De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 4

De holle boom.
Novelle van
A. Palm.
(Vervolg.)

II.

Er is niets, dat meer vermoeit, dan de voortdurende herhaling van het woordje ‘ik.’ Elke bijzonderheid der geschiedenis, die ik heb te vertellen, moet wel is waar door mij vermeld worden; toch wil ik mij zelve zoo min mogelijk op den voorgrond plaatsen. Niet van mij zelve wil ik spreken, maar van de schoone Irmgard Werneck.

De groote ontvangstzaal stroomde in eene zee van licht. Op eene tafel, midden in de zaal, stond de verlichte kerstboom. Deze en de kostbare kasplanten in potten en vazen verspreidden een welriekenden geur. Eene kleine fontein bevochtigde met hare fijne stralen de altijd groene gewassen. Een schitterend licht bescheen de aangezichten der vrouwen, hunne kostbare juweelen en rijke kleeding. Het geheele tooneel was even schitterend als opwekkend. Overal hoorde men zingen en lachen, hartelijke groeten en gelukwenschen. En het middelpunt van het geheele feest was Irmgard. Ik had mij in stilte teruggetrokken, en was verdiept in de betooverende bekoorlijkheid van haar wezen.

Aan de meesten der aanwezige gasten was ik voorgesteld geworden. Onder hen bevonden zich twee heeren, die zich veel met Irmgard onderhielden en voor hare aanbidders doorgingen. De een was een zekere mijnheer Von Ballerstedt, een lange, schoone man, met een aristocratisch voorkomen, een weinig trotsch en teruggetrokken; de andere was de kapitein Normann, blond, aangenaam in den omgang en onweerstaanbaar opgeruimd van humeur.

Beiden schenen ernstig en hartstochtelijk op Irmgard verliefd te zijn. Wie was de bevoorrechte? Ik sloeg hen scherp gade en kon toch de waarheid niet ontdekken. Ik bemerkte, hoe de landheer nu eens bezorgd naar zijne dochter, dan naar de twee heeren keek, waarna hij zich schijnbaar in een langdurig gesprek met mevrouw Brockmann verdiepte.

Een ding trof mij. Ik bevond mij toevallig in de nabijheid der deur. Irmgard had rondgezien, om zich te verzekeren of alles in orde was, en wilde juist ongemerkt naar buiten gaan, toen haar vader haar naderde.

‘Waarheen gaat gij, Irmgard?’ vroeg hij.

Tot mijne verwondering verschoot Irmgard op deze alledaagsche vraag geheel van kleur.

‘Ik heb nog eenige schikkingen te maken, en ben binnen een paar minuten weder terug, papa!’ antwoordde zij.

De landheer neigde echter zijn grijs hoofd tot haar en zeide:

‘Ach, laat nu die schikkingen varen, lief kind. Gij weet, dat ik op kerstavond u steeds bij mij moet zien.’

‘En op elken anderen avond ook,’ hernam zij lachende; doch terwijl zij lachte, zag ik in hare oogen eene uitdrukking van verlegenheid.

Nooit zal ik den glans van dezen kerstavond vergeten - hoe eene groep donkere gestalten zich voor het huis plaatsten, hoe hunne schaduwen gerekt op den witten grond van het voorplein vielen, en toen van hare lippen een oud kerstlied klonk, dat ik reeds als kind gezongen had. De herinnering daaraan en de aangrijpende klanken ontlokten tranen aan mijne oogen, zoodat ik niets meer zien kon.

Toen het gezang weggestorven was, geleidde de landheer zijne gasten aan tafel, waar hij hen met eene oude kerstspreuk begroette. Mijnheer Von Ballerstedt nam plaats naast Irmgard, kapitein Normann zat niet ver van hen. Onpartijdig onderhield zij zich met beiden en had voor beiden hetzelfde lachje; doch ik meende duidelijk te bemerken, dat haar lachen steeds gedwongener en zij zelve voortdurend angstiger en onrustiger werd.

Toen wij in de ontvangzaal terugkeerden, naderde zei mij en leide hare brandend heete hand in de mijne.

‘Wat hebt gij een trouw, goedig gelaat, juffrouw Bertha,’ fluisterde zij. ‘Ik geloof dat gij degenen, die u beminnen, geheel toegedaan kunt zijn.’

‘Stel mij op eene proef,’ hernam ik.

‘Beteekent zulks, dat gij mij liefhebt?’ vroeg zij. ‘Gij hebt mij heden voor de eerste maal gezien.’

‘En al zou ik u later nooit wederzien, toch zouden mij uw beeld en uwe stem onvergetelijk zijn,’ hernam ik vol ijver.

Zij glimlachte; maar scheen verstrooid, alsof zij aan geheel iets anders dacht dan aan mij.

Weder verliep er eenige tijd en de vroolijkheid van het gezelschap bereikte haar toppunt. Het was Irmgard onmogelijk de kamer te verlaten. Geen oogenblik had zij vrij.

Ik zat weder een weinig afgezonderd en doorbladerde een album, toen zij tot mij kwam en hare blanke hand op de mijne legde.

‘Bertha,’ zeide zij snel, ‘ik heb eene vriendin noodig. Wilt gij mij helpen?’

‘Ja, freule Irmgard, zeer gaarne.’

‘Uw voorkomen boezemt mij vertrouwen in en ik heb eene getrouwe vriendin noodig. Zie mij dan aan en beloof mij, dat gij nooit aan iemand zult verraden, hetgeen ik u nu zal verzoeken.’

Ik keek haar aan, en deed haar de belofte, die zij mij afvroeg.

‘Wees dan zoo goed,’ fluisterde zij, ‘zoo spoedig mogelijk en ongemerkt de zaal te verlaten. Sla een dikken doek om en ga door eene zijdeur het huis uit. Gij zijt hier gekomen door de kastanjelaan; zoudt ge dien weg weder terugvinden?’

Ik gaf haar een bevestigend antwoord.

‘Loop door tot het einde der laan, dan zult gij een weg vinden, die naar het bosch leidt. Aan het einde van dien weg staat een dikke eik en dicht daarbij een boomstronk, die van boven hol is. Steek in die holte uwe hand, dan zult gij er een klein zijden taschje in vinden In dat taschje is een brief. Wilt gij het voor mij halen?’

‘Ja,’ antwoordde ik.

‘Ik kan de zaal niet verlaten,’ zeide zij verder. ‘Ik kan het daar ook niet laten, omdat anderen het zouden kunnen vinden, en de dienstboden kan ik niet vertrouwen. Wilt gij het voor mij doen, Bertha?’

‘Ik zal terstond heengaan, freule Irmgard.’

Zij haalde adem met een half onderdrukten zucht.

‘Later zal ik er u voor danken,’ zeide zij. ‘Het grieft mij, dat ik u zoo iets moet verzoeken! Vreest gij echter niet voor de duisternis of voor de koude?’

‘Neen, in het geheel niet! Beangstig u niet om mij, freule. Ik zal een warmen doek omslaan en niet lang wegblijven.’

‘Gij moogt het taschje echter niemand laten

[p. 320]

zien. Hebt gij op uwe kamer eene kast, die gij kunt afsluiten?’

Mijn antwoord was bevestigend.

‘Leg daar het taschje in de kast en bewaar den sleutel zorgvuldig. Als gij terugkomt, moet gij mij niet dadelijk aanspreken. Ik kan mij niet genoeg in acht nemen. Wanneer gij echter geslaagd zijt, dan moet gij als toevallig, tot herkenningsteeken, een dennetakje in uwe hand nemen.’

Mijne verwondering werd steeds grooter, toch beloofde ik het haar. Na enkele minuten had ik de ontvangstzaal verlaten, een shawl omgeslagen en verliet het huis zonder bemerkt te worden. Spoedig was ik de laan ten einde, vond den zijweg en bereikte den boomstronk, die bijna verborgen was onder de met sneeuw beladene takken van den reusachtigen eik. Ik stak mijne hand in de holte en haalde er het zijden taschje uit. Terwijl ik het krampachtig vasthield, evenals de gierigaard zijn geldzak, ijlde ik terug. Op weg naar de gezelschapszaal nam ik als toevallig uit eene dennenguirlande, waarmede alle hoofddeuren versierd waren, een klein takje, en hield het bij het binnenkomen zoolang in de hand, totdat Irmgard, die van een kleinen stoet van aanbidders omringd was, het bemerkte en glimlachte, alsof haar een zware last van het hart gevallen was. Mijne tijdelijke afwezigheid was niemand opgevallen.

III.

‘Lieve Bertha,’ zeide mevrouw Brockmann. ‘Volg mij naar mijne kamer. Ik wenschte iets met u te bespreken.’

Onder eenig voorwendsel ging ik eerst raar mijne eigene kamer, waarheen ik het brieftaschje gebracht had, nam het weder uit de kast en verborg het aan mijne borst.

In ditzelfde oogenblik kwam ook Irmgard binnen. Toen ik haar het taschje overreikte, bloosde zij hevig.

‘Hoe zal ik u danken?’ zeide zij met bevende stem.

‘Mijn beste dank is, wanneer ik u verder nuttig kan zijn,’ hernam ik.

Zij boog zich over mij heen en kuste mij. Het is geene overdrijving, wanneer ik zeg, dat ik in dit oogenblik tot de grootste opoffering voor haar in staat zou geweest zijn.

‘Hebt gij in de nabijheid van den boom iemand gezien?’ vroeg zij mij aarzelend.

Ik antwoordde ontkennend; ik had niets gezien dan de uitgestrekte sneeuwvlakte en de donkere boomen. Zij zuchtte, keek in gedachten naar het taschje en zeide mij toen goeden nacht.

Mevrouw Brockmann verwachtte mij in hare beste luim.

‘Ik wil wel eens met u praten,’ zeide zij. ‘Ga hier zitten. Ik weet dat gij een verstandig meisje zijt, en dat gij daarom ook goed zult begrijpen, hetgeen ik u heb mede te deelen, De geschiedenis is niet lang. Mijnheer Werneck, moet gij weten, is een rijk man. Zijn landgoed Allenhof werd hem door zijn neef, Willem Werneck, nagelaten, maar zoo, dat het slechts dan op zijne eenige dochter overgaat, wanneer zij voor haar vijf en twintigste jaar huwt. Willem Werneck had groote plannen en wilde in Allenhof den grond leggen van eene voortdurende familiebezitting. Wanneer Irmgard binnen den vastgestelden tijd niet tot een huwelijk besluit, dan komt het goed na den dood van den tegenwoordigen landheer aan een verren bloedverwant. Begrijpt gij zulks? Mijn neef blijft in allen geval eigenaar tot aan zijn dood. Wanneer zijne dochter voor haar vijf en twintigste jaar huwt, wordt zij erfgename, zoo niet, dan wordt die bloedverwant landheer en zij ontvangt eene kleine jaarrente.’

‘Dat is een zeer zonderling testament!’ merkte ik op.

Mevrouw Brockmann glimlachte.

De nachtegaal.

‘Willem Werneck stelde niet veel vertrouwen in de vrouwen,’ zeide zij. ‘Hij meende, dat zij steeds het tegendeel doen van hetgeen van hen verwacht of verlangd wordt. Zijn wensch was, dat de Wernecks op Allenhof eene groote familie zouden worden, en hij geloofde stellig, dat Irmgard zeker niet zal huwen, wanneer zij de overtuiging heeft, dat zulks van haar verlangd wordt. De ondervinding heeft hem nog niet gelogenstraft. Irmgard is reeds twee en twintig jaar en nog ongehuwd.’

‘Waarom huwt zij dan niet?’ vraagde ik.

‘Ja, waarom niet? Dat is juist de vraag. En het antwoord is, naar mijn inzien, duidelijk genoeg - omdat men verlangt, dat zij huwt. En nu herhaal ik, Bertha, gij zijt een verstandig meisje, en nu verzoek ik u dringend uwen invloed op Irmgard ten goede aan te wenden. Nu, lieve Bertha, Irmgard bemint u reeds. Wilt gij nu, wanneer gij meer vertrouwd met haar geworden zijt uw best doen Irmgard over te halen een gunstig besluit te nemen of voor mijnheer Von Ballerstedt of voor den kapitein?’

‘Ik wil het, wanneer de gelegenheid zich voordoet, mevrouw Brockmann,’ zeide ik.

‘Wanneer zij op haar vijf en twintigsten verjaardag nog ongehuwd is, zal zulks het hart van haar vader breken; ja, wanneer het zoo voortgaat, komt het er zeker toe. Het zal zijn leven verkorten, daarvan ben ik overtuigd. Ook mijn neef stelt groot vertrouwen in u, Bertha! Doe dus uw best bij Irmgard. En nu goeden nacht! Ik dank God, dat ik geene dochter heb, die mij mijne rust kan ontrooven.’

Verwarde gedachten over Irmgard en hare aanbidders vervolgden mij, tot ik in een diepen slaap viel, waaruit ik gewekt werd door de bleeke stralen der wintermorgenzon en het gelui der kerstklokken. De kerstdag was aangebroken en zoo mogelijk nog schooner dan de hem voorafgegane kerstavond.

Gaarne zou ik, indien de uitgebreidheid van mijn verhaal het mij toestond, nog langer bij deze schitterende kerstviering vertoeven; doch het zou den lezer vermoeien.

Al dien tijd sloeg ik Irmgard voortdurend gade, maar geen enkel teeken verried mij, dat zij een der beide heeren boven den ander bevoorrechtte.

Op zekeren morgen kwam de landheer bij mij en deelde mij mede dat mevrouw Brockmann voornemens was, aan het einde der kerstweek, Allenhof te verlaten. Hij zag mij daarbij met eene zekere angstige uitdrukking aan.

‘Mejuffrouw Halm,’ zeide hij plotseling, ‘mijne dochter heeft u lief gekregen. Zij gevoelt zich, als er geene gasten zijn, zeer eenzaam. Daar gij nu bepaald voornemens zijt, het huis mijner nicht te verlaten, zoo wilde ik u vragen, of gij niet zoudt kunnen besluiten, bij ons te blijven - niet zoozeer als gezelschapsjuffrouw, maar als vriendin?’

Wat was ik gelukkig! Mijn blozen en mijne tranen dankten hem. Woorden stonden mij op dat oogenblik niet ten dienste. De zaak was spoedig geschikt. Ik nam afscheid van mevrouw Brockmann en met opgeruimd gemoed aanvaardde ik mijn nieuwe levenstaak. Spoedig voelde ik mij tot den ouden heer Werneck aangetrokken, en bemerkte ik duidelijk zijne ongerustheid over de toekomst zijner dochter. Onophoudelijk sprak hij mij daarover.

‘Gebruik uwen invloed, juffrouw Halm,’ zeide hij. ‘Als Irmgard niet huwt, komt Allenhof aan een vreemde. Die gedachte is mij onoverdragelijk. Raad haar aan mijnheer Ballerstedt te huwen. Naar mij hoort zij niet - misschien luistert zij naar u.’

De zeventiende Januari was Irmgards geboortedag; die dag zou luisterrijk gevierd worden. Op dien morgen gaf haar vader haar een prachtigen met robijnen bezetten armband ten geschenke, waarin zijn portret gevat was. Toen zij hem kuste, hoorde ik hem zeggen:

‘Gij zoudt mij zoo gelukkig kunnen maken, Irmgard, als gij maar wildet!’

Zij schudde treurig glimlachend het hoofd. Gedurende den geheelen dag bemerkte ik aan haar eene koortsachtige gedwongene vroolijkheid. Haar vader stond er op, dat zij 's avonds den armband zou dragen.

Dien avond werd ik door hare schoonheid als verblind. Ik herinner mij, dat ik haar den armband aandeed.

(Wordt voortgezet.)