De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 12

De idioot,
door J. Vesters Jr.

I.

Zooeven was de trein, snuivend en hijgend onder den last, dien hij torste, het Centraalstation te Amsterdam binnengestoomd. Terwijl honderden zich met een gejaagdheid, die als een electrische vonk van den een op den ander oversprong, langs de flank van het ijzeren gevaarte bewogen, monsterden twee jonge dames, door al die drukte om haar heen min of meer geagiteerd, de coupé's eerste klas.

‘Daar, Jo,’ zei de jongste levendig, met haar vinger wijzende, ‘daar zie ik tante al.’

Reeds was zij, zonder verder naar haar zuster om te zien, naar het aangeduide compartiment geijld, waaruit juist een bejaarde dame stapte, die door een jeugdig, zwierig gekleed heer met de meeste voorkomendheid werd geholpen.

‘Dag, tante,’ zei het jonge dametje na een vriendelijk knikje voor den heer, die blijkbaar de reisgenoot der oude dame was geweest. ‘De reis heeft u toch niet vermoeid?’

‘Dank je, Alice, niet in het minst. Nog no it is een reis mij zóó kort gevallen.’ Dit met een gracieuze hoofdbeweging naar den heer, die nog altijd het valiesje der oude dame in de hand hield.

‘U is al te goed, mevrouw,’ beijverde deze zich te antwoorden. ‘De eer en het genoegen waren geheel aan mijn kant.’

Intusschen had ook de andere jonge dame zich door de golvende menschenzee een weg weten te banen en was zij het kleine groepje genaderd.

‘Die Jo kan er nooit doorkomen,’ merkte Alice lachend op, ‘zij is altijd en overal de laatste.’

‘De laatsten zullen de eersten zijn, niet waar juffrouw?’ merkte de heer op, tot Johanna gewend.

‘Laat mij u nu eerst aan elkaar voorstellen,’ zei de oude dame: ‘baron Van Sichtelaar, mijn nichtjes Johanna en Alice van Dijl.’

‘De kennismaking met de dames is mij hoogst aangenaam, en ik blijf mevrouw Zeeman daarvoor zeer erkentelijk,’ betuigde de baron met een diepe buiging.

‘Het genoegen is wederkeerig, mijnheer de baron,’ verzekerde Alice, terwijl Johanna zich met een licht hoofdknikje vergenoegde.

‘Mag ik de dames nu naar haar rijtuig geleiden?’ vroeg baron Van Sichtelaar. ‘Ik houd hier mevrouw op, en ik ben overtuigd, dat zij naar rust verlangt.’

‘Ik ben volstrekt niet vermoeid,’ antwoordde mevrouw Zeeman, ‘maar ik heb al te veel van uw goedheid gevergd, meneer de baron.’

Onder diens verzekering, dat het hem buitengewoon genoegen deed, mevrouw een heel geringen dienst te hebben mogen bewijzen, begaf het viertal zich naar den uitgang, waar het rijtuig der Van Dijl's gereed stond. De baron hielp de dames instappen en reikte haar het valiesje over.

‘Ik herinner u nogmaals aan uw belofte, dat u mij ten huize van mijn zuster een bezoek zal brengen, meneer de baron,’ zei mevrouw Zeeman, nadat ze in de gemakkelijke victoria had plaats genomen.

‘O ja, doe u dat,’ haastte Alice zich er bij te voegen, ‘ik weet zeker, dat papa en mama daarmee ingenomen zullen zijn.’

‘Hoe zou ik aan zulk een vriendelijke uitnoodiging weerstand kunnen bieden?’ vroeg de baron lachend, ‘vooral nu een zoo bekoorlijke mond haar verzoek bij dat van mevrouw voegt?’

De koetsier lei de zweep over de paarden, de baron nam nogmaals den hoed af en boog diep, de dames knikten hem vriendelijk toe, en voort reed het rijtuig in gestrekten draf het Damrak op.

‘Was dat nu een heusche baron, tante, een heusche?’ vroeg Alice, zich vooroverbuigende, daar het geratel over de straatsteenen het verstaan bemoeilijkte.

‘Ja, kind, en een echte gentleman, hoor. Van Utrecht af heb ik met hem gereisd, maar ik moet zeggen, dat ik nog nooit zoo'n interessant jongmensch ontmoet heb. Over alles weet hij te praten, en toch zoo bescheiden, in alles zoo gedistingeerd, dat je onmiddellijk den edelman aan hem kennen kunt.’

‘Waar woont baron Van Sib... Och, hoe heet hij ook weer, tante?’

‘Van Sichtelaar, baron Van Sichtelaar, Alice.’

‘Nu, waar woont die baron Van Sichtelaar? Toch niet in Utrecht?’

‘Wel neen, hij heeft een prachtige villa bij Vorden, met uitgestrekte bosschen.’

‘Heerlijk!’ riep Alice opgetogen uit. ‘Een villa met groote bosschen! Veel prettiger dan dat akelige Amsterdam. 'k Begrijp maar niet, hoe vader en moeder hier met alle geweld willen blijven wonen.’

‘Wie weet,’ zei mevrouw Zeeman nadenkend; ‘baron Van Sichtelaar heeft beloofd mij een visite te komen maken. Wie weet!....’ ‘Wat bedoelt u daarmee, tante?’ vroeg Alice, zich van de dommen houdend.

‘Hoor eens, wat een nieuwsgierig Aagje,’ antwoordde mevrouw Zeeman lachend. ‘Maar men weet nooit hoe een dubbeltje rollen kan. 't Zou anders niet onaardig klinken: mevrouw de barones Van Sichtelaar.’

‘Maar, Jo, wat zit je daar toch te kijken, of je geen tien tellen kan,’ zei Alice, die de toespelingen harer tante zeer goed begrepen had en nu naar een afleider zocht, om de denkbeelden, die in haar jong hoofdje opkwamen, op zij te zetten.

‘Ja, je bent buitengewoon stil, kind. Maar hoe kan ik zoo vergeetachtig zijn. Je moeder heeft me geschreven, dat je dezer dagen geëngageerd bent. Je neemt het me toch niet kwalijk dat ik daar niet eer aan gedacht heb?’

‘Wel neen, tante,’ zei Johanna, met een licht blosje. ‘Maar ik dacht, dat u het nog niet wist, dat het een verrassing zou zijn.’

‘Dat was het ook, Jo. En ik hoef je niet te vragen, of je er gelukkig door bent.’

‘Mijnheer Willem Stassaart, die het oog heeft laten vallen op mejuffrouw Johanna van Dijl, is het knapste, het geestigste, het aardigste, kortom het volmaaktste jongmensch uit de heele stad,’ zei Alice gemaakt plechtig, ‘na baron Van Sichtelaar wel te verstaan. Maar dat is waar ook, die is niet van Amsterdam. Mijnheer Willem Stassaart is dus binnen deze muren zonder een mededinger, die in zijn schaduw kan staan.’

‘Wat ben je lichtzinnig, Alice,’ merkte mevrouw Zeeman vermanend op.

‘Wacht maar tot ik ook eenmaal zoo ver ben,’ antwoordde het jonge meisje, ‘dan word ik even serieus als Jo.’

‘Altijd gekscheren, zelfs met de ernstigste dingen. Wanneer zal je toch eens veranderen, Alice?’ vroeg mevrouw Zeeman.

‘Zoo gauw baren Van Sichtelaar aanzoek doet om mijn hand,’ zei de ondeugende Alice met een schalk lachje tegen haar tante.

De oude dame sloeg over zooveel jeugdigen overmoed haar handen samen.

‘Kind, kind, je bent veel te dartel!’ Daarna zich tot Johanna wendend, die weer stil voor zich uitkeek naar de wriemelende menschenmassa om haar heen, vroeg zij: ‘Hoe is het met Hugo? Nag altijd even idioot?’

‘Och, tante, zeg u toch dat harde woord niet,’ en er glinsterde iets vochtigs aan haar wimpers. ‘De arme jongen is zoo ongelukkig.’ ‘Ongelukkig, en hij heeft nergens weet van,’ merkte Alice op. ‘Ongelukkig voor ons, wil je zeggen, met zoo'n onwijzen jongen over den vloer.’

‘'t Is toch je broer, Alice,’ antwoordde Johanna gekrenkt. ‘Foei, schaam je, zoo iets te zeggen.’

‘Mij schamen, nu nog mooier! Neen maar, 't is een lief presentje, zoo'n onnoozele bloed. Op zoo'n broer kan je groot gaan, dat verzeker ik je.’ Alices dunne lippen persten zich minachtend op elkaar. ‘Wat zegt u, tante?’ ‘Ja, 't is een kruis,’ verzuchtte mevrouw Zeeman, ‘zoo'n id...., 200'n jongen in huis te hebben. En was er nu nog maar eenige hoop op beterschap, maar altijd even onnoozel, even dof, zonder dat ooit een lichtstraaltje in zijn geest doordringt.’

‘Maar er is kans op beterschap, tante,’ zei Johanna, thans met vuur. ‘Hugo kan nog heel goed genezen, maar niet als iedereen hard en stug voor hem is, en den armen jongen aan zijn lot overlaat.’

‘Hoor nu die Jo eens,’ merkte Alice schamper op. ‘Iedereen hard en stug voor hem! Zou je niet zeggen, dat wij allen barbaren waren, die den jongen mishandelden.

‘Dat heb ik niet gezegd,’ hernam Johanna, ‘maar wel, dat vriendelijkheid en zachtheid een gunstigen invloed op hem uitoefenen. En als hij daardoor kon beter worden....’

‘Ja, àls....’ begon Alice.

‘En al werd hij niet beter,’ viel Johanna haar zuster haastig in de rede, ‘heeft de arme jongen er dan niet evenveel recht op? Is hij al niet ongelukkig genoeg?’

‘Schei nu maar uit met je gepreek,’ zei Alice gemelijk, ‘je bederft er mijn heelen dag mee en voor tante is het een plezierige verwelkoming!’

Johanna zweeg, daar ze wel wist, dat mevrouw Zeeman, al zei ze het niet even onomwonden als Alice, den armen Hugo niet kon uitstaan.

Alice, die de gedachte aan den idioot zooveel te meer onuitstaanbaar vond, nu zij een schaduw kwam werpen op het beeld van den baron, dat haar al dien tijd voor den geest had gestaan, maakte van dit zwijgen gebruik, om het gesprek weer op den hoogwelgeboren heer Van Sichtelaar te brengen, en dit te

[p. 48]

liever, daar zij had begrepen, dat deze reeds onmiddellijk in blakende gunst bij haar tante was gekomen.

‘Woont de baron alleen of is hij nog bij zijn ouders in?’ vroeg ze zoo ongedwongen mogelijk.

‘Ki, ei,’ antwoordde mevrouw Zeeman, lachend met haar opgeheven wijsvinger dreigend, ‘waar zoo'n jong ding al niet benieuwd naar is.’

‘Maar, tante, u heeft juist onze nieuwsgierigheid gaande gemaakt.’

‘Onze, Alice, zeg je. Maar ik geloof, dat Jo er niets nieuwsgierig naar is.’

‘Dat ben ik ook niet, tante,’ stemde Jo hanna volmondig toe.

‘O die Jo heeft ook zoo zonderlinge idees,’ antwoordde Alice tamelijk snibbig. ‘En dan, ik heb u immers al gezegd, dat mijnheer Willem Stassaart het volmaaktste jongmensch onder de zon is. Hoe kan zij, nu ze met zoo'n perfect gentleman geëngageerd is, nog in iemand anders belang stellen? Maar met mij is dat niet het geval. Niemand heeft zich tot dusver over mij ontfermd. Ik zit geduldig, of liever ongeduldig op een pretendent te wachten, maar als zuster Anna zie ik nog niets komen.’

Mevrouw Zeeman wilde juist met een bestraffend woord op de lichtzinnige uitvallen van haar nichtje antwoorden, toen het rijtuig voor een groot heerenhuis op de Leidsche Gracht stilhield.

Alice sprong er het eerst uit en was haar tante bij het uitstijgen behulpzaam, terwijl Johanna zich met het valiesje belastte.

Mevrouw Van Dijl was op het hooren van het geratel van het rijtuig al uit de voorkamer in de gang geijld, om haar zuster, die jaarlijks eenige weken bij haar kwam doorbrengen, te verwelkomen.

Maar nauwelijks werd haar de tijd gegund, om een enkel woord uit te brengen, want Alice riep onmiddellijk uit: ‘Mama, we hebben aan het station kennis gemaakt met baron Van Sichtelaar, een chic, elegant heer, die met tante op goeden voet staat. Tante heeft hem zelfs geïnviteerd, om haar hier een visite te komen maken, en dan zullen wij er natuurlijk ook van profiteeren.’

‘Alice, hou nu toch in Gods naam eens je mond,’ vermaande haar moeder, ‘je bent altijd met je snatertje nummer een.’

‘Ik zal die visite nog moeten afzeggen,’ zei mevrouw Zeeman lachend, ‘als die Alice niet wijzer wordt.’

Onder deze bedrijven was de familie in de huiskamer aangekomen, waar de heer des huizes onder het genot van een geurige havanna gemakkelijk op een sofa lag uitgestrekt. De vader van den heer Van Dijl was in zijn zaken zoo gelukkig geweest, dat zijn eenige zoon van zijn renten rijk kon leven, wat dan ook met zijn karakter volkomen strookte. Daarbij bezat de heer Van Dijl een bijzonder zwak voor ridderorden (een Nederlandsche Leeuw bengelde aan zijn knoopsgat) en adellijke namen.

Niet zoodra had hij het woord baron opgevangen, of hij was één en al oor, en bij het vooruitzicht van een visite werd zijn hart letterlijk verteederd.

Toen zijn schoonzuster de kamer binnenkwam, stond de heer Van Dijl van de sofa op en ging haar een paar stappen te gemoet. Nauwelijks had hij het geduld de gewone plichtplegingen ten einde te brengen en mevrouw Zeeman zich van mantel en hoed te laten ontdoen, of hij vroeg op een toon, dien hij zoo luchtig en onverschillig mogelijk wilde doen klinken: ‘Zeg eens, zuster, heb je een baron meegebracht?’

Vóór nog mevrouw Zeeman gelegenheid had te antwoorden, had Alice reeds het woord genomen: ‘Ja, ja, een baron, en o zoo'n knap en gedistingeerd heer. Baron Van Sichtelaar heet hij, maar meer weten wij er niet van. Tante is er zoo geheimzinnig mee, niet waar Jo?’

‘Ik begrijp niet, dat je je zoo druk maakt over iemand, dien wij nog maar eenmaal en terloops gezien hebben,’ merkte Johanna droogjes op.

Dit was voor mijnheer Van Dijl te veel ‘Wat!’ stoof hij op, ‘een baron is toch niet de eerste de beste!’

‘Dat zeg ik ook, pa,’ hervatte Alice. ‘Ik vind het ten minste heel aardig van hem, dat hij ons zal komen bezoeken. De visite geldt eigenlijk wel tante, maar baron Van Sichtelaar zal ook wel met ons kennis willen maken.’

‘Jo heeft gelijk,’ mengde nu mevrouw Van Dijl zich in het gesprek, ‘Alice maakt zich veel te druk om een wildvreemde.’

‘Maar 't is een baron,’ viel haar echtgenoot haar haastig in de rede, alsof een baron niet wildvreemd kon zijn.

‘Nu goed, baron of geen baron,’ hernam mevrouw Van Dijl, ‘maar ik begrijp niet, hoe Alice zich zoo voor hem kan interesseeren. 't Is ongepast ook.’

Mijnheer Van Dijl haalde de schouders op, als achtte hij die opmerking geen antwoord waard, maar Alice was daardoor niet in het minst uit het veld geslagen.

eerepoort aan den vuchteruitgano.

‘Dat zal u niet zeggen, mama, als u met hem hebt kennis gemaakt. Nog nooit heb ik zoo'n charmant jongmensch gezien, wat u, tante?’

‘Baron Van Sichtelaar, met wien ik van Utrecht samen gereisd heb, heeft op mij den besten indruk gemaakt,’ verzekerde mevrouw Zeeman. ‘En daar je nooit weet waar relaties goed voor zijn, heb ik hem uitgenoodigd, mij hier een bezoek te komen brengen. Ik hoop toch niet, dat hij u niet welkom zal zijn.’

‘Volstrekt niet, zuster, volstrekt niet,’ betuigde mijnheer Van Dijl. ‘U heeft daar zeer goed aan gedaan. Men kan nooit te veel relaties hebben, vooral in zulke kringen. Niets wat mij meer tegen de borst stuit dan de burgerlijke alledaagschheid, waar je hier door omringd wordt...’

Mijnheer Van Dijl zou over dit geliefkoosde onderwerp waarschijnlijk nog geruimen tijd hebben doorgedraafd, indien niet op dit oogenblik de deur was geopend en een jongetje van omstreeks dertien jaar was binnengekomen. Het kind was groot voor zijn leeftijd, maar zijn gelaat had een doffe, wezenlooze uitdrukking, of liever in het geheel geen uitdrukking, en zijn keel bracht een schor geluid voort, toen hij zijn tante gewaar werd.

‘Wat kom jij hier doen?’ foeterde mijnheer Van Dijl, verstoord dat hij te midden van zijn ontboezeming was gestuit. ‘Wil je wel eens maken, dat je weg komt!’

In plaats van aan het vaderlijk bevel te gehoorzamen, begon de arme idioot, die blijkbaar schik had in de opgewondenheid zijns vaders, hardop te lachen.

‘Wat! moet je me nog uitlachen ook?’ schreeuwde de onverstandige vader.

‘Hugo, geef je tante eens een hand als een brave jongen,’ kwam Johanna kalmeerend tusschenbeide, haar broertje naar mevrouw Zeeman geleidend. Onmiddellijk gaf de knaap aan dit op vleienden toon gedane verzoek gehoor, maar had daarbij het ongeluk het kopje thee, dat Alice in de hand hield, om te stooten. Meer was er niet noodig, om de gramschap van het liefdelooze meisje gaande te maken. ‘Ga weg, idioot, zie je niet wat je doet! De deur uit, zeg ik je!’

Hugo klapte van pret in de handen. ‘Net goed, hoor. Ik hou niet van je. Je bent een leelijke kat.’ zei de arme zinnelooze.

‘Maar, pa, gooi dien idioot toch de deur uit,’ verzocht Alice, zich opwindend. ‘Of mag die jongen nu maar alles tegen me zeggen, omdat hij gek is?’

‘'t Is een kruis, zoo'n jongen,’ lispelde mevrouw Zeeman.

‘Een nagel aan mijn doodkist,’ verzekerde haar zuster, wier moederlijke liefde zoodanig was verstompt, dat ze het arme kind niet in bescherming durfde of wilde nemen tegen haar man en haar jongste dochter.

‘Kon Hugo het gebeteren, dat hij tegen je arm stiet?’ dus nam Johanna de verdediging van den idioot op zich. ‘Dat kon een ander evengoed overkomen, en zou je dan ook zoo tegen hem uitvaren?’ ‘Uitvaren! Daar heb je Jo weer, de kampioen van de verdrukte onschuld,’ zei Alice spottend.

‘Jij bent een leelijke kat,’ herhaalde Hugo, ‘maar van Jo houd ik veel,’ voegde hij er bij, zich tegen zijn oudste zuster aanvlijend.

‘Nu is het genoeg,’ barstte de heer Van Dijl uit, ‘de kamer uit! Of denk je, dat ik door jou den heelen dag niets dan ruzie en ongenoegen in mijn huis wil hebben?’

‘Wie is er de schuld van, pa?’ vroeg Johanna. ‘Met zachtheid kan men alles van Hugo gedaan krijgen, dat ziet u wel aan mij.’

(Wordt vervolgd.)