De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 5

De Gevolgen van een Gril.
Tafereelen uit het verhaal
van Herbert Frey.
(Vervolg.)

Vrouw Marré, de gade van den scheepskok, de eenige vrouw die zich aan boord van de Fransche bark bevond, was door den kapitein met de verpleging van de bewustelooze Leontine belast geworden; zij liet haar naar hare hut brengen, ontdeed haar van hare na te kleederen, legde haar in hare hangmat, diende haar een versterkend middel toe en verbond hare wonden.

Leontine sprak weing, dronk een paar slokjes van de voor haar gereed gemaakte thee en viel weldra in een vasten slaap, waaruit zij eerst bij 't ondergaan der zon ontwaakte. In den nu volgenden nacht vormde zij het plan hoe zij voortaan zou handelen.

Zij had van hare bewaakster vernomen dat op het Fransche schip niets bekend was van de scheepsramp, die de oorzaak was dat men haar in zee drijvende gevonden had; als de kapitein er haar naar vroeg, zou zij een anderen scheepsnaam en andere plaatsen opgeven, om daardoor te voorkomen dat hare ouders en haar echtgenoot op haar spoor konden komen. Dat Bertram en Hedwig gered waren, geloofde zij zeker. Zij zouden meenen dat zij den dood in de golven gevonden had, - en zij wilde voor hen dood zijn. Reeds menigmaal was de wensch bij haar opgekomen, dat er iets mocht gebeuren, 't welk haar van haren man zou scheiden en hem vrij maakte, zonder dat zij evenwel een denkbeeld kon vormen hoe dit zou kunnen geschieden. Nu was die gelegenheid gekomen; de wensch van haar hart kon thans vervuld worden. Niemand van de haar dierbaren mocht ooit te weten komen dat zij nog leefde. Die gedachte hield haar geheel bezig; zij vond er iets heldhaftigs in en beschouwde het als eene edele zelfopoffering, waartoe zij de kracht hoopte te bezitten.

De gedachte aan de droefheid harer ouders en het gemis van haar kind, haar ‘kleine parel’, was wel pijnigend, maar hare vurige begeerte - haar zielsverlan gen, mag men wel zeggen - haar echtgenoot vrij te maken, bracht alle andere gedachten tot zwijgen. Dat Bertram haar niet beminde, was haar duidelijk gebleken. ‘Houd me niet op!’ had hij bijna norsch gezegd, toen zij in het doodsgevaar op het brandende schip hem om een kus vroeg, en hoe koel en gevoelloos had hij aan dat verlangen voldaan! Dat haar verlangen op dat oogenblik hem lastig, dwaas en kinderachtig moest zijn voorgekomen, daaraan dacht zij niet.

Hoe langer zij over alles nadacht, des te vaster bleef zij bij haar besluit. Ten laatste meende zij zelfs het er voor te mogen houden dat de Voorzienigheid het zoo beschikt had. Haar lot zou voortaan wel hard zijn, maar 't scheen haar volstrekt onmogelijk toe, hare vroegere onverdragelijke levenswijze weer te dulden, nu 't eenmaal zoo ver gekomen was.

Vóordat de bark Toulon hand bereikt, had Leontine met vrouw Marré afgesproken, dat zij voorloopig bij haar zou gaan inwonen. Om de wonden aan haar hoofd beter te kunnen verbinden en verkoelen, had vrouw Marré haar het schoone haar afgeknipt, en Leontine had haar toegestaan, het aan een kapper te verkoopen.

Zoodra het schip de haven van Toulon was binnengeloopen, werd Leontine met de grootste voorzichtigheid aan land en naar de woning van vrouw Marré gebracht; daar moest zij nog weken achtereen te bed blijven, want t' duurde nog geruimen tijd vóordat haar hoofd geheel genezen was.

Vrouw Marré verpleegde haar met de grootste zorgvuldigheid en liefderijkheid. Zij was inderdaad eene goedhartige vrouw, en bovendien hoopte zij op eene goede belooning, daar zij wist dat Leontine eene som geld van ten minste 2000 franks en eenige zeer kostbare sieraden bij zich had, en veronderstelde dat zij van rijke familie was.

Toen Leontine zich sterk genoeg gevoelde, besloot zij naar Parijs te gaan. Daar wilde zij op een eenvoudigen voet gaan leven, dood voor de haar dierbaren. En als daarbij de gedachte aan hare ouders en de kleine Elfriede haar droevig stemde, troostte zij zich met de hoop dat zij hen later wellicht kon wederzien, zonder dat zij zelve door hen werd opgemerkt.

Vóor haar vertrek naar Parijs kocht zij eenvoudige kleeren; zij dacht er in 't geheel niet aan, zich sierlijk en elegant voor te doen, maar had alleen het oogmerk, zich zooveel mogelijk onherkenbaar te maken. Zij zou te Parijs eene kleine woning huren en op de zuinigste wijze leven. Wanneer hare middelen waren uitgeput, zou zij werken, om in haar levensonderhoud te voorzien. Zij bekommerde zich weinig daarover; omtrent alles wat haar zelve betrof was zij volkomen onverschillig geworden; haar lijden was zóó groot, dat het op een weinig meer of minder niet aankwam. Hare tegenwoordige levenswijze, waarbij zij alle genoegens en de weelde en 't gemak, waaraan zij altijd was gewoon geweest, moest ontberen, scheen haar verdragelijker toe dan die van vroeger, toen zij alles kon verkrijgen wat zij begeerde, maar gekweld werd door de gedachte, dat zij eene hindernis was voor 't geluk van haar echtgenoot. Toen evenals nu had zij geene hoop meer; vroeger echter had haar bestaan anderen verdriet veroorzaakt, en thans - meende zij - had zij, door aan haren dood te doen gelooven, voor hen den weg tot geluk gebaand.

Als de ontzettende gedachte bij haar opkwam, dat haar man Hedwig zou huwen, stelde zij,

[p. 95]

onnadenkend wezen dat zij was, steeds de meening voorop, dat zij, door dien echt niet te verhinderen, slechts hare opoffering volmaken zou. Zij meende geen zondig, maar een den Hemel welgevallig werk te doen, door Bertram met Hedwig, de eerste vrouwe zijner keuze te laten huwen. Haar huwelijk, in het aanschijn des doods gesloten, was niet voor het leven, niet voor deze aarde bestemd, redeneerde zij, en het was hare plicht Bertram de vrijheid weer te geven, die hij bij zijne echtverbintenis na eenige uren van den dood meende te ontvangen.

In de nabijheid van de kerk de la Madeleine had zij eene kleine woning gehuurd, en de stilte, die in den omtrek van 't groote oude gebouw heerschte, had een zachten, weldadigen invloed op haar gemoed.

Op zekeren dag kreeg zij toevallig een stuk van een Duitsch dagblad in handen en las daarin een kort bericht uit eene provinciestad, ‘dat de heer Bertram Seewald, die na den dood zijner jeugdige en schoone gade op zijn landgoed Windischkrona, bij Bruchthal, was gaan wonen, bij de aanstaande verkiezingen voor den Landdag als kandidaat was gesteld.’ Zij drukte een kus op den naam van haren echtgenoot en weende bitter. Eensklaps was hare belangstelling in hem weer levendig geworden; zij verlangde vurig te weten hoe hij thans leefde, wie hij tot gezelschap had; ook wilde zij in 't vervolg gedurig iets over hem trachten te vernemen.

Een geheel jaar sleet Leontine in treurige eenzaamheid en verlatenheid. Wat zij al dien tijd leed en hoe zwaar het haar viel, het brandend verlangen van haar hart, om hare dierbaren weder te zien, te bedwingen, is niet te beschrijven.

Eindelijk deed de stem der moederlijke liefde zich zóo luide hooren, en werden de verlatenheid en het eenzame leven haar zóo onverdragelijk, dat het gevoel van gekrenkte eigenliefde, de ijverzucht, de verbittering en wrok over teleurgestelde liefde door den onweerstaanbaren wensch haar kind te zien werden onderdrukt Om dien wensch te bevredigen, gevoelde zij zich sterk genoeg, alles te wagen.

Een zeer eenvoudig voorval had de in haar sluimerende innige liefde voor haar kind weder in hare volle kracht doen ontwaken. Toen zij op zekeren dag over een groot plein ging, zag zij een klein blond meisje, dat in het gedrang van hare moeder was afgedwaald en nu met de uitdrukking van naamloozen angst op 't door tranen bevochtigde gelaat om hare mama riep en luid weenend heen en weer liep. Leontine werd diep geroerd; zij nam het kind in hare armen en trachtte het tot bedaren te brengen.

‘Ik heb mijne mama verloren - mijne goede mama!’ snikte de lieve kleine. ‘Ik wil weder naar mijne mama!’

De moeder van 't kind kwam spoedig naar haar toe; zij gaf haar de kleine over, en deze sloeg, door hare tranen heen lachend, hare armpjes zoo vast om den hals harer moeder, alsof zij die nimmer weder wilde loslaten.

Dit kleine tooneel had Leontine diep getroffen, nu had zij geene rust of duur meer. Verre van haar, in 't schoone Duitschland, was haar kind, dat zij zoo teeder beminde en wellicht even angstig, even onstuimig om hare moeder riep. Zij kon niet begrijpen hoe 't haar mogelijk was geweest, zoo lang van hare Elfriede verwijderd te blijven. Was dan bij haar verlangen om voor anderen lichaamlijk dood te zijn, tegelijk haar hart gestorven? Thans zou zij alles willen wagen, om haar kind te zien.

de preekstoel in de groote kerk te dordrecht.

Maar nog streed zij eenigen tijd met alle kracht tegen dit innig moederlijk gevoel. Zij kon en wilde niet ongedaan maken wat zij eenmaal begonnen had.

Doch was er geene mogelijkheid, haar kind te zien, zonder dat zijzelve zou worden opgemerkt? Zij had eens gelezen, dat lieden zich zóó vermomd hadden, dat zelfs hunne meest vertrouwde vrienden hen niet hadden herkend. Als anderen dit hebben kunnen doen, zal ik het ook wel kunnen, dacht zij en begon weer moed te scheppen.

Nacht en dag dacht zij er over na, hoe zij het plan hare kleine Elfriede weder te zien, zou kunnen uitvoeren. Zij ging voor den spiegel staan en beschouwde haar gelaat met alle aandacht. Het scheen haar toe dat 't, ook zonder dat zij kunstmiddelen bezigde om zich te vermommen, onmogelijk was, in die bleeke, magere, somber uitziende vrouw de vroeger zoo schoone, levendige Leontine Seewald te herkennen. Haar lang, glanzend haar was kort atgeknipt, eene witte muts verborg den schoonen vorm van haar hoofd volkomen en gaf aan haar bleek gelaat een geheel ander voorkomen.

‘Ik ben nu leelijk en genoeg veranderd,’ sprak zij met eenige bitterheid in hare stem: ‘zelfs mijne moeder zou moeite hebben, mij te herkennen.’

Evenwel was zij daaromtrent nog niet volkomen gerust en peinsde zij op de middelen om zich nog meer onkenbaar te maken. Het toeval kwam haar te hulp. Toen zij eens eene zieke vrouw verpleegde, werd gedurende den maaltijd het geval besproken, dat de kassier van zekere bank, die eene aanzienlijke geldsom had ontvreemd, bijna twee jaar zijn losbandig leven te Parijs had voortgezet, zonder herkend te worden. Een der aanwezigen zeide dat de bedrieger door de kunstmiddelen van zekeren Deville zoo onkenbaar was gemaakt, dat zelfs de geoefendste policiebeambten niet het minste vermoeden op hem hadden gehad.

‘Wie is Deville?’ vroeg Leontine haastig.

‘Deville,’ werd haar geantwoord, ‘is de grootste kunstenaar van geheel Parijs; hij kan het voorkomen van een mensch geheel veranderen en is zoo volleerd in die kunst, dat degenen die onder zijne behandeling zijn geweest, zich zelven niet meer herkennen kunnen.’

Die mededeeling deed Leontine hevig ontroeren.

‘En kan hij zijne kunst op mannen en vrouwen toepassen?’ vroeg zij, waarbij zij alle moeite moest aanwenden om bedaard te schijnen.

‘Wel zeker: op mannen zoo goed als op vrouwen; ikzelf heb er een sprekend bewijs van gezien,’ was het antwoord.

Leontine nam dadelijk het besluit de kunst van den heer Deville te beproeven. Indien deze haar voorkomen zoo geheel kon veranderen als men beweerde, zou zij met de grootste gerustheid haar geliefd kind kunnen wederzien. Zij vroeg naar zijne woonplaats en ging hem nog dienzelfden dag bezoeken.

De kunst om menschen onkenbaar te maken, was voor den heer Deville eene ware goudmijn. Maar men moest dan ook bekennen dat hij er bekwaam in was; hij maakte er eene voortdurende studie van.

Leontine werd in een eenvoudig gemeubileerd vertrek geleid, waar de heer Deville haar weldra kwam begroeten. Hij zag haar een poosje oplettend aan, en haar schoon, fijn en lief gelaat boezemde hem meer belangstelling in dan hij gewoonlijk voor zijne bezoekers gevoelde. Reeds bij den eersten blik bespeurde hij dat zij eene dame van aanzienlijke familie was; hare eenvoudige kleeding kon hem niet bedriegen. De beschaafde uitdrukking van haar gelaat, de teedere blanke handen, haar fiere gang en voorname houding, - alles zeide hem dat zij meer was dan zij scheen of wilde schijnen.

[p. 96]

‘Ge wenscht mij te spreken, madame,’ zeide hij. ‘Waarmede kan ik u van dienst zijn?’

‘Ik wenschte eene zoo volkomen verandering van voorkomen te ondergaan, dat ik mij zelfs onder mijne meest vertrouwde vrienden kan begeven, zonder door hen herkend te worden,’ gaf Leontine ten antwoord.

't Zal moeilijk zijn, eene zoodanige bij u te bewerken.’

‘Ik wil u gaarne gelooven, maar het moet geschieden.’

De heer Deville zag haar nogmaals oplettend aan en zeide:

‘Er is nog één middel op, maar dat zou u alle uiterlijke schoonheid doen verliezen.’

‘Dat is mij onverschillig,’ verklaarde Leontine eenigszins ongeduldig. ‘Ik wil een mij dierbaren persoon bezoeken, die gelooft dat ik gestorven ben, beproef dus uwe kunst. Eéne verandering heb ik reeds ondergaan, al mijn haar is kort afgeknipt.’

Zij zette haren hoed af; haar hoofd was met korte goudblonde lokken bedekt.

‘Hoe prachtig!’ riep de heer Deville. ‘Die korte, glanzende kleine lokken geven u het aanzien van een kind. Wees zoo goed, mij naar mijn atelier te volgen, madame! Ik geloof aan uw verlangen te kunnen voldoen.’

Zwijgend volgde zij hem en bevond zich weldra in een allervreemdst uitziend vertrek. Terwijl de heer Deville met de bereiding van een middel bezig was, zag zij ten hoogste verwonderd om zich heen. Het vertrek geleek eene droogkamer en tegelijk een kabinet van rariteiten. Er waren alle soorten van baarden, pruiken, wenkbrauwen, lichaamsdeelen, handen en armen, glazen oogen, gebitten, maskers van allerlei vorm en kleur. In één woord, het vertrek leverde een gezicht op, dat Leontine zoowel beangstigde als verraste.

Mijnheer Deville was zeer vriendelijk en voorkomend; hij verzocht haar een poosje geduld te hebben, en vertelde haar, terwijl hij met zijne werkzaamheden voortging, enkele geschiedenissen van personen die zijne hulp hadden ingeroepen. Wat wonderlijke wereld is het toch, en wat al vreemde zaken vallen er in voor! dacht zij. Zij hoorde immers van mannen, die een losbandig leven leidden, terwijl hunne echtgenooten door zorg en kommer werden ten grave gesleept; van vaders, die hun laatste geld opofferden, om een verloren zoon te redden; van minnenden, die voor altijd afscheid van elkander namen. De heer Deville vertelde haar de eene geschiedenis na de andere alsof 't gewone zaken waren.

Na verloop van eenigen tijd gaf hij haar eene groote waschkom, waarin een donker vocht was, en verzocht haar, zich met het vocht goed het gelaat te wasschen. Maar ofschoon zij zich met het vaste voornemen om zich te vermommen hierheen begeven had, trad toch op het oogenblik toen het op de uitvoering aankwam hare gansche ziel daartegen in opstand.

De heer Deville bespeurde hare aarzeling en dacht dat zij het bejammerde dat haar vel zijne schoone blanke tint zou verliezen.

‘Ge behoeft niet te vreezen,’ zeide hij, ‘dat dit middel uw vel zal beschadigen, alle sporen er van kunnen uitgewischt worden door een ander, dat ik u insgelijks zal geven en waarvan enkele droppels, met helder water vermengd, voldoende zijn om aan het vel de oorspronkelijke kleur terug te geven. Ge kunt dus gerust dit onschadelijk middel aanwenden.’

Hoewel met tegenzin, deed zij wat de heer Deville verlangde, en toen zij gereed was, bleef zij in gedachten verzonken zitten, terwijl hij weer met een ander middel bezig was.

Een poosje later verzocht hij haar, in den spiegel te zien. Zij deed het en herkende zichzelve niet. Zij zag een donkerkleurig gelaat met donkere wenkbrauwen, een laag voorhoofd en insgelijks donker haar. Alleen de kleur en de uitdrukking harer oogen waren onveranderd gebleven.

da mi un soldo.

‘Welnu wat zegt ge van die verandering?’ vroeg de heer Deville. ‘Ik beschouw haar als volkomen, de oogen uitgezonderd. Vergun mij, u de opmerking te maken dat ge buitengewoon schoone oogen hebt en dat 't zonde zou zijn, daaraan iets te veranderen, 't geen trouwens zeer moeilijk zou gaan. Ik zou u aanraden, een blauwen bril te gaan dragen. Zooals uw gelaat er thans uitziet, ben ik volkomen tevreden. Het heeft wel is waar zijne schoonheid verloren, maar ge behoeft ook niet de minste vrees te hebben, herkend te worden. En thans moet uwe gestalte nog een weinig worden veranderd. Ik heb hier een vorm, die u niet in 't minst zal hinderen en u het aanzien geeft alsof ge hooge schouders hebt. Daardoor zal uwe gestalte insgelijks voor iedereen vreemd zijn.’

Zij beproefde ook dit middel en was nu volkomen onherkenbaar. De belooning, die de heer Deville vroeg, kwam haar wel wat groot voor, doch niettemin betaalde zij die.

De heer Deville zag haar toen oplettend aan en zeide:

‘Ge zijt thans een geheel ander wezen geworden, madame! Ik-zelf zou u niet meer herkennen. Wat ook uwe plannen mogen zijn, voor zooveel het van uwe vermomming afhangt, moeten ze gelukken.’

Toen Leontine weer op straat was en bekenden ontmoette, die haar voorbijgingen zonder haar te herkennen, besefte zij ten volle welk eene groote verandering zij had ondergaan. Zij ging voor de spiegelruit van een winkel staan, en toen daarin haar eigen beeld werd weerkaatst, zag zij een hoogst eenvoudig, een weinig krom gegroeid vrouwtje met een bruin gelaat en donker haar. Alleen de mond en de oogen hadden de trekken behouden, die aan Leontine Seewald konden herinneren.

Ofschoon Leontine deze vermomming had aangenomen, om haar zielsverlangen, haar kind weder te zien, te kunnen bevredigen, had zij er toch geen vrede mede. Zij zou nu eene valsche en bedriegelijke rol spelen, waarmede haar edel karakter zich niet kon vereenigen. Vroeger had zij nooit een gedachte of wensch verzwegen, nog nooit had zij geveinsd of gehuicheld, en nu zou haar toekomstig leven een voortdurend bedrog zijn. Meer dan eens stond zij op het punt, hare vermomming af te leggen, maar het vurig verlangen haar kind te zien, overwon alle andere bedenkingen. Nog slechts eenmaal wilde zij haar kind zien; dan zou zij terugkeeren in de haar vreemde wereld, waarin zij als eene banneling zou ronddolen.

Reeds den volgenden dag was zij op reis naar Duitschland. Groot was hare ontroering, toen zij weer den voet op den dierbaren Duitschen grond zette. Bijna twee jaar was het geleden, dat zij dien het laatst betreden had. Hoe geheel anders was nu alles geworden!

In den beginne was zij besluiteloos waarheen zij het eerst zou gaan. Zij wilde het geliefde oord bezoeken, waar zij was geboren en het voorwerp van de teederste liefde en zorg was geweest. Maar zij vreesde dat het oog der treurende moeder, in weerwil van alle vermomming, haar kind zou ontdekken. Bovendien vermoedde zij dat de kleine Elfriede bij haar vader zou zijn. Zij reisde dus naar Bruchthal, om te vernemen of haar echtgenoot nog op Windischkrona vertoefde. Was dit niet het geval, dan zou zij om den wille van haar kind zich in de nabijheid der ouderlijke woning wagen. Zij hoopte dat God hare pogingen zou begunstigen, opdat zij ten minste een blik zou kunnen slaan op het geliefde wezen, dat aan hare borst had gerust en nu voor altijd voor haar verloren was.

Gedurende de reis naar Bruchthal viel het haar in, dat zij nog nooit in die plaats of op Windischkrona was geweest, zoodat de daar wonende vrienden van haar echtgenoot evenmin als zijne dienstboden haar kenden; zij zou dus veilig eenigen tijd kunnen vertoeven in de nabijheid van het verblijf, dat zij eens als de beminde gade van een teeder geliefden echtgenoot had gehoopt te betreden.

Nadat haar geduld op eene harde proef was gesteld, bereikte zij eindelijk het doel harer reis.

(Wordt voortgezet.)