De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 13

Toch gelukkig,
Door
J. Vesters Jr.
(Vervolg.)

Zijne moeder ontging de verandering niet, die bij Willem had plaats gegrepen. Bezorgd vroeg ze hem, of hij verdriet had. ‘Verdriet!’ zei hij, en hij lachte met een lach, die haar door de ziel sneed, ‘wel neen, moeder, hoe komt u daarop?’

Maar zij hield aan, zij drong hem met vragen, die alleen het moederhart weet te stellen; doch Willem trachtte haren angst te bedaren met lieve, vleiende woordjes, met de verzekering, dat hij geen verdriet kon hebben zoolang zijn goede moeder bij hem was en Lena zulke opgewekte, dankbare brieven schreef, die bewezen, dat zij goed beter werd.

Mevrouw Veltman, die steeds een kalm leven geleid had zonder groote schokken, en meer egoïstisch was dan zij zelf wist, was blij, dat hare bekommering voorbarig was geweest. De goede vrouw begreep in hare gelukkige bekrompenheid niet, welke strijd in Willems binnenste woedde. Maar Willem nam zich toch voor, voortaan zijne moeder niets te laten merken van hetgeen in hem omging. Het zou hem moeite kosten, want zoo gevoelloos was hij nog niet, dat geen enkele aandoening meer op zijn gelaat weerspiegeld werd; doch het was noodig voor de rust van zijne moeder.

‘Zeg eens, Van Gerve,’ zei Van Dalen op zekeren dag, dat hij zich weer aan de onverstoorbare kalmte van Willem geërgerd had, ‘begrijpt gij Veltman tegenwoordig?’

‘Hoe bedoelt u dat, mijnheer?’ vroeg Van Gerve voorzichtig.

‘Wel, 't lijkt wel een mummie tegenwoordig. Hij zegt niet meer dan strikt noodig is en hult zich voor het overige in eene stilzwijgendheid, die op den duur onuitstaanbaar wordt,’ hernam Van Dalen driftig.

‘Och, dat is zoo zijn natuur,’ merkte Van Gerve losjes op. ‘U weet, dat ik nooit reden tot roemen heb gehad over bijzondere vriendelijkheid van zijn kant. Kameraadschappelijken omgang kent hij niet. Edoch, ik heb mij daar al sinds lang aan gewend.’

‘Maar ik verkies niet mij daaraan te wennen,’ zei Van Dalen hoe langer hoe driftiger. ‘Hij stelt zich aan, of ik hem doodelijk beleedigd heb.’

‘Ja, nu u het zegt,’ hernam van Gerve listig, ‘hij voelt zich gauw op zijn teenen getrapt. Dat ziet men meer bij die heele brave menschen.’

‘Braaf of niet braaf,’ zei Van Dalen, die zich steeds meer opwond, ‘als hij wat heeft, moet hij het maar zeggen. Maar om daar te poseeren als de beleedigde onschuld, dat ben ik hartelijk moe. Daar moet een eind aan komen, en als het niet van zijn kant komt, dan zal het van den mijnen zijn.’

Met deze woorden ging de heer Van Dalen driftig heen. Van Gerve wandelde, een deuntje neuriënd, de straat op. Hij was meer dan tevreden over den keer, dien de zaken genomen hadden, en wenschte zich geluk met de onbegrijpelijke kortzichtigheid van Veltman. Dat deze geen twee maanden meer bij Van Dalen zou blijven, stond bij hem vast, maar voor zijne wraakzucht was dat niet voldoende. Veltman moest weggejaagd worden, met schande bedekt worden weggestuurd, dàt was zijn oogmerk. Hij zou er wel wat op weten te vinden, om daartoe te komen. Hij had alles goed overlegd, sluw zijne maatregelen genomen. Doch hij moest niet overijld te werk gaan, hij moest eerst Van Dalen nog meer bewerken en het zóó aanleggen, dat naast verbittering ook wantrouwen in diens hart post vatte. Dit zou hem bij de stemming, waarin Van Dalen was, niet moeielijk vallen.

Een valsche lach van voldoening plooide zich om zijne dikke lippen. De vlam van haat en wraakzucht steeg hoog op in zijn binnenste, en zijn overmoed deed hem uit het oog verliezen, dat er een God is, die den booze het ‘tot hiertoe en niet verder’ toeroept, van wien één enkele gedachte voldoende is, om het zoo listig gespannen net te verscheuren.

In het bewustzijn der overwinning ging hij naar Groothuis, die thans juist weer in een zeer neerslachtige bui was. Deze had het zonderling, raadselachtig en dwaas gevonden, dat hij onophoudelijk vervolgd was door de gedachte aan Lena. Thans waren het haar oogen, die hem van alle kanten, waarheen hij ook den blik wendde, aanstaarden, niet met eene uitdrukking van spot, maar angstig, smeekend.

‘Wat moet ze toch van mij?’ had hij honderdmaal bij zichzelf gezegd, ‘hoe komt het, dat de gedachte aan haar mij onophoudelijk vervolgt? Ik ken ze niet; slechts éénmaal heb ik ze gezien, en misschien zal ik ze nooit weerzien.’

Toch, hoeveel moeite hij zich ook gaf, welke afleiding en verstrooiing hij zocht, Lena's beeld wilde hem niet uit den geest, evenmin als de gedachte aan Willem, dien hij moest bewonderen om diens edele zelfopoffering. Hij had gehoord, dat Willem voor weinig geld tot diep in den nacht werkte, ten einde zijne zuster het leven te Pau zoo aangenaam mogelijk te maken. Hij wist ook, dat Van Gerve Veltman in het geheim op alle mogelijke wijzen tegenwerkte. Tienmaal had hij op het punt gestaan, tusschenbeide te komen, maar telkens liet hij zijn voornemen weer varen. Wat zou hij zich daar ook mee bemoeien, wat gingen de Veltman's hem feitelijk aan? In den strijd om het leven moest elk maar zien, dat hij zich verdedigde. De zwakken leden de nederlaag, de sterken en slimmen overwonnen, dat was de eeuwige wet des levens. Men zou hem voor een dwaas houden, indien hij zich als de kampioen opwierp der verdrukte onschuld. Hij leed eigenlijk veel meer dan de Veltman's, zijn leven was nog veel troosteloozer, omdat het geen doel had. Vond Willem troost in de gedachte, dat hij Lena in het leven behield, was hare dankbaarheid zijne belooning, - hij had zulk een troost zelfs niet, alles in en om hem was dor en leeg.

Deze en dergelijke drogredenen, die zijne traagheid hem ingaf, beletten niet, dat zijn geest veel meer dan hij wenschte met Willem en Lena werd beziggehouden, en dat de kwelling van hare oogen telkens terugkeerde. Ook nu was hij in zulk eene stemming, toen Van Gerve, overmoedig door het aanvankelijk welslagen van zijn plan, zijne kamer binnenkwam.

‘Mijn God, gij zit tegenwoordig den heelen dag te soezen,’ zei Van Gerve, wiens uitgelatenheid eene scherpe tegenstelling vormde met de neerslachtigheid van Groothuis. ‘Kerel, gij zijt niet waard, dat gij niets hoeft te doen voor den kost. Gelooft gij niet, dat het veel beter voor u zou zijn, als gij hard moest werken, zooals ik?’

‘Dat kan best zijn,’ gaf Groothuis onverschillig ten antwoord.

‘Kom, laten we een glasje drinken,’ hernam Van Gerve met de vrijmoedigheid, die zijn persoonlijk overwicht hem gaf; ‘dat vroolijkt den mensch op.’

‘Goed, haal maar uit de kas, gij kent den weg.’

Van Gerve liet zich dit geen tweemaal zeggen. Tusschen zijne tanden neuriënd, haalde hij eene flesch en een paar glazen tevoorschijn.

‘Gij hebt anders geene opvroolijking noodig,’ zei Groothuis, naijverig op het goed humeur van zijnen vriend.

‘Neen, dat heb ik ook niet, maar ik lust hem toch wel. Vandaag heb ik er bijzonder veel trek in, want het gaat me bijzonder voor den wind.’

‘Wat voor den wind?’ vroeg Groothuis.

‘Wel, die Veltman kan bij Van Dalen geen goed meer doen, en ik sta bij hem in blakende gunst.’

‘Ik wensch u geluk,’ zei Groothuis spottend.

‘Gij zult me binnenkort nog wel met wat anders kunnen feliciteeren,’ hernam Van Gerve.

‘Zeker met uw huwelijk?’ vroeg Groothuis weer ironisch. ‘Verkoop anders de huid van den beer niet vóór hij geschoten is.’

‘O, geen zorg,’ zei Van Gerve overmoedig, ‘ik heb den beer al zoo goed als onder schot.’

‘Maar toch nog niet geschoten.’

‘Dat is maar eene kwestie van tijd en van geduld. Gij begrijpt, ik moet met overleg te werk gaan, maar ik moet zeggen, dat Veltman mij daarbij bijzonder goed behulpzaam is. Als hij het uit pure liefde voor mij deed, kon ik het niet beter wenschen.’

‘Hoezoo?’ vroeg Groothuis, min of meer geïntrigeerd, want, al trachtte hij zich het tegenovergestelde op te dringen, telkens bleek hem toch, dat hij in hetgeen Veltman aanging belang stelde.

‘Wel, door zijne vreemde manier van doen heeft hij Van Dalen geheel tegen zich in het harnas gejaagd. En nu is mijn patroon een beste man, maar hij kan niet lijden, dat men hem niet met allen eerbied bejegent.’

‘Hoe is dat dan toch gekomen? Vroeger hebt gij mij wel eens verteld, dat Veltman geen kwaad bij Van Dalen kon doen, en is dat nu zoo in eens omgeslagen?’

‘Dat is gekomen door de historie met zijne zuster. Van Dalen had het hem afgeraden, en dat schijnt Veltman op zijn fatsoen getrokken te hebben. Ten minste, sedert hij uit Pau terug was, toonde hij zich heel gereserveerd. Dat nam Van Dalen hem heel kwalijk, en gij begrijpt ook, dat ik van de enkele gelegenheid, die Veltman's afwezigheid mij bood, goed gebruik heb gemaakt. Om kort te gaan, Van Dalen en Veltman zijn thans twee harde steenen tegen elkaar. Ik ben daarbij belangstellend toeschouwer en draag er het mijne toe bij, om de verwijdering tusschen die twee nog grooter te maken.’

Van Gerve vertelde dit alles op den natuurlijksten, kalmsten toon van de wereld.

‘Zoo, en wat zal het einde daarvan zijn?’

‘Het einde zal zijn, dat Veltman de laan uitgaat,’ antwoordde Van Gerve luchtig. ‘En lang zal het niet meer duren; vandaag had Van Dalen weer geweldigen kwaden zin.’

‘Dus hij zal hem zijn ontslag geven?’ vroeg Groothuis. In de eerste natuurlijke opwelling van zijne verontwaardiging wilde hij zeggen, dat hij dit laag vond, dat Van Gerve een leelijke rol speelde. Maar hij bedacht zich. Het was immers, zooals hij al zoo dikwijls bij zich zelven gezegd had, de gewone loop in den strijd om het bestaan: de zwakken er onder, de sterken er boven.

‘Zeker krijgt hij zijn ontslag,’ antwoordde Van Gerve. ‘Maar daar ben ik niet mee tevreden, dat is voor mijn doel niet genoeg. Hij moet weggejaagd worden,’ vervolgde hij, ‘de deur uitgetrapt als een gemeene dief.’

‘Is hij dat?’ vroeg Groothuis, verschrikt over de uitdrukking van Van Gerve's gezicht, die de flesch duchtig had aangesproken.

‘Of hij dat is of niet, hij zal er aan moeten. Trees wil hem niet loslaten, maar dan zal ze wel moeten. Men trouwt toch niet met iemand, die voor dief is weggejaagd,’

‘Is ze dan zóó aan hem gehecht?’

Van Gerve haalde de schouders op. ‘Ik be-

[p. 307]

grijp ze niet. Veltman heeft zoo tegenover haar gehandeld, dat een ander meisje hem al lang had afgezegd, maar zij heeft met alles genoegen genomen. Het is om razend te worden. Eén middel is er maar over om haar tot andere gedachten te brengen, en dat is dat Veltman wordt weggejaagd. Dan kàn ze hem niet trouw blijven, zonder zich zelf in schande te steken.’

Groothuis keek den spreker met groote oogen aan. Tot zulk eene laagheid had hij hem toch niet in staat gerekend. Wat bleef er over van zijne theorie betreffende zwakken en sterken? Mocht hij Van Gerve zijn ellendig plan ten uitvoer laten leggen? Maar misschien was het enkel grootspraak, en verkeerde Van Gerve onder den invloed van den sterken drank. Hij zou wachten, het nog eens aanzien.... Feitelijk had hij ook geen recht, zich er in te mengen, want Van Dalen kon ontslaan wien hij wilde. En van Veltman was het ook onverstandig, dat hij Van Gerve een wapen tegen zich in de hand gaf.

Maar toen Van Gerve weg was, zag hij weer Lena's gezicht met die angstige, smeekende oogen. 't Was of ze hem toeriep: ‘help toch mijn broer, laat niet toe dat hij het slachtoffer wordt van zijne liefde voor mij!’

Groothuis bleef besluiteloos zitten. Vastberaden handelen was nooit zijn deel geweest, omdat het leven hem altijd te gemakkelijk geweest was, omdat anderen steeds voor hem alles hadden gedaan, omdat zijn geld hem van de moeite had ontslagen, zelf te denken en krachtig te handelen. Nu voelde hij dat gemis, nu stond hij hopeloos waar een ander onmiddellijk een kloek besluit zou hebben genomen.

Terwijl dreigende wolken zich boven Willems hoofd samenpakten, deed mevrouw Bruning haar best om door overredingen en bedreigingen Trees van gedachten te doen veranderen. De waardige dame was buiten zich zelve geweest, toen ze vernam, dat Willem van zijn voorgenomen huwelijk had afgezien om Lena's wil. ‘Wij maken ons bespottelijk voor al onze kennissen en familie,’ had ze tegen haren man gezegd. ‘Dat we ook zoo dwaas zijn geweest, ons door mevrouw Veltman te laten inpalmen. Wij hadden voet bij stuk moeten houden, maar gij hebt Trees voet gegeven, en die heeft op hare beurt Willems moeder omgepraat, om hier comedie te komen spelen. Ik had dat alles vooruit moeten weten!’

De heer Bruning achtte het ook nu het verstandigst te zwijgen, wat zijne heetgebakerde echtgenoote natuurlijk nog woedender maakte. ‘Gij zegt niets, dat is zoo uwe gewoonte. Maar ik verzeker u, dat het plezant is, overal waar gij komt met een uitgestreken gezicht en een paar groote oogen van verwondering te hooren vragen: “Gut, is het huwelijk van Trees nu al weer uitgesteld? We hadden al zoo vast op de bruiloft gerekend!” en dien verderen rimram meer. Gij hebt van al dat gezeur geen last, maar mijne ooren tuiten er nu al van. En dan moet gij al die menschen, die er heimelijk schik in hebben, tekst en uitleg geven, en dan wordt gij beklaagd en Trees ook; maar achter uwen rug, lieve Hemel!’

Mevrouw Bruning wist dit alles zoo goed te voorspellen, omdat zij hare kennissen kende en haar eigen geweten op dat punt niet heel zuiver was. Tegen haren man en tegen Trees zei ze, dat het nu voorgoed uit was, dat ze er voor bedankte, nog eens om den tuin geleid te worden, en honderd op een hoop.

Maar toen Willem zijn excuus kwam maken en zei dat hij Trees haar woord teruggaf, was mevrouw Bruning daar allesbehalve over gesticht. ‘Eerst een meisje het hoofd op hol brengen,’ zei ze, ‘en dan, als het er op aankomt, terugtrekken, dat is heel gemakkelijk, maar ik vind het heel ongepast.’

Het was voor haar echter een pleister op de wond, dat Van Gerve, die sedert eenigen tijd zijne bezoeken gestaakt had, thans weer terugkwam en niet onduidelijk liet doorschemeren, dat hij ook nu nog geneigd was, Trees tot vrouw te nemen. Bruning verzette zich thans daar niet meer tegen, daar hij geen lust had, nogmaals met zijne vrouw dag aan dag ongenoegen te hebben, en hij overtuigd was, dat voor Willem thans alle kans was verkeken.

Trees zelf echter weigerde beslist. ‘Ik kan maar eens liefhebben,’ zei ze, ‘en als ik Willem niet kan trouwen, dan wil ik toch in geen geval Van Gerve's vrouw worden. Dat nooit, dan blijf ik liever mijn heele leven ongetrouwd.’

‘Ze is door Willem en zijn moeder opgestookt,’ meende mevrouw Bruning, ‘maar ditmaal zal ik mij toch door hen de wet niet laten stellen. Al werd Lena op staanden voet beter, dan zou ik toch mijne toestemming niet meer geven.’

Van Gerve bleef trouw komen, ook al zag hij, dat hij in de gunst van Trees geene vorderingen maakte. Hij hoopte, dat Veltman zich bij Van Dalen spoedig onmogelijk zou gemaakt hebben, dat hij ten slotte met schande bedekt zou worden weggejaagd. Dan zouden Trees de oogen wel opengaan. Dit hoopte ook hare moeder, die, al vertelde Van Gerve haar lang niet alles en al was hij tegenover haar niet zoo openhartig als tegenover Groothuis, toch genoeg begreep, dat Willems ontslag op handen was. Dan stond hij op straat en zou Trees eindelijk wel inzien, dat het geluk voor haar niet daar, maar elders te vinden was, waar haar veel beter waarborgen werden aangeboden. De prozaïsche, nuchtere mevrouw Bruning, die niet wist of begrijpen kon, dat de ware liefde alles kan trotseeren en door tegenspoed en tegenwerking nog sterker en zuiverder wordt, evenals het goud wordt gelouterd in den smeltkroes, twijfelde niet, of Trees zou ten slotte het hoofd in den schoot leggen.

XI.

Lena wendde den blik om en zag Pau aan hare voeten als een betooverend panorama, hel lichtend van goudglansen door de zon, die alles met hare stralen overgoot. Hoe dikwijls zij dat schouwspel ook gezien had, toch boeide het haar telkens weer, en voelde zij zich overweldigd door de wondere schoonheid van hetgeen natuur en kunst hier hadden gewrocht. Die huizen met hare lichte kleuren, gebaad door het zonlicht en afgewisseld door alle schakeeringen van groen, van het teerste tot het donkerste; het klare, doorschijnende water der rivier, als een zilveren lint zich slingerend om de stad, maar dat alles beheerschend het trotsche kasteel van Hendrik IV met zijne hooge torens, - dit gezicht maakte een diepen indruk op haar licht ontvankelijk gemoed. Telkens ontdekte zij nieuwe schoonheden en begreep zij te beter de poëzie, die dit verrukkelijke oord doorademde, eene poëzie blank als de sneeuw op de kruinen der Pyreneën.

Lena had niets meer van het teringachtige meisje, dat voor eenige maanden te Pau genezing was komen zoeken. Een hooge blos kleurde haar gelaat, levenslust tintelde uit hare oogen, haar stap was veerkrachtig en in haar hart vond het lied van hoop en geluk een blijden weerklank. Zij kon het zich nu bijna niet meer voorstellen - zoover scheen het achter haar te liggen - dat ze in hare moedeloosheid, het hoofd snikkend in de kussens verbergend, gewenscht had maar spoedig te sterven. Ze vond het thans zoo heerlijk te leven: alles lachte haar toe, het jeugdig bloed stroomde weer sneller door hare aderen en een vooruitzicht van blij geluk breidde zich voor hare verbeelding uit.

Maar in hare blijdschap, hare vreugde over het vernieuwde leven, dat haar hoopvol wenkte, was ze dankbaar. Ze vergat Willem niet, die haar met alle gemakken had omringd; haar moeder, die zich om harentwil de lange scheiding en de eenzaamheid had getroost; Trees, die haar als eene zuster liefhad en mede het offer had gebracht, dat haar de gezondheid had hergeven. Zij wist niets van den kommer, die ginds geleden werd; de brieven, die zij kreeg, waren altijd even opgewekt, vol teere bezorgdheid, wel het verlangen uitsprekend naar haren terugkeer, maar dit toch altijd ondergeschikt makend aan hare volledige genezing.

Dankbaar was Lena ook jegens onze Lieve Vrouw van Lourdes, die zij dikwijls in haar genadeoord bezocht en wie zij al de verdienste gaf van de rassche vorderingen, die hare beterschap maakte. Zij had ook zulk een kinderlijk vertrouwen tot de H. Maagd, zij legde haar al heur wenschen en gedachten bloot en in hare machtige voorspraak beval zij het geluk van Willem en van Trees aan. De goede Moeder zou hunne edele zelfopoffering niet onbeloond laten, maar van haren Zoon weten te verkrijgen, dat spoedig het uur zou aanbreken, waarop beide harten voor eeuwig aan elkaar gesnoerd zouden worden door den heiligen band van het huwelijk.

Thans volgde Lena een voetpad, dat evenwijdig liep met de Gave de Pau, schitterend als een gordel van edelgesteenten, het water flonkerend als zilver, wanneer het opspatte van den rotsigen bodem. Hier en daar groeiden aan den kant biezen met lange stengels en grijsgekleurde aren. Een zachte bries schudde hen heen en weer, en het was of ze tegen elkaar fluisterden, heel zacht, als de stengels elkaar beroerden. Aan den oever der rivier groeiden bloemen, met een kleur van zacht paars en een geur van vanille. Lena plukte er een voor Willem en een voor Trees, die ze in haar eerstvolgenden brief zou insluiten.

Ongemerkt had zij zich een heel eind van de stad verwijderd en ze nam nu den terugweg aan, een beetje haar stap verhaastend, omdat het al zoo laat geworden was. Op de Place Royale gekomen, waarop zich het marmeren standbeeld verheft van Hendrik IV, ging ze een oogenblik op een der banken zitten om uit te rusten. Voor haar voeten ontrolde zich een verrukkelijk panorama: ze zag het dal der Gave de Pau, omzoomd met heuvelen, die als met verdiepingen schenen op te klimmen en wier groenende klingen beschenen werden door de stralen der naar het Westen nijgende zon. In de verte leken de blauwachtige Pyreneën op een teer waas van wolken, die allerlei grillige gedaanten aannamen en ten laatste samensmolten met den rozen weerschijn van den horizon.

Dit betooverende schouwspel hield de blikken van Lena geboeid. Zij meende in de zacht wegdoezelende vormen der Pyreneën allerlei bekende gestalten te herkennen. Zij zag hare moeder, Willem en Trees, die haar blij toelachten en wuifden; zij zag nog een figuur, maar die zij niet kende en die haar toch welwillend aankeek. Meer nog dan de andere trok deze haar aandacht. ‘Het is een spel mijner verbeelding,’ fluisterde Lena bij zich zelf, maar toch bleef haar oog vooral op die gestalte gevestigd. ‘Het is Groothuis,’ fluisterde eene stem haar toe. Het heele tooneel kwam haar nu weer voor den geest, toen zij, op weg naar de statie, naar zijne vensters opkeek en een oogenblik bij haar de wensch opkwam, dat hij slechts een klein gedeelte van zijn vermogen mocht afstaan, ten einde Willems offer overbodig te maken. Nog dikwijls was haar dat tooneel in de gedachten gekomen, maar nooit zoo helder en overweldigend als thans.

Lena moest bij zichzelf lachen om haar visioen. Wat ze toen gewenscht had, om Willems wil, was nu niet meer noodig. Zij was thans genezen, nog maar een paar weken en ze zou naar huis terugkeeren. Willem zou dan gelukkig worden met Trees, zouder dat de hulp van Groothuis was noodig geweest.

Zij stond van de bank op, maar wierp toch nog één blik naar het Zuiden, waar de omtrekken der bergen steeds onbestemder werden en verder wegdreven in de wolken. Ze zag hare moeder, Willem of Trees niet meer, ze zag enkel nog dat ééne, onbekende beeld, klaarder zelfs dan te voren, haar vriendelijk toewenkend.

Het was druk op het ruime plein. Vreemdelingen uit alle landen bewogen er zich op en neer. Lena voelde zich thans thuis in deze cosmopolitische omgeving, die haar in het begin een gevoel van beklemming, van eenzaamheid had bezorgd. Plotseling viel haar oog op een heer, die, in een lichtgrijs pak met een strooien hoed, langzaam voorbijslenterde.

‘Hij is het,’ zei Lena, de hand op haar hart leggend, dat onstuimig klopte, ‘het beeld uit de Pyreneën.’ Zij kende Groothuis niet, maar ze wist dat hij het was. Waarom was hij naar Pau gekomen, kwam hij om haar? In ieder ander geval zou haar deze laatste vraag bespottelijk hebben geschenen, thans niet. Nu ze zijn beeld in de bergen had gezien, verwon-

[p. 308]

otto de groote en zijn zoon ludolf, naar de teekening van fritz roeber.

[p. 309]

in de bank van leening, naar de schilderij van frants henningsen.

[p. 310]

derde het haar eigenlijk niet meer, dat hij gekomen was.

Toen ze in haar hotel was teruggekeerd, deelde een der knechten haar mee, dat een landgenoot van haar naar haar had gevraagd. Het speet hem, dat ze uit was, maar hij zou den volgenden dag terugkomen en hoopte dan haar aan te treffen. De kellner haalde het vreemdelingenboek, waarin Lena het laatst den naam van Groothuis las.

‘Het is goed,’ zei zij, ‘ik zal morgen voor hem te spreken zijn.’ Daarna ging ze naar hare kamer, waar ze op een sofa plaats nam. Het was dus inderdaad Groothuis, dien ze ontmoet had en herkend, zonder dat ze hem ooit had gezien. Allerlei vragen bestormden haren geest, waarop ze geen antwoord kon vinden. Maar ze vond het heerlijk, dat ze morgen een landgenoot zou spreken en weer eens de taal zou hooren, waaraan haar ooren sinds maanden ontwend waren. Groothuis' komst had iets geheimzinnigs, en dit juist prikkelde hare levendige inbeelding. Nog geruimen tijd bleef ze zoo zitten, in eene bekoorlijke stemming, het hart vol van eene zoete, onbestemde hoop.

Den volgenden morgen was ze reeds vroeg op en maakte met bijzondere zorg haar toilet. Nadat ze ontbeten had nam ze een boek om den tijd door te komen, die nog voor Groothuis' bezoek verloopen moest, maar hare aandacht was niet bij hetgeen ze las. Al wel tienmaal had zij van het boek opgekeken om te luisteren of zij niemand hoorde aankomen in de gang. Zij poogde zich zelf tot kalmte te dwingen: het was toch ook dwaas, zoo trachtte zij zich zelf te overreden, zooveel gewicht te hechten aan het bezoek van iemand, die haar volslagen vreemd was, die enkel kwam, omdat het hem blijkbaar verraste, eene landgenoote te ontmoeten in een vreemd land. Dat was alles. Meer beteekenis kon zijn bezoek niet hebben, en ze bereidde zich enkel eene teleurstelling voor, indien zij daar meer aan hechtte. Doch hoe haar verstand haar dit alles ook duidelijk maakte, voor hare verbeelding was het samenvallen van het zien van Groothuis' beeld in de wolkengestalten der Pyreneën en zijne komst te Pau te geheimzinnig, dan dat deze zich met een zoo natuurlijke en voor de hand liggende verklaring tevreden stelde.

Eindelijk werd er op de deur geklopt. ‘Binnen!’ riep Lena, terwijl zij haar boek neerlegde en van de sofa opstond.

De deur ging open en een heer, in een grijs costuum, trad binnen. Het jonge meisje herkende hem op het eerste gezicht, het was wel dezelfde heer, dien zij den dag te voren op de Place Royale gezien had, dezelfde ook, wiens beeld in het gebergte zoozeer hare aandacht had getrokken.

Groothuis trad op haar toe, zichtbaar verrast dat hij eene jonge dame voor zich zag, blozend van gezondheid en bekoorlijk in haar eenvoudig gewaad, dat zij met veel gratie droeg. ‘Veroorloof een landgenoot zich aan u voor te stellen, juffrouw.’

‘O mijnheer,’ zei Lena ongekunsteld, ‘het doet mij zooveel genoegen, na zooveel maanden weer eens mijne eigen taal te hooren, en het spijt mij waarlijk, dat u mij gisteren niet thuis getroffen heeft. Maar de dokter heeft mij veel beweging in de open lucht voorgeschreven. Had ik echter kunnen denken, dat u mij de eer van een bezoek zou aandoen, dan zou ik er gaarne mijne wandeling aan hebben opgeofferd.’

‘Ik behoef u niet te vragen, of u hier baat gevonden heeft,’ hernam Groothuis. ‘Indien men het niet wist, zou niemand zeggen, dat u ziek geweest is.’

‘Ja, het klimaat heeft mij inderdaad goed gedaan, maar nog meer schrijf ik mijne genezing toe aan de voorspraak van onze Lieve Vrouw van Lourdes.’

Nu het gesprek eenmaal op dreef was, vlotte het flink. Lena was blij, haar hart eens te kunnen uitstorten voor iemand, die haar begreep, die blijkbaar belang in haar stelde, en Groothuis, anders zoo twijfelziek, vond er schik in, zich met het jonge meisje te onderhouden; dat in alles even natuurlijk en ongekunsteld was.

Zij geraakte in vuur, als zij van de toewijding van haar broer verhaalde, van de zelfopoffering van Trees, over wie zij sprak, of het oude bekenden van Groothuis waren. Maar deze gaf van zooveel belangstelling blijk, hij wist zijne vragen zoo in te richten, dat Lena er geen erg in had.

Eindelijk stond Groothuis op. Hij zou nog een dag of veertien te Pau blijven, en het zou hem hoogst aangenaam zijn, indien hij het voorrecht mocht hebben, Lena nog meermalen te zien. Het jonge meisje koesterde denzelfden wensch. Groothuis had op haar zulk een gunstigen indruk gemaakt, dat zij niets liever wenschte dan de kennismaking voort te zetten en met hem te spreken over allen, die haar zoo nauw aan het hart lagen.

Toen Groothuis alleen was, dacht hij over het gehoorde na. Hij was thans blij, dat hij gehoor had gegeven aan hetgeen hij eerst eene gril had genoemd, om naar Pau te gaan en met Lena kennis te maken. Geruimen tijd had hij, maar tevergeefs, geworsteld tegen zijne zucht, om alles wat op de Veltman's betrekking had, uit zijnen geest te verbannen. Onophoudelijk werd hij er door vervolgd, ondanks zijne sofismen, ondanks al zijne redeneeringen, dat die menschen hem niet aangingen en hij dwaas deed, zich om hen te vermoeien. Het beeld van Lena vooral trok hem onweerstaanbaar aan als een magneet. Haar oogen vervolgden hem waar hij ging of stond, en om aan die kwelling te ontkomen had hij ten laatste besloten, naar Pau te gaan.

Hij had hiervan natuurlijk niets gezegd aan Van Gerve. Deze had hem zelf honderdmaal aangeraden, afleiding te zoeken in eene reis naar Italië of langs den Rijn, zoodat het hem niet zou verwonderen, indien hij daartoe ten laatste besloot.

Onderweg nog was bij Groothuis de lust opgekomen, terug te keeren of een anderen weg in te slaan, want hij begreep, dat, indien hij te Pau kwam, het hem onmogelijk zou zijn, Lena niet op te zoeken. Maar meer dan ooit vervolgden hem de oogen van het jonge meisje; deze staarden hem zoo smeekend aan, dat hij het niet over zich kon verkrijgen, zijn plan op te geven.

En nu hij Lena gezien en gesproken had, was hij kalm geworden en was de obsessie geweken. Hij had verwacht een teringachtig meisje te zien, met holle oogen en uitgeteerde gelaatstrekken; in werkelijkheid was het een bekoorlijk jong meisje, frisch als de naderende lente, dat een overweldigenden indruk op hem had gemaakt, meer echter nog door haar hart dan door haar uiterlijke gaven. Met hoeveel liefde had zij over de afwezigen gesproken tot hem, een vreemde; hoe was zij gehecht aan hare moeder, aan Willem en Trees.

Groothuis voelde dat zijne twijfelzucht een zwaren slag had gekregen. De menschen waren toch niet zoo slecht en egoïstisch, als hij gemeend had. Indien hij tot dusver in zulk eene omgeving had verkeerd, was het zijn eigen schuld geweest, zijne verblindheid, die hem de oogen had gesloten voor het edele in den mensch. Wat scheen Van Gerve hem nu laag en verachtelijk toe, en hoe klein ook voelde hij zich zelf. Maar dat zou nu anders worden. Lena zou een beter mensch van hem maken. Hij was de zieke, de geestelijke zieke, en dien zou zij genezen. Door hare hulp, hare zachte hand zou hij zich weten op te heften uit zijne onbeduidendheid. Hadden daarom hare oogen hem zoo aangestaard?.... Geruimen tijd dacht hij nog over dit alles na, en hij verlangde er naar, haar weer te zien, hare melodieuze stem te hoeren en zich beter te voelen in hare nabijheid.

(Wordt vervolgd.)