, maar wist opnieuw aan een handelskantoor geplaatst te worden en door zijn kennis van verschillende talen en de ondervinding, die hij op zijn zwerftochten had opgedaan, was hij al spoedig een onmisbaar persoon, die de zaken tot grooten bloei bracht. Eindelijk nam zijn patroon hem als deelgenoot aan en nu was zijn fortuin spoedig gemaakt. Hij kreeg kennis met een Portugeesch meisje, huwde haar, en was van top tot teen een gelukkig man, toen zijn echt gezegend werd met twee lieve kinderen.

Door zijn vele relaties kwam hij ook in aanraking met den Portugeeschen gezant of zaakgelastigde in Nederland en liet zich door dezen overhalen hem voor één of twee jaar naar Holland te vergezellen met den titel van bijzonder secretaris van den gezant, maar meer om dezen in sommige aanhangige handelszaken en overeenkomsten met zijn kennis voor te lichten of te raden.

Zoodoende kwam hij dan nog eens in het vaderland terug en vestigde zich in Den Haag. Maar intusschen informeerde hij naar zijn familie en toen hij vernam, dat zijn zuster nog in Den Bosch leefde, besloot hij een uitstapje van eenige weken te maken. Zijn vrouw en kinderen nam hij mee, tot groot genoegen èn van de kleuters zelf èn van hun moeder.

het invalidenhuis bronbeek met het standbeeld van koning willem ii.

Zoodoende kwam hij op zekeren mooien middag bij de weduwe en Lina aanwaaien en zonder eenige nadere inleiding omhelsde hij zijn zuster op zijn oude, hartelijke manier en zoende Lina dat het klapte. En toen mevrouw De Bas hare aandoening niet meester kon blijven en hem met tranen van vreugde welkom heette, noemde hij haar een malle meid en snoot zeer luidruchtig zijn neus en vroeg onmiddellijk daarop aan zijn nichtje of het Brabantsch bier nog even lekker was als twintig jaar geleden, er bij voegende, dat hij het in dat geval gaarne nog eens proeven wilde, want dat hij verging van den dorst. En geen tien minuten later zaten allen gezellig bijeen en praatte mevrouw De Wilde in haar gebroken Portugeesch-Hollandsch zoo dapper mee, alsof zij haar schoonzuster van jongs af aan gekend had.

‘En hoe maakt het Willem?’ vroeg mijnheer De Wilde. ‘Lieve hemel, toen ik hem voor het laatst zag, was hij nog maar een kerelteje, zoo lang als mijn wandelstok, en wie weet, heeft hij nu niet een baard als een Noorman.’

‘Nu, nu,’ zei zijn zuster, ‘zoo erg zal het niet zijn; maar,’ voegde zij er met moederlijken trots bij, ‘Willem is een flinke jongen geworden. Hij is tegenwoordig in Scharreldonk als ondermeester en werkt nu voor den tweeden rang en ik hoop, dat hij nog eens een eervolle betrekking in de wereld zal bekleeden.’

‘Wat,’ viel De Wilde in, ‘in Scharreldonk. Wel, het is een kwarteeuw geleden, dat ik daar geweest ben. Hoe is het, is de “Vergulde Ooievaar” nog in leven en Geurt Pil; en woont de baron nog op het kasteel? Vrouw, daar gaat geen letter af, wij gaan naar Scharreldonk neef Willem opzoeken en Lina, gij gaat mee, en zuster, gij kunt er ook wel eens een dagje uitbreken.’

‘Oom,’ zei Lina, ‘het zal wel wat veranderd zijn. De “Ooievaar” is dood evenals Geurt Pil, maar zijn zoon Driek zit nu in de zaak en de herberg heet de Scharrelende Zwaan.’

‘Ja,’ voegde de moeder er bij, ‘zoo is het. Ik vind het heel aardig, dat gij Willem eens wilt opzoeken en Lina mag met pleizier meegaan. Maar ik zelf blijf thuis, want onze zaken moeten niet verwaarloosd worden. En als ik u een goeden raad mag geven, ga dan de volgende week met de kermis naar het dorp.’

Alzoo werd beslist, en de heer De Wilde besloot in dat geval twee dagen weg te blijven en zijn vrouw eens een echte Brabantsche dorpskermis te laten zien. En op deze wijze kwam nu oom Arnold zijn neef opzoeken.

(Wordt vervolgd.)