De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 6

[p. 577]

[Nummer 49]

Onze gravures.

Ook een kunstenaar.

ook een kunstenaar, naar de schilderij van l. corella.

Voorzeker mag die rondreizende orgeldraaier in zijne soort een kunstenaar heeten. Het instrument toch, waaraan hij zijne eenvoudige en eentonige melodie ontlokt, en de poppekens, die op dat wijsje dansen, zijn door hem zelf gemaakt. Het is geen orgeldraaier, zooals bij ons, die eenvoudig zoo'n rammelende en toeterende kast huurt en daarmee al draaiende de straten afloopt. Neen, het is een van die schrandere zwervers uit Savoye of Tyrol, die 's winters de lange avonden door brengen met houten poppekens te snijden, die zij door een soms vernuftig bedacht mechanisme in beweging weten te brengen, vaak met muziek erbij; en die 's zomers het land rondtrekken om hunne kunstgewrochten te vertoonen in steden en dorpen, waar de voorbijgangers met belangstelling blijven staan om de aardige vertooning te bewonderen en niet nalaten den kunstenaar met een klein geldstukje voor zijne moeite en vinding te loonen.

Zulk een poppenspelvertooner heeft niets gemeens met het havelooze, plompe en ruwe bedelvolk, dat in noordelijkere streken langs de straten zwerft. Hij werkt voor den kost; hij leeft van zijn geesten vernuft en verdient soms den naam van kunstenaar.

‘Ma soeur komt!’

Eene uitvoerige toelichting heeft dit vermakelijk tooneeltje wel niet noodig; al onze lezers en vooral onze lezeressen zullen het bij den eersten oogopslag herkennen als een beeld uit den gelukkigen tijd der jeugd. Herinnert ge u nog, lezeressen, uit de dagen dat ge als deugniet van twaalf, dertien jaar op de schoolbanken van het pensionaat waart gezeten, die uitgelatene pret als de zuster voor een oogenblik hare hielen had gelicht? Wat was me dat een leven! 't Was of het schoollokaal moest afgebroken worden. Dat vloog van de plaatsen, huppelde door het vertrek, sprong op de tafels, en stoeide en joelde en dartelde dooreen als vliegen in eene flesch! Het was een echte heksensabbath. De dartelsten maakten een walsje vlak voor het ernstig gestoelte, vanwaar anders de zuster hare wijze lessen verkondigde; eene andere zorgde voor dansmuziek en vedelde op een liniaal het hoogste lied uit. Hier had er eene haar geliefkoosd album met prentjes voor den dag gehaald; ginds verlustigden zich een paar anderen in het bekende spel van het over de vingers uitgespannen koordje. De eene vierde hare lust bot in het teekenen van caricaturen op het zwarte bord en de andere dreef de stoutmoedigheid zoover van zich een onbescheiden blik te veroorlooven door zusters bril. Geene enkele bleef er op hare plaats, tenzij de minder vroolijk gestemde, die met vreeze het oogenblik tegemoet zag, waarop ze hare les moest opzeggen en zich nu de ooren toestopte om te midden van al dat lawaai die nare verbuiging of vervoeging in haar geheugen te prenten.

Maar, hemel! ‘Daar komt Ma Soeur!’ klonk het plotseling uit den gang, waar eenige van de vrijsten een luchtje waren gaan scheppen. En daar had men de poppen aan het dansen! Hals over kop vloog ieder weer naar zijne plaats; het vroolijk gejoel verstomde en maakte voor eene gejaagde drukte plaats. In de verwarring werden de prentjes van het album over den grond uitgestrooid, het liniaal kletste tegen den vloer en het was nog een geluk als de bril van ma soeur het niet moest ontgelden en haar conterfeitsel op het bord tijdig was uitgewischt.

Ja, ja, die goede zuster had wat te stellen met dat jonge jolige volkje. Gelukkig dat ze er nog al tegen kon.

Al verzekeren alle onderwijzers en paedagogen dat er geen beweeglijker en lastiger goedje is dan aankomende meisjes, de statistiek leert toch dat juist het onderwijzend personeel aan meisjesscholen tot de langstlevende menschen behoort. De kwellingen door die kleine plaag geesten veroorzaakt, schijnen dus niet van gevaarlijken aard te zijn.

De H. Liduina van Schiedam.

Sedert eeuwen reeds was de gelukzalige Liduina te Schiedam vereerd en werd hare

[p. 578]

voorbede in ziekte en wederwaardigheden ingeroepen. Thans is die vereering door het gezag der Kerk bekrachtigd, en de gelukzalige Liduina tot den rang der Heiligen verheven.

Haar wonderbaar leven werd te boek gesteld door drie harer tijdgenooten: haar bloedverwant Joannes Gerlach, den beroemden prediker Joannes Brugman en door Thomas à Kempis, die in hetzelfde jaar als Liduina, 1380, geboren is. Groot bovendien is het aantal der schrijvers, die later hare deugden verheerlijkt hebben; wij noemen slechts den Kartuizer Surius, den Leuvenschen hoogleeraar Molanus, den Bollandist Papebroeck en den Benedictijn Dom Pi[...]ra.

Reeds tijdens haar leven werd de nederige woning, waar Liduina als in voortdurend martelaarschap hare dagen sleet, aan een pelgrimsoord gelijk. Uit alle streken des lands kwamen de geloovigen het gebed der vrome lijderes verzoeken. Zelfs de grooten der aarde: Margareta, gravin van Holland, hertog Jan van Beieren en graaf Willem van Holland brachten haar een bezoek. Maar vooral na haar afsterven nam de vereering der zalige Maagd van Schiedam onmiddellijk eene hooge vlucht.

Nadat zij den 14 April 1433, op derden Paaschdag, in den ouderdom van drij en vijftig jaren, overleden was, werd zij Vrijdags daarop onder een ontzaglijken toevloed van geloovigen uit Schiedam, Rotterdam, Delft, Leiden, Brielle en andere steden met grooten luister begraven. En reeds een jaar daarna werd in het koor der oude St.-Janskerk, waar haar lichaam was bijgezet, eene prachtige kapel te harer eer gebouwd, terwijl jaarlijks op den vierden Paaschdag een plechtig feest werd gevierd.

Viel ook de kerk, waar zij begraven lag, in handen der hervormden, de katholieke Schiedammers toch bleven de dierbare grafstede in eere houden en neerknielen op den zerk, die ten slotte door de protestanten uit het kerkgebouw verwijderd werd. In 1861 wist de heer J.B. Nolet dien steen machtig te worden en gaf hem het volgend jaar eene waardige plaats in het onder zijne zorgen gebouwde Liduina-gesticht.

Het gebeente der zalige Liduina was in 1615 door de aartshertogen Albertus en Isabella te Brussel in veiligheid gebracht. Zij schonken het in 1628 gedeeltelijk aan het door hen gestichte Carmelitessenklooster, gedeeltelijk aan de St.-Gudulakerk aldaar, waar het bleef berusten tot eindelijk in deze eeuw weer pogingen werden aangewend om althans een gedeelte van dien schat voor Schiedam terug te verkrijgen.

Het was voornamelijk aan de ijverige bemoeiingen van den Eerw. Heer P.J. van Leeuwen, sedert 1853 pastoor te Schiedam, te danken dat die vurige wensch vervuld werd. Door de bemiddeling van Mgr. Dechamps, aartsbisschop van Mechelen, en Mgr. Wilmer, bisschop van Haarlem wist hij te bewerken dat in 1871 een gedeelte der reliquieën aan de parochiekerk van O.L.V. Visitatie te Schiedam werd afgestaan. Maar Pastoor van Leeuwen was hiermede niet tevreden. Zijne godsvrucht tot de zalige Liduina dreef hem, alle pogingen in het werk te stellen om voor hare vereering de bekrachtiging van het hoogste kerkelijk gezag te verwerven en hij zou niet rusten, alvorens ook dit verkregen te hebben.

Twaalf jaren lang bleef het proces der zalige Liduina in handen van de Congregatie, maar Pastoor Van Leeuwen was het niet vergund, die zoo vurig gewenschte uitspraak te beleven.

Op den 12 April 1881 stierf hij, omringd van eene talrijke priesterschaar, waaronder zijn geliefde bisschop en vriend, Mgr. Snickers, zich bevond. De katholieken van Schiedam, die de pauselijke beslissing met zoo groote vreugde begroetten, toonden op treffende wijze dat zij die hoofdzakelijk aan de onvermoeide pogingen van pastoor Van Leeuwen te danken hebben, toen zij gezamenlijk met hunne geestelijken naar het kerkhof togen en een schoonen krans neerlegden op zijn graf.