De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 10

[p. 249]

[Nummer 32]

De dochter van den fabrikant
door J. Vesters Jr.

XVI.

Het was bijzonder bedrijvig aan boord der Maarten Tromp, die weldra haar ankers lichten en met volle zeilen den Indischen Oceaan over stevenen zou. Voor de laatste maal had ze een havenplaats aangedaan; nu zou men niets meer zien dan water en lucht, vóór op de plaats van bestemming het anker werd uitgeworpen. Te Aden hadden de passagiers een halven dag vertoefd en de Arabische stad, met haar reeds sterk geaccentueerd Europeesch voorkomen, in der haast zoo goed en zoo kwaad als het ging opgenomen. Voor de meesten, die nog nooit een Turksche stad gezien hadden, leverde het gezicht der plompe moskeeën en slanke minarets een eigenaardigen aanblik op, en de trotsche Arabieren met hun tulband en boernoes en de fonkelende oogen, die minachtend neerzagen op de Christenhonden, maar toch wat graag een piaster aan hen verdienden, waren schilderachtige typen van den eens zoo geduchten en krijgshaftigen stam, door Da Costa in zijn Hagar bezongen als ‘de kinderen der woestijn,’ wien ‘honderd troonen zijn ten buit geleverd.’

Toen de passagiers aan boord waren teruggekeerd, haalden zij onder elkaar op van hetgeen zij gezien en ondervonden, van de ontmoetingen, die zij gedaan hadden, maar weldra werd hun aandacht in beslag genomen door hetgeen zij om zich heen zagen. Na kolen ingenomen te hebben, zette het schip den tocht voort door de straat van Bab-el Mandeb. Een oud matroos, die al wel twintigmaal dezelfde reis gemaakt had en al lang gepensioneerd zou zijn, indien hij niet als zijn onverzettelijken wil had te kennen gegeven, niet als een landrot te willen sterven, had weldra een belangstellenden en weetgierigen kring van hoorders om zich heen geschaard, wien hij met levendige kleuren en met niet weinig overdrijving verhaalde, hoe de vaart door de nauwe straat vooral vroeger zeer gevaarlijk was geweest, en zij aan de vele schipbreuken, die daarin hadden plaats gehad, haar naam: Poort der tranen had te danken, Met open mond en oogen luisterden en zagen allen toe, toen de oude zeerob vervolgens naar een vervaarlijken steenklomp wees, die als een geduchte reus van graniet in de zee vooruitstak en den ingang der straat scheen te bewaken. Het was kaap Gardafui, de oostelijkste punt van Afrika, dat op deze hoogte het zusterwerelddeel de hand schijnt te willen reiken. Vervolgens duidde de matroos met de hand naar het kleine eiland Perim, dat als een naakte rots uit het water opdook, en waarop niets te zien was dan het Engelsche dundoek, dat fier zijn banen deed wapperen in den wind.

de verheerlijking van christus op den berg thabor.
Naar Rafael's laatste schilderij.

‘Rule Brittannia, rule the waves!’ zongen een paar Engelschen op het gezicht der vaderlandsche vlag, maar de zeerob, een Hollander in merg en nieren, stopte heel wijsgeerig zijn pijpje, maakte daarna een beweging met duim en wijsvinger, schudde den grijzen kop en verzekerde, dat hij geen zier om Engeland gaf, dat de Hollanders veel betere zeelui waren en dat de Engelschen maar aan Chatham, De Ruyter en aan den naam, dien het schip voerde, moesten denken.

Terwijl aldus de meeste passagiers een aangename tijdkorting hadden met naar de wonderbare verhalen van den ouden matroos te luisteren, zat Dirk Joosten mistroostig alleen in de groote kajuit. Hij wist zelf niet wat er de oorzaak van was, maar de moed was hem hoe langer hoe meer in de schoenen gezonken. Kwam het door de verveling, door de werkeloosheid, waartoe hij gedoemd was, misschien ook, doordat hij nu kalmer en nuchterder de zaken beschouwde en het onmogelijke der taak, die hij met zooveel zelfvertrouwen op zich had genomen, hem terneer drukte? Hij had geen spijt van zijn stap, zijn energie was niet verflauwd, zijn moed niet gebogen, zijn liefde voor Maria niet verminderd, maar de gedachte, dat misschien alles vergeefsch zou zijn, dat zij in den tusschentijd, dat hij werkte en leed, met den gehaten Adolf Hoekstra zou trouwen, werkte verlammend op zijn geest. Er kwam iets dofs, iets neerdrukkends over hem; na den toestand van overspanning, van opwinding, van overprikkeling, waarin hij verkeerd had, waarin hij zich met opzet had gehouden, was de reactie ingetreden, en deze was te sterker, naarmate de verbijstering, waaraan hij geleden had, grooter was geweest. Wel worstelde hij daartegen met alle kracht, wel sprak hij zich zelf moed in, wel trachtte hij zich te overreden, dat hij wel doen kon wat hij zich had voorgenomen, dat hij het doen moest, omdat Maria de prijs was van zijn arbeid, maar zich geheel aan het verlammend gevoel van gedruktheid onttrekken, kon hij niet. Hij verveelde zich op die enge, besloten ruimte,

[p. 250]

zijn geest kon zich niet ontvouwen, zijn vleugels niet uitslaan; de eentonigheid van het scheepsleven bracht hem in een toestand van versuffing. Hij verlangde spoedig aan den eindpaal zijner reis te zijn. Wanneer hij maar eenmaal in Indië was, wanneer de oude vriend zijns vaders, de heer Van Son, hem werk had gegeven op zijn plantage, zou het veel beter gaan, zou hij die moedeloosheid afschudden, zooals men het reisstof afschudt, en met kracht zijn taak opnemen. Dirk vergeleek zijn toestand met dien van een leeuw, opgesloten in een ijzeren kooi, maar die, wanneer hij in vrijheid werd gesteld, zijn ouden aard en veerkracht zou herkrijgen.

Op het oogenblik zat de jonkman alleen voor de groote tafel in de kajuit. Hij dacht aan zijn moeder en aan Maria; hij had te Aden den laatsten brief aan haar verzonden, vroolijk, vol goeden moed, vol hoop. Zij mocht niets weten, niets vermoeden zelfs van wat er in zijn ziel omging, van den strijd, dien hij tegen zich zelven had te voeren. Het zou haar bedroeven, en dat mocht niet. Ook Maria moest het onbekend blijven, dat hij van die aanvechtingen tot wanhoop kreeg Wie weet, hoe zij aan hem dacht, hoeveel zij om zijnentwille leed, en hij was zoo zwak. Neen, ook zij mocht niets weten; hij schaamde zich over zijn zwakheid, maar hij kon het niet helpen.

En onwillekeurig dacht hij nu weer aan den grooten, stoeren kerel, die reeds den eersten dag een zoo onaangenamen indruk op hem gemaakt had en tegen wien hij een onoverwinbaren af keer had opgevat. Waarom wist hij niet, hij kon er zich geen rekenschap van geven, maar het gevoel van afkeer jegens hem, met vrees gemengd, was er niet minder sterk om. De kerel was bijna altijd in zijn nabijheid, hij volgde hem als zijn schaduw. Ook nu keek Dirk op, als vreesde hij, het terugstootend gezicht van den vreemdeling weer bij zich te zien. Gelukkig, ditmaal zag hij hem niet, misschien luisterde ook hij naar de vertelsels van den ouden matroos. Dirk loosde een zucht van verademing. Hij wist niet hoe het kwam, hij vond het bij wijlen zelf kinderachtig, maar een gevoel van vrees voor dien ruwen kerel bekroop hem. Hij had naar zijn naam, zijn afkomst, het doel van zijn reis geinformeerd. Men wist alleen, dat hij Van Breugel heette; meer kon men van hem niet zeggen, daar hij met niemand omgang hield en ook niemand lust had, met den barschen vreemdeling betrekking aan te knoopen. Alleen Dirk had hij enkele malen aangesproken, maar deze had zoo duidelijk mogelijk zijn verlangen te kennen gegeven, van een nadere kennismaking niet gediend te zijn, dat hij hem weldra met rust liet. Toch verloor hij hem geen oogenblik uit het oog en Dirk kon de gedachte niet wegzetten, dat Van Breugel iets tegen hem in het schild voerde. De jonge man nam zich daarom voor, op zijn hoede te zijn en den vreemdeling zooveel mogelijk te ontwijken. Gelukkig, de reis schoot goed op, men had al een flink eind achter den rug en was den Indischen Oceaan reeds ingestoomd, dien men nog in de volle breedte had over te steken, voor men Batavia bereikte.

Dirk overwoog, zoo heel alleen in de kajuit, niets hoorend dan het geklots der golven tegen het hooge boord en het gedempt geluid van stemmen boven zijn hoofd, het heele verleden, dat als een open boek voor hem lag. Hij haalde de portefeuille weer te voorschijn, waarin hij opnieuw begon te bladeren en waar hij Maria's brief nogmaals en nogmaals herlas. Deze bleef hem altijd een vertroosting en hield hem staande te midden der moedeloosheid, die hem somwijlen omving. Met de portefeuille in de hand en het hoofd licht voorover gebogen, verzonk hij in gepeins. Hoe lang hij zoo gezeten had wist hij niet, maar plotseling voelde hij een stoot tegen zijn rechter elleboog, de portefeuille ontgleed zijn hand en viel op den grond. Min of meer onthutst, keek Dirk op, hij was tengevolge van zijn gemoedsstemming en onder den invloed der warmte ingedommeld en werd nu door den onzachten duw tegen zijn arm uit zijn aangename droomen opgeschrikt. Werktuiglijk sloeg Dirk den blik op en ontmoette de spottende oogen van Van Breugel. Met instinctmatigen afkeer wendde de jonge man het gelaat onmiddellijk af en bukte zich om de portefeuille op te rapen. De vreemdeling was hem evenwel voor.

‘Neem me niet kwalijk,’ zei hij, met zijn ruwe, harde stem, ‘het stooten van het schip deed me tegen u aanvallen. Ik heb u toch niet bezeerd?’

Dirk verbeet zich, maar kon geen woorden vinden om op dat spottend gezegde te antwoorden. Hij gevoelde afkeer voor hem, maar toch was het, als bestond er tusschen hen beiden een magnetische strooming, die zich van den vreemdeling op Dirk overplantte. Ondertusschen had Van Breugel bedaard de portefeuille om en om gedraaid, ze aandachtig bekeken en halfluid den naam gemompeld, die er op geborduurd stond. Een nauw merkbare glimlach van tevredenheid speelde om zijn lippen.

Dirk strekte de hand naar de portefeuille uit, waar de vreemdeling in begon te bladeren. ‘Geef ze hier!’ riep hij uit, ‘zulk een onbeschaamdheid ben ik niet van plan te dulden. Geef ze hier!’

‘Zacht wat, manneke,’ antwoordde de struische kerel met een spottenden glimlach.

‘Geef hier!’ herhaalde Dirk, ‘of ik roep den kapitein!’

Van Breugel barstte in een schaterlach uit. ‘Bedreigingen, tegen mij? Waar denk je aan?’ zei hij tergend kalm. ‘Maar hier heb je je portefeuille. Je schijnt er veel waarde aan te hechten; zeker een souvenir van je liefje?’

‘Wat moet je toch van me?’ vroeg Dirk, bij deze nieuwe beleediging rood wordend van toorn. ‘Laat mij met rust, ik leg je toch ook niets in den weg.’

‘Hoor eens,’ hervatte Van Breugel, ‘ik meen het goed met je. Ik ken je, ik weet wat je in Indië doen gaat, ik wil je zelfs helpen, maar dan moet je niet zoo'n toon tegen me aanslaan.’

Hierna ging de vreemde naast Dirk zitten en wachtte bedaard af, tot deze van zijn verbazing bekomen zou zijn. En inderdaad, de jonge man wist niet, wat hij hiervan denken, wat hierop antwoorden moest. Een oogenblik kwam de gedachte bij hem op, of Van Breugel misschien krankzinnig was. Hoe wenschte hij, dat er iemand binnenkwam, want alleen te zijn met dien raadselachtigen vreemdeling maakte hem huiverig. Indien deze iets tegen hem in den zin had, was hij verloren; want hij begreep, in kracht niet opgewassen te zijn tegen dien athleet met zijn ijzeren vuisten.

‘Ben je bang voor me?’ verbrak Van Breugel ten slotte de stilte. Zijn stem klonk snerpend en het hoogroode gezicht met de borstelige wenkbrauwen, juist door een zonnestraal verlicht, zou zelfs den onverschrokkenste schrik aangejaagd hebben.

Dirk raapte al zijn moed bijeen. ‘Bang ben ik niet,’ gaf hij ten antwoord; ‘waarom zou ik? Maar ik begrijp niet, hoe u mij helpen kan en wil.’

‘Op de eerste plaats moet je vertrouwen in me stellen.’

‘Maar ik ken u niet...’

De man lachte met zijn groven, onaangenamen lach. ‘Als je me kende, was dat ook niet noodig. Juist omdat je me niet kent, moet je me vertrouwen. Maar ik dring het je niet op: kan of wil je het niet, dan heb ik niets gezegd.’

‘Welnu, wat moet ik doen, om te toonen, dat ik u vertrouw?’ vroeg Dirk werktuiglijk, terwijl Van Breugel, op wiens breed stroef gezicht geen trek verried wat er in zijn binnenste omging, met zijn fonkelend zwarte oogen alle gewaarwordingen van den jonkman bespiedde.

‘Geef mij die portefeuille. Ik had ze kunnen houden, als ik gewild had, maar ik ben geen dief.’

‘Nooit!’ gaf Dirk vastberaden ten antwoord.

‘Mij ook goed,’ zei Van Breugel koeltjes, terwijl hij opstond om heen te gaan. ‘Ik mag lijden, dat je nooit spijt over die weigering gevoelt. Ik heb je al gezegd, dat ik weet wie je ben en wat je in Indië gaat doen; ik zal je nog meer zeggen: ik ken den dief, die voor tien jaar....’

‘Ken je den dief?’ viel Dirk den vreemde driftig in de rede.

‘Luister. Jij geeft mij die portefeuille, en ik ontdek den dief, zoo kom je weer in het bezit van wat je vader ontstolen is. Wat dunkt je van dien voorslag?’

Toen hij dit gezegd had, kruiste hij de armen over de borst en zag den jongen man doordringend aan. Hij had die woorden op zoo kalm mogelijken toon uit, als vertelde hij de eenvoudigste zaak ter wereld.

Dirk durfde zijn ooren niet gelooven, hij wist niet wat hij hoorde. Hoe! die man naast hem zou den dief ontdekken en hem weer in het bezit van het gestolen geld stellen? Was dat waar, kon dat waar zijn? Hij zou dan de haast hopelooze taak niet behoeven te ondernemen, hij kon dan onmiddellijk naar Nederland terugkeeren, hij zou Maria's hand vragen! Maar was Van Meeren dan niet de dief? Het was toch ook enkel een vermoeden geweest, dat hij had opgevat, zonder steun. De portefeuille kon hem toevallig in handen gekomen zijn. Vreemd, dat de fabrikant er hem dan nooit iets over gezegd had! Misschien was ze niet eens in zijn bezit geweest, ze was immers bij den brand gevonden. Een ander kon ze daar wel verloren hebben. Maar hoe kende Van Breugel die portefeuille? Hoe kon hij daardoor den dader ontdekken? 't Was hem alles een onoplosbaar raadsel, en hoe meer hij er over nadacht, hoe ingewikkelder het hem toescheen. Hij had een onoverwinbaren afkeer van dien terugstootenden kerel, maar wie weet sprak hij de waarheid, en was het enkel een ongerechtvaardigde antipathie, die hem tegen hem innam. O, als het mogelijk was, de ontstolen fortuin terug te krijgen en daarmee Maria's hand te winnen! Hij wilde er meer van weten, hij zou het wagen.

De vreemdeling zei ondertusschen niets. Hij wilde blijkbaar den jongen man den tijd laten om over het gehoorde na te denken. Hij ging voor een der raampjes staan, die boven het water uitstaken, en tuurde naar de blauwgroene golven, die kalm en gelijkmatig tegen het boord van het breede schip opsloegen. Waar dacht de zonderlinge man over? Welk plan overlegde hij bij zich zelf? Was zijn aanbod gemeend, of spande hij Dirk een valstrik? Wat doel had hij daarbij? Op het stroeve gezicht van den vreemde was geen spoor van eenige aandoening te ontdekken, het stond zoo strak of het uit een stuk perkament was gesneden. Eindelijk wendde hij zich weer tot Dirk en lei opnieuw zijn breede hand op den schouder van den jonkman.

‘Welnu?’ vroeg hij, ‘neem je mijn aanbod aan?

Dirk schrok op van de aanraking met die wichtige vuist.

‘Ik weet het nog niet, ik kan nog geen besluit nemen, alles komt mij zoo vreemd voor.’

‘Is het je dan onverschillig of je den dief kent, of je weer in het bezit raakt van het gestolene?’ vroeg Van Breugel.

‘Neen, zeker niet,’ gaf Dirk ten antwoord, ‘ik zou niets liever, en als u me daartoe brengen kon, zou ik er u nooit dankbaar genoeg voor kunnen zijn.’

‘Ik heb geen dank noodig,’ zei de vreemdeling uit de hoogte. ‘Nu, kort en goed, neem je mijn voor waarde aan: mij de portefeuille en jou het gestolene?’

Dirk durfde geen bevestigend antwoord geven en een weigering zou de eenige kans, om zijn doel te bereiken, in eens den bodem inslaan.

‘Geef me nog een paar dagen tijd, laat er mij nog eens bedaard over nadenken.’

Er kwam een oogenblik een onheilspellende glans in de oogen van den vreemde; om zijn lippen krulde zich een glimlach van minachting, maar onmiddellijk daarop had zijn gelaat weer de stroeve uitdrukking van eerst hernomen.

[p. 251]

‘Goed, ik laat je een paar dagen beraad, maar denk er wel over, dat je geen woord kikt, anders....’

Van Breugel haalde een revolver te voorschijn, waar hij een dreigend gebaar mee maakte.

Dirk verschoot van kleur. Hij had lust, den man, die zoo koel met een vuurwapen dreigde, toe te roepen, dat hij niet meer wilde nadenken, dat hij er van afzag, dat hij hem niet vertrouwde, maar hij durfde niet, en dan, er stond te veel op het spel, dan dat hij door een overijld woord alles in de waagschaal wilde stellen.

‘Wees gerust, ik zal geen woord zeggen, tegen niemand, maar zeg mij toch, wat gij met die portefeuille voor hebt. Ik begrijp niet, wat waarde ze voor u kan hebben.’

Van Breugel lachte weer met denzelfden ruwen lach.

‘Hoor hem nu eens aan. Zeg dan liever dat je me niet vertrouwt....’

‘Neen, dat niet, maar ik vind het zoo vreemd.’

‘Later zal je alles opgehelderd worden. Geduld, niet te voortvarend.’

‘Woont de dief in Indië?’ vroeg Dirk, toen hij zag dat Van Breugel een beweging maakte om heen te gaan.

‘Dat moest je eigenlijk onverschillig zijn,’ gaf de vreemdeling ten antwoord, ‘maar ik kan het je wel zeggen, ja, hij woont in Indië.’

‘Weet je het wel zeker?’ drong Dirk aan, die aan Van Meeren dacht.

‘Twijfel je weer? Ken jij hem dan?’ vroeg de ander ruw.

Daar de jonge man geen antwoord gaf, vervolgde hij: ‘Ik verzeker je, dat hij in Indië woont, waar, kan ik je voor het oogenblik niet zeggen.’

Dirk haalde verruimd adem. Van Meeren was de dief niet Goddank, de vader van Maria was geen dief! Maar sprak die man wel waarheid? Wie waarborgde het hem?

‘Welnu, denk er nog maar eens over na,’ hernam Van Breugel, ‘ik zal mijn woord houden, reken er op. Maar over twee dagen moet ik je antwoord weten.’

Na dit gezegd te hebben, verliet hij haastig de kajuit en ging het dek op, Dirk aan de tegenstrijdigste gedachten en gewaarwordingen ter prooi achterlatend.

XVII.

Fier kliefde de Maarten Tromp de zwellende golven, die hoog tegen den boeg opspatten, maar, door de gloeiende zon der keerkringen met duizend kleuren, van het schitterendste goud tot het blankste wit, getint, telkens in hetzelfde graf terugvielen. En boven de golven welfde zich een hemel van goud en purper, met hier en daar ijle wolken van een smettelooze blankheid, afgewisseld met een donkerblauw vak, dat het wit zooveel te meer deed uitkomen. Het vaartuig naderde ras het doel zijner reis, en het was alsof deze gedachte vleugelen gaf aan het schip, dat binnen twee etmalen het anker zou uitwerpen in de veilige en ruime reede van Batavia. De kapitein was verheugd, dat de reis tot dusver zoo voorspoedig was geweest en zijn schip niet de minste averij had beloopen; de matrozen waren in hun schik, dat ze over een dag of wat aan land zouden komen, waar ze gelegenheid hadden zich van het zware scheepswerk te verpoozen en een groot deel van hun gage door het keelgat te jagen; de passagiers ten slotte waren niet het minst opgetogen over het vooruitzicht, dat de reis ten einde spoedde en zij het doel hunner bestemming bijna bereikt hadden. Er heerschte dan ook een opgewekte stemming aan boord der Maarten Tromp; er werd gezongen en gedronken, opgehaald van de achtergelaten betrekkingen in het moederland, wat men daar beleefd had en van de verwachtingen, die men in Insulinde hoopte verwezenlijkt te zien. Op het dek liep men het scheepsvolk in den weg en stelde het allerlei vragen: of men zou waarschuwen, als men de Soenda-straat instoomde, of van het eiland Krakatau nog wat over was, of men ook te Anjer zou aanleggen, of men Sumatra in de verte kon zien liggen, en honderd andere. Het was een gejoel en een drukte van de andere wereld, en de kapitein had heelwat moeite om er orde onder te houden en al de vragers tevreden te stellen.

Dirk Joosten alleen maakte op die vroolijke en luidruchtige menigte een uitzondering. Sinds het geheimzinnig aanbod van Van Breugel had hij geen rustig uur meer gehad, onophoudelijk werd hij door die gedachte gekweld, en zelfs des nachts werd hij niet met rust gelaten. Hij wist niet wat hij doen moest; en hoe langer hij er over nadacht, hoe meer hij door de tegenstrijdigste gewaarwordingen heen en weer geslingerd werd, onzeker, welk besluit te nemen. Nadat de twee vastgestelde dagen verstreken waren, had de vreemdeling hem gevraagd, waartoe hij besloten was. Dirk was nog tot niets besloten. Van den eenen kant trok het hem natuurlijk aan, den moordenaar zijns vaders te leeren kennen en in het bezit van het gestolene te geraken, - te meer, daar Van Meeren blijkbaar de dief niet was - maar van den anderen kant zei hem zijn nuchter gezond verstand, dat Van Breugel hem om den tuin zocht te leiden. Hier kwam nog bij, dat hij maar niet van de portefeuille kon scheiden. Ze was de eenige herinnering zijns vaders, ze was hem dubbel dierbaar, omdat Maria daarin de betuiging harer liefde had neergeschreven, en het scheen hem bijna een heiligschennis toe, die portefeuille in andere handen, nog wel in die van een vreemde, een avonturier misschien, te zien overgaan, om er God weet wat mee te doen. Wel kwam een oogenblik het denkbeeld bij hem op, het blaadje, waarop Maria haar afscheid geschreven had, er uit te scheuren, maar dit vond hij een profanatie, waartoe hij niet kon overgaan.

Toen dan ook Van Breugel hem vroeg, wat Hij koos: het behoud der portefeuille of het terugkrijgen van het gestolene, had hij geaarzeld, gezegd, dat hij nog niet beslissen kon, om uitstel gevraagd. In het begin toonde de vreemdeling zich onverschillig, daarna hield hij Dirk het onverstandige van zijn houding voor, indien deze het aanbod afsloeg, en ten slotte was hij, toen de jonkman bleef verzekeren. dat hij nog niet besluiten kon, nú nog niet, woedend geworden en tegen hem uitgevallen. Hij had minachtend geglimlacht, de schouders opgehaald en spottend gezegd, dat Dirk een slaapkop was, die zijn eigen belang met voeten schopte. Driftig had hij zich daarna van hem afgewend en verklaard, niets meer met hem te doen te willen hebben. Later was hij evenwel weer teruggekomen, had eerst gevraagd en trachten te overreden, daarna gedreigd. Dirk begreep uien zonderlingen man hoe langer hoe minder. Wat mocht Van Breugel toch bewegen, zoo jegens hem te handelen, wat wilde hij met die portefeuille? Wist hij inderdaad wie de dief was, of verzon hij het enkel? Maar in het laatste geval, hoe kende hij dan de portefeuille? Zou hij misschien zelf de dief zijn en vreezen, dat ze den een of anderen dag zijn misdaad aan het licht zou brengen? Maar dan had hij toch niet een zoo onbeschaamden toon aangeslagen. Wat er ook van zij. Dirk wist niet wat hij doen moest. Hoe langer hoe meer weifelde hij in het nemen van een besluit.

Een paar dagen te voren had een oud zeeman hem ter zij genomen en hem toegefluisterd, dat hij voor Van Breugel op zijn hoede moest zijn. ‘Ik wil hem niet te na spreken, maar 't is een vreemde sinjeur en ik geloof, dat hij al meer dan één rare schaats gereden heeft. Ik zou voorzichtig met hem zijn, meneer, want het is een pootige kerel en als je het met hem aanlegt, dan trek je altijd aan het kortste eindje.’

‘Ken je hem dan, weet je dan iets van hem?’ had Dirk gevraagd.

‘Weten niets, meneer, maar dat weet ik wel, dat ik niet graag met hem alleen op een hei of op een eenzamen weg zou zijn, want hij ziet er niets te goed voor uit, om je zonder veel vieren of vijven aan zijn kortjan te rijgen.’

Aan die waarschuwing van den ouden matroos dacht Dirk ook, nu hij alleen over het dek heen en weer liep. En toch, er kon niet langer getalmd worden. Dien avond moest hij een besluit nemen, nu was het onherroepelijk, want men zou spoedig de straat Soenda inzeilen, en dan was het te laat. Nog altijd was Dirk besluiteloos. Hij vond zichzelf kinderachtig, laf. Waarom zich niet onttrokken aan den invloed, dien - al poogde hij het zich te verbloemen - de man op hem uitoefende. Waarom niet vlakaf geweigerd? Waarom zich blijven vleien met een hoop, die hersenschimmig was, hersenschimmig moest zijn? Had hij maar iemand gehad, met wien hij te rade kon gaan, maar niemand, niemand... Moedeloos liet Dirk het hoofd zinken en liep met onregelmatige schreden over het dek op en neer.

‘Ik vertrouw het weer niet, meneer,’ zei een reeds bejaard matroos, die zooeven in het want geklouterd was en nu stond uit te blazen.

‘Hoe zoo, janmaat?’ vroeg Dirk, die naar den gezichteinder tuurde, maar niets gewaar werd, wat ook maar eenigermate zijn bezorgdheid had kunnen gaande maken.

‘Neen, je ziet nog niets,’ hernam de matroos, ‘maar mijn geoefend oog heeft het van middag al gemerkt. Zie je die geel bronzen lijn daar in het Oosten?’

‘Nu wat zou dat?’ vroeg Dirk opnieuw.

‘Dat het over een paar uur zal regenen dat het giet en misschien nog een onweersbui daarbij, en dat doet het hier niet malsch hoor!’

Dirk was evenwel te zeer met zijn eigen gedachten vervuld, om hier acht op te slaan. Niet alzoo de overige passagiers. De meesten lachte het vooruitzicht van een onweer, een onweer onder de keerkringen, weinig toe. Naarmate men het doel der reis meer genaderd was, werd ook de vrees grooter voor eenig onheil. De voorteekenen van den naderenden storm bleven niet uit: de lucht werd langzamerhand als met een donkeren sluier overtrokken, waartusschen hier en daar gouden strepen, eindigend in witte stippen van schitterende blankheid, scherp afstekend tegen het donker van rondom. Het water, eerst zoo onstuimig, werd kalm en zwart gekleurd, als was er een reusachtige inktkoker over uitgestort. Een schaar zeevogels vlogen als onheilsboden luid krijschend boven het schip heen en weer en joegen den schrik in het ontsteld gemoed en de beangste verbeelding der schepelingen. Angstig scholen zij bijeen in de groote kajuit, waar zij door de raampjes vreesachtige blikken sloegen naar den effen waterspiegel met zijn verraderlijke diepte. De kapitein beval, dat men stoom zou minderen, want indien werkelijk de storm opstak, was het niet zonder gevaar de nauwe straat Soenda in te zeilen en verkieslijk, in volle zee te blijven, waar men minder gevaar liep, op een klip of rif te pletter gesmeten te worden.

Welhaast begon de regen met volle stroomen te vallen, een tropische regen, waarbij het scheen, dat al de sluizen des hemels waren opengezet, om het overtollige water te loozen. In de kajuit was alles doodstil, een enkele beproefde af en toe een woord in het midden te brengen, maar de ijzige stilte om hem heen dwong ook hem tot zwijgen. Van Breugel keek met het onverschilligste gezicht ter wereld naar buiten. Angst scheen die man niet te kennen, schrik hem vreemd te zijn. Bijwijlen krulde een minachtende spotlach zich om zijn lippen, als hij op sommiger gelaat beduchtheid voor het naderende noodweer zag uitgedrukt.

‘Ik heb in mijn leven nog wel ander weer bijgewoond,’ verbrak Van Breugel met zijn schelle onaangename stem de stilte, ‘onder anderen een storm in de golf van Mejico, waarbij het geweldig spookte. Als een notedop vloog het schip over de wild opgezweepte golven; de kapitein was radeloos, de matrozen en passagiers dachten niet anders of ze waren voor de haaien. Maar jawel, alles kwam netjes terecht, en ik verzeker je, dat we een slecht schip hadden, van heel wat minder qualiteit dan de Maarten Tromp, die een stevige

[p. 252]

driedekker is en tegen een stootje kan.’

Daar evenwel niemand lust toonde, het gesprek met hem voort te zetten, hulde ook Van Breugel zich verder in een diep stilzwijgen, en sloeg enkel een spottenden blik op de vreesachtigen onder zijn reisgenooten. Ten laatste stond hij op, zag Dirk Joosten aan, zoo bevelend en doordringend, dat deze er voor sidderde, en ging het dek op. Dirk bekroop de lust te blijven, zich niet met dien kerel en in dat weer op het dek te wagen, maar hij kon niet. Sterker dan ooit voelde hij, dat hij onder den invloed van dien man stond. Hij zou gaan, knoopte zijn jas toe, drukte zich de pet diep over de oogen en verliet de kajuit. Spoedig had hij Van Breugel gevonden, die over de verschansing geleund stond en kalm de zee in staarde, alsof het 't mooiste weer van de wereld was geweest. Ze stonden daar nu geheel alleen, niemand was in de nabijheid, niemand dacht ook aan hen.

bretonsche visschersschuit, naar de schilderij in het luxembourg te parijs.

‘Hier ben ik,’ fluisterde Dirk, als vreesde hij, den zonderlingen man in zijn gedachtengang te storen.

‘Zoo, ben je daar,’ zei Van Breugel, ‘maar je huivert. Ben je koud?’

[p. 253]

de twist, naar de schilderij van g. simoni.

[p. 254]

‘De overgang van de warme kajuit hier in den killen regen,’ gaf Dirk ten antwoord.

't Zal nu niet aangenaam zijn in dat zwarte water,’ zei de vreemdeling nadenkend, ‘zoo'n bad zou je geen goed doen.’

Dirk huiverde bij die woorden, op zoo cynisch kalmen toon uitgesproken.

Van Breugel ontging dit niet en hij grijnslachte.

‘Welnu, heb je er over nagedacht, neem je mijn aanbod aan?’

(Wordt vervolgd)