De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 12

[p. 233]

[Nummer 30]

de condor in het hooggebergte.

[p. 234]

Koning Karel en Widukind.
Door
J.R. van der Lans.
(Vervolg.)

Hij zou de duivel in eigen persoon moeten zijn om ons hier te gemoet te treden nadat koning Karel hem aan Eder en Rijn voorgoed verslagen heeft,” hernam Geilo, gramstorig den kring van legerhoofden rondziende, die zich in der haast om hem vergaderd had.

‘Zijn volk werd verslagen, maar hij zelf ontkwam,’ bracht Worad bedachtzaam in het midden. ‘Hij vluchtte naar Noorwegen. Dat is nu twee jaar geleden, lang genoeg om hem gelegenheid te geven, zich weer een aanhang te verzamelen. Daarbij hebben wij ditmaal koning Karel niet aan de spits en kan hij zich een gemakkelijke zege droomen.’

‘Bij mijn zwaard, dan zal hij niet aangenaam uit dien droom ontwaken en ondervinden dat des konings mannen den koning waardig zijn. Nemen wij een kort besluit. Widukind staat achter het Suntel-gebergte, zegt men. Welnu, wenden wij ons daarheen en rekenen wij eerst met hem af alvorens de Serben te tuchtigen. Dat zal maar een klein oponthoud in den veldtocht zijn.’

‘Dat ware te doen als Widukind alleen stond,’ hernam Adalgis, ‘maar hij moet een geduchte legermacht om zich heen hebben, en gij weet hoe licht hij de Saksen tot den opstand meesleept.... Mijn meening is, dat wij alvorens den aanval te wagen, ten spoedigste den koning behooren te verwittigen.’

‘Ja, ja, hij spreekt waar,’ klonk het uit den kring der legerhoofden; de schrik voor den geweldigen Westfaling maakte ook de voortvarendsten bedachtzaam, en Geilo moest voor hun aandrang zwichten. Er werd in aller ijl een renbode naar de Frankische grens afgezonden en weinig dagen later verscheen op 's konings last, graaf Theodorik met een troepenmacht, in der haast in Ripuarië tusschen Rijn en Maas bijeengebracht, om zich bij het leger aan te sluiten.

De Franken herademden bij het ontvangen dezer welkome versterking; maar hun opperbevelhebber Geilo zag Theodorik, 's konings dapperen neef, met leede oogen verschijnen. Hij beschouwde hem als een mededinger, die hem de glorie kwam betwisten, den onoverwinnelijken Widukind bedwongen te hebben. Had hij zijn wil kunnen doordrijven, het leger was onmiddellijk, zonder versterking af te wachten, naar het Suntelgebergte opgerukt, en, in Geilo's eerzuchtigen waan, had hij zich op dit oogenblik reeds op de zege kunnen beroemen.

Maar nu moest er eerst nog ernstig raad gehouden worden en liep hij gevaar dat Theodorik een deel van de eer der overwinning zou opeischen, die hij voor zich zelf alleen gedroomd had. Dat moest hij verhoeden. Hij wist de beslissing zóó te leiden, dat Theodorik met zijn troepen op den rechteroever van de Weser zou achterblijven, terwijl hij daarentegen met zijn leger de rivier zou overschrijden en langs den linkeroever voortrukken ten einde Widukind te omsingelen.

Den volgenden morgen stelde Geilo zich zonder verwijl met zijn Oostfranken en Saksen in beweging. Vertrouwend op het beleid van hun aanvoerders, trokken de Franken lustig voort door het allengs enger wordende rivierdal, vol blijde verwachting, dat het eindelijk hun gegeven zou zijn, den onverwinnelijken Widukind in 's konings handen te leveren. Hun Saksische gezellen deelden die opgewektheid niet. Zwijgend togen zij langs de strijdlustige Franken voort, het hart overstelpt van gevoelens, die zij niet durfden uiten.

Het ging toch tegen Widukind, den grooten kampvechter voor de vrijheid van het Saksische volk, dien zij vroeger blakend van strijdlust hadden gevolgd op zijn zegetochten tegen de Frankische overheerschers; dien zij in hun strijdliederen als den onverwinnelijken held hadden bezongen; dien zij maar noode, door overmacht gedwongen, hadden verzaakt.

Berno, die aan de spits zijner landgenooten reed, vermoedde wat er omging in het gemoed dier zwijgende, forsche mannen, die wel koning Karel hadden trouw gezworen, maar wier hart toch heimelijk naar Widukind trok. En bezorgd richtte hij nu en dan den blik naar het gebergte, waarachter de Westfaling met zijn aanhang verschanst stond.

Wat zou de afloop zijn van dezen tocht? Zouden de Franken ditmaal in zegepraal den gewonden en gevangen Widukind meevoeren, gelijk Geilo zich reeds in dollen overmoed beloofde? Een geheime vrees beving het hart van den jonkman, een bang voorgevoel, dat hem, naarmate zij de bergen naderden, meer en meer de borst beklemde, terwijl de Franken daarentegen, al voortrukkende, in moed en zelfvertrouwen schenen te winnen.

Reeds stond het leger aan den zuidelijken voet van den Suntel; het gebergte moest worden omgetrokken om Widukinds legerkamp te bereiken. En daar hij aan den rechteroever van den Weser bleek te staan, moest opnieuw de rivier worden overgestoken. Mannen en paarden zwommen ten tweeden male met wapenrusting en al door den snellen stroom.

De schaduwen van den avond begonnen over het landschap neer te dalen, toen men, hier en daar tusschen het gebergte verscholen, de voorposten van Widukinds kamp meende te onderscheiden. Nu eens dachten de scherpe oogen der krijgers de witte schemering van tenten, dan weer het gevlam van bloedroode banieren in het donkere groen der dichtbewassen bergen te herkennen.

Berno voelde zijn hart kloppen. Hier stond hij dan tegenover Widukind, eenmaal zijn vaderlijken vriend, thans zijn gezworen vijand. O wreede gril van het lot, dat menschen vijandig tegenover elkander stelt, die geboren schijnen om elkander te achten, te vereeren en lief te hebben! Want nòg eerde en beminde Berno den gevreesden Westfaling, schoon zijn verstand hem zeide, dat hij hem als den geesel der Christenheid verfoeien moest en zijn plicht hem voorschreef, naar beste vermogen mee te helpen om dien losgelaten duivel aan banden te leggen. Nog wenschte hij Widukind gespaard te zien, en zich bezinnende hoe zelfs koning Karel gezegd had, dat hij hem liever in vrede verzoend, dan met geweld getuchtigd zag, reed hij naar Geilo, den opperbevelhebber om dezen een voorzichtigen voorslag te doen.

‘Was het niet geraden,’ dus vroeg hij bescheiden, ‘alvorens in den blinde den aanval te wagen, eerst het kamp eens te verspieden? Gaarne zal ik met eenige vertrouwde mannen mij met die taak belasten. Ik als geboren Saks en voormalig medestrijder van Widukind ken zijn krijgsgebruiken, de inrichting van zijn kamp, den aanleg van zijn versterkingen. Ik kan mij dus het best vergewissen van de sterkte zijner strijdkrachten, van de voordeelen der gekozen stelling en u daarover vertrouwbare berichten brengen.... En wie weet, vind ik de kans niet gunstig om te onderhandelen....’

Op dat woord viel Geilo, die ham met gefronst gelaat uit de hoogte had aangehoord, op eens driftig uit:

‘Onderhandelen! Bij mijn zwaard, dat is niet kwaad bedacht. Gij zoudt op kondschap willen uitgaan om te zien of gij ons aan den Westfaling kunt verraden. Ha! ik begrijp u, slimme Saksenvogel. Maar ik zal het oog op u doen houden, op u en op allen van uw natie in het leger. Ik had niet moeten vergeten dat, al zweert ge ook honderdmaal trouw aan den koning, gij altijd Saksen zijt en blijft en dat Saksenaard slangenaard is....’

‘Heer Geilo,’ dus viel hem de jonkman, trillend van verontwaardiging, met vlammend oog in de rede, ‘van die beleediging mij en mijn volk aangedaan, zult gij me eenmaal voor den koning rekenschap geven. Thans is het de tijd niet, onze krachten in onderlingen, strijd te verspillen. Het leger staat voor het kamp van Widukind. Gij noch ik weet hoe sterk hij is. Een verstandig veldheer valt geen vijand aan zonder te weten of hij dien is gewassen. Het is dus zaak ons eerst daarvan te overtuigen en ik ben zeker, dat dit ook het gevoelen zou zijn van graaf Theodorik...’

‘Met graaf Theodoriks gevoelen heb ik evenmin te maken als met uw ongevraagden wenk,’ dus brak de driftige Geilo barsch des jonkmans woorden af. En zich schichtig met zijn paard omwendende, riep hij: ‘Men geve het sein tot den aanval!’

Schetterend weerklonken de klaroenen van het eene einde des legers tot het andere en in wilde vaart stormden de haastig opgezeten Franken vooruit.

De gedachte dat Theodorik hem van den strijd zou terughouden om den roem der zege met hem te kunnen deelen, had Geilo over alle bedenkingen van krijgsbeleid doen heenstappen. Als een wervelwind stormde hij de zijnen vooruit. Allen volgden, ‘zoo snel hun paard hen dragen kon,’ zegt de oude kroniek. Met wild krijgsgeschreeuw vlogen de gewapende benden tegen de heuvelen op, waarachter Widukind zich verschanst had.

Maar als strandvogels, die tegen de lantaren van een vuurbaak aanstormen, door den harden glazen wand in hun vaart gestuit, met duizelenden kop terugdeinzen, zoo stieten ook de woest oprukkende Franken het hoofd tegen den onwrikbaren muur van strijdbare Saksen, dien Widukind, de sluwe aanvoerder, voor zijn kamp had opgericht.

Geilo en heel het voorste gelid lagen in een oogwenk neergehouwen onder de vreesdijke slagen der vervaarlijke Saksenzwaarden. Zij, die hem onmiddellijk volgden, stonden een oogenblik als van schrik verlamd; maar de heele legertros, die in volle vaart aanrukte, dreef hen voort en verpletterde hen als een aanrollende lawine.

Toch, ondanks den geweldigen aandrang, waarmee het leger als een onstuimige stormvloed tegen den menschelijken muur beukte, hield deze stand onwrikbaar als een rots. En achter dien muur verschenen als bij tooverslag op alle hoogten van het gebergte dreigende groepen van Saksen, die een hagelbui van pijlen en welgemikte steenen op de aanvallers deden neerregenen.

In wilde drift op elkander gedrongen, over elkanders lijken heen gestuwd, konden de Franken zich ternauwernood van hun wapenen bedienen.

‘Terug!’ klonk het uit de voorste rijen, ‘wij verstikken,’ en met wanhopige woestheid poogden zij de volgenden tot staan te brengen, maar dezen, op hun beurt voortgestuwd door de rest van het leger, dat onder luid krijgsgeschreeuw bleef aanstormen, konden vóór-noch achterwaarts. En maar altijd hagelden de pijlen en rotsblokken op hen neer, zonder dat zij in de engte zelfs hun schild vermochten te roeren om ze op te vangen.

Daar schetterde op eenmaal van uit Widukinds kamp een hoorngeschal, dat al de omliggende hoogten als van schrik deed opspringen. Van elken top rezen eensklaps heele bosschen van scherpgepunte speren omhoog, als bliksemflitsen glinsterend in den rooden gloed der ondergaande zon. En hoog boven het middelste en grootste dier beweeglijke sperenbosschen vloog als een bloedroode stormvogel de vaan van het Zwarte Veulen, de banier van Widukind.

‘Saksen en Widukind!’ galmde het gillend krijgsgeschreeuw der heidenen, door alle heuvelen en hoogten van den omtrek weerkaatst. En terwijl de palstaande voormuur zich op dien machtigen oorlogskreet op eenmaal omboog om de aanvallende Franken te omsingelen, daalden de dichte sperenbosschen van de bergtoppen neer en vielen als lawinen op het saamgeperste Frankenleger aan, van alle zijden reddeloos ingesloten.

‘Saksen en Widukind’ dus kaatste als een echo de achterhoede der Franken de strijdleus des vijands terug. En op dat geluid ontzonk den krijgers, die wanhopig tegen de overmacht worstelden, de laatste moed. Hun bondgenooten, de Saksen, die hen vergezelden en met wie zij broederlijk den veldtocht hadden ondernomen om hun stamgenooten tegen de Serben te verdedigen, keerden verraderlijk de wapenen tegen hen!

[p. 235]

Tevergeefs poogde Berno, zich hoog in het zaal opheffend, hen met uitgetogen zwaard te weerhouden.

‘Mannen! gedenkt de trouw, die gij koning Karel hebt gezworen!’ riep hij, maar zijn stem ging verloren in den woedenden storm, die hem als een speelbal meesleepte.

De aanblik van het zegevierende Saksische veulen, de gedachte dat Widukind, de aangebeden Saksenheld, ginds op den bergtop stond, de toovermacht der aloude strijdleus, dat alles was den Saksen, die koning Karel trouw gezworen hadden, te machtig geweest.

Alle beloften van onderwerping en alle eeden van trouw vergetend, wierpen zij zich op de Franken, die straks nog hun vrienden en bondgenooten waren.

Slechts één gedachte bezielde hen: zich vereenigen met de oude stamgenooten, zich weer aansluiten bij Widukind, zich weer scharen onder het roemrijke zwarte veulen. Zij zagen niets dan de roodvlammende banier, wier gewapper hun het oog verbijsterde; zij hoorden niets dan den welbekenden strijdroep: ‘Saksen en Widukind!’ Zij sloegen zich als duivels door de opeengepakte gelederen der Franken heen, alles neerhouwend wat zich tegen hun vaart verzette.

De avond daalde neer over de vreeselijke slachting, die niet ophield zoolang nog één Frank zich in de snel invallende duisternis tegen de vervaarlijke heidenen verweerde, die in dichte drommen de vluchtelingen nazetten. Heuvelen en dalen lagen bezaaid met de bloedende lichamen van krijgers en paarden. Het gansche Frankenleger, dat dien morgen nog zoo moedig ten strijde trok, was neergezeisd als een afgemaaid korenveld. Twee van de drie aanvoerders, met vier graven en twintig der edelste legerhoofden waren gedood. Slechts enkele vluchtelingen ontkwamen in de duisternis en sleepten zich met bloedende ledematen langs de eenzame bergpaden voort, in de richting, waar zij het leger van graaf Theodorik vermoedden.

XIV.
Ongeluksboden.

Koning Karel zat, omringd van zijn talrijk hofgezin, onder een purperen zonnetent op het marmeren terras van zijn paleis, met zijn zwager Gerolf in de verwikkelingen van het edele schaakspel verdiept, terwijl zijn zoon Karel oplettend en eerbiedig toezag.

Met een fijnen glimlach, half schuil gaande in den rossen baard, sloeg hij de verlegenheid gade van zijn tegenpartij, die aarzelend een der kunstig gesneden stukken met zijn forsche hand vasthield en oplettend bezag, alvorens het over de ivoren en ebben velden van het kostbare, in goud gevatte bord te schuiven.

‘Ge schijnt het sierlijke Oostersche snijwerk wel te bewonderen, heer zwager,’ sprak koning Karel, met lichte spotternij. ‘Ik geloof dan ook niet dat er in Christenrijk de wedergade van te vinden is. Het was het rijkste geschenk, dat de kalif van Saragossa mij uit zijn schatkamer wist te vereeren; maar dit zeg ik u, als gij deze partij wint, is het kostelijke spel uw eigendom.’

Graaf Gerolf zag verrast op; hij dacht op dat oogenblik allerminst aan de kunstige bewerking der elpenbeenen koningen, raadsheeren, paarden of getorende olifanten, daar al zijn aandacht bij het spel was. Maar nu de koning hem aldus uitdaagde, liet hij zich niet uit het veld slaan, en terwijl hij het paard, dat hij zoo lang onder zijn forschen greep als in bedwang had gehouden, in eens den driesprong liet maken, zei hij gulweg:

‘Nu, dat waag ik er op.’

‘De mannen zijn zóó in hun spel verslonden,’ sprak koningin Hildegarde glimlachend tot 's konings grijze moeder Bertha, ‘dat zij heel geen oog hebben voor het zoete spel onzer kleinen.’

Aan de voeten der vrouwen, in de schaduw van het welig klimop, dat zijn frisch groene guirlandes door de marmerbogen slingerde, zaten 's konings beide jongste dochtertjes Bertha en Gisla neergehurkt tusschen een paar speelnootjes, die zich vermaakten met een bikkelspel. Met hun kleine vingertjes wendden zij bij beurten vlug de gladde bikkels om onder het opwerpen van een gouden kogeltje, dat met regelmatig getik op den marmerzerk neerkwam.

‘De mannen geven weinig om meisjesspel,’ hernam koningin Bertha; ‘zij zien liever knapen worstelen, niet waar Bertha,’ dus wendde zij zich tot de kleine van dien naam. ‘Maar,’ voegde ze er schertsend bij, ‘al ziet de koning niet naar mijn Bertha om, ze blijft toch grootmoeders petekind.’

En de bedaagde vorstelijke matrone tilde het meisje op haar schoot om het een kus op de welige blonde haren te drukken.

Nu zocht zusje Gisla uit jaloezie haar toevlucht bij de moeder, maar deze was door het woord der grootmoeder nadenkend geworden.

‘Hoe onze knapen Pepijn en Lodewijk het maken?’ zei ze met een zucht. ‘Wat zou het mij waard zijn, als ik ze nog allen om mij heen mocht hebben! Andere moeders mogen hun kinderen ten minste bij zich houden tot ze groot zijn, maar ik moet ze in de wieg al afgeven.’

En de liefhebbende jonge moeder pinkte een traan weg, die in haar oog opwelde.

Zij voelde een zachte blanke hand de hare grijpen en drukte die met warmte. Het was haar lieve vriendin Hildegonde, die haar aldus met zusterlijke vertrouwelijkheid haar deelneming betuigde.

‘Wij moeten van alles op aarde leeren scheiden, mijn koningin,’ sprak de nog immer treurende bruid van Roeland met haar liefelijk weemoedige stem.

‘Ge hebt gelijk, goede Hildegonde,’ hernam de koningin, haar tranen afwisschend, ‘maar hard valt het toch.’

‘Komaan,’ sprak de grijze Bertha bemoedigend, ‘treur daar niet over. Gij hebt toch altijd het vooruitzicht, de knapen nog eens als mannen terug te zien, terwijl dat mij, oude vrouw, wel niet vergund zal wezen... Wij weten in elk geval, dat ze goed bezorgd zijn, en dat is een groote geruststelling. Eéns moet ge hen toch missen, dat ziet ge aan Rotrude, die haar keizerlijken prins naar Byzantium is gevolgd, en aan Karel, die zich al verveelt aan het hof en er van droomt, met zijn vader ten oorlog te trekken. 't Is het lot van alle moeders, haar kinderen verstrooid te zien, van koningsmoeders niet het minst. Daarom is het maar het best, zich in de kleinen te verheugen, zoo lang wij ze nog om onzen schoot hebben, niet waar Bertha,’ dus besloot ze weer tot de kleine, die op haar knie klauterde en haar in het gerimpelde gelaat kuste.

‘Ook mijn oude vader,’ zei Hildegonde, ‘begint ongeduldig te worden, dat hij mij zoo lang moet missen en dringt er op aan, dat ik spoedig naar den Drakenburg kom.’

‘Inderdaad ben ik wel onbarmhartig, den ouden man van zijn dochter te berooven,’ stemde de koningin toe, ‘maar ik kan haar nu eenmaal niet missen, en daarbij is het om haar eigen bestwil dat ik haar aan het hof houd; want het verblijf op den Drakenburg doet haar geen goed. Dat hebben wij gezien, Hildegonde, toen gij, na onze terugkomst uit Rome, graaf Heribert den zegen van den Heiligen Vader gingt brengen. Wat al moeite heeft het ons gekost om u los te scheuren van Roelands graf, en gij zijt toch veel te jong om aldus het leven te vertreuren, dat u nog zooveel bieden kan.’

Hildegonde wendde het bleeke gelaat af en schudde treurig het hoofd.

‘Wij willen zien of de afleiding op den duur uw smart niet genezen zal,’ ging de koningin voort. ‘Zeg mij eens, Hildegonde,’ liet zij er eensklaps op volgen, als blij zulk een afleiding gevonden te hebben, ‘verneemt gij niets meer van uw beschermeling, den jongen Saks?’

‘Berno is uitgetogen met het leger, dat onder Geilo tegen de Serben is opgetrokken.’

‘Dat verheugt mij; daar is de wakkere jonkman op zijn rechte plaats. Hij zal er voor zijn stamgenooten en vaderland strijden, al is het dan niet onder aanvoering van Widukind.’

Die naam, door de heldere vrouwestem uitgesproken, deed de mannen verrast opzien. De koning fronste onwillekeurig de wenkbrauwen, maar Gerolf, die toevallig de laatste woorden verstaan had, zei luide met krachtige krijgsmansstem, die over het heele terras weerklonk:

‘Als de verwenschte Westfaling er maar niet tusschen gekomen is!’

‘Mocht hij dat gewaagd hebben, dan zal graaf Theodorik hem die vermetelheid duur hebben doen boeten,’ zei de koning luchthartig: de loop van het spel had hem blijkbaar in een opgeruimde stemming gebracht. ‘Voorwaar, ik zou er niet om rouwen als de Westfaling zich aldus in onze handen had geleverd; maar daar acht ik hem te sluw toe. Geilo zal zich door een los gerucht hebben laten verschrikken; welnu, ik heb Theodorik gezonden om hem gerust te stellen. Ik denk dat Widukind veilig en wel bij de Noren zit en zich wel wachten zal, in Saksenland te verschijnen, waar alles onze macht eerbiedigt...’

‘Zoolang Widukind zich schuil houdt; maar wee als hij zijn roode vaan weer opsteekt,’ gromde Gerolf in zijn baard en verdiepte zich schijnbaar weer in het schaakspel.

Met een ongeduldige trilling in zijn krachtige hand verschoof hij een der stukken:

‘Schaak den koning!’ riep hij.

‘Bij mijn kroon, zult gij toch het spel winnen?’ zei de koning verrast en zag een oogenblik met een uitdrukking van verlegenheid van het schaakbord naar zijn weerpartijder op.

‘Dat verhoede God!’ sprak Gerolf plechtig, op hun verschil omtrent Widukind doelende, en schoof haastig de elpen schaakstukken rammelend over het bord door elkaar. ‘Zoo moge het allen vergaan, die zich tegen mijn koning verheffen,’ voegde hij er bij.

Op dat oogenblik deed zich gerucht hooren aan het andere eind van het terras, waar 's konings geheimschrijver Eginhard met Petrus Pisanus en Paulus Diaconus aan een marmeren tafel, met perkamenten beladen, in levendig gesprek was gewikkeld. De geleerden keken belangstellend van hun schrifturen op bij de verschijning van een monnik in grauwe pij, die, door een paleisdienaar geleid, tot voor den koning trad, en ootmoedig neergeknield, dezen een verzegeld perkament overhandigde.

De koning wierp een blik op het zegel, in was afgedrukt, dat aan een zijden koord van den brief afhing:

‘Van Willehad!’ riep hij verrast uit, verbrak met onrustig bevende hand het zegel, wikkelde het koord los en ontplooide het schrijven, dat hij haastig doorliep.

‘Bij God, Gerolf, gij hebt toch het spel gewonnen,’ riep hij zijn zwager toe, ‘Widukind is in Saksenland. Hij heeft den vromen Willehad met al zijn priesters uit Wigmodia verdreven, de kerken verwoest... Willehad heeft slechts met moeite aan zijn woede kunnen ontkomen; velen zijner gezellen zijn gedood... Widukind heeft een machtigen aanhang; overal waar hij verschijnt, scharen de Saksen zich om zijn vaan.’

‘Ik heb het gevreesd, heer koning,’ sprak Gerolf kortaf, en boog het hoofd als was het ongelijk niet aan den koning, maar aan hem. Nog stond koning Karel, als verslagen van die onverwachte tijding, besluiteloos tusschen de zijnen, toen weer een bode het terras betrad.

Het was Berno, de Saks, die bestoven en ontdaan, met gehavende rusting, zich voor 's konings zetel ter aarde wierp en, de handen boven zijn gebogen hoofd samenvouwend, in die houding zwijgend afwachtte tot de koning hem zou gebieden te spreken.

‘Welnu, Berno, wat nieuws brengt gij?’ vroeg de koning bijna norsch, nog onder den indruk van de straks ontvangen tijding.

De jonkman sloeg de handen voor de oogen, als schaamde hij zich die tot den koning op te heffen.

‘Genade, heer koning,’ sprak hij met nokkende stem, terwijl tranen tusschen zijn vingers doorsijpelden. ‘Genade!’

‘Wat beteekent dat? Sta op, spreek!...’

‘Heer koning, ik zal niet opstaan voor gij beloofd hebt genadig te zijn jegens mijn volk.’

‘Jegens uw volk?’ vroeg koning Karel en sprong driftig uit zijn vergulden zetel overeind, zoodat zijn zwaard rinkelend tegen de marmerzerken stiet. Zijn oogen schoten bliksemstralen, de aderen van zijn slapen zwollen geweldig onder den gouden diadeem; zijn lippen beefden, zijn neusvleugels trilden als die van een getergden leeuw.

‘Jegens uw volk?’ herhaalde hij, bijna stik

[p. 236]

het loslaten der brakken, naar de schilderij van paul tavernier.
Salon des Champs Elysées 1895.

[p. 237]

samson in den molen, naar de schilderij van f. vassari.

[p. 238]

kend van toorn. ‘Heeft het dan weer de trouw geschonden? Bij God in den hemel, spreek!’ En in wilde drift het breede zwaard trekkend, zwaaide hij het dreigend boven Berno's hoofd, als gereed het hem van het lichaam te houwen.

Met een kreet schoot Hildegonde tusschenbeide en omklemde sidderend des konings arm.

‘Niet hem, heer koning, treffe uw gramschap,’ smeekte zij, ‘wàt er ook gebeurd zij, niet hij is de schuldige.’

‘Ja, dood mij, heer koning,’ riep de jonge Saks; ‘de dood is mij liever, dan mijn koning deze tijding te moeten brengen.’

‘Welke tijding?’

‘Dat Geilo's leger vernietigd is door Widukind, die aan den berg Suntel staat,’ hernam de jonkman, eensklaps het bleeke hoofd opheffend en den koning met de kalmte der doodsverachting recht in het gelaat ziende; ‘en dat de Saksen in het leger als één man de zijde van den Westfaling gekozen hebben. Ziedaar, heer koning, nu weet gij alles. Tref mij, maar spaar mijn arm verblind volk.’

En het hoofd buigend, strekte hij den slanken hals, omgolfd van de blonde haren, voor den koning uit, om den doodslag te ontvangen.

Weer schoot Hildegonde toe om het zwaard af te weren, dat nog trillend boven het hoofd van haar beschermeling zweefde. De koning stiet haar ruw ter zijde en stortte toen het zwaard met een vervaarlijken slag in de scheede terug. Vreeselijk was hij om aan te zien in zijn ziedenden toorn, die hem zelf te machtig scheen te worden, maar dien hij toch met bovenmenschelijke kracht bedwong. Zijn borst zwoegde onder het met goud bestikte zijden gewaad, als hijgde hij naar den adem, dien zijn opeengeperste lippen niet meer wilden doorlaten.

Sidderend zagen allen hem aan, met van angst toegenepen keel en schuwen blik de trekkingen volgend op het verbleekt, verwrongen gelaat.

Met een geweldigen zucht, als het gebriesch van een leeuw, liet de koning zich weer in zijn zetel vallen.

‘Sta op, spreek,’ dus wendde hij zich met kort, gebiedend gebaar tot Berno. ‘Wat deed Theodorik, dien ik tot Geilo's versterking uitzond?’

In korte, schokkend bewogen bewoordingen, telkens door 's konings barsche vragen onderbroken, verhaalde Berno al wat er gebeurd was sinds Geilo zekerheid had, dat Widukind aan den voet van het Suntelgebergte de Frankische legermacht afwachtte; de komst van Theodorik het wanbeleid van Geilo, waardoor de versterking nutteloos geworden was, zijn afwijzing van Berno's voorstel, zijn roekeloozen aanval, de overmacht en de gunstige stelling van Widukind en eindelijk het schandelijke verraad zijner stamgenooten, die, den koning trouw gezworen hebbend, toch door Widukinds strijdleuze werden meegesleept en zich verwoed op de Franken wierpen, die zij als bondgenooten tot dusver hadden gevolgd.

Hier barstte de jonkman opnieuw in tranen van spijt en verontwaardiging uit.

‘Dat kon ik niet aanzien,’ riep hij, ‘en daar mijn paard onder mij was gedood, sprong ik op het eerste het beste, dat ik grijpen kon en stormde naar het kamp van Theodorik. Aanvankelijk was de graaf langs den rechter Weseroever voortgetrokken, vruchteloos berichten wachtend van Geilo om daarnaar zijn bewegingen te regelen. Maar bij het uitblijven van alle berichten had hij den tocht gestaakt, niet vermoedend dat Geilo, zonder hem te waarschuwen, den aanval wagen zou. Daar bracht ik hem, laat in den avond, de schrikkelijke tijding. Onverwijld zette hij zich in beweging, ondanks het invallen van den nacht, om met de zijnen de jammerlijk bedreigde vrienden te ontzetten. Helaas, het was te laat. De vluchtelingen, die, aan het bloedbad ontsnapt, ons uitgeput en ademloos te gemoet kwamen, meldden ons dat het pleit beslist, Geilo's strijdmacht vernietigd was. Om Gods wil! riepen zij graaf Theodorik toe, waag u niet verder: ge levert Widukind de andere helft des legers in handen. Toen moest de graaf het plan wel opgeven en bleef hem niets anders over dan zich op een overval verdacht te houden en te wachten wat de koning beslissen zou.’

‘Die beslissing kan kort zijn,’ sprak de koning opstaande, met nog van toorn hijgende stem. ‘Ik zelf trek tegen Widukind op, met het heele leger, onverwijld... Hij moet verpletterd worden met heel zijn aanhang, eer zal er geen rust zijn in Christenrijk. Mannen, volgt mij.’

En door zijn krijgers en raadslieden gevolgd, verliet koning Karel het terras, de vrouwen in verslagenheid en ontsteltenis achterlatend.

(Wordt vervolgd).