De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 5

[p. 33]

[Nummer 5]

koningin nathalie van servië en haren zoon.

[p. 34]

Onze gravures.

De Koningin en de Kroonprins van Servië.

Vele gebeurtenissen der laatste dagen brengen ons de waarheid in herinnering, dat aardsche grootheid en luister geene waarborgen zijn tegen de smart en dat koningen en keizers even goed aan rampen en kwellingen blootstaan als gewone menschenkinderen. Hebben wij in het machtige Duitsche keizershuis kort geleden de geesels van ziekte en dood op vreeselijke wijze zien woeden, thans wordt ons medelijden gewekt door het schouwspel eener ongelukkige koningin, die door haren echtgenoot verstooten en van haar kind beroofd, veroordeeld is in den vreemde rond te zwerven.

Men weet dat koning Milan van Servië zich tegenover zijne jeugdige gemalin volstrekt niet als een voorbeeldig echtgenoot gedroeg, en dat hij haar thans een proces van echtscheiding aan doet, dat intusschen afstuit op den tegenstand der Russische Kerk, welke geene ontbinding van een wettig huwelijk gedoogt. Men weet ook hoe de koningin haren twaalfjarigen zoon heeft moeten afstaan, dien zij als troost in het ballingschap had meegenomen en die door den koning werd opgeëischt. De bijzonderheden van die smartelijke scheiding tusschen de vorstelijke moeder en haar kind, indertijd uitvoerig door de dagbladen medegedeeld, staan ieder onzer nog levendig voor den geest.

De schier algemeene deelneming in het ongeluk der koningin doet veronderstellen dat onze lezers niet zonder belangstelling in dit nummer haar portret en dat van den kleinen Servischen troonopvolger zullen aanschouwen.

Koningin Nathalie van Servië is den 7en September 1859 geboren en de oudste der drie dochters van den Russischen generaal Kechko en prinses Stoerdza. Sedert den 17en October 1875 is zij de vrouw van koning Milan, wien zij bij hun huwelijk een bruidschat aanbracht van tien millioen. Gelukkig was die verbintenis op den duur niet en ook de Servische troonopvolger is onder geen gunstig gesternte geboren. Toen den 14en Augustus 1876 de oude Turksche kartouwen der citadel van Belgrado aan het land verkondigden dat koningin Nathalie haren gemaal Milan Obrenovics IV een erfgenaam geschonken had, was Belgrado als eene woestenij; slechts grijsaards, kinderen en vrouwen treurden er in verlatenheid, daar alles wat de wapenen dragen kon, ten strijde getrokken was tegen den erfvijand. Voor iedere deur, voor ieder venster bijna hingen verwelkte kransen als een bewijs dat een der huisgenooten in het veld was, en van hoevele gevels wuifde niet het lange rouwfloers, ten teeken dat de vader of de zoon op het veld van eer gesneuveld was! De algemeene rouw was daarbij des te pijnlijker, daar men erkennen moest, dat al die offers tevergeefs waren gebracht. Van vier kanten drongen de regimenten van Moerad V het land binnen; op alle punten had de halve maan gezegevierd over de Servische driekleur en alles deed vermoeden dat de dagen van het stamhuis der Obrenovics geteld waren.

Toen hem het bericht der geboorte van zijn zoon gewerd, vertoefde Milan te Paratschin, en de eerste gelukwensch, dien de jonge ouders ontvingen, was die van keizer Frans Jozef, terwijl czaar Alexander het peetschap over den Servischen prins op zich nam. Met groote plechtigheid werd de jongste spruit van het huis Obrenovics gedoopt. De krijgskans keerde; op het ongeluksjaar 1876 volgde het geluksjaar 1877, waarin Milan de smet van zoo menige nederlaag kon uitwisschen en zelfs grooten krijgsroem verwerven kon.

De kleine prins groeide op tot een krachtigen, veelbelovenden knaap, die zich met ongekunstelde waardigheid in het korporaalsuniform bewoog. In 1884 verlieten de vorsten de bescheidene woning, welke zij tot dan toe betrokken hadden, om zich in den neiuwgebouwden ‘Prachtburg’ te vestigen. Maar het echtelijk geluk, dat zij aanvankelijk in het oude huis gesmaakt hadden, volgde hen niet in de schitterende zalen van het nieuwe verblijf, en weldra mompelde men dat er geen huwelijksgeluk in het paleis woonde. Voor den armen koningszoon volgden toen treurige jaren; van zijnen vader gescheiden, dien het kind toch hartelijk beminde, werd hij door de moeder van de een Italiaansche stad naar de andere meegenomen, tot hij eindelijk weer aan de liefhebbende moeder ontrukt werd.

Naar het thans schijnt zal koning Milan zijn voorstel tot echtscheiding intrekken en mag er eene minnelijke schikking tusschen de beide echtgenooten worden te gemoet gezien.

Keizer Dom Pedro II van Brazilië.

De grijze keizer van Brazilië, die in de laatste maanden eene rondreis door de Oude Wereld maakte, is wederom naar zijn uitgestrekt gebied teruggekeerd, doch laat hier de herinnering na van een verlicht, menschlievend vorst, wien het welzijn van zijn land en volk vóór alles ter harte gaat. Gelijk men zich herinnert, bracht hij ook een bezoek aan den Paus, wien Brazilië als feestgeschenk bij gelegenheid van zijn gouden priesterjubilé de volledige afschaffing der slavernij aanbood.

Tot die heuglijke gebeurtenis heeft Dom Pedro in ruime mate het zijne bijgedragen. Sedert jaren ijverde hij voor de bevrijding der slaven; in 1866, tijdens den oorlog met Paraguay, schonk hij de vrijheid aan alle slaven der rijksgronden, die als vrijwilligers in het leger wilden dienen; dit vond navolging bij vele eigenaars van slaven en weldra werden aanzienlijke sommen tot vrijkooping van slaven bijeengebracht. In 1871 werd in de vergadering der Cortes het besluit genomen, dat de slavernij in Brazilië geleidelijk zou worden afgeschaft en in 1878 werden niet minder dan 15000 slaven door het emancipatiefonds vrijgekocht, terwijl bovendien vele bijzonderen hunne slaven in vrijheid stelden. Op dat schoone werk werd echter de kroon gezet door de algemeene vrijlating der slaven ter gelegenheid van 's Pausen gouden priesterfeest, waarvoor Leo XIII in zijne meesterlijke encycliek openlijk aan het katholieke Braziliaansche volk en zijn edelen vorst heeft dank gezegd.

Dat moet eene schoone voldoening zijn geweest voor den bejaarden keizer, die nu reeds sedert het jaar 1841 op den troon van Brazilië zetelt en gedurende die lange regeering door zijne welwillendheid, zijne hooge ontwikkeling en zijn ijver voor het schoone en goede de onverdeelde achting en liefde van al zijne onderdanen mocht verwerven. In 1825 te Rio de Janairo geboren, zag hij zich den 7^en April 1831 onder voogdijschap van zijn vader tot keizer benoemd, stond vervolgens onder een rijksregentschap, werd in 1840 meerderjarig verklaard en ontving de kroon op den 18^en Juli 1841. Twee jaren later trad hij in het huwelijk met Theresia Christina Maria, dochter van Frans I, koning der beide Siciliën.

Tot driemaal toe bezocht hij de Oude Wereld: eerst in 1866, toen hij tevens ook Noord-Amerika doorreisde; vervolgens tien jaar later, bij gelegenheid dat hij een bezoek bracht aan de wereldtentoonstelling te Philadelphia, en eindelijk in het huidige jaar, nu hij den Heiligen Vader ter gelegenheid van zijn gouden feest kwam geluk wenschen. Tijdens zijne afwezigheid was het bewind in handen van zijne dochter, de kroonprinses Donna Isabella, gemalin van hertog Lodewijk van Orleans, graaf van Ell. Men weet dat de regentes van Brazilië, wegens hare ijverige bemoeiingen tot afschaffing der slavernij, door den Heiligen Vader de eer waardig gekeurd werd, dit jaar de gouden roos uit zijne handen te ontvangen.

Geneve.

Geneve is eene der oudste steden van Zwitserland en werd reeds in het jaar 58 vóór Christus door Julius Caesar tegen de Helvetiërs versterkt. Zij heeft eene prachtige ligging: aan het zuidwestelijk uiteinde van het meer van Geneve, bij de uitmonding der Rhône amphitheatersgewijze gebouwd, wordt Geneve door den stroom in drie ongelijke deelen verdeeld. Op den linkeroever verheft zich hoog boven de river de oude stad met hare enge en steile straten. Zij is de zetel van het strenge oud Geneefsche Calvinisme, met zijne sombere Puriteinsche zeden.

Naast de oude stad strekken zich in het lagere gedeelte de hande!s- en verkeerswijken uit: de Grand Quai, de eindeloos lange Rue du Rhône en de Corraterie, waar de geld wereld voornamelijk haar sierlijk hoofdkwartier gevestigd heeft. Midden in de rivier ligt een eiland, waarop zich de toren de l' Isle, de overdekte markt en eenige straten bevinden. Op den rechteroever der Rhône ligt de wijk St. Gervais, de zetel der talrijke bevolking, die haar bestaan in de nijverheid vindt; daar ziet men ook langs de fraaie kaden de hotels, groot en schoon als paleizen, waar de aanzienlijke menigte der vreemdelingen hare woontent heeft opgeslagen. Beide oevers der rivier zijn door zes groote bruggen met elkander verbonden. Vlak onder de uitmonding der Rhône in het meer ligt het zoogenaamde Rousseau-eiland.

De stad telt een groot aantal ruime schoone pleinen, die voornamelijk na de slooping der vestingwerken in het jaar 1851 ontstaan zijn. De belangrijkste zijn de Place du Poète met het nationaal gedenkteeken, het Rhôneplein, het plein St. Antoine en de fraaie Place Neuve, met het gedenkteeken voor generaal Dufour. Op den rechteroever ligt de Place des Alpes, met het prachtige monument voor den hertog Karel van Brunswijk, de diamantenhertog, gelijk hij genoemd werd om zijne voorliefde voor die edelgesteenten, waarvan hij eene aanzienlijke verzameling moet bezeten hebben. De hertog stierf in Augustus van het jaar 1873 te Geneve en had, gelijk men weet, de stad Geneve, tot erfgenaam aangewezen van zijn vermogen, dat op vijftien millioen geschat werd. Daarvoor kon de stad hem stellig wel een kostbaar gedenkteeken oprichten.

De oudste kerk van Geneve is de kathedraal van St. Pierre, waarvan onze gravure eene afbeelding ge[e]ft. Van de overige belangrijke gebouwen verdienen vooral het stadhuis, de hoogeschool, het observatorium, het atheneum en de nieuwe schouwburg de aandacht.

Geneve is sinds lang reeds als groot middelpunt van nijverheid en handel bekend, voornamelijk om de uurwerkmakerij, waarvoor eene bijzondere school bestaat. Alleen aan horloges voert Geneve jaarlijks voor twintig millioen franken uit, terwijl daarbij nog voor ruim vijftien millioen franken kleinoodiën vervaardigd worden. Beide takken van nijverheid zijn niet alleen over het kanton Geneve verbreid, maar worden ook in de aangrenzende deelen van Savoye en Waadtland ijverig beoefend.

Door zijne ligging buitengewoon bevoorrecht is Geneve van ouds als de poort voor het verkeer van heel Zwitserland met Zuid-Frankrijk en de westelijke kunsthanden der Middellandsche Zee, en heeft dientengevolge steeds een levendigen doorvoerhandel gedreven.

De haven van Geneve, door twee groote dammen tegen de gevaarlijke stormen uit het noordoosten beschut, is het tooneel van een zeer levendig vertier. Op het groote meer varen twaalf stoomschepen, terwijl het verkeer op het zoogenaamde Petit Lac, het smalle zuidwestelijk uiteinde van den uitgestrekten waterplas, door verscheidene kleine bootjes, zoogenaamde mouches, onderhouden wordt. De ta!rijke barken, waarvan verscheidene omstreeks 4000 centenaars laden, verlevendigen verder den waterspiegel en leveren met hunne Latijnsche zeilen een bevallig schouwspel op.

[p. 35]

Door zijne heerlijke ligging aan het meer met het prachtig gezicht op de berggroep van den Mont-Blanc en het Jura-gebergte, met zijne bevallige afhellingen naar het meer, door talrijke kasteelen en buitenverblijven verlevendigd, heeft Geneve steeds eene groote aantrekkingskracht op alle toeristen en reizigers uitgeoefend; daarbij onderscheidt het zich door voortreffelijke scholen en inrichtingen van onderwijs, die verschillende families in andere landen van Europa genoopt hebben, hunne zonen of dochters ter opleiding naar Geneve te sturen. Men vindt er ook een goed conservatoire voor muziek en eene niet onaanzienlijke schilderschool.

Dit alles in verband met het gezonde klimaat en de menigte van genoegens, welke de stad aanbiedt, heeft niet alleen een aanzienlijk vreemdelingenverkeer getrokken, maar ook eene menigte familiën uit het buitenland aangelokt, zich voor goed te Geneve te vestigen, welks bevolking daardoor, met inbegrip van die der beide voorsteden Eaux-Vives en Plainpalais, tot het cijfer van 68.000 gestegen is.

Leo Somzée, Voorzitter der Wereldtentoonstelling van Brussel.

In onzen vorigen jaargang reeds gaven wij eene welgeslaagde afbeelding van de gezamenlijke gebouwen en terreinen der wereldtentoonstelling te Brussel, die op het oogenblik tal van bezoekers lokt. Ditmaal bieden wij onzen lezers het portret aan van den verdienstelijken man, wien de eer toekomt, dit grootsche werk op touw te hebben gezet, den ‘Voorzitter van den vaderlandschen prijskamp voor kunsten en wetenschappen,’ Leo Somzée.

De heer Somzée werd geboren te Luik den 31en Januari 1837, van burgerlijke welgestelde ouders. Van jongsaf onderscheidde hij zich door een buitengewoon vlug begrip en on vermoeiden arbeid. Op vierentwintigjarigen leeftijd had de veelbelovende jonkman al de cursussen der Luiksche universiteit doorloopen en werd met buitengewone onderscheiding tot ingenieur der mijnen bevorderd. Zijne lievelingsstudie was echter de gasverlichting en de electriciteit; en die studie heeft in hem rijke vruchten voortgebracht. Want het moet erkend worden dat die groote verlichtingsmiddelen van onze eeuw aan den heer Somzée gewichtige verbeteringen te danken hebben. Nauwelijks toch had de jonge man de banken der universiteit verlaten of hij werd benoemd tot hoofdingenieur van de algemeene maatschappij voor gasverlichting, en legde zich geheel toe op de verbetering der gasinrichtingen, die destijds nog in primitieven toestand verkeerden.

Een geheel nieuw stelsel van gasaanvoering in de gasmeters, een nieuw stelsel van gasleiding in de buizen, benevens eene tot dusver onbekende verbinding der gasbuizen, die elke ontsnapping van gas onmogelijk maakt, werden door den begaafden man in de jaren 1864-1868 uitgevonden.

Somzée dankte daaraan eene groote vermaardheid op dit gebied en werd, nog geen 3o jaren oud, naar Italië geroepen, om volgens zijn nieuw gevonden stelsel te Catana, Sienna en Rimini gasfabrieken op te richten.

Dank zijne buitengewone wilskracht en onvermoeiden ijver werden deze drie gasinrichtingen binnen den tijd van één jaar geheel voltooid.

Naar België teruggeroepen, richtte hij in de hoofdstad eene gasfabriek op, die binnen 168 dagen kant en klaar was, en door alle vakmannen bewonderd, nog heden als een model mag beschouwd worden.

Met een edel en medelijdend hart begaaf[d], was Somzée al spoedig bedacht op middelen om de verschrikkelijke verwoestingen te voorkomen, die de talrijke gasontploffingen bijna dagelijks in de mijnen aanrichten. Eindelijk, na onverpoosde studie, vond hij een middel, dat die ontploffingen zoo niet onmogelijk, dan toch hoogst zeldzaam maakt. Hij schreef vervolgens een werk: Les collisions en mer, waarin hij tot de kleinste bijzonderheden een werktuig beschrijft, dat aan het roer van elk schip geplaatst, de zoo gevreesde aanvaringen op zee zou doen vermijden.

Deze hoogst nuttige vinding werd dadelijk door Constantijn, admiraal-generaal der Russische vloot beproefd, goedgekeurd en aangenomen en verwierf den heer Somzée het ridderteeken van den H. Stanislaus van Rusland. Voorzeker is het te betreuren dat deze belangrijke uitvinding in den vreemde nog niet meer wordt toegepast.

keizer dom pedro II, van brazilië.

Het zou ons zeker te ver voeren, indien we alle uitvindingen op het gebied van electriciteit als: verlichting met lucht, telegraaf zonder draad, verlichting met gas en electriciteit vermengd, verbetering der beroemde electrische lamp van Edison enz. enz. door den ijverigen man gedaan, moesten beschrijven. Bepalen wij ons tot de opmerking dat de electriciteit, de groote uitvinding onzer dagen, aan Somzée veel te danken heeft, en wie weet welke verrassingen zijn vruchtbare geest ons op dit gebied nog bereidt.

In 1884 werd de heer Somzée door het arrondissement Brussel tot afgevaardigde in 's lands Kamer gekozen, waar hij door zijne uitgebreide kennissen vele en gewichtige diensten bewijst.

Wat het groote werk betreft, onder zijne leiding tot stand gekomen, de tegenwoordige wereldtentoonstelling van Brussel, ook daarop mag hij met voldoening neerzien, daar zij algemeen als bijzonder geslaagd wordt geroemd.

Echte deugnieten slapen nooit.

Dat ondervindt ook de goede krakelingenvrouw, die moe van den arbeid en door de loome warmte van de stille straat bevangen, in een zalig slaapje is geraakt. De breikous glijdt haar van den schoot, de groote groene paraplu, die tegen haar kraamken leunde, is al onderuit gegleden, zonder dat het geluid van zijn val de slaapster uit hare zoete droomen heeft kunnen wekken. Want zoete droomen zijn het blijkbaar, die hare luchtige slaapstede omzweven, dat getuigt de glimlach van stil genoegen, spelend om haren rimpeligen mond. Wie weet droomt ze niet dat zij haren heelen voorraad krakelingen al kwijt is, en in dat geval kon haar droom wel eens uitkomen. Want de twee bengels in het open raam boven haar hoofd zijn druk bezig de koopvrouw van hare waar ‘at te helpen.’ Terwijl de een al bezig is zich aan een smakelijken krakeling te vergasten, doet de andere zijn best er een dito aan een koordeken naar boven te halen en als het moedertje nog lang slaapt, kon ze goed naast eene leege mand ontwaken. Of ze intusschen met die verwezenlijking van haren droom bijzonder ingenomen zou wezen, zullen we maar aan de verbeelding van den toeschouwer overlaten.