De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 6

Arme Dolores!
Spaansche dorpsgeschiedenis,
Door Fernan Caballero.
(Vervolg).

Het meisje ontrukte zich aan de armen der beide vrouwen, die haar nog altijd vasthielden, en liep haastig naar de voordeur; maar de vrouwen volgden haar.

‘Houdt mij niet vast! Laat mij los!’ riep de arme wees, en deed andermaal eene poging om uit de armen der beide vrouwen los te komen.

‘Blijf hier! Ik beveel het u als uw biechtvader!’ zeide pater Nolasco en trad op haar toe. ‘Ge wilt toch het geheele dorp niet in rep en roer brengen en een schandaal in de kerk maken? Wat kan het u helpen, of ge nu al naar uwe moeder toe gaat? Kom, mijn kind, kom wat tot u zelf, en tracht er in te berusten. Wij moeten allen vroeg of laat sterven, en alleen slechte menschen zijn bang voor den dood.’

Snikkende en badende in tranen viel Dolores Pepa om den hals en deze droeg haar naar hare kamer en legde haar daar op haar eigen bed.

Niet lang daarna kwamen Mateo en zijne twee jongens, naar wie Melchora eene boodschap gezonden had, te huis.

Zij waren zeer ontsteld, toen zij hoorden wat er gebeurd was, en gingen naar het bed, waarop Dolores lag en die nog steeds riep, te midden van haar zenuwachtig snikken: ‘Ik wil naar moeder toe! Laat mij toch naar mijne moeder gaan! Ik wil haar zien! Als zij haar begraven, kan ik haar niet meer zien! Wie heeft hier het recht om mij tegen te houden? Moeder is heel alleen in de kerk! Zij is er heel alleen met vier kaarsen en met den wind, die de vensters doet rammelen en met de uilen, die in den toren zitten te krassen! Moeder! Moeder! ik wil naar mijne moeder toe!’

‘Wees maar gerust, Dolores; ik zal naar de kerk gaan en bij uwe moeder waken!’ zeide Lorenzo.

‘Ik ook!’ voegde Esteban er bij.

‘God en de Heilige Maagd en al de Heiligen in den hemel zullen u voor dat goede werk beloonen,’ zeide Dolores en barstte op nieuw in snikken uit; maar een oogenblik later viel zij, waarschijnlijk tengevolge der vreeselijke, zenuwachtige overspanning, beweegloos en met de oogen dicht, achterover op het kussen.

Zoo bleef zij wel een kwartier liggen. Na verloop van dien tijd richtte zij zich overeind, vouwde de handen over hare borst samen en zeide met een diepen, hartgrondigen zucht: ‘Wat moet er van mij worden?’

‘Ge blijft bij mij!’ zeide Pepa, en drukte haar teederlijk aan haar hart: ‘wij zullen voortaan altijd bij elkaar blijven, en al hebt ge nu ook uwe moeder verloren, ge zult in mij altijd degene vinden, die u haar zooveel mogelijk zal trachten te vergoeden.’

Met hartstochtelijke dankbaarheid sloeg Dolores hare armen om Pepa's hals, maar zij kon geene andere woorden vinden dan hare tranen.

Het was twaalf ure in den nacht. In het geheele dorp heerschte eene diepe stilte, die alleen nu en dan verbroken werd door het nog altijd wassende water, dat tegen de rotsen en de steenen van den oever klotste. De maan verspreidde haar koel en bleek schijnsel over den omtrek, evenals de wegstervende echo van een uit de verte klinkend geluid. Had niet de haan nu en dan zijn schel gekraai doen hooren men zou het gansche dorp bij een stilstaand uurwerk hebben kunnen vergelijken.

Op de binnenplaats der woning, waarvan Mateo eigenaar was, stond een jonge man tegen het traliewerk van een venster te leunen, waarachter het gelaat van een jong meisje zichtbaar was, welks lieftallige trekken niet alleen door het zachte schijnsel der maan, maar meer nog door een stillen weemoed, als door een somber en bleek licht beschenen werden. Met dien vriendelijken, maar flauwen glimlach, met dien blik, waaruit smart en verlangen spraken, geleek zij veel op een fraai marmeren beeld van den weemoed, die tegelijk over een treurig verleden en over eene sombere toekomst peinst.

De jonge man daarentegen, met zijn opgewekt, zelfvertrouwend uiterlijk, met zijn wilden, doordringenden hartstochtelijken blik en met een voorhoofd, waarop onverbiddelijkheid en ontembaarheid te lezen waren, zag er uit als iemand, die zich door niets in zijne plannen laat dwarsboomen, door niets zich laat weer-

[p. 34]

houden om zijn wil door te drijven, maar veeleer in staat is om al de hinderpalen, die hij op zijn weg mocht ontmoeten, met vaste, onbeschroomde hand uit den weg te nemen.

‘Heb ik het u niet gezegd,’ riep de jongeling, ‘heb ik het u niet gezegd, Dolores, dat ge mijn meisje zoudt worden? Wat ik wil, dat moet gebeuren door de macht van mijn wil! Lacht ge of zijt ge boos?’

‘Destijds, Lorenzo, toen ge dat gezegd hebt, was ik nog een kind,’ antwoordde Dolores.

‘Ge spreekt van destijds, alsof het eene eeuw geleden is, en er zijn op zijn best drie jaren verloopen.’

‘Ik weet niet precies hoe lang het geleden is; ik weet alleen, dat ik sedert dien tijd geen kind meer ben en dat ge later iets gedaan hebt, waardoor ge mijn hart gewonnen hebt en waardoor ge honderd harten zoudt hebben gewonnen, als ik ze bezeten had.’

‘Maar ik verlang niet dat ge mij uit dankbaarheid zult liefhebben, Dolores. Zulk eene liefde is niets anders dan eene betaalde schuld en geen vrijwillig geschenk.’

‘Wanneer uw dorst gelescht wordt door het water, dat ge drinkt, kan dan de bron, waaruit het vloeit, u iets schelen?’ vroeg Dolores.

‘Wel zeker; want daarvan hangt de hoedanigheid van het water af.’

‘De hoedanigheid is goed, Lorenzo; dat kan ik u verzekeren.’

‘Dat zal nog moeten blijken, want ze is nog niet op de proef gesteld. Ik kan het niet helpen, maar ik ben bang dat ge mij niet liefhebt.’

‘En waarom gelooft ge dat?’

‘Omdat ge altijd treurig zijt, hetgeen bewijst, dat ge met mijne liefde niet tevreden zijt.’

‘Eene liefde, Lorenzo, die alles om zich heen vergeet, is niet van de echte soort, en een hart, dat geene enkele herinnering meer heeft, kan ook niet standvastig zijn in de liefde.’

‘Maar is het dan een bewijs voor de echte soort, dat Dolores het tegenwoordige vergeet en alleen aan het verledene denkt? Ge leeft steeds in de herinnering aan het verledene, terwijl ge toch al uwe hoop op de toekomst behoordet te vestigen, wanneer ge mij ten minste waarachtig liefhadt.’

‘En hoe zou het mij dan mogelijk wezen om het beeld uit mijne herinnering te verbannen, dat ieder uur van den dag voor mijn oog zich vertoont?’ vroeg de wees, met een door tranen verduisterden blik, ‘dat beeld mijner lieve moeder, hoe zij daar aan het harde, kale zeestrand alleen worstelt met den dood, zonder een enkel woord van liefde om haar lijden te verzachten, zonder een enkel ander geluid dan den steeds wassenden vloed, die reeds hare voeten nat maakt, dien zij niet ontvluchten kan, zoodat de angst haar lichamelijk lijden nog vermeerdert en haren dood verhaast! En dan ik, ver van haar verwijderd, ik, die haar eerst mocht wederzien toen zij reeds gestorven was! Die twee gebeurtenissen, Lorenzo, zijn als twee dolken, die mijn hart doorboren en die niemand uit de wonde kan rukken. Allen zijn ze dood, allen die ik liefhad, en mijn broeder - wie weet of ook hij, evenals mijn vader niet reeds ten prooi geworden is van de zee, die zich van mijne arme moeder niet heeft kunnen meester maken! Hoe kunt ge nog verlangen dat ik vroolijk zou zijn en het verledene vergeten?’

‘Ja, maar daar we toch over alle overledenen behooren te treuren, zou, volgens uwe redeneering, niemand ooit de rouwkleederen moeten afleggen,’ antwoordde Lorenzo.

‘Dat is ook zoo,’ zeide Dolores met een zucht.

‘Best, maar zeg me dan eens, waarvoor God dan toch wel de kleuren geschapen heeft?’

‘Wel, voor de kinderen, de vogels en de bloemen,’ antwoordde zij, terwijl zij met het moede hoofd tegen het venster leunde.

‘Hoor eens, Maria Dolores,’ zeide Lorenzo op bitteren toon, ‘wie al zijne liefde slechts wijdt aan de dooden en de afwezigen, kan voor hen, die aanwezig zijn, niets overhouden.’

‘Daar vergist ge u in, Lorenzo. Dezelfde zon, die den lijkcypres beschijnt, kleurt ook de roos met haar gouden glans. Geloof mij, dat wantrouwen van u zal de gal worden, waardoor ge uw eigen leven en het mijne zult verbitteren.’

‘Alleen diegene is bang voor wantrouwen, voor wie het hinderlijk is. Het spreekwoord zegt: ‘Het zout komt uit de zee, en door de vrouw verdriet en wee!’

‘God gave, dat uw wantrouwen mij niet meer verdriet veroorzaakte dan dat, wat ge van mij vreest!’ zeide Dolores met een diepen zucht.

Daar Dolores, door een hoog opgeschroefd begrip van dankbaarheid en niet onafhankelijk genoeg, om zich tegen den tirannieken Lorenzo te verzetten, zich onafscheidelijk aan hem verbonden achtte, stond haar een leven te wachten, zooals het helaas! door zoo menige geduldige vrouw en moeder onder het volk geleid wordt. -

Eenige dagen later werd in het dorp eene verordening voorgelezen, die schrik en ontsteltenis onder de bewoners verspreidde, en vele moederharten met onuitsprekelijken jammer vervulde.

Het was namelijk eene verordening tot het uitschrijven eener lichting van soldaten.

Het werken valt den Spaanschen landbouwer volstrekt niet hard; ook maakt hij zich niet al te spoedig bezorgd, wanneer hij met ontberingen, zorgen of misgewas te kampen heeft, of wanneer hij een groot aantal kinderen moet onderhouden.

De grootste ramp in het leven van den Spaanschen boer is de Quinta, dat wil zegen: dat van alle vijf mannen één soldaat moet worden, zoodat hij deze verordening dan ook bestempelt met den naam van ‘bloedbelasting.’

De hand van den minister, die deze verordening onderteekent, zou ongetwijfeld beven, wanneer hij wist welk een tranenvloed hij daardoor doet storten.

Moeder Melchora verkeerde in een toestand van neerslachtigheid, ja van wanhoop, die door geene pen kan worden beschreven; beide hare zonen toch waren voor den krijgsdienst opgeroepen, daar zij nog een derden zoon had, die gehuwd was en te Chipdona woonde.

Reeds bij eene vroegere lichting was Esteban vrijgekomen, zoodat hij thans niet andermaal op een dusdanig geluk durfde hopen; ook Lorenzo had een voorgevoel van het ongeluk dat hem te wachten stond.

Zij hadden zich dan ook niet vergist, want beide broeders moesten als soldaat uittrekken.

De rijke bakkerin in het dorp, eene jonge weduwe, was smoorlijk verliefd op Lorenzo en had reeds sedert lang naar allerlei voorwendsels gezocht, om óf naar moeder Melchora te gaan, óf Lorenzo de eene of andere aanleiding te geven om bij haar te komen.

Zelfs de eigenaardige, stuursche manier van Lorenzo, die vooral tegenover haar en niettegenstaande zij jong, schoon en rijk was, nog meer dan tegenover anderen zich openbaarde, was niet in staat om haar van hare plannen af te brengen, ja scheen integendeel nieuw voedsel te geven aan hare genegenheid, in plaats van haar af te schrikken.

Op denzelfden dag, waarop Lorenzo als soldaat werd ingeschreven, had de weduwe wederom eene aanleiding gevonden, waardoor Lorenzo bij haar aan huis moest komen.

Nadat Lorenzo zich van zijne boodschap aan haar gekweten had, wilde hij onmiddellijk weder vertrekken, maar de weduwe riep hem terug.

‘Ge zijt vandaag soldaat geworden, he?’

‘Ja, dat kon wel niet anders, want ik ben tot nog toe altijd een ongeluksvogel geweest.’

‘Dat zou nog te bezien staan,’ vervolgde de weduwe; ‘als er nu, bijvoorbeeld, eens iemand was die u helpen wou om een plaatsvervanger te koopen?’

Het hart van den jongen man sprong hem in de borst op, alsof hij door een elektrischen schok getroffen was.

‘Zoudt ge misschien iemand weten, die mij het geld daarvoor zou willen voorschieten?’ vroeg hij.

‘Jawel,’ antwoordde de weduwe, ‘en misschien zelfs wel iemand, die het u ten geschenke gaf met de gedachte: dat een reaal, dien men niet behoeft terug te geven, een heuschelijke reaal is.’

Zoodra Lorenzo dit hoorde en zeer goed begreep waar de weduwe heen wilde, was het met zijne vreugde onmiddellijk gedaan, en zijn gelaat nam de gewone, stroeve uitdrukking weder aan.

‘Nu, hoe denkt ge er over, Lorenzo?’ vroeg de weduwe. ‘Vindt ge mijn voorstel zoo weinig aannemelijk, dat uw gezicht er van betrekt alsof het eene Decemberlucht was?’

‘Hoor eens, juffrouw,’ antwoordde Lorenzo,’ het spreekwoord zegt:

‘Neem nooit iets aan van wien 't ook zij, Opdat ge steeds blijvet vrij en blij.’

‘Och, loop heen, mijn lieve mensch! Maak toch niet zooveel bezwaar en wees niet zoo verschrikkelijk als mijn neef May Michel, die zóó verlegen was, dat hij zich zelfs schaamde een braaf mensch te zijn. Voor alles is hier beneden kruid gewassen, behalve voor den dood. Als ge niet zoo eigenzinnig en koppig waart, zoudt ge mij heel goed begrijpen. Ge moet weten, dat toen mijn man zaliger kwam te overlijden, hij mij als erfgename heeft achtergelaten van dit huis, van den oven en van de bakkerij, en nu heb ik iemand noodig, die op al die zaken past. Te werken is er niet veel en er zit eene groote winst op. Als gij -’

‘Ik heb geen verstand van de bakkerij, juffrouw,’ viel Lorenzo haar in de rede.

‘Best, maar ik heb ook nog eene melkerij en daar zouden we goed eene slachterij bij kunnen nemen, bij voorbeeld van een-, twee- en driejarige kalveren.’

‘Ik heb volstrekt geen verstand van boerderij of slagerij, juffrouw.’

‘Enfin; maar ik heb ook geld, zelfs geld genoeg -’

‘En wat zou ik daarmede?’

‘Wel, gij kunt het voor mij beheeren.’

‘Dank u wel, juffrouw, ik houd niet van eene geplukte kraai,’ zeide Lorenzo, terwijl hij zich verwijderde. ‘Hoe minder verplichtingen een man heeft, des te vrijer is hij!’

‘Heb ik ooit van mijn leven zoo'n koppigen kerel gezien!’ mompelde de weduwe en keek den jongen man na.

[p. 35]

Daar op een dorp, even goed als in eene groote stad, ieder nieuws als een loopend vuurtje verspreid wordt, zoo kwam ook dit gesprek, met de noodige toevoegsels, al spoedig in de woning en ter oore van Melchora Lopez, en verwekte daar niet weinig opzien.

‘Lorenzo!’ riep de moeder haar zoon reeds van verre toe, toen zij hem zag aankomen, ‘is het waar, dat de bakkerin een plaatsvervanger voor u wil koopen?’

‘Wie heeft u dat verteld, moeder?’ vroeg Lorenzo en hij fronsde het voorhoofd.

‘Wel, ze vertellen dat zij het geld er voor wil geven.’

‘Geven, geven -’ viel Lorenzo haar in de rede.

‘Nu ja, niet ten geschenke, maar dat zij het u leenen wil,’ verbeterde de moeder. ‘En wilt ge het dan niet aannemen.’

‘Heel goed dat hij geen geld wil leenen,’ zeide Mateo.

‘En dan, Lorenzo, mijn jongen,’ vervolgde de moeder ofschoon ietwat aarzelend, ‘men zegt nog iets anders, namelijk, dat zij met u wil trouwen. Hebt ge voor dat geluk ook al bedankt?’

‘Maar wie vertelt dat toch?’ zeide Lorenzo, thans niet weinig knorrig. ‘Ge weet toch wel, moeder, dat de goede naam van eene vrouw er onder lijdt, wanneer men van haar vertelt, dat zijzelf een man gevraagd heeft?’

‘Nu, nu, wees maar bedaard,’ zeide Melchora, ‘men vertelt immers geen kwaad van haar.

Ja, ja, moeder! O, die nijd! die nijd! Omdat zij eene schoone en rijke vrouw is, zijn de anderen razend van spijt.’

Zoo vervloog dan ook deze laatste hoop der arme moeder, en allen bereidden zich met tranen in de oogen op de aanstaande scheiding, die gedurende zeven lange jaren den eenigen steun aan de bejaarde ouders zou ontnemen.

Des avonds vóór den dag, waarop het vertrek bepaald was, zaten allen stil en treurig voor de deur. Dolores had iets gejaagds en angstigs over zich, want het praatje van het aanbod der rijke bakkerin was ook tot haar doorgedrongen en het denkbeeld hinderde haar, dat Melchora haar misschien zou beschouwen als de hinderpaal voor Lorenzo's geluk.

Lorenzo zat vlak tegenover Dolores op de steenen bank voor het huis; hij lag met het hoofd achterover tegen den muur en keek naar de sterren, terwijl hij met zijne heldere, welluidende en buigzame stem een dier weemoedige volksdeuntjes zong, die met hunne vreemde modulaties en hunne eenvoudige, hartroerende woorden het oor streelen, maar nu en dan ook pijnlijk aandoen.

Dolores had hare blikken op hem gevestigd en verloor geen enkelen toon van het lied, dat hij tot de sterren zong, maar dat voor haar bestemd was.

Toen het wat later werd waren de andere rekruten die met een minder bezwaard gemoed de toekomst tegemoet gingen, en die den laatsten avond van vrijheid in hunne woonplaats nog eens naar hartelust wilden genieten, in de herberg te zamen gekomen en trokken thans door de straten onder het zingen van:

‘Meisjes, wilt ge een vrijer hebben,
Teekent hem dan op den muur;
Want de koningin van Spanje
Neemt de jongeliê in huur!’

‘Dolores,’ zeide nu Lorenzo op bevenden toon tot het jonge meisje, ‘ik ga nu weg en moet het geheel aan u zelf overlaten, om voor uw goeden naam te zorgen.’

‘Maar wilt ge dan door uw ellendig wantrouwen ook nog het oogenblik van scheiden bederven?’ zeide Dolores met tranen in de oogen.

‘Zult ge mij nooit vergeten?’ riep Lorenzo op angstigen, hartstochtelijken toon.

Nooit! Veeleer zult gij mij vergeten,’ antwoordde Dolores, ‘omdat gij niet, zooals ik, voor uwe liefde een altaar in uw hart hebt opgericht.’

‘Altijd weer die koele dankbaarheid!’ zeide Lorenzo eenigszins driftig; ‘het is juist daarom dat ik uwe liefde niet erg vertrouw, omdat ze meer heeft van de liefde van een kind dan van die eener bruid.’

‘Och, kwel mij toch zoo niet!’ smeekte Dolores; ‘eene liefde, die op zulke hechte grondslagen rust, is veel sterker en trouwer dan eene, die onder zang en dans is ontstaan.’

‘Welnu, zweer mij dan dat ge mij trouw zult blijven!’

‘Ik zweer het u bij mijn leven!’

‘Dat is mij niet voldoende!’

‘Welnu, bij mijne zaligheid!’

‘Ook dat is mij niet genoeg!’

‘Bij mijne hoop op de eeuwigheid dan!’

‘Nog meer!’

‘Bij de ziel mijner moeder! Och, waarom zijt ge toch zoo wreed?’

‘Omdat mijn hart mij zegt, dat ge mij zult vergeten,’ zeide Lorenzo op somberen toon.

‘Uw hart is uw kwelgeest, Lorenzo, die ons beiden nog zal dood martelen.’

‘Mijn hart is oprecht en misleidt mij niet. Gij moet nog meer zweren, Dolores!’

‘Wat dan nog meer?’

‘Dat ge nooit van hier gaat, maar altijd in de nabijheid mijner moeder blijven zult, ook zelfs in het geval dat Pepa hier vandaan mocht gaan.’

‘Goed, dat zweer ik u ook.’

‘Nu nog één ding! Wanneer ik later terugkom en ik vind iemand anders bij u, dan is diens laatste uur geslagen, want ik vermoord hem met eigen hand.’

‘Doe geene bedreigingen, Lorenzo,’ zeide Dolores en eene huivering beving haar.

‘Ik dreig niet; ik waarschuw alleen.’

‘Denk daarom niet dat de vrees sterker is dan de liefde. Wat de liefde niet vrijwillig en met vreugde doet, zal zij uit angst en vrees zeker nooit doen. De liefde, die ge voor mij koestert, is geen zegen, geen geluk voor u, evenmin als de honing een zegen is voor de bij, die hem heeft verzameld. Gij verscheurt mij het hart, evenals de wolf zijne prooi verscheurt, en de herinnering, die ge mij voor de lange jaren van scheiding achterlaat, Lorenzo, is bitter en pijnlijk in plaats van zoet en vreugde vol.’

Er verliep een jaar. De afwezigheid der beide zoons liet zich in de woning van Mateo Lopez met elken dag meer en drukkender gevoelen, want de vader werd oud en kon nog slechts een gedeelte zijner velden bebouwen. De oogen van moeder Melchora, die anders zoo vroolijk konden schitteren, waren nu meestal nat van tranen en uit hare blikken sprak innig en onvervuld verlangen. Zelfs het huis had een stiller en somberder aanzien gekregen, en de vroolijkheid scheen het voor goed te hebben verlaten.

Inmiddels stond hun nog een ander verlies te wachten; een verlies, dat voor den stillen gelijkmatigen gang van dit gezin in elk opzicht veelbeteekenend mocht worden genoemd, en dat als eene donkere wolk aan den horizon kwam opzetten.

Meester Canuto was naar Sevilla overgeplaatst en zou binnenkort daarheen vertrekken. Was dit voor allen eene hoogst smartelijke gebeurtenis, voor Dolores was het bovenal eene vreeselijke kwelling, daar het haar zoo goed als onmogelijk was om van de haar zoo dierbare Pepa te scheiden en zij toch, door de aan Lorenzo gedane belofte, aan Rota gebonden was.

Evenmin kon Dolores er aan denken, om haar intrek te nemen bij de familie Lopez, daar deze door de afwezigheid der beide zonen in hare geldelijke omstandigheden zoo zeer ten achteren gekomen was, dat zij onmogelijk een persoon meer in haar gezin kon opnemen.

Pepa zou anders Dolores gaarne hebben toevertrouwd aan de zorg van moeder Melchora, die het bedaarde, zachtzinnige meisje die soort van genegenheid toedroeg, die moeders gewoonlijk jegens de personen koesteren, die door hunne zonen bemind worden.

Om bovengenoemde redenen was Dolores echter gedwongen om van een verblijf bij een der beide moederlijke vriendinnen af te zien en niet meer wetende wat te doen, wendde zij zich om raad tot pater Nolasco, die wel is waar niets van Seneca wist, omdat deze niet in zijn almanak stond, maar zooveel te meer verstand had van het menschelijk hart en van de gewoonten en leefwijze der landlieden.

Hij vond dan ook werkelijk een uitweg, die niet alleen Dolores bevredigde, maar waarbij ook anderen een niet gering voordeel hadden.

‘Wel zie, dat treft goed!’ zeide hij tot Dolores, ‘Donna Braulia heeft mij een poosje geleden gevraagd, of ik haar niet een dienstmeisje zou kunnen bezorgen, dat vlijtig, fatsoenlijk en zindelijk is, in één woord precies zooals gij zijt. De Donna kent u reeds van aanzien; gij kunt dus hier blijven, komt niemand tot last en verdient daarenboven twintig realen per maand, wat over een geheel jaar 240 realen maakt, waarvoor ge u een uitzet kunt koopen, tegen den tijd dat Lorenzo terugkomt.’

Dolores nam het voorstel van den pater aan, ofschoon het haar hard viel om van hare pleegmoeder Pepa te scheiden, maar ook deze moest, hoewel met een bedrukt hart, het plan onvoorwaardelijk goedkeuren.

Donna Braulia was eene zeer goedhartige vrouw, uiterst onbeschaafd, zeer zwaarlijvig en vroolijk van humeur. Deze laatste eigenschap had zij, helaas! echter verloren, nadat zij de nalatenschap haars broeders, Don Marcelino Toro had aanvaard, daar zij sedert dat oogenblik zich een schijn van voornaamheid wilde geven, waardoor zij zichzelf het leven verbitterde en hare natuurlijke goedhartigheid evenzeer veranderde, als de nieuwerwetsche kleedingstukken, die zij uit Cadix liet komen, haar ronden, natuurlijken lichaamsbouw op belachelijke wijze misvormden.

Geheel het tegenovergestelde van haar was Rosa, hare eenige dochter, een meisje van dertien jaar, een echt Andalusisch natuurkind, levendig, opgeruimd, een beetje ondeugend, maar eerlijk als goud. Op haar rond, blozend gezichtje zweefde gestadig een lachje; hare frissche, bekoorlijke lippen waren voortdurend in beweging en lieten, hetzij dan dat ze lachte of schertste of zong, steeds hare ivoorwitte tanden zien; in haar aanvallig kopje krioelde het steeds van allerlei ondeugende, vroolijke invallen en in haar prachtig haar prijkte gewoonlijk een bloemenkrans.

Eene onafgebroken vroolijkheid werd

[p. 36]

door Rosa voor den natuurlijken toestand van den mensch gehouden en oprechtheid en waarheid beschouwde zij als de eenig mogelijke basis voor een dagelijkschen omgang. Van treurigheid had zij geen begrip, evenmin als van tranen en hartzeer. Nog nooit had zij twee minuten achtereen over hetzelfde onderwerp nagedacht - denken toch was eene veel te zware vracht voor haar met bloemen getooid kopje. Hare moeder had haar bij hare opvoeding in alle opzichten vrijgelaten, en de voordeelen zoowel als de nadeelen van eene dergelijke opvoeding waren maar al te zeer merkbaar. In haar zorgeloos gemoed was evenmin plaats voor eene ernstige gedachte, als zij een slecht, onedel gevoel in haar hartje zou hebben kunnen herbergen.

Zij bewandelde den levensweg even dartel en onbezorgd, als zij door haren tuin liep; van beide verlangde zij dat zij haar hunne schatting in bloemen zouden betalen, en het kweeken van bloemen beschouwde zij als de bestemming van haar leven.

In Rosa's hartje sluimerden twee groote wenschen: de eene, ofschoon reeds ietwat verouderd, bestond in het bezit van eene groote pop met beweegbare oogen; de andere, die van wat lateren datum was, bestond in het hebben van een minnaar, die, buiten medeweten van hare moeder, des avonds aan haar venster zou komen, evenals de minnaars van andere meisjes zulks deden.

Daar Rosa in hare jeugd volstrekt geen onderwijs genoten had, gaf hare moeder, nadat zij rijk geworden was, haar verschillende leermeesters, maar toen was het reeds te laat; zij leerde evenmin het A.B.C. als dat zij ook maar een hanepoot leerde schrijven.

‘Moet ik nu nog een schoolkindje worden?’ zeide zij tot hare moeder; ‘ik dank u wel hartelijk, om mij te laten uitlachen.’

‘Ja, maar iets te weten staat voornaam, en onwetendheid is erg boersch,’ beweerde de moeder.

Desniettegenstaande konden moeder noch pater Nolasco, wiens hulp Donna Braulia daarbij had ingeroepen, ook maar het geringste doen, om den afkeer van Rosa voor het leeren te overwinnen.

De tijd van het A.B.C. was voor goed voorbij.

Don Marcelino, de zoon van een heel klein winkeliertje uit Rota, was door zijn vader naar Amerika gestuurd, vanwaar hij, volgens het oordeel zijner plaatsgenooten, als millionair, in werkelijkheid echter als de gelukkige bezitter van een vermogen van 5,000 duros, teruggekeerd was.

Het is onmogelijk om zich een denkbeeld te maken van de onuitsprekelijke blijdschap, waarmede hij, die als Job zoo arm was heengegaan en nu als een Croesus terugkwam, door zijne landslieden werd ontvangen.

Het eerste wat hij gedaan had was, dat hij een huis geheel naar zijn eigen z[i]n, dat wil zeggen, naar zijn buitengewoon slechten smaak en met zijne voorliefde voor al wat smakeloos en opzichtig was, had gekocht en laten inrichten. Daar het eerste door hem aangekochte perceel hem al spoedig te klein voorkwam, kocht hij het onmiddellijk daaraan grenzende en, niet lang daarna, ook het daaraanvolgende huis er nog bij.

Bij deze van lieverlede zeer uitgebreide woning behoorde een tuin, en nog wel een aristocratische tuin, zooals de Croesus hem ten minste noemde. Deze toch was ruimschoots voorzien van prieëlen, standbeelden en perspectieven, waarmede hij de muren door een kladschilder, dien hij daarvoor uit Cadix had laten komen, liet beschilderen. Ook vond men er een paar goudvischvijvers en vooral een doolhof, welke laatste door den eigenaar met zooveel voorliefde aangelegde inrichting echter nauwelijks groot genoeg was, dat een mol er in kon verdwalen. Niettegenstaande dit uitgebreide stuk grond zoo smakeloos en overtollig opgevuld was, werd het toch onder den zonnigen hemel spoedig tot een waar bloemenparadijs.

bloemenwijding op maria hemelvaart.

Jasmijn, rozen, lelies, prieëltjes van wijngaardranken, schaduwrijke boschjes, koele grotten, heldere vijvers met bonten zilver geschubde vischjes, slingerplanten, die met hunne goud- en scharlakenkleurige ranken hier de leelijke vormen van eene houten Venus verborgen of de misvormde gestalte eener Diana tot aan de spits van haar neus bedekten - een en ander te zamen maakten het geheel tot een tooverachtig lustoord.

Nadat het huis en de tuin geheel gereed waren, had Don Marcelino denzelfden Cadixer kunstenaar, die zijn tuin zoo prachtig had ingericht, opgedragen om zijn portret te maken, waarbij hij vooral de bedoeling had om een paar strepen op zijne mouwen, die hij in eene of andere betrekking aan gene zijde van den Oceaan verdiend had en waarop hij niet weinig trotsch was, aan de vergetelheid te ontrukken.

De schilder had onzen Croesus op een reusachtig stuk doek afgebeeld en daarbij aan zijn opgezet, rood en joviaal gezicht, door dikke kladden verf, die hij aan de slapen van het hoofd, in de hoeken van den mond en op den neus had aangebracht, eene allerzonderlingste, droefgeestige uitdrukking gegeven. De hoofdzaak echter, de strepen op de mouwen, waren zooveel te getrouwer weergegeven. Die op de linkermouw kwamen midden op de borst uit, waar drie vingers der hand ten halve in den frak verborgen waren, terwijl die op den omslag van de rechtermouw dicht bij de lijst der schilderij zichtbaar waren. Op de als een groot plakkaat geopende hand van dienzelfden arm prijkte met duidelijke letters:

‘Juan Almazaron fecit.’

Tien jaar lang had Don Marcelino op deze wijze van zijn voorspoed genoten, toen de schikgodin, op een oogenblik dat hij er volstrekt niet op bedacht was, den draad zijns levens afknipte en hem naar eene nog veel schoonere wereld deed verhuizen. Hij stierf zeer kalm, schonk vergiffenis aan zijne vijanden, om de eenvoudige reden dat hij er geene had, vermaakte in zijn testament een aantal legaten en verzocht, nog een oogenblik vóór hij den laatsten adem uitblies, dat men zijn lijk in den uniform met de strepen ter aarde zou bestellen.

Zijne zuster Braulia, de weduwe van een ezeldrijver, was de erfgename van zijn kapitaal en van zijn huis, dat met zijne drie deelen een geheel vormde, evenals de drieëenheid.

Het beroemde portret bleef op de vroegere eereplaats hangen en het scheen alsof, sedert het overlijden van het origineel, de schaduw hoe langer zoo donkerder werd.

Nooit aanschouwde pater Nolasco dit afbeeldsel van zijn vriend en weldoener, zonder het de eene of andere vleierij toe te voegen, of een vaderonsje te bidden, en Rosa, die dit gemerkt had, kon dan ook niet nalaten om de aandacht van den goeden, ouden man telkens weder op het portret te vestigen, overtuigd als zij was dat hij onophoudelijk weder met zijn ‘knappe heer, onze Vader,’ enz. voor den dag zou komen.

Even dikwijls als Rosa zich deze aardigheid veroorloofde en de pater, met zijne gewone goedhartigheid en zonder eenigen argwaan, zijn ‘knappe heer! Onze Vader,’ enz. herhaalde, even dikwijls had Donna Braulia hare dochter verboden dit te doen.

(Wordt voortgezet.)