De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 8

Bij de Platen.

Zangles. -

We zijn klaarblijkelijk in een weeshuis; dat zeggen ons bij den eersten aanblik de eenvormig naar den trant dier gestichten gekleede figuurtjes der jeugdige zangeressen. En de oude dame, die het gezang op de piano begeleidt, is kennelijk de moeder van het huis: ze ziet er althans met haar zacht vriendelijk gelaat in het stemmige mutsje moederlijk genoeg uit. Naar den aard van het gezang behoeven we ook al niet te vragen; ongetwijfeld is het een godsdienstig lied; dat mogen we opmaken uit de vrome ingetogenheid, die op aller gelaat te lezen is. Ja, als we lang op het lieve tafereel staren, meenen we den reinen galm der jeugdige stemmen te hooren, - zoo levendig heeft de kunstenanr ons dit kleine concert voor oogen gesteld. Met zichtbaar welgevallen hoort de onderwijzeres haar leerlingen aan en ook wij zijn onwillekeurig geneigd tot luisteren, doch moeten ons met aanschouwen tevreden stellen.

Huiszoeking in de drukkerij van Plantijn.

- Van het stille vreedzame gesticht met de zingende weesjes naar de drukkerij van Plantijn, op het oogenblik dat daar een gerechtelijk onderzoek plaats heeft, is de overgang nogal groot. Onze lezers zijn echter in de belangwekkende inrichting geen onbekenden. Tot tweemaal leidden wij hen reeds het gebouw binnen, dat tot de grootste merk waardigheden der Scheldestad behoort Het laatst gaven wij een afbeelding met beschrijving van het museum Plantijn-Moretus ter gelegenheid van den zoogenaamden Boekwezendag te Antwerpen. Zooals wij toen opmerkten, is alles in de beroemde drukkerij nog in wezen gelaten, zoodat de zettersenprinters, de correctors en binders maar behoeven terug te keeren, om de inrichting weer in volle werking te zetten. Ons tafereel in dit nummer stelt de drukkerij voor, toen zij nog in volle werkingwas, maar toch op een oogenblik, dat de werkzaamheden tijdelijk werden onderbroken, namelijk bij het gerechtelijk onderzoek, dat ten jare 1562 in de drukkerij werd ingesteld. De boekdrukkunst, die van den beginne af als een zegen voor de menschheid werd begroet en dan ook door de algemeene verbreiding van nuttige leering oneindig veel nut kan stichten, bleek al spoedig een leelijke schaduwzijde te hebben. Ze werd toch een werktuig in de handen der predikers van gevaarlijke nieuwigheden om hun verderfelijke leeringen door den druk in de ruimste mate onder het volk te verspreiden. En ofschoon de wetten toenmaals vrij streng waren op het drukken van verboden boeken, konden zij toch het kwaad niet zoo volledig keeren als wel was te wenschen geweest. Ook de drukkerij van Plantijn werd niet zonder reden verdacht, haar persen te leenen tot het drukken van kettersche boeken, en vandaar het gerechtelijk onderzoek door de overheid ingesteld. Terwijl de schout Plantijn zelf en zijn huisgenooten een streng verhoor doet ondergaan, doorbladeren zijn dienaren de verdachte geschriften en nemen zelfs enkele erkende schuldigen in verzekerde bewaring om ze straks door de piekeniers, op den achtergrond zichtbaar, gevankelijk te laten wegvoeren.

Gelijk wij reeds opmerkten, ging men in die dagen de verspreiding van gevaarlijke boeken met alle strengheid te keer, en inbeslagneming van de verboden waar was nog de minste straf, die den overtreder der verordeningen op dit stuk treffen kon. Niet zelden was zelfs zijn leven er mee gemoeid. Onzə

[p. 376]

‘vrijzinnige’ tijd is gewoon de waakzaamheid der overheid op het geestelijk voedsel des volks als dwingelandij en onderdrukking der vrijheid van gedachte uit te krijten; maar als de tegenwoordige overheid geprezen wordt om haar ijver in het bestrijden van stoffelijk vergift, door vervalsching van levensmiddelen als anderszins verspreid, dan zal men moeten toegeven dat het tegengaan van het veel gevaarlijker venijn der verderfelijke leeringen nog wel zoo prijselijk is.

werkplaats in de st.-joseph-stichting te santa rosa.

de st.-joseph-stichting te santa rosa.