De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 10

Een schaapje in wolfsklauwen.
Vertelling van Jan Rombout.
(Vervolg)

II.

Onderweg kon Herman Velders niet nalaten den brief, waarmee hij belast was, even uit den zak te halen en het adres te lezen. Dit luidde:
An Aloys Arlhofer bei Ettal (Baiern)

Ettal! dacht hij, wonen haar ouders te Ettal?... Daar ging hem een licht op. Nu verwonderde het hem niet meer, dat het meisje hem zoo bekend voorkwam. Hij moest haar gezien hebben tijdens zijn omzwervingen in Beieren, toen hij een nacht te Ettal had gelogeerd. Hij herinnerde het zich nog heel goed. Ten gevolge van den ontzaglijken toevloed der vreemdelingen naar de Passiespelen van Oberammergau was er in de primitieve hotels van den omtrek nengens plaats te krijgen. Elk woonhuis, elke boerenhofstede deed daarom dienst als logement. De brave luitjes ruimden den vreemden gasten graag een nachtverblijf in en verdienden op hun beurt dus ook een extratje aan de tienjaarlijksche vertooning. Als alleenloopend gezel had de student er nooit iets tegen gehad, zich voor een nacht met een bed in een klein dakkamertje te behelpen; hij had het zelfs heel typisch en leuk gevonden.

En zoo had hij ook een nacht doorgebracht onder het dak van Aloys Arlhofer, bij Ettal... Precies, Arlhofer, zóó was de naam; dat kwam hem nu weer helder voor den geest. Het waren bejaarde menschen, maar er was een jong meisje in huis, hun jongste kind - nu herinnerde hij het zich levendig - en dat meisje was niemand anders dan het kellnerinnetje, dat hij zoo even ontmoet had in de Amsterdamsche bierkneip!

Hoe was 't mogelijk! Had hij dat ooit kunnen denken!

En toch, er viel niet aan te twijfelen Het kind scheen toen een jaar of vijftien, zestien. Hij herinnerde zich nog goed haar onschuldig vriendelijk gezichtje. Zij had hem den weg gewezen naar het beroemde klooster van Ettal met de fraai beschilderde kerk. Daar had hij haar nog zoo innig zien bidden voor een beeld van Maria Hilf.¹⁾ Datzelfde brave goede kind had hij wel degelijk teruggevonden in de Amsterdamsche kellnerin. Het verwonderde hem, dat hij haar nog niet eerder erkend had. Maar hij had indertijd op het kind natuurlijk niet veel acht geslagen; hij had op zijn omzwervingen zooveel Beiersche meisjes gezien, dat hij ze in zijn herinnering moeilijk uit elkaar kon houden, en wie had daarbij kunnen denken, dat hij er nog een van in Amsterdam zou ontmoeten!

Hoe kwam die arme Liesel - ja, zoo heette zij, - zóo ver van huis verzeild, en dat nog wel in een bierkneip!

Toch was, wat hem bijna ongelooflijk voorkwam, heel eenvoudig en natuurlijk in zijn werk gegaan.

Een paar jaar nadat de Hollandsche student in de gastvrije woning van Aloys Arlhofer een nacht had doorgebracht, had zich een andere gast bij de brave lieden aangemeld, een nette, chic gekleede dame, die op het dorp verklaarde gelogeerd te zijn en op de wandeling was verdwaald.

Zij kwam naar den weg vragen, en daar zij nog al vermoeid scheen, noodden de gemoedelijke menschen haar uit een oogenblikje te rusten.

De dame vond dat heel lief en deed of ze thuis was; zij gewaardigde zich zelfs een kopje koffie te gebruiken, dat de goedhartige oude vrouw haar aanbood. Deze, die aan haar spinnewiel zat, liet dit een poosje rusten om op haar gemak met de bezoekster te kunnen praten en vader Aloys luisterde, bedaard zijn pijpje rookend, aandachtig toe. Een dergelijk bezoek kwam alle dag niet voor. In de oogen der eenvoudige menschen was die deftige dame bepaald een barones of gravin.

Zij had haar mantel afgedaan voor de warmte en met bewondering aanschouwde de kleine Liesel haar opzichtig toilet. Zij droeg een lichte blouse op een satijnen rok, en vooral haar hoed, kwistig met kant en bloemen versierd, was in Liesel's oog een pracht om te zien.

‘Is dat uw dochtertje?’ vroeg zij minzaam aan de oude vrouw.

‘Ja, zij is onze jongste, niet waar, Liesel?’ zei vrouw Arlhofer, zich met moederlijken trots naar het kind wendend, dat de oogen niet van de mooie, vriendelijke dame kon afwenden. ‘Haar oudere broers en zusters zijn getrouwd, maar Liesel blijft vooreerst nog bij vader en moeder. We zouden ze ook niet graag missen’

‘En u, Liesel, zou je graag je goede ouders verlaten?’ vroeg de dame lieftallig.

Liesel lachte eens verlegen, maar schudde beslist van neen.

‘Dat kan ik begrijpen, een braaf kind is nergers liever dan bij vader en moeder; maar op den duur zal je toch niet thuis kunnen blijven, is 't wel?’

‘Och, waar zou ze heengaan!’ zei haar moeder glimlachend. ‘Ze is pas even achttien jaar.’

‘Nu, als ze vooruit wil in de wereld, is dat juist de goede tijd om eens rond te zien naar een nette positie.’

‘Een positie? Wat bedoelt u daarmee?’ vroeg de moeder nieuwsgierig en ook de vader zette groote oogen op bij dat ongewone woord.

‘Wat ik daarmee bedoel?’ hervatte de dame, schijnbaar zonder erg, ‘wel een nette betrekking in de stad bijvoorbeeld. Liesel is toch geen meisje om haar leven lang op een boerendorp te zitten. Ze heeft behoorlijk school gegaan... me dunkt, ik kan aan haar gezicht zien, dat ze daar allesbehalve een achterblijfstertje is geweest...’

‘O wat dat betreft,’ zei haar vader, zich voor 't eerst in het gesprek mengend, ‘in lezen en schrijven en al wat op school zooal te leeren valt, is ze haar broers en zusters vèr de baas...’

‘En die mochten er toch ook allemaal wezen,’ vulde de vrouw met moederlijke fierheid aan.

‘Welnu, en zou het kind daar dan later geen partij van trekken? Daarbij heeft ze een het voorkomen. Ze kan zich overal presenteeren. Maar, zooals ik zei, moet ze vroeg de wereld in, als ze vooruit wil komen. Ik heb boerenmeisjes van haar leeftijd gekend, die zich binnen een jaar in de stad tot een flinke hoogte wisten op te werken, zoodat ze niet alleen voor zich zelve royaal den kost konden verdienen, maar bovendien hun familie rijkelijk konden ondersteunen en op 't laatst nog tot een deftig huwelijk kwamen. Maar men moet het een beetje aandurven. Liesel is zeker nooit in de stad geweest?’

‘Eénen keer, madam, in Munchen, toen de koning werd ingehaald,’ zei het meisje, wier oogen straalden bij die herinnering.

‘Nu, en is het je daar toen niet goed bevallen?’

Liesel lachte eens.

‘Ik vond er alles heel mooi en prachtig; maar... ik was toch weer blij dat ik thuis was.’

‘Dat geloof ik wel, dat is de ongewoonte. Maar als je er een paar weken gebleven was, zou je er net zoo thuis geweest zijn als hier bij vader en moeder. Denk je zelf niet, Liesel?’

‘Ja, dat kon wel gebeuren,’ stemde het meisje toe.

‘O zeker, alles went,’ voegde haar moeder er bij. ‘Dat hebben we gezien aan Lena Klein, van Ammergau; die is als kindermeisje meegegaan met een familie, die bij gelegenheid van het Passiespel daar was gelogeerd. De menschen wonen in Munchen en van tijd tot tijd komt Lena nog eens over om haar ouders op te zoeken; maar dan ziet ze er uit als een heele dame.’

‘Ik heb het er anders niets op, als jonge boerendeerns in de stad gaan dienen,’ zei de vader bedenkelijk het hoofd schuddend. ‘De kinderen raken zoo licht op een verkeerd pad.’

‘Och dat hangt er van af, waar ze terecht komen,’ merkte de dame heel wijs op, ‘en ik zou u ook sterk aanraden, als Liesel er toe besluit, goed toe te zien, bij welke menschen zij aanlandt. Komt ze in verkeerde omgeving, dan is zoo'n meisje soms in eens voorgoed bedorven. Daar zou ik u voorbeelden van kunnen verhalen.’

En zij sloeg daarbij haar oogen naar den zolder met een blik, waarin het levendigst besef van de verleiding en de gevaren der wereld te lezen was.

Dat stemde de goede lieden tot een bijna onwankelbaar vertrouwen in haar wijze en deugdzame voorzichtigheid.

‘Maar van den anderen kant,’ ging zij voort, ‘als je zekerheid hebt dat het meisje bij brave, godsdienstige menschen komt, weet ik niet, waarom je bang voor haar zou zijn. Ze heeft toch een degelijke, christelijke opvoeding ontvangen en begrijpt heel goed dat een jong meisje overal voorzichtig moet zijn, hier buiten zoo goed als in de stad. Haar ouders, daar twijfel ik niet aan, hebben haar dat altijd voor oogen gehouden, en ik geloof niet, dat ze de lessen van haar brave moeder maar aanstonds in den wind zou slaan, als die haar niet langer gestadig op de vingers keek. Bovendien houden rechtschapen meesters ook toezicht op hun dienstpersoneel; ze zijn verplicht daarover te waken evengoed als over hun kinderen. Dat wordt ons in de stad niet minder geleerd als op een dorp. We hebben in de stad ook onze geestelijken, onze kerken...’

‘O ja prachtige!’ riep Liesel in verrukking bij de gedachte aan de rijkversierde heiligdommen, die zij bij haar bezoek aan Munchen had gezien ‘Daar is onze mooie Ettaler kerk nog niets bij.’

‘Ik zie wel, dat Liesel in de stad best zou kunnen aarden,’ zei de dame met haar innemendste lachje. ‘Zou je er wel tegen opzien, in de stad te gaan dienen?’

Het meisje aarzelde verlegen en zette zich onwillekeurig tusschen haar vader en moeder neer als zocht zij daar een schuilplaats tegen de gevaren, die de onverwachte vraag voor haar geest opwierp.

‘Alleen zou ik er zeker niet durven heengaan,’ zei ze met een lichte huivering.

‘Nu, dat spreekt van zelf,’ gaf de dame alweer lachend toe.

‘Maar als je zoo met een vertrouwde familie kon meegaan net als dat meisje, waarvan straks je moeder sprak?’

‘O dan werd het wat anders!’

‘Zou je bijvoorbeeld met mij durven meegaan?’ vroeg de dame en vestigde op het meisje den vriendelijksten blik, waartoe haar beweeglijke, schrandere oogen in staat waren.

Die blik scheen onweerstaanbaar, want met schitterende oogen zei Liesel, hoewel met nog eenigszins schuchter afgewend hoofd:

‘O met u, madam, zou ik overal heen durven.’

De ouders glimlachten met trots over den moed van dat jonge ding, dat, wie weet, in de wieg gelegd was om haar heele familie te beschamen door haar vooruitgang in de wereld. Met spanning zagen zij de lieve dame aan, die

1) Maria help, - onder deze benaming wordt in Zuid-Duitschland Maria algemeen door het volk aangeroepen.

[p. 408]

voor hun kind opeens zulke schitterende voor uitzichten opende.

‘Nu, als je met mij mee zou willen gaan, geloof ik wel dat je toekomst verzekerd zou wezen,’ zei ze, met grooten ernst haar kopje leegdrinkend.

‘Woont u in Munchen?’ vroeg de vader, zijn pijp naar het ander eind van zijn mond schuivend.

‘Neen, ik woon een eindje verder, in Keulen heelemaal, maar ik heb familie in Munchen.’

‘O en dan zou u denken, dat daar voor onze Liesel een goede plaats was?’ vroeg de vrouw.

‘Dat zou ook kunnen gebeuren. Maar ik dacht eigenlijk ze bij mij te houden.’

‘Heelemaal naar Keulen! dan zien wij ze nooit terug!’

De vriendelijke dame lachte hartelijk om dien uitroep van ongeveinsden schrik.

dat lust ik niet, naar de schilderij van Bosch.

‘Men kan wel zien dat u niet gewoon is te reizen. Naar Keulen, noemt u dat ver? Maar dat is in den tegenwoordigen tijd een stapje. Dat ziet u aan mij; ik woon er al een jaar of zes, maar elken zomer kom ik in Munchen mijn familie opzoeken. En zoo zou het met Liesel ook gaan... Afstanden tellen tegenwoordig niet meer; dat was wel het geval in den ouden tijd, toen er nog geen spoorwegen waren en het reizen handen met geld kostte; maar met de gemakkelijke middelen van vervoer van onzen tijd komt het er niet op aan, waar men is; het is maar zaak, dat men het goed heeft en flink geld verdient... Om u de waarheid te zeggen, ben ik ook niet van plan in Keulen te blijven. Mijn man denkt er aan, zich in Holland, in Amsterdam te vestigen, waar op 't oogenblik uit stekende zaken te doen zijn. Juist met het oog daarop meende ik Liesel een mooi vooruitzicht te kunnen openen.’

De beide eenvoudige luitjes zaten evenals hun dochter letterlijk verslagen van verbazing op het vernemen dier vérstrekkende plannen, waarin hun Liesel al een rol werd toebedeeld. En vooral de vader keek de bezoekster van onder zijn borstelige wenkbrauwen wantrouwig aan: herhaaldelijk verschoof hij de pijp van den eenen naar den anderen mondhoek, - een bewijs dat hij zich minder op zijn gemak begon te voelen.

Maar de dame praatte zoo gemoedelijk en luchthartig door alsof het de eenvoudigste zaak van de wereld gold. Met een radheid van tong, die haar hoorders half verbijsterde, zette zij hun uiteen waar het om te doen was. In het steinreiche Holland, vertelde zij, was tegenwoordig buitengewone vraag naar Beiersch bier; maar de slimme Hollanders vertrouwden het zaakje niet, als het brouwsel hun niet door echte Beieren werd voortgezet. Daarom werd in zoo'n Biergeschäft noodzakelijk een echt Beiersch personeel gevorderd. Maar dan was het ook een ware goudmijn; want die rijke Hollanders waren fürstlich royaal, ze zagen minder op een gulden dan een Duitsche op een mark. De meisjes, die in zulke inrichtingen dienden, konden binnen weinige jaren een spaarpot maken, zooals zij anders levenslang niet bij mekaar hadden gekregen; want al wat ze verdienden konden ze ter zij leggen. Uitgaven hadden ze niet; want eten en drinken genoten ze van de Wirthin en aan kleeren hoefden ze ook niet veel te spendeeren, omdat ze haar gewone landelijke dracht behielden. De meesten keerden dan ook, na verloop van eenige jaren, met een welgevulden buidel naar huis terug; anderen kwamen tot een rijk huwelijk, en het zou volstrekt niet te verwonderen zijn, als Liesel eenmaal zoo'n buitenkansje trof.

Kortom de bezoekster schilderde alles in zulke schitterende kleuren af, dat de goede menschen er letterlijk van verbluft zaten. Het scheen dat hun Liesel een lot uit de loterij ten deel viel in dat prachtige aanbod, haar zoo onverwachts gedaan door die goede dame, die als een engel uit den hemel kwam gevallen om haar gelukkig te maken.

Toch aarzelden zij natuurlijk bij de gedachte aan de droevige scheiding en Liesel niet het minst voelde zich bang om het hart worden, bij het denkbeeld, zoo ver van huis te gaan. De dame oefende van haar kant niet de minste pressie.

‘Je moet het zelf weten, lief kind,’ zei ze met de onbaatzuchtigste belangstelling, ‘ik heb er persoonlijk natuurlijk geen belang bij. Er zijn meisjes genoeg, die dadelijk zouden toehappen; maar Liesel bevalt me en ik zou haar graag het fortuintje gunnen. Het reisgeld en de stadsche kleeren, die ze voor de reis noodig heeft, neem ik voor mijn rekening; dat geeft ze mij later wel terug, als ze goed in de verdienste is; en mocht het haar bij mij niet bevallen, dan kan ze altijd onmiddellijk naar huis terug. Komaan, Liesel, je moet er maar eens over denken; dan kom ik morgen wel eens hooren, wat je er van zegt.’

Den volgenden dag kwam zij, vergezeld van een dienstbode uit het logement, die een groot pak voor haar droeg. Het was een stel kleeren, dat Liesel maar eens moest aanpassen; een nette japon, een fraai grijs reismanteltje en een allerliefst hoedje met een voile. Het stond Liesel keurig en de ouders wisten niet wat ze zagen, toen ze hun dochter in eens herschapen zagen in een stadsche dame. Liesel's oogen schitterden van opgetogenheid. Hoe konden de ouders zich tegen het geluk van hun kind verzetten? Tijd tot lang beraad was er niet meer; want de dame moest noodzakelijk de terugreis aanvaarden, en lieten zij haar aanbod schieten, wie weet of er ooit in Liesel's leven zich iets dergelijks zou voordoen!

Na veel over en weer praten werd er besloten dat het meisje den volgenden dag haar nieuwe meesteres zou vergezellen eerst naar Keulen, en vervolgens naar het schatrijke Holland.

(Slot volgt.)