De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 12

[p. 377]

[Nummer 48]

daar komen de zwaluwen!

[p. 378]

Levend begraven,
Door Fr. Thieme.

II.

De ongelukkige bleef eenige oogenblikken stom en star voor zich kijken. De schrik had zijn leden verlamd, hij vermocht zich nauwelijks meer staande te houden en was misschien in den afgrond neergestort als niet de haak van zijn touw toevallig aan een der sporten van de nog behouden tweede ladder was blijven hangen.

Toen Antoine zijn bewustzijn en zijn geschiktheid tot bewegen weer voelde terugkeeren, klauterde hij met moeite en sidderend weer naar beneden en wierp zich in vertwijfeling op den met puin en steenen bedekten grond. Wat was er gebeurd?

Een blik op zijn omgeving zei hem alles; naast hem lagen de overblijfselen der vermiste ladder verstrooid in het rond. Had een ongelukkig toeval bewerkt dat het zoo lang bewaarde en naar zijn eigen bevinding nog in goeden staat zijnde materiaal gedurende zijn verblijf in de mijn in elkaar viel? Hij belichtte met zijn lamp de in het rond liggende stukken, - neen, dat was het werk van menschenhanden: tang, hamer en nijptang waren hier bezig geweest om de ijzeren klampen uit den steenen wand los te rukken en de houten gebinten te ontwrichten.

Maar wie kon die ontzettende misdaad gepleegd hebben? Hadden de bergbewoners in hun bijgeloof gevreesd, dat zijn onderneming de geesten der diepte vertoornen zou en hun daarom in dwaze dweepzucht zijn persoon ten offer gebracht? Hij kon het niet gelooven, want hun handelwijze tegenover hem getuigde van oprechte, deelnemende vriendelijkheid; er lag heel geen valschheid of list in hun bedoeling.

Of was het maar alleen om hem schrik aan te jagen? Wie zou daar juist tegenover hem aardigheid in hebben en wie zou zich, alleen tot dit doel, zooveel moeite gegeven hebben om hem in dit hol te lokken? Neen, hier enkel aan een ongepaste scherts te denken, strookte heelemaal niet met den brief, dien hij gekregen had en die kennelijk van leugens aan elkaar hing.

Er was geen twijfel aan: hij was het slachtoffer van een gemeenen streek geworden, en ofschoon hij niet begreep, wie het op zijn ongeluk kon toegelegd hebben, wie hem met zoo'n doodelijken haat kon achtervolgen, kwam hem het heele geval toch duidelijk voor den geest: die brief was een valstrik, hem met opzet gespannen; men had zeker gebruik gemaakt van den naam van den bergwerker, wiens vertrek naar Barcelona den toeleg goed in de hand werkte. Baldomero had zich stellig nooit op de beweerde wijze over de mijn uitgelaten, was misschien nooit van zijn leven in de verlaten schacht afgedaald! De briefschrijver kende het feit van zijn reis en van zijn dood, evenals hij zeker was dat Antoine onder de bijgeloovige landlieden geen gids zou vinden, - als hij in dat geval niet van plan geweest was, hem met dezen geleider samen in de mijn te laten omkomen.

Dat was dan de beteekenis van de geheimzinnige geluiden, die hij gehoord had - o had hij ze maar als waarschuwende teekenen erkend en de stem in zijn binnenste, die hem tot terugkeeren aanspoorde, niet gesmoord!

Hoe zou hij zich uit deze verschrikkelijke positie bevrijden? Was het hem wel ooit mogelijk, uit dit graf te ontkomen? Zou men zijn geroep vernemen, als hij om hulp smeekte? De afstand was aanzienlijk en de streek eenzaam en verlaten. Misschien ging er in heele dagen geen sterveling voorbij, en kwam er door een gelukkig toeval al iemand in de nabijheid, dan zou de stem uit de diepte hem met bijgeloovigen schrik vervullen en op de vlucht jagen.

En zijn vrouw, zijn vrienden? Zouden zij tijdig bij de hand zijn om hem te redden, zelfs wanneer zij zijn spoor ontdekten, wat heel onwaarschijnlijk scheen?

Hoe lang zou het wel duren, eer zij zoover kwamen? Zou hij in de verstikkende lucht en met de weinige levensmiddelen, die hij bezat, zijn leven zoo lang kunnen rekken? Dagen, ja weken konden er voorbijgaan vóór men zijn onderaardschen kerker ontdekte! Geen twijfel, men zou alleen nog zijn lijk vinden en zijn arme vrouw zou het hart breken van angst en verdriet!

Lang gaf hij zich aan zijn smart, zijn folterende gedachten over. Eindelijk kwam hij weer tot zich zelven. Hij was een man van te krachtig, te vastberaden karakter om in werkelooze wanhoop te verzinken.

‘Ik wil strijden en worstelen om het leven, waarmee ik nog zooveel nut kan stichten en waaraan een ander leven onafscheidelijk verbonden is. De goede God zal mij, hoop ik, niet verlaten!’

Dit besluit rijpte in zijn ziel. Twee wegen, dacht hij, kan ik inslaan: ik moet trachten menschelijke hulp aan te roepen om hetzij door deze schacht, hetzij langs een anderen weg weer in vrijheid te komen. En verder moet ik, op mijn eindelijke verlossing vertrouwend, mijn leven in deze groeve zoo lang mogelijk trachten te rekken.

Nadat hij tot dit besluit gekomen was, werd hij bedaarder, zette zich op de onderste tree van de trap neer en sterkte zich door een eenvoudig maal. Hierop maakte hij het lange touw, dat hij bij zich had, van zijn ransel los, knoopte den haak er aan vast, klom. zoover het ladderwerk reikte, daarlangs omhoog en beproefde, terwijl hij met al de hem ten dienste staande kracht de lijn omhoogslingerde, deze door middel van den haak weer aan een hoogere ladder vast te krijgen, voor het geval zijn vijand zich vergenoegd had met maar ééne ladder weg te nemen.

Hij herhaalde die pogingen tot hij volkomen uitgeput was en vulde de oogenblikken rust met hulpgeroep aan. Tevergeefs! Hoe hij zijn kracht ook tot het uiterste inspande, de haak viel telkens weer naar hem terug, en hoe hij zijn stem ook forceerde, tot hij heesch was, niemand antwoordde op zijn gesmeek en gejammer.

Afgemat, zag hij van die vruchtelooze pogingen af en trok zich op den bodem van de mijn terug om uit te rusten. Hoe kon hij ook aannemen dat de dader van dezen schurkenstreek zich maar tot de verwoesting van ééne ladder zou bepaald hebben! De lange tijd, dien hij in de mijn doorbracht, was toereikend om een half dozijn van die ladders weg te nemen en om zulk een afstand te overkomen, daartoe schoot zoowel zijn kracht als zijn touw te kort.

Bezorgd monsterde hij zijn schamele provisie. Ze was maar op één dag berekend, en al paste hij de porties ook nog zoo karig af, zou hij er toch niet langer dan hoogstens drie dagen van kunnen leven.

Wat dan? Ook de olie van zijn lamp was zoo goed als opgebrand en de meegenomen kaarsen beloofden nauwelijks voor vier en twintig uren de hem omringende duisternis te verlichten.

In elk geval bleek het noodig met het licht even spaarzaam om te gaan als met de levensmiddelen, en zoo spoedig mogelijk een begin te maken met zich aan de Egyptische duisternis te gewennen.

Nauwelijks drong zich die overtuiging aan hem op, of vastberaden doofde hij zijn lamp uit, terwijl hij het bitter bejammerde dat hij niet beter op alles verdacht was geweest en dat hij vooral zijn mantel, die hem nu uitstekende diensten had kunnen bewijzen, met andere voorwerpen al te Andorra ingepakt en den kastelein tot nadere opzending in bewaring gelaten had, om niet in zijn gemak van beweging gehinderd te worden.

Daar de nacht, die hem nu plotseling omgaf, zijn gemoed neerdrukte, klom hij weer naar boven en herhaalde zijn vruchtelooze pogingen om den klank zijner stem naar boven te stuwen ten einde misschien de aandacht van een voorbijganger te trekken. Volkomen ontmoedigd gaf hij ten slotte de hoop op, langs dezen weg zijn doel te bereiken en trok zich in de monding der galerij terug om een weinig te sluimeren.

Een schrikkelijke droom stoorde den vrede van zijn slaap; hij zag zich door gewapende mannen achtervolgd en naar een afgrond gedreven, aan welks oever zijn echtgenoote stond en de handen wrong, terwijl aan den tegenover- gestelden kant een onbekende luid zijn naam riep. Juist toen hij op het punt stond in de diepte te storten, schrikte hij plotseling op, kreunend en badend in zijn zweet.

Dikke duisternis heerschte in het rond; in verwarring tastte hij rondom zich en het duurde een poos vóór het hem helder was, waar hij zich eigenlijk bevond.

Zonderling, de droom scheen ook in wakenden toestand voort te duren - nog altijd vernam hij als heel uit de verte het geroep van den onbekende aan den rand van den afgrond.

Hij richtte zich op en luisterde.

‘Antoine - Antoine,’ klonk een stem, die uit het binnenste der aarde scheen te komen.

Blij verrast sprong hij op; nieuwe hoop ontwaakte in zijn hart.

‘Men heeft mij ontdekt, men roept mij, ik ben gered!’ juichte hij en ijlde naar de schacht, waarin hij met al de kracht zijner longen zijn aanwezigheid te hooren gaf.

‘Hier, hier!’ riep hij naar boven en zijn blikken vestigden zich in gelukkige verwachting op een beweeglijk lichtschijnsel, dat langzaam nader kwam.

Spoedig onderscheidde hij, hoog boven zich aan de ladders hangend, een donkere gedaante, den drager van de zwevende lamp, die schijnbaar zoo vlug mogelijk tot hem scheen af te dalen.

‘Neem u in acht, de onderste ladders ontbreken!’ riep hij bezorgd. De afdalende persoon nam echter geen notitie van die waarschuwing, maar zette zijn moeilijken tocht naar beneden met groote vlugheid voort, tot hij zich ter hoogte van ongeveer dertig meters boven den gevangene bevond. Hier hield hij plotseling stil, waaruit de geoloog besloot, dat het ladderwerk nog maar tot dit punt van de schacht reikte, en liet zich zwijgend op de daar aangebrachte rustplank neerzinken, de beenen naar beneden latende hangen en zich met de eene hand aan de ladder vasthoudend, terwijl hij met de andere in de diepte lichtte.

‘Het gaat zoo niet,’ begon de heer Antoine opnieuw, ‘u zal een touw moeten nemen.’

De aangesprokene stiet een hoonend gelach uit, dat den angstig wachtenden geleerde met huivering en schrik vervulde.

‘Is u Antoine, Didier Antoine, de directeur van de kweekschool te Foix?’ riep hij daarop in vloeiend Fransch, maar met onaangenaam klinkende, ruwe stem.

‘Ja, ja,’ hernam de geoloog in gespannen verwachting van hetgeen er gebeuren zou en klom zoo vlug als hij kon de eerste ladder op.

‘'t Is me aangenaam u hier te zien, ha, ha, ha,’ klonk het weer van boven met dezelfde spottende stem. ‘Hoe maakt u het?’

‘Red mij hieruit, red mij,’ smeekte de gevangene

De onbekende antwoordde met een gillenden kreet van woede.

‘Jou redden! - jou!’ krijschte hij als in razernij. ‘Al kon ik er alle schatten van de wereld mee verdienen of mij daardoor voor de hel bewaren, dan deed ik dat nog niet!’

Antoine voer een rilling door de leden. Deze man en geen ander was de vijand, die hem dit schrikkelijk lot op den hals gehaald had! Wie anders had zóó kunnen spreken in zulk een toestand? Maar waarom had hij het gedaan? En wie was die man? Hij beproefde met zijn oogen het halfduister te doordringen, waarin de gedaante zich verborg, maar herkende niets dan de donkere omtrekken. Alleen de stem wekte een zweem van herinnering bij hem op; bij haar klank kreeg hij een vreemde gewaarwording. Waar en wanneer had hij die meer gehoord? Dat moest lang, heel lang geleden zijn.

‘Wie ben je, monster, dat je mij met je haat vervolgt?’ vroeg hij bevend.

‘Ken je me niet meer, Didier Antoine? Ben jij het niet, die mij met voeten getreden, mijn naam met schande bedekt, mijn leven ellendig en vreugdeloos gemaakt hebt? Heb jij me niet

[p. 379]

in ongeluk en schuld gestort? Maar nu heb ik je in mijn macht en geen duivel zal je mij ontrukken! Hier voor mijn oogen zal je je kronkelen als een worm, hier zal je vergaan in honger en wanhoop! Wraak is zoet, Didier Antoine, en ik heb er mijn heele leven naar gesmacht. Ik ben Jacques Rebaut, je oude studiemakker uit Toulouse!’

‘Jacques Rebaut....’

Antoine staarde somber voor zich. Nu wist hij, waar hij de stem van den spreker vroeger vernomen had; nu begreep hij ook de oorzaak van dien haat en die wraakzucht.

De man, die dezen naam droeg, studeerde voor twintig jaren met hem te Toulouse in de wiskunde en de natuurwetenschappen. Jacques Rebaut gold als een hoogst talentvol en ijverig student, maar toonde bij elke gelegenheid een heftig, opvliegend karakter, zoodat hij binnenkort zoowel de achting van zijn leermeesters als de genegenheid en het vertrouwen van zijn vrienden verspeelde. Slechts één bleef hem trouw, Didier Antoine, deze eerde zijn kennis en vlijt en vergaf hem zijn onstuimige hartstochtelijkheid.

Een ongelukkig, maar zeer natuurlijk toeval wilde dat de beide jongelieden hun oog lieten vallen op hetzelfde meisje, de dochter van een professor, en een nog veel ongelukkiger (voor Rebaut ten minste) maar ook veel natuurlijker toeval wilde dat Madeleine Gilbois den knappen, bedaarden, beminnelijken Antoine de voorkeur gaf boven den leelijken, heftigen, opstuivenden Rebaut. Dit laatste feit leidde tot een hartstochtelijk tooneel tusschen de beide vrienden, waarbij Jacques zijn kameraad voor een ellendigen verrader uitschold. Daarna liep hij, stikkend van woede, weg en liet niets meer van zich hooren.

Dit alles riep Antoine zich op dit oogenblik in het geheugen terug en een gemengd gevoel van afschuw en medelijden overmeesterde hem.

Na een pooze wendde hij zich opnieuw tot zijn voormaligen studiemakker en zei op zachten, overredenden toon:

‘Jacques, waarom wil je mij laten boeten voor iets, wat toch mijn schuld niet was? Als Madeleine mij afgewezen en zich voor jou verklaard had, zou ik er mij toch ook in hebben moeten schikken.’

Rebaut sloeg onstuimig met de vuist tegen den steenen wand van de schacht.

‘Jij en ik - ha ha - dat is me nogal een onderscheid! Jij was altijd een brave Hendrik, een zoete jongen, een gluipert! Maar ik begeerde Madeleine met de volle kracht van een hartstochtelijke natuur, en voor mij was haar afwijzing mijn ondergang, mijn vernietiging! Ik verliet Toulouse als een wanhopige. Het was uit met mijn streven, mijn eerzucht, mijn ijver; ik zocht mij te bedwelmen, en ik vond daartoe overal gelegenheid in drank en spel. Zoo raakte ik op het hellende vlak, dat naar den afgrond voert. Van jaar tot jaar zonk ik dieper en dieper. Ik trouwde een arm, maar braaf meisje; zij werd het slachtoffer van mijn onwaardigheid. Ik werkte eerst als klerk op kantoren, later als daglooner in de mijnen. Op 't laatst deed ik heelemaal niets meer, ik betrok een halfvervallen hut in het naaste bosch en sedert sleepte ik mijn leven, mijn arm verwoest leven voort als een van die rampzaligen, die hun schande en hun ongeluk in den jenever verdrinken en van den eenen roes in den anderen vallen.’

‘Ik heb zielsmedelijden met je, arme Jacques! Maar noch ik noch Madeleine zijn verantwoordelijk voor je treurig lot; dat is je eigen onbedwingbaar temperament,’ riep met sombere stem de gevangene.

'Zwijg, hernam de booswicht, schuimend van woede. ‘Ik zeg je, dat de dwaasheid van dat schepsel over den loop van mijn leven beslist heeft! Jij en Madeleine hebt mij gemaakt tot wat ik ben. Toen al, toen zwoer ik, mij te wreken! Twintig jaar zijn voorbijgegaan, maar ik heb mijn eed niet vergeten. Voor eenige dagen ontmoette ik je in Andorra. Ik herkende je onmiddellijk, ondanks je baard, ondanks onze lange scheiding. Toen ontvlamde weer de oude woede in haar volle felheid. Gemakkelijk kwam ik het doel van je reis te weten, en dat gaf mij het plannetje in, dat je in mijn handen leverde. Wel twee uren wachtte ik in den omtrek van het logement, waar ik jou zag binnengaan, en toen je er uit was gekomen, ging ik er in om naar je te vragen, zoodoende den schijn aannemend als had ik je mondeling het geheim willen toevertrouwen Onmiddellijk daarop schreef ik den brief, dien mijn dochter je overreikte, waarop ik aanstonds met haar naar huis terugkeerde. Onderweg vertelde ik aan de boeren, die ik tegenkwam, dat ik den anderen dag naar Barcelona ging; want ik was bang dat ze je naar mij zouden sturen voor het geval je een gids zocht. In plaats van te vertrekken, verborg ik me in het bosch en wachtte sedert gisterenmorgen op je komst. De hemel scheen het goed met mij te meenen. Ik zag je voorbijtrekken in je zotte ijdelheid, met den glans van vergenoegdheid op je gezicht over je zegevierend succes. Mijn bloed stremde toen je aarzelde -maar je klom af in het graf; dat ik voor je bestemd had, en terwijl je teleurgesteld en nijdig op je zelven steen voor steen onderzocht, bracht ik met eigen levensgevaar, aan een touwladder hangend, mijn plan ten uitvoer.’

Jacques Rebaut zweeg ademloos. Antoine was tot aan den rand van de tweede ladder omhooggeklauterd, om duidelijker te verstaan en verstaan te worden. Toen de dronkaard had uitgesproken, begon hij nog eens op smeekenden toon:

‘Maak je zelven en mij niet ongelukkig, Jacques! je hebt zelf een vrouw verloren en weet dus wat het zegt, ze te moeten verlaten. Vergeet dien onrechtvaardigen en dwazen wrok en schenk je ouden vriend je vertrouwen. Wat ik voor je doen kan, zal ik met genoegen doen.’

‘Een aalmoes,’ krijschte de ander, ‘een aalmoes presenteer je mij! Wel, wel, wat een liefderijke en belangelooze vriend ben jij! Je zwelgde in geluk, terwijl ik van ellende omkwam! Probeer maar niet mij om te koopen! Nog voor geen koninkrijk zou ik dit uurtje prijs geven? Zoo'n armzalig, veracht, verloopen en beklagenswaardig wezen, als ik ben geworden, - door jou en je vrouw geworden ben, versta je? - zoo'n ongelukkige hecht niet aan het leven en verlangt niets liever dan zijn dood. Maar eerst wil ik mijn oogen verlustigen aan jouw marteling, jouw doodstrijd. Je zal gepijnigd worden zooals ik gefolterd benden sterven zooals ik sterven zal. Dag aan dag zal ik hier komen om je te zien janken als een hond, als een geslagen en half doodgetrapte hond!’

Weer hield hij op om adem te scheppen. De afstand tusschen hem en zijn slachtoffer was vrij aanzienlijk en hij sprak haastig, met bovenmatige inspanning.

De heer Antoine voelde dat hij tegen zulk een onverzoenlijken, een heel leven door ge- voeden haat te vergeefs zou worstelen. Zijn trots kwam op tegen de rol van den deemoedigen smeekeling; hij wilde zijn vijand standvastigheid en moed tegenoverstellen, in de hoop hem daardoor nog eerder in zijn gruwzaam voornemen te stuiten dan door een kleinmoedigheid te toonen, waarover deze maar zou triomfeeren.

‘Jacques Rebaut,’ riep hij waarschuwend, ‘je weet niet wat je doet! Eer er een dag voorbij is, zal men mij hier ontdekken en wat je dan boven het hoofd hangt, hoef ik je niet te zeggen.’

‘Ha, zoo!’ hernam de ander met hoonend gelach, ‘denk je mij bang te maken? Wie denk je dan dat je hier zal komen zoeken?’

Antoine zweeg.

‘Ik weet wel welke verwachtingen je koestert,’ voer de ander koelbloedig voort, ‘en ik zal ze je op mijn vingers voortellen. Vooreerst denk je aan de boeren daarginds - die komen maar zelden dezen kant uit en zoeken zullen zij je niet, omdat ik ze vandaag nog vertellen zal, dat je naar Ordino ben teruggekeerd.’

‘Schurk!’

‘En zelfs al zou er iemand hier komen, denk je dan dat hij je geschreeuw op zoo'n afstand hooren kan? En weet je niet dat ik hier op wacht sta, om de vragers met een kluitje in 't riet te sturen?’

Ook op deze uitdaging hield de aangesprokene zich stil. Daardoor nog meer verbitterd, begon Rebaut opnieuw:

‘Ten tweede hoop je op je vrouw. Ze zal zich stellig tot de overheid van Andorra of Ordino wenden. Weet, dat ik ook dit vooruitzicht van je verijdel door de zoekenden op een dwaalspoor te leiden zóólang tot je allang in je gevangenis verhongerd of gestikt ben. En verhongeren of verstikken zal je; want de mijn heeft geen anderen uitgang, versta je dat, Antoine?’

Zwijgend bleef de geoloog nog altijd op zijn zelfde plaats. De eene hoop na de andere verwoestte die duivel in zijn ziel. Zijn hart werd met onmetelijke smart gevuld, als hij dacht aan de angsten, die zijn arme vrouw zou uitstaan. Maar waartoe zou hij zijn smart in woorden uiten, waaraan die onmensch zijn ooren maar zou laten te gast gaan? Deze mocht dan ook dreigen en schelden zooveel hij wilde, Antoine's mond bleef gesloten; want hij had op geen genade van zijn vijand te rekenen. Zonder iets te zeggen, daalde hij eindelijk naar beneden om zich in de mijngang terug te trekken. De andere moest erkennen, dat hij een man was, bereid ook het zwaarste te dragen.

Zijn beul had nauwelijks zijn voornemen bemerkt of, buiten zich zelf van woede omdat zijn slachtoffer zich zoo gauw aan hem onttrok, in plaats van, zooals hij verwacht had, smeekend voor hem in het stof te kruipen, brak hij in een vloed van scheldwoorden uit, wier ruwheid zijn volslagen zedelijke verwildering openbaarde.

‘Wacht maar, satanskind,’ knarste hij, ‘als je maar eerst van honger en dorst verslapt en kleinmoedig geworden ben; als de pijnen van de hel in je darmen rommelen, zoodat je van razenden honger je eigen moeder zou verscheuren, dan zal je wel terugkomen en op je knieën voor me huilen en jammeren. Maar dan zal ik hard blijven als een steen, Antoine, als een steen, hoor je, oude vriend?’

Na deze woorden aanvaardde de half waanzinnige dronkaard den terugtocht en de gevangene van de Koningin-Isabella-mijn zag hem dien dag niet terug.

III.

Antoine ontwaakte den volgenden morgen met zware ledematen en een pijnlijk hoofd. De ongelukkige had noch een mantel om er zich op uit te strekken noch een reisdeken om zich te verwarmen; de harde, weinig meegevende ransel, dien hij als peluw voor zijn vermoeid hoofd gebruikte, was zijn eenig gerief.

Zuchtend richtte hij zichzelf op en raadpleegde bij het gauw uitgebrande vlammetje van een lucifer zijn horloge.

‘Zes uur in den morgen,’ zei hij treurig bij zichzelven. ‘Ik moet hier de uren goed uit elkaar zien te houden; want onderscheid tusschen dag en nacht heb ik hier niet.’

Onwillekeurig maakte hij, terwijl hij een snee brood en een stukje kaas gebruikte, vergelijkingen tusschen zijn huidig ontbijt en dat hij anders gezamenlijk met zijn lieve vrouw thuis placht te gebruiken.

‘Met mijn toilet ben ik gauw klaar,’ mompelde hij, ‘en ook mijn ontbijt is gauw afgeloopen. Een slok cognac is een goede hartsterking, maar toch niet geschikt om den dorst te lesschen, en daar heb ik voorloopig de grootste behoefte aan.’

Inderdaad, als hij het in de onderaardsche gevangenis met eenig uitzicht op gevolg een aantal dagen wilde uithouden, dan had hij vóór alles behoefte aan het verkwikkend element, welks genot het menschelijk lichaam in staat stelt, zelfs de kwellingen van den honger langer te verdragen. Hij moest beproeven, in de gangen der mijn water te vinden, en daar het levenbrengende vocht bijna overal de korst der aarde doordringt en vooral de diepten der gebergten in den regel overvloedig doorsijpelt, mocht hij wel hopen, zijn doel te bereiken.

Een herhaling zijner pogingen van gisteren, dus berekende hij, zou bovendien nutteloos zijn, daar Rebaut zijn plan om aan mogelijke nasporingen een verkeerde richting te geven, zonder twijfel zou uitvoeren. Daarentegen scheen het hem noodzakelijk, zijn gevangenis ondanks de daaraan verbonden gevaren in alle deelen nauwkeurig te doorvorschen om mogelijk een uitweg tot redding of althans een minder akelig

[p. 380-381]

de opstanding des heeren, naar de teekening van d. benz.

[p. 382]

verblijf te ontdekken. De oude boerin had hem toch verzekerd dat er een tweede schacht bestond, al was die dan ook verstopt en onbruikbaar. Op de ontdekking van die tweede schacht berustte al de hoop van den ongelukkige; want welke verwachtingen mocht hij, als zijn vijand zijn duivelachtige plannen verwezenlijkte, nog omtrent zijn redding door vriendenhanden koesteren?

Hij putte kracht uit een hartelijk gebed tot God, een beroep op zijn heiligen patroon en zijn Engelbewaarder en ondernam nu moedig zijn moeizamen ontdekkingstocht. Langzaam en voorzichtig sukkelde hij voorwaarts, om niet over de in 't rond gestrooide steenen te struikelen of uit te glijden; onderzoekend strekte hij de handen uit om het hoofd voor onvermoede, plotselinge botsingen met den rotswand te vrijwaren. Oplettend luisterde hij daarbij toe of hij niet ergens het veelbelovend gedruisch van neerplassend water vernam, en bijna op elke twintig schreden onderzocht hij zorgvuldig wanden en bodem tot hetzelfde oogmerk. Van de plek af, waar de hoofdgang in verscheidene kleine paden uitliep, nam hij den voorzorgsmaatregel in acht, bij kleine tusschenruimten in den mijnwand ter hoogte van zijn arm kleine gaten uit te houwen, om zich daardoor de mogelijkheid te verzekeren, den terugweg te vinden.

Onverschrokken drong hij, deze onderzoekingswijze voortzettend, diep in het inwendige der mijn door, deels gedwongen in de lage gangen op handen en voeten voort te kruipen, in de gestadige vrees, daarbij op gevaarlijke punten te stuiten, bovendien druipend van het zweet, in een temperatuur, die het meest van den tijd ondraaglijk moest genoemd worden.

Hoe gaarne hij zich ook zekerheid verschaft had omtrent de uitbreiding van zijn onderaardsch gebied, zag hij zich niet in staat, die ook maar bij benadering te schatten. Naar alle zijden strekten zich de nu eens buisvormige, dan vierkante, nu ruime, dan alleen kruipend te passeeren gangen uit, herhaaldelijk elkander kruisend of weer naar de hoofdgang terugleidend, dikwijls ook met schadelijke gassen of zuurstofarme lucht gevuld, zoodat Antoine zich gedwongen zag, ijlings terug te keeren.

Waar het hem maar mogelijk viel, daar bracht de onverschrokken man zijn merkteekenen aan, en aan dezen schranderen maatregel had hij het te danken dat hij niet voor de tweede maal dezelfde gangen onderzocht. Maar nergens ontmoette de natuurvorscher, hoe hij ook naar alle zijden omzag en tastte, een verschijnsel, dat zijn hart weer van hoop kloppen deed; nergens straalde hem een lichtschijnsel tegen, dat op een nabijzijnde verbinding met de buitenwereld wees; nergens ontdekte de bijna versmachtende het vurig begeerde vocht, welks afwezigheid hem voor 't oogenblik al zijn andere kwellingen deed vergeten.

Zoo ging de tweede dag voorbij, - een treurige aaneenschakeling van bovenmenschelijke inspanning, ontbering, bezorgdheid en teleurgestelde hoop. De krachten begaven eindelijk den beklagenswaardigen geleerde, die zijn mollenarbeid nu reeds te lang voortgezet had dan dat hij in staat zou wezen, nog naar het uitgangspunt van zijn tocht terug te keeren.

Uitgeput en ontmoedigd als hij was, koortsig van dorst en overspanning, koos hij tot zijn harde legerstede de plek, waar hij zich juist bevond, met het besluit, den volgenden dag zijn onderzoek voort te zetten. Met een pijnlijk glimlachje at hij nog weer een gedeelte van zijn brood op; hoe weinig hij zich ook gunde, toch zou de voorraad nog maar voor één dag toereikend zijn. En wat dan? Deze vraag pijnigde hem den ganschen nacht, ondanks zijn vermoeienis sliep hij niet in en de morgen vond hem met roodgerande oogen kommervol wakend.

(Wordt vervolgd)