De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 10

Wetenswaardig Allerlei.

Bekeering der wilden door middel van het snelschrift. -

Pater Le Jeune, missionaris bij de zwervende volksstammen van Noord-Amerika, vertelt in een supplement van zijn stenographisch dagboek op de volgende manier, hoe het bekeeringswerk der wilden tegenwoordig door middel van het snelschrift wordt bevorderd.

Tijdens een retraite in de maand Juli 1890, schrijft hij, bevonden de voornaamste missionarissen zich op een namiddag ten huize van Mgr. Durieu, waar gesproken werd over het gewoon letterschrift en de moeilijkheid, die de toepassing daarvan op de verschillende talen, der wilden oplevert.

Daarop zeide een der missionarissen: ‘Waarom het snelschrift niet beproefd, met zijn eenvoudige letterteekens?’

Monseigneur maakte de opmerking, dat het snelschrift verkieslijk zou zijn boven letterschrift omdat het op alle talen toepasselijk is en niet gelijk het gewoon schrift, voor elke taal verandert.

Als gevolg van dit gesprek vatte ik het plan op, het snelschrift bij de wilden te beproeven en - de goede uitslag liet zich niet lang wachten.

Thans kunnen meer dan driehonderd wilden, over 't gansche land verspreid, het snelschrift (systeem Duployé) lezen; zij houden briefwisseling onder elkaar en onderrichten de anderen.

Er heeft een uitgaaf der H. Schrift, in 't snelschrift Duployé het licht gezien, benevens andere lectuur, catechismus en gebedenboeken.

Te Douglas Lake, Harrison River, Lytton en andere plaatsen zijn de wilden ijverig bezig met het nieuwe schrift te leeren.

Enkele missionarissen maakten de opmerking, dat ze wel wat anders te doen hadden dan hun volkje het lastige snelschrift te leeren. Maar met dit schrift gaat het werk tienmaal beter dan anders: in plaats van enkele weinige bladzijden, die zij in gewone letters nog met moeite leeren, lezen zij thans heele boeken.

Onlangs zeide een onzer Paters: ‘Al moest er een heel jaar aan besteed worden om het volk in de stenographie te onderrichten, toch acht ik dien arbeid niet verloren, want later draagt hij honderdvoudige vruchten.’

De lezer ziet dus, hoe de geleerde Pater Le Jeune den vooruitgang der nieuwere wetenschap dienstbaar weet te maken aan de prediking des geloofs en aan de uitbreiding der Kerk onder de onbeschaafde volken van Noord-Amerika.

De industrie van papier mâché. -

Iedereen heeft zich, toen hij nog op school was, min of meer op deze industrie toegelegd. De gekauwde pr[o]p, handig naar meesters lessenaar, naar bord of schoolkaart geworpen, is er de meest primitieve type van. Vooral in de Vereenigde Staten en in Engeland is men op het denkbeeld gekomen, de verharding van dit schoolproduct te benuttigen, om er een aantal ijzersterke voorwerpen van te maken. In plaats van het papier te kauwen, plakt men bladen papier met veel stijfsel aan elkaar, daarna worden ze, terwijl de massa nog vochtig is, met een hydraulische pers samengeperst en daardoor zoo hard als hout.

Men maakt er o.a. meubels van alle soorten, kragen, manchetten, schoeisel, pleziervaartuigen, waggonraderen, dwarsleggers voor de rails en geweerkolven van, en bovendien tallooze kleinere voorwerpen en snuisterijen, als inktkokers, biljartballen, rozenkranskralen, enz. enz.

Ook de sterrenkundigen hebben nu aan deze grondstof hun hooge goedkeuring gegeven, door te beslissen, dat de koepel der nieuwe sterrenwacht te Greenwich van papier mâché zal gebouwd worden. De draaiende koepel zal, met de stalen omkleeding, maar 20.000 kilo wegen, nog een mooi cijfer, maar toch veel lager dan de koepels van koper, lood, ijzer en zink, die men tot dusver gebouwd heeft.