De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 10

[p. 321]

[Nummer 41]

in haar eentje, naar de schilderij van pierre toussaint.

[p. 322]

De Vrouw van het Dorp.
Oorspronkelijke novelle.
door Louise Stratenus.
(Vervolg.)

Nog altijd begreep ik niet, waarom zij mij dat toonde, aan mij, die toch een vreemde voor haar was, terwijl alles in hare houding aanduidde dat zij zooveel moeite had een blik in haar verleden te gunnen, en wederom vervolgde zij:

‘Hier hangt zijn jachtgeweer, waarmede hij gewoon was over het landgoed te zwerven, maar dat zelden of ooit afgetrokken werd, want hij was zoo goedhartig, dat het hem pijn deed zelfs een dier kwaad te doen Hier is de photographie van zijn rijpaard, dat ik liet doodschieten, nadat het de lijkkoets van zijn meester gevolgd had. Hij was er steeds zoo zacht voor geweest, dat ik niet wilde dat het edele dier onder ruwer behandeling zou lijden. Hier onder dit stolpje liggen bloemen van zijn graf. Gij ziet, het is een heel museum, genoeg om mij nooit eenzaam te gevoelen. In deze kamer leef ik in het verleden; ik breng er mijn vrije uren door in de studie van hetgeen de lichaamssmarten kan heelen, de eenige die geneeslijk zijn. Welnu, zoo gij naar Engeland wederkeert, tracht dan William Walford te spreken, en zeg hem wat gij gezien hebt. Zeg hem dat mijne ziel geheel en al van den doode is vervuld, gelijk op den dag toen ik hem verloor.’

‘Ik beloof u dat te doen.’

‘Dan dank ik u van ganscher harte. Die gedachte zal mij rust geven.’

‘Maar...’ vroeg ik eenigszins aarzelend, ‘moet ik hem uw naam niet noemen?’

‘Dat is onnoodig. Geen andere vrouw hem deze boodschap toezenden. Hij zal daaromtrent niet vergissen.’

Zij bewaarde thans het stilzwijgen, zwijgen zóó drukkend dat het mij te erg werd in die zonderlinge doodenkamer.

‘Hebt gij mij anders niets op te dragen?’ ‘Niets, ik dank u. Maar gij doet daarmede reeds meer voor mij dan ik u zeggen kan.’

Ik begreep dat ik afscheid moest nemen, hoe gaarne ik ook meer van haar leven vernomen had, en toen ik haar vaarwel zeide, stak zij mij de doorschijnende hand toe, en zeide:

‘Vergeef mij den last dien ik u veroorzaak. Ik zal uw geduld niet licht vergeten’

‘Zullen wij elkander nooit wederzien?’

‘Het is niet waarschijnlijk en.... zelfs niet te hopen,’ antwoordde zij op gesmoorden toon. ‘Gij zult niet licht weder naar deze eenzaamheid zwerven, en wat mij betreft.. ik denk niet dat ik haar zal verlaten.’

‘Laat mij u ten minste mijn adres geven, voor het geval dat gij mij ooit nog met iets te belasten zoudt hebben.’

En ik gaf haar mijn kaartje, dat zij werktuigelijk aannam. Daarop verwijderde ik mij.

Den volgenden morgen begaf ik mij weder op weg, niet zonder nog een langen blik op de woning van de Vrouw van het Dorp geworpen te hebben. Toen ik daarna opzag naar de bergen, in de richting vanwaar ik den dag te voren was gekomen, zag ik een slanke, in het zwart gekleede gestalte, die het ruwe pad beklom. Zij was wederom op een harer liefdetochten, en ik verwijderde mij niet voordat een kromming van den weg haar aan mijn blik onttrok.

II.

De tijd werpt een nevel tot zelfs over de sterkste indrukken, en ofschoon ik de jonge vrouw niet vergat, dacht ik toch reeds veel minder aan haar, toen ik na verloop van eenige weken te Londen aankwam. Eén ding echter was er dat ik niet over mij kon verkrijgen. Hoe gaarne ik ook haar naam en verleden gekend had, ik wilde geen moeite aanwenden om ze op te sporen; ik sprak zelfs met geen mijner vrienden over mijn ontmoeting. Het scheen mij laaghartig toe, haar geheim te willen doorgronden, van het oogenblik af, waarop zij zelve het mij niet had toevertrouwd.

Reeds had ik veertien dagen in Engeland doorgebracht, toen ik uitgenoodigd werd op een buitenfeestje, dat gegeven werd door Freiligrath's dochter, die de omstreken bewoont van Londen, waar haar echtgenoot een betrekking verkreeg.

Ik vond aldaar tal van kunstenaars en schrijvers bijeen en niet zonder ontroering zag ik een uur later ook William Walford verschijnen. Voor het eerst misschien vroeg ik mij af, welken indruk mijn vreemdsoortige boodschap op hem zou teweegbrengen.

Hij was meer dan ooit omringd; men verdrong zich om een woord van zijne lippen op te vangen, en noodzaakte hem zijne laatste gedichten voor te dragen; kortom, het duurde lang aleer ik er in slagen kon, hem op zijde te treden en te vragen:

‘Herkent gij mij nog, mijnheer Walford?’

‘Zeker, hoe zou het anders kunnen?’ haastte hij zich te verklaren; maar ik zag zeer goed aan de uitdrukking van zijn blik, dat het hem heel wat moeite gekost zou hebben, zich mijn naam te herinneren.

Geen wonder ook! Ik had nooit behoord tot degenen, die hem zoo vol geestdrift bewierookten!

‘Kunt gij mij een oogenblik uwe aandacht schenken?’

Hij voorzag zonder twijfel weder het een of ander verzoek om een voorrede of iets dergelijks, maar haastte zich toch, mij een eindweegs verder te vergezellen naar eene kleine laan, waar op dat oogenblik weinig genoodigden bijeen waren.

‘Ik heb u willen spreken, omdat ik u eene boodschap over te brengen had.’

‘Een boodschap aan mij? Gij maakt mij nieuwsgierig.’

‘Ja. ik ontmoette ver van hier, in het hartje van Tirol, een jonge vrouw, die mij naar u vroeg’

‘Dat is zeer streelend voor mij; kende zij mij of alleen mijne werken?’

‘Ik geloof niet dat zij veel van u gelezen had. Zij vroeg mij althans of gij naam hadt gemaakt.’

‘Dus eene kennis van oudsher. Nu, dat is mij nog vrij wat liever: ik weet dan ten minste dat hare herinnering den man en niet den dichter geldt. Roem is zeker veel waard, maar hij die hem verwierf, vraagt zich dikwijls af, of zijne vrienden aan hem persoonlijk of wel aan zijne lauweren hechten.’

Ik begon hem te vertellen van mijn zwerftocht naar het vergeten dorp, en van de vereering, welke men aldaar eene jonge onbekende vrouw toedroeg, en toen ik ten slotte aan mijne ontmoeting met haar was gekomen, zag ik naar hem op, om mij te vergewissen, of hij reeds vermoedde wie het gold.

Zijn gelaat was aschgrauw geworden; tot zelfs zijne baardelooze lippen hadden alle kleur verloren, en hij staarde strak voor zich uit, met eene uitdrukking die ik nooit vergeten zal.

Toch ging ik voort met mijn verhaal en toen ik geëindigd had, vroeg hij enkel:

‘Is dat alles?’

‘Alles.’

‘Het is wel,’ en nog altijd lag die loodkleurige tint over zijn gelaat verspreid, en stonden zijn trekken geheel verwrongen. ‘Schrijft gij haar?’

‘Ik was voornemens het morgenochtend te doen.’

‘Wil haar dan zeggen... maar neen wáártoe zou het dienen; spreek haar niet van mij.’

‘Dat zal moeilijk gaan; ik moet haar juist melden dat ik mij van mijn opdracht gekweten heb.’

Hij wilde iets antwoorden; er kwam zelfs een smeekende uitdrukking in zijn oogen; maar op dat zelfde oogenblik naderde ons de vrouw des huizes.

‘Wat hebt gij toch voor staatsgeheimen te verhandelen, dat gij u nu zeker al een half uur van de onzen afzondert?’ riep zij op vriendelijk bestraffenden toon; ‘maar ik zal dat niet langer toelaten; gij weet immers al te goed, Walford, dat een ieder van uw bijzijn wil genieten.’

‘Ik volg u, mevrouw,’ antwoordde hij, zijn zelfbeheersching pogende te herwinnen. ‘Men spreekt mij over een mijner landgenooten, en dan weet gij dat ik een en al gehoor ben.’

‘Ja, gij zijt onverbiddelijk met uw patriotisme.’

‘Ieder goed Ier is dat. Wij leven niet voor niets in een tijd van verdrukking.’

‘En mag ik weten over wie gij het zoo druk hebt?’

‘Over Lady Edwin Mountfield,’ antwoordde hij zonder aarzelen.

‘Dan begrijp ik dat gij geheel van uw onderwerp vervuld waart. Arme, jonge vrouw; weet niemand waar zij thans woont?’

‘Ik hoorde daar juist in Tirol.’

Ik was ter prooi aan sprakelooze verbazing. Thans begreep ik eerst waarom de gelaatstrekken van den doode mij zoo bekend waren voorgekomen. Zijn portret had op het oogenblik van zijn noodlottig uiteinde geprijkt in alle geïllustreerde bladen, en vaak nog daarna, als ik mijn ingebonden jaargangen van The Graphic nazag, had ik weder het beeld aanschouwd van den man, die op zijn landgoed was vermoord, dank zij Engelsche grondbezitters in het Groene Eiland, die beweerden dat hij, door zijn menschlievendheid jegens zijn pachters, de markt voor hen zelven bedierf en hun toestand in de streek onhoudbaar maakte.

De dichter was reeds weder in beslag genomen; maar onze gastvrouw bleef mij ter zijde en ik vroeg haar:

‘Ik herinner mij niet goed meer alle bijzonderheden van dat drama. Werden de daders ooit ontdekt?’

‘Ja. Of liever gezegd er was er slechts een. Wel rustten er vermoedens van medeplichtigheid op een vijftal anderen; maar men kon hun schuld niet bewijzen. De hoofdschuldige, een zekere Elton, werd gevangen genomen en zou zonder eenigen twijfel ter dood zijn gebracht; doch de man was een rijk landeigenaar, en wilde zijn schande niet overleven. Hij miste den moed de rechtbank onder de oogen te komen en hing zich in zijn cel op.’

Meer vernam ik niet; maar het was voldoende om mij gerust te stellen en mij van schaamte te vervullen voor de verdenking, die een oogenblik mijn geest had doorkruist. Ik had William Walford, den gevierden dichter, den vurigen patriot, een minuut lang verdacht een moord gepleegd te hebben! Neen, zijne ontroering moest een veel eenvoudiger, ofschoon smartelijken oorsprong gehad hebben, en voor mijn geest zag ik als het ware zijn gansche levensgeschiedenis opdagen. Hij had Lady Edwin vóór haar huwelijk innig liefgehad, haar waarschijnlijk gevraagd hem naar het altaar te volgen. Maar hij was arm en nog onbekend; hare ouders hadden hem afgewezen als een vermetelen dwaas, en zij zelve had haar hart aan Lord Mountfield geschonken; wellicht na hem een korte wijle hoop te hebben gegeven. Hij had haar niet kunnen vergeten; wie vermocht dat die haar eenmaal had gekend? En den dag waarop zij weder vrij was, had hij, slechts gehoor gevende aan de onstuimigheid van zijn dichtersziel, uit het oog verloren wat hij aan haar rouw verschuldigd was, en haar gesproken van het gevoel, dat nog onverminderd in hem voortleefde. Hij had hare verontwaardigde afwijzing als niets geteld en haar gezworen roem en fortuin te verwerven, om daarna nogmaals tot haar te komen en haar te dwingen gehoor te geven aan zijne beden. Ja, dat moest het zijn, en daarom had zij aanstonds gevraagd of hij in zijn levensdoel geslaagd was; en had zij hem door mij laten weten dat hij nimmer tot haar moest komen;

[p. 323]

dat haar hart nog altijd en onverdeeld den doode toebehoorde.

Ik kon niet nalaten hem te beklagen, hem, den gevierden held van dien dag, die alles in 's levens strijd gewonnen had, behalve alleen het geluk. Ik dacht aan dien dag in het park van Richmond. Zijne vrienden droegen hem op de handen, zijne vijanden benijdden hem, en niemand vermoedde iets van de wond, die zich onder zijn glimlach verborg; niemand raadde zijne verlatenheid te midden van het altijddurend feestgewoel, dat zijn leven uitmaakte. Omringd en gevierd als hij zijn mocht, was hij in werkelijkheid niet minder eenzaam dan de jonge vrouw in de bergen van Tirol.

Na afloop van het souper vertrokken wij allen met een laten avondtrein naar Londen; de weg, dien wij te volgen hadden om het station der kleine landelijke plaats te bereiken, was slecht verlicht, en de nacht was zeer donker; ik kon dus niets van Walford's trekken onderscheiden, toen hij mij inhaalde en bijna onhoorbaar zeide:

‘Wilt gij mij een onwaardeerbaren dienst bewijzen?’

‘Gaarne. Op één voorwaarde echter.’

‘En die is?’

‘Dat gij mij het adres van Lady Edwin niet vraagt.’

‘Dat is toch juist wat ik wilde vernemen,’ sprak hij moedeloos. ‘Waarom wilt gij het me niet opgeven?’

‘Omdat ik uw geheim geraden heb.’

Hij bleef plotseling als aan den grond genageld staan.

‘Mijn geheim?’ herhaalde hij op sidderenden toon. ‘Ik heb geen geheim.’

‘Laat ons dan liever zeggen: het gevoel dat gij voor aller oogen verborgen houdt.’

‘Verklaar u nader. Spreek ronduit, dat doet steeds het minste pijn.’

‘Welnu, ik heb begrepen, dat gij die vrouw van uwe eerste jeugd af lief hebt gehad, en dat gij haar in zekeren zin wilt dwingen naar u te luisteren. Zij heeft gebroken met elke levensvreugde, maar aan u denkende, willen verhinderen dat gij nog langer een somber, eenzaam bestaan leiddet, ter wille van haar. Indien ik u haar tegenwoordig adres gaf, dan zou mijne opdracht juist de tegenovergestelde uitwerking hebben gehad en zou zij opnieuw uw smeektaal moeten aanhooren, zoudt gij wellicht persoonlijk tot haar gaan. Ik mag den vrede harer afzondering niet willens en wetens aldus verstoren.’

Ik vreesde wel hem wat al te wreed toegesproken te hebben; maar het was noodzakelijk geweest. Ik mocht hem beklagen zooveel ik wilde, de jonge vrouw boezemde mij vrij wat meer belangstelling in dan hij, en ik kon de gedachte niet verdragen, dat hij, door mijne schuld, opnieuw hare rust zou gaan verstoren. Hij zelf scheen in te zien dat ik daartoe niet te brengen zou zijn.

‘Wilt gij er in toestemmen haar mijn antwoord over te brengen?’ vroeg hij.

‘Wat dat betreft, gaarne.’

‘Gij kent mijn gevoelens en weet dus wat er voor mij op het spel staat. Wilt gij Lady Edwin woord voor woord herhalen wat ik u zeggen zal?’

‘Wees niet bevreesd. Ik heb een scherp geheugen.’

‘Zeg haar dan, dat gij met mij gesproken hebt, en dat ik haar om ontferming smeek; dat, terwijl heel Engeland mijn werk prijst en mij zelfs met lauweren en geld overstelpt, ik een rampzalig wezen ben, voor wie hier beneden geen geluk kan bestaan, tenzij zij medelijden kenne. Zeg haar, dat ik aanstonds alles wat ik bezit zou willen prijsgeven, indien zij slechts het ééne woord wilde spreken, dat mij mijne gemoedsrust weergaf. Zeg haar, dat ik op deze wijze niet voort kan leven; dat mijn lijden zoo groot is, dat ik, de gevierde dichter, mij elken nacht met morphine moet bedwelmen, wil ik een oog sluiten. Herinner er haar aan, hoeveel jaren dat nu reeds voortduurt, en vraag haar toch eindelijk, eindelijk barmhartig te wezen.’

Ik beloofde hem dit, op het oogenblik zelf, dat wij het station bereikten, en in de nauwe wachtkamer moesten binnengaan, die veel te klein was voor ons talrijk gezelschap.

Toen de trein aankwam, waarmede wij vertrekken moesten, was het een algemeen gestorm om toch een plaatsje te bemachtigen, en zoodoende verloor ik Walford uit het oog. Ik zag hem eerst weder toen wij in een hansom het Victoria-station uitreden. Hij ging te voet in de richting zijner woning en ik merkte op hoe slecht hij er uitzag en letterlijk in tweeën liep gebogen. Was dat dezelfde man, die beschouwd werd als een der gelukkigste stervelingen op aarde?

Reeds den volgenden morgen schreef ik aan Lady Mountfield, en trachtte haar niet te verbergen welken indruk het zielelijden van dien man op mij had gemaakt; ik hoopte dat zijn medelijden met hem zou hebben en hem althans hare vriendschap zou schenken, wat voor hem, die zich als dichter zooveel sterker gevoelde dan ieder ander, reeds van onschatbare waarde moest zijn, en haar zelve, zoo veraf, niet tot last kon wezen.

Ik ontving het zonderlingste antwoord, dat men zich kan voorstellen. Lady Edwin droeg mij op William het eene woordje ‘Nooit!’ over te brengen; en vroeg mij haar te willen opgeven hoe lang ik nog in Engeland bleef.

Hoe was het mogelijk dat eene vrouw, zoo barmhartig als zij voor haar geheel vreemde lieden, zoo harteloos kon zijn tegenover een ongelukkige, die zich aan geen ander euvel schuldig maakte, dan haar wat al te zeer lief te hebben, al te lang zijn levensdroom te hebben voortgezet? Was dit dan zoo onverschoonbaar?

Voor het eerst voelde ik iets als wrevel in mij oprijzen tegen haar, en ik kon niet verhinderen, dat dit ook doorschemerde tusschen de enkele regelen, die ik haar toezond om haar vraag te beantwoorden. Ik dacht niet anders of ik zou hierna niets meer van haar vernemen.

Hoe groot was mijne verbazing daarom niet, toen ik een tiental dagen later een briefje uit het Charingcross-hotel ontving, waarin Lady Mountfield mij meldde, dat zij met den nachttrein aangekomen was, en mij vriendelijk verzocht tot haar te komen. Zij voegde er echter hij, dat zij geheel incognito te Londen was, en dus niet gaarne zou zien dat men hare aanwezigheid zou vernemen. Als voorzorgsmaatregel had zij in het hotel haar jonge-meisjesnaam opgegeven.

Ik haastte mij alle andere plannen voor dien dag te laten varen, en reeds een uur later meldde ik mij bij haar aan.

Zij trad op mij toe, in het zwart gekleed zooals gewoonlijk, maar ofschoon hare schoonheid mij verblinderder dan ooit toescheen, zou men gezegd hebben, dat zij ziek was geweest, zoozeer vond ik haar vermagerd, en zoo koortsachtig flikkerden hare oogen, zoo onnatuurlijk was het blosje dat hare wangen kleurde. Ik vroeg haar dan ook aanstonds naar hare gezondheid.

‘Ik ben heel wel,’ antwoordde zij, ‘gij schijnt het niet te gelooven; de vermoeienis van de reis heeft mij misschien eenigszins uitgeput, want ik kom rechtstreeks, zonder eenig oponthoud, uit Tirol, maar dat is ook alles.’

‘Gij weet niet hoe verheugd ik ben u weer te zien,’ sprak ik. opnieuw de zachte betoovering, die van hare gansche persoonlijkheid uitging, gevoelende. ‘Ik had niet durven hopen, dat ik u ooit neg hier op aarde ontmoeten zou.’

‘Misschien ware het beter geweest, indien ik niet aan die opwelling gehoor had gegeven,’ zeide zij peinzend. ‘Ik heb het mij onderweg voortdurend afgevraagd. Maar zet u hier neder, bid ik u, wij hebben veel met elkander te spreken.’

Ik gehoorzaamde haar en nam plaats op de sofa.

‘Mag ik u vragen of gij mijn gansche levensgeschiedenis kent?’ vroeg zij.

‘Neen, mevrouw. Ik heb niets willen weten dan wat gij mij zelve hadt toevertrouwd. Zonder een toeval zou ik zelfs nu nog uw naam niet kennen, en mijn brieven eenvoudig gericht hebben aan ‘De Vrouw van het Dorp.’

‘Mijn naam heeft u ook de wijze gezegd, waarop ik mijn echtgenoot verloor, niet waar?’

‘Ja. Lord Edwin's dood wekte tot zelfs in den vreemde de grootste verontwaardiging op.’

‘Laat mij u dan in korte trekken mijn jeugd schetsen, mijn jeugd van één enkelen dag, want nadat hij mij verliet is alles duister en winter voor mij geworden. Ik zou u dat verhaal besparen, indien het niet beter was dat gij alles wist.’

Ik verzekerde haar dat niets mij aangenamer kon wezen dan haar aan te hooren.

‘O!’ zeide zij met een droefgeestig glimlachje, ‘het is geen vroolijke geschiedenis, verre van daar. Ik ben een Iersche van geboorte; mijn moeder stierf reeds vroegtijdig en ik bleef als eenig kind over met mijn vader, die alles aanwendde om mijn leven te veraangenamen, en mij ons beider zoo zwaar verlies te vergoeden, Des winters vertoefden wij altijd te Londen, want hij bemoeide zich met geen staatkunde, en bekommerde er zich weinig over of ons volk al verdrukt werd of niet. Er was nu eenmaal niets aan de zaak te veranderen, meende hij, en hoogst wijsgeerig trachtte hij zich in het onvermijdelijke te schikken; maar hij zelf bleef altijd barmhartig voor zijn onderdanen, en nooit, zoover ik mij slechts kan herinneren, werd er een pachter van onze goederen verdreven of gedwongen in een ander werelddeel het brood voor de zijnen te gaan zoeken.

Mijn gelukkigste tijd van het jaar was de zomer. Dan waren wij in Ierland en buiten. Indien ik vrij ware geweest te doen wat ik wilde, zou ik nooit van daar zijn gegaan en winter en zomer tusschen onze wouden en meren hebben doorgebracht. Wat mij vooral aantrok, was de hut van een ouden man, die het genadebrood en vrij woning op onze bezitting ontving. Mijn vader had diep medelijden met hem. Zijn beide zoons hadden deelgenomen aan ik weet niet meer welke schuldelooze manifestatie ten voordeele van Ierland, en zaten reeds twintig jaar gevangen in den kerker van Killarney. Hij zelf was geheel gekromd van rheumatiek en derhalve onbekwaam tot elken arbeid.

Maar zijn geest was nog volkomen helder gebleven. Hij was zelfs bijzonder schrander, wat trouwens in de volksklassen van Ierland buitengewoon algemeen is, en uit zijn mond vernam ik al wat ons land geleden had, al de smarten waaraan Engeland het had onderworpen. Ik hing letterlijk aan zijn lippen als hij mij vertelde van onze politieke martelaren, van de lieden, die alles voor hun geboortegrond en hun geloof veil hadden gehad en wier leven zoo meedoogenloos was afgesneden, of die nog altijd in de holen onzer afgrijselijkste staatsgevangenissen voortkwijnden, als schijndooden, die men levend in een graf metselde.

Mijn liefde voor de lijdende broeders groeide met het jaar aan, en toen men mij op zekeren dag (ik was bijna nog een kind) Lord Edwin Mountfield voorstelde, droeg ik hem aanstonds de vurigste bewondering toe, voor de wijze waarop hij zijn plichten als landheer opnam.

Hij was reeds dertig jaar oud en sedert drie jaar in het bezit van het familie-goed gekomen. Van dat oogenblik af had hij alles aangewend om het lijden om hem heen te verzachten; volgens hem lag de schuld van een groot deel van het gepleegde onrecht aan de Iersche rijken zelf. In plaats van het gansche jaar op het eiland door te brengen, gingen zij hun geld in Engeland verteren; liever dan zich persoonlijk eenige weelde te ontzeggen, volgden zij het voorbeeld der Engelsche regeering en toonden zij zich onverbiddelijk tegenover den ongelukkigen pachter, die buiten staat was zijne huurpenningen te voldoen. Hij, daarentegen, liet op eigen kosten de zoons zijner boeren naar Engeland gaan, om aldaar op een landbouwschool hun vak door en door te leeren en zij keerden na verloop van een zekeren tijd terug met de volledige kennis hoe zij den grond vruchten konden doen dragen. Voor anderen weder kocht hij een eigen kleine hoeve

[p. 324]

twee liefhebbers voor één vischje, naar de schilderij van ludwig beckmann.

[p. 325]

terugkeer der karavaan van mekka, naar de schilderij van max rabes.

[p. 326]

aan, en ook al hield hij zich buiten alle publieke bijeenkomsten, hij trachtte zijne denkbeelden ingang te doen vinden bij zijne vrienden, die zich, dikwijls uit schaamtegevoel alleen, wel verplicht achtten ze ook nu en dan in toepassing te brengen.

De Engelschen hebben wel geweten wat zij deden, toen zij hem lieten dooden. Geen samenzweerder of oproerling heeft de Iersche zaak meer bevorderd dan die stille, zachtmoedige man. Zijn heldere blik bad de eenige oplossing gevonden voor de vraag, op welke wijze ons vaderland herboren kon worden. Indien hij in leven ware gebleven, zou eenmaal wellicht Ierland gered zijn geweest; thans echter is het onherroepelijk verloren; wat willen een paar millioen uitgehongerde, ongeoefende, verdrukte lieden doen tegen den overheerscher, die hen tot zelfs het recht ontzegt aan zijn bodem hun brood te ontwoekeren?

Maar ik wil u niet te lang bij dergelijke zaken doen stilstaan; het zij u genoeg te weten, dat de boeren op het landgoed van mijn toekomstigen echtgenoot zoo gelukkig waren, dat er gedurende de zes jaren van zijn beheer geen enkel vergrijp tegen de wet door een hunner gepleegd werd.

Gij begrijpt licht hoezeer al hetgeen mijn oude vriend mij reeds omtrent Lord Mountfield verteld had, mij van geestdrift voor hem vervulde, en toen het toeval wilde dat bij mijn vader voor iets te spreken had en daarom op ons buitenverblijf kwam, zag ik tegen hem op als tegen een heldenfiguur, luisterde ik ademloos naar de beginselen die hij voor mijn vader uiteenzette, in de hoop ook hem daartoe over te halen.

Hij merkte blijkbaar de aandacht op, waar mede ik naar hem luisterde, want hij wendde zich tot mij en zeide hoeveel ook de vrouwen konden bijdragen tot het bereiken van het groote doel, en hij helderde dit door de treffendste voorbeelden op.

Zijn vertrek liet een groote leegte achter, ofschoon hij slechts eenige achtereenvolgende uren in ons midden had vertoefd. Ik vreesde hem nooit weder te zien; mijn vader had hem wel is waar uitgenoodigd zijn bezoek te herhalen, maar ik wist immers dat zijn kostbare tijd aan geheel andere belangen besteed werd.

Hoe groot was dus mijne verrassing niet, toen hij eenige weken later terugkeerde, en weldra een onzer drukste bezoekers werd. Zijne komst verspreidde altijd de grootste vreugde over mijn leven. Toch kwam het nog geen oogenblik in mij op, te vermoeden, dat ik zijne bruid kon worden. Ik was bij hem vergeleken slechts een onbeduidend kind, dat zijne aandacht niet kon trekken.

Maar op zekeren dag dat hij ons wederom onverwachts bezocht, was mijn vader naar het dorp, en bleef ik hem tot diens terugkeer gezelschap houden.

‘Het is misschien beter dat het aldus treft,’ sprak hij met zijn zachte, ernstige stem. ‘Ik had uw vader iets zeer gewichtigs te vragen, doch het is mij liever daarop eerst uw antwoord te vernemen, want ik zou voor niets ter wereld willen, dat men u daartoe tegen uw zin overhaalde.’

Mijn hart begon luid te kloppen; ik was nog zulk een kind, dat ik niet anders meende of het gold hier een uitnoodiging om een dag op Oak-Manor, zijn landgoed, door te komen brengen met mijn vader, en niets kwam mij zoo heerlijk voor als dat; maar reeds hernam hij:

‘Ik heb lang gezocht aleer ik een keuze deed. Mijn leven was wel heel eenzaam aldus; maar ik wilde een vrouw vinden, die met hart en ziel mijn streven zou deelen, die mijn doel lief genoeg zou hebben om zich met mij op ons slot te begraven, en evenzeer als ik voor de belangen onzer onderhoorigen te waken. Die vrouw heb ik in het eind ontdekt; maar zal mijn leeftijd haar jeugd niet afschrikken? Antwoord mij oprecht: ik zal u geen oogwenk zelfs wrok toedragen zoo het ongunstig luidt Stemt gij er in toe mijn levensgezellin te worden?’

‘Ik?’ riep ik uit, ‘ik die nauwelijks zeventien jaar oud ben!’

‘Gij ziet wel dat ik gelijk had te vreezen, dat het denkbeeld alleen u angst zou aanjagen,’ zeide hij, met een schoonen hoewel verdrietigen glimlach, en terwijl hij mij de hand reikte: ‘Laten wij er niettemin goede vrienden om blijven.’

De tranen kwamen mij in de oogen en ik stamelde:

‘Gij verstaat mij verkeerd; ik ben niets in vergelijking van u en ik ben bang dat gij nooit, neen nooit van mij zult houden.’

‘Is het dat slechts?’ vroeg hij, zich tot mij overbuigende en mij diep in de oogen ziende. ‘Is er waarlijk anders niets?’

‘Wat zou er kunnen zijn?’ riep ik uit; ‘ik weet maar al te goed hoe gelukkig ik zou wezen, maar gij, gij?’

‘Ik ben nu reeds gelukkig,’ zeide hij, mij op het voorhoofd kussende. ‘Wat zal het dan zijn, als gij altijd bij mij zijt?’

Mijn vader was opgetogen over Lord Edwin's aanzoek, en toen het winter werd en hij weder naar Londen zou gaan, werd ons huwelijk voltrokken.

Wat zal ik u zeggen van mijn korstondig geluk? Het was zoo volkomen, dat ik er bij oogenblikken voor beefde; zonder hem zou ik waarschijnlijk zelfzuchtig zijn geworden; en mij om niets of niemand meer bekommerd hebben dan om mijn echtgenoot en mijn vader. Doch hij leerde mij dat wij juist in onze dagen van zonneschijn dubbel werkzaam moeten zijn voor degenen, tegenover wie het lot zich wreeder betoonde. Wij waren onafgebroken bezig aan hetzelfde doel en leerden steeds meer aan elkander hechten. Ik kan u geen denkbeeld geven van zijn goedheid, zijn adel van ziel, en toch..... toch hebben zij hem op laaghartige wijze gedood! Wat het mij een strijd gekost heeft, het menschdom daarna niet te haten, zou God alleen kunnen zeggen!

Op zekeren dag kwam een onzer oudste pachters mij tijdens zijn afwezigheid spreken.

‘Mevrouw zal mij de vrijheid vergeven die ik neem,’ zeide de brave grijsaard, wiens uitdrukking van bezorgheid mij aanstonds getroffen had; ‘maar het zou tevergeefs zijn, of ik Mylord al waarschuwde; ik ken hem, hij gelooft een ieder beter dan hij is, en weet zelf van geen vrees af; maar ter liefde van Mylady zal hij misschien voorzichtig willen zijn.’

‘Wordt Lord Edwin dan door eenig gevaar bedreigd?’ riep ik verschrikt uit.

‘Helaas! mevrouw, ik vrees het maar al te zeer. Wat zal ik u zeggen? De Engelschen zien heel goed in, hoe goed hij in zijn streven slaagt. Dit jaar heeft hij weer onze pachtgelden afgeslagen, nog voordat wij zelven hem gesproken hadden over den mislukten oogst. Hij bespaarde ons zelfs de vernedering er om te moeten vragen. Op de heele bezitting is geen gezin dat armoede lijdt; en de beide aangrenzende landgoederen behooren aan Engelschen toe, die juist in tegenovergestelden zin handelen. Zij kunnen dan ook niets meer van hun lieden gedaan krijgen, die hunkerend uitzien naar elke openkomende plaats op Oak-Manor. Een dier ongelukkigen, wiens naam ik niet noemen mag, omdat het hem en de zijnen in gevaar zou brengen, is mij dan ook het geheim komen toevertrouwen, dat zijn meester en nog anderen Mylord een hinderlaag willen spannen. Laat hem 's avonds na donker nooit meer uitgaan; dat is alles wat ik u zeggen kan of mag.’

Ik beefde over al mijn leden, en riep uit:

‘Geen oogenblik zal ik meer gerust zijn; om mijnentwil zal hij dat zeer stellig niet meer doen en geen belooning zal mij te groot zijn voor uw raadgeving.’

‘Het eenig loon dat ik vraag, is dat onze meester in leven blijve,’ sprak de oude ontroerd. ‘Geloof mij, het is geen bloote veronderstelling; het gevaar bestaat wel degelijk, en zelfs als ik mevrouw nog een tweeden wenk verschuldigd was, laat hem zich dan zelfs overdag altijd van een zijner bedienden doen vergezellen. Zoo Mylord het wilde, zouden wij allen, zonder onderscheid, bereid zijn dat om beurten te doen, en ik verzeker u dat hem dan niets zou overkomen, of men zou allereerst over ons lichaam heen moeten gaan.’

‘Ik ben bang dat hij daar nooit van zal willen hooren,’ mompelde ik; ‘het zou te veel op vrees gelijken; maar ik zal beproeven wat ik kan, en zoo hij weigert zal ik hem voortaan als zijn schaduw volgen.’

(Wordt vervolg