De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 9

De nevel opgetrokken
Door
J. Vesters Jr.

II.

Jeannette zit, naar haar gewoonte, alleen in haar kamer Ze hoort dat de kleine Tony op de kinderkamer een keel opzet van geweld, maar onwillig schudt ze het hoofd, als hindert het haar. Zij heeft een borduurwerkje onder handen gehad, maar de naald al lang neergelegd, en nu tuurt ze naar buiten. Plotseling komt een traan op in haar oog. Wat beteekent die traan? Is het een traan van berouw? Begrijpt ze, dat ze haar plicht als echtgenoot en moeder heeft verwaarloosd? Wie zal het zeggen? Lang heeft echter die aandoening niet geduurd en diepen indruk heeft ze op haar gemoed niet gemaakt, want spoedig daarna staat haar gezicht weer zoo strak als weleer en lijkt ze een marmeren beeld. Ze voelt zich ongelukkig, diep ongelukkig. Alles walgt haar, alles boezemt haar afkeer in. Ze heeft oogenblikken, dat ze het lijden van haar echtgenoot misschien niet in zijn vollen omvang, maar toch eenigermate beseft. Dan zou ze er een einde aan willen maken, maar ze kan niet. Ze is te zwak. Het hindert haar, dat hij zoo goed voor haar is, zoo onverstoorbaar welwillend en bezorgd. Ze zou wenschen, dat hij hard, dat hij stuursch was, om zich niets te verwijten te hebben, om het recht te hebben, hem met gelijke munt te vergelden. Zij kent zich zelve niet, haar eigen hart is haar een raadsel, en zij wil haar man niet laten lezen in het geheimzinnige boek, waarvan zij de letters niet machtig is, maar dat hij misschien zou kunnen ontcijferen. Is het trots, is het zwakheid? Misschien is het beide. De beklagenswaardige vrouw laat het hoofdje in de palm harer hand rusten en snikt nauw hoorbaar.

Plotseling, daar hoort zij een driftigen tred in de gang, die naar haar kamer leidt. Zij wischt zich in der haast met haar batisten zakdoek langs de oogen, opdat haar man - want zij heeft zijn stap herkend - niet de sporen van haar tranen zal zien. Hij zou deelnemend vragen wat haar scheelt, hij zou haar trachten te troosten, moed inspreken, en juist dàt wil ze niet. Ze wil niet getroost, niet bemoedigd worden. Ze wil alleen lijden, in stilte. Ze wordt weer geheel de oude Jeannette, stroef en koud.

Haar man heeft woest de deur opengeworpen, - hij anders zoo stil en zoo bezorgd om zijn vrouw niet te storen. Hij staat vóór haar, met verwilderd uiterlijk, de aders op het voorhoofd gezwollen, een breede roode vlek op de wangen. Zijn oogen rollen woest door het hoofd; de lippen krampachtig opeengeklemd, staart hij haar aan.

Werktuiglijk staat Jeannette op; haar trekken behouden nog dezelfde wezenlooze uitdrukking, maar nu ligt er angst in, angst voor haar man. Zou hij het moede zijn, zóó door zijn vrouw behandeld te worden; komt hij haar rekenschap vragen van haar gedrag?

Als een vaag vermoeden dringt zich deze gedachte aan haar geest op. Goddank, denkt ze, dat hij zijn onuitstaanbare goedheid laat varen. Ze hoopt, dat hij zal uitvallen, haar verwijten doen, haar beleedigen, - dit alles zou haar veel liever zijn dan zijn onuitputtelijke goedheid, waarvan ze walgt.

Maar neen, hij zegt niets, geen geluid komt over zijn lippen, al zwoegt zijn borst en zwellen de aderen op zijn voorhoofd, of ze willen barsten. Na een blik vol minachting op zijn vrouw, die blijft zwijgen, laat Alfred zich afgetobd op een stoel neervallen. Hij slaat de handen voor de oogen, hij snikt....

Jeannette staart hem aan, in het begin wezenloos en versuft, maar langzamerhand komt er leven in haar gestalte. Hoe! hij is niet toornig

[p. 116]

op haar, hij heeft verdriet, veel verdriet, want nog nooit heeft ze hem zien schreien. Ze treedt op hem toe, ze legt haar hand op zijn schouder. Hoe zacht ook, hij voelt dien druk, hij siddert er onder, hij beurt het hoofd op en met zijn door tranen benevelde oogen staart hij zijn vrouw aan..

‘Wat scheelt er aan, Alfred?’ vraagt zij, en hij hoort aan de buiging harer stem, dat ze zich geweld heeft gedaan, om in die woorden althans eenig gevoel te leggen.

‘Ik ben geruïneerd, Jeannette,’ antwoordt hij, en met een doffen slag laat hij het hoofd weer in de opengespreide handen neerkomen.

Er heerscht eenige oogenblikken stilte, enkel afgebroken door het onregelmatige, gejaagde snikken van Alfred en het regelmatig getik der pendule op den schoorsteenmantel.

het vertrek, naar de schilderij van jules dennelin.

Jeannette kijkt nu eens naar den grond, dan naar haar man. Is het haar dan niet duidelijk wat dat woord wil zeggen, of verkeert zij reeds in een staat van zoo verregaande gevoelloosheid, dat zelfs dit vreeselijke woord geen indruk meer op haar maakt?

‘Geruïneerd, wil dat zeggen arm?’ vraagt zij ten slotte, alsof het haar moeite heeft gekost, overeenstemming tusschen die twee begrippen te ontdekken.

Alfred knikt even met het hoofd ten teeken van toestemming, maar blijft in zijn diepneerslachtige houding verzonken.

‘Arm,’ mompelt Jeannette een paar maal, ‘dat is erg, heel erg.’ Het schijnt, dat hiermee heel haar denkkracht is uitgeput, want ze gaat weer zitten en blijft Alfred aanstaren.

Langzamerhand schijnt er evenwel verandering te komen in de uitdrukking harer trekken, zeer langzaam echter, want slechts druppelsgewijze dringt het besef der zwaarte van dien slag en van het lijden van haar man tot haar hart door, - dat hart, dat tot dusver voor alle aandoening was gesloten, dat als versteend

[p. 117]

is onder den ijzigen adem der gevoelloosheid.

En ondertusschen blijft Alfred in zijn doffe neerslachtigheid verzonken. Hij had gehoopt, dat zijn vrouw hem nu althans zou troosten, zooals hij haar zoo vaak getroost had, dat zij ten minste een woord van meegevoel zou spreken; hij wacht op dat woord en zij spreekt het niet. Als een beeld zit ze daar, ze staart hem aan met de wezenloos-domme uitdrukking van een waanzinnige.

Ten laatste staat ze weer op en treedt op hem toe.

‘Arme Alfred,’ zegt ze, zoo onhoorbaar zacht, dat het hem is, als fluistert de wand der kamer het hem toe. Hij richt het hoofd op, neen, hij heeft zich niet vergist: Jeannette heeft dat woord gesproken. Ze staat naast hem, en iets van medelijden, van medegevoel schijnt in haar oogen, vaag nog en omfloerst.

de terugkomst, naar de schilderij van jules dennelin.

‘Arme Jeannette,’ zegt hij, door dat eerste bewijs van liefde getroffen, als had ze hem de hartelijkste troostwoorden toegesproken, ‘het spijt mij voor u, dat ik arm ben.’

Zij schudt het hoofd, als wil ze daardoor te kennen geven, dat het haar niet kan schelen.

‘Ik had je altijd zoo graag met gemak en weelde omringd,’ vervolgt hij, zonder daarop acht te geven, ‘en nu kan ik niet meer. Mijn geheele vermogen is weg. Het is hard, erg hard’; en hij verzinkt weer in zijn zwaarmoedigheid, nu hij ziet dat Jeannette niet meer naar hem luistert. Ze neemt weer op haar stoel plaats en zit daar als een beeld.....

Herhaaldelijk richt Alfred halverwege het hoofd op en ziet naar zijn vrouw. Zijn lippen trillen, er liggen woorden op, die hij maar met moeite terugdringt. Vroeger was hij tevreden, als hij Jeannette alles kon geven wat zij wenschte en ook niet wenschte, zonder iets van haar te begeeren, zonder ergens aanspraak op te doen gelden. Maar nu schijnt het ongeluk hem egoïstisch gemaakt te hebben, althans, hij had

[p. 118]

troostwoorden, steun en opbeuring verwacht van haar, en zij, ze zegt niets, zij staart wezenloos voor zich uit. Hij zou het kunnen uitschreeuwen, haar heur gevoelloosheid verwijten, hij zou kunnen wegloopen, haar aan heur lot overlaten....... De dolste plannen vliegen hem door het hoofd; de ijskoude onverschilligheid van Jeannette prikkelt hem tot razernij. Gevoelig door zijn lijden, vindt die gevoeligheid nieuw voedsel in de houding zijner vrouw. Telkens bekruipt hem de lust, op te staan, Jeannette te vragen, of zij dan niets begrijpt, niets gevoelt, haar toe te duwen, wat het zeggen wil arm te zijn, dat zij voortaan al de gemakken, al de weelde zal moeten missen, waarvoor zij zich tot dusver onverschillig heeft betoond, maar wier gemis zij toch zal voelen.

‘Jeannette,’ zegt hij ten laatste, maar zacht, heel zacht, want het woord is hem in gedachte ontvallen.

‘Alfred,’ antwoordt zij, uit haar mijmering opgeschrikt.

‘Hou je van me, Jeannette?’ Het is de eerste maal, dat hij deze vraag stelt, maar er ligt zooveel weemoed, zooveel lijden in, dat zij er van ontstelt.

Ze staat op, langzaam, werktuiglijk, ze treedt op hem toe en slaat haar armen om zijn hals.

‘Arme Alfred! Ik zal mijn best doen. Je moet geduld met me hebben. Het is mij alles nog zoo vreemd.’

Er gaat iets in dat arme hart om, waaraan ze zelf geen naam kan geven, dat ze niet kan peilen, waarvoor ze bijna terugschrikt. Het is als vreest ze haar eigen hart te kennen, de bladen van dat geheimzinnige boek te kunnen lezen.

En Alfred bespeurt, dat er strijd komt in dat hart, dat tot dusver geen strijd gekend heeft. Hij hoopt, dat ze door dien strijd zal komen tot de overwinning, en, zijn eigen leed vergetend, wil hij alles doen om haar te helpen.

‘Jeannette,’ zegt hij vleiend, terwijl hij zacht heur haren streelt, ‘kom, zeg mij wat er aan scheelt, leg je hart voor mij bloot, stort het voor mij uit. Je weet, hoeveel ik van je houd, hoe graag ik je gelukkig zou zien. Als je wil zal je nog gelukkig zijn. Ik zal werken, hard werken, dag en nacht werken, maar sluit dan ook je hart niet voor mij Je weet hoe lief ik je heb.’

‘Je bent goed voor mij geweest, Alfred, heel goed, veel te goed. Ik heb het niet verdiend, ik weet het. Maar ik ben nu eenmaal zoo, het is mijn schuld niet. Ik zal mijn best doen om anders te worden.’

Alfred kijkt haar verbaasd aan. Hij weet niet wat hij er van denken moet: of het enkel klanken zijn, opgezegd zooals een kind zijn les opdreunt, zonder ze te begrijpen, dan wel of ze zich bewust is wat ze zegt, meent wat ze zegt.

‘Je twijfelt, Alfred,’ zegt zij, ‘ik heb er wel reden toe gegeven, maar ik meen het, ik zal mijn best doen.’

Vreemd! de wetenschap dat haar man ongelukkig en arm was, had in dat hart een snaar doen trillen, die tot dusver voor alles ongevoelig was gebleven. Haar zenuwen en vezels waren geschokt, er scheen voor haar een licht op te gaan, zwak nog en onbestendig, maar tòch een licht. Iets van de loome lusteloosheid, die haar had omvangen, als met een kouden, dikken nevel, viel weg. Zij begreep het zelf niet, maar zij voelde, dat er in haar hart een zenuw was geraakt, die verstompt scheen, een gevoel was gewekt, dat scheen afgestorven.

Zou dit de eerste schrede zijn op den weg tot inkeer?

(Slot volgt.)