De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 4

Slaapwandelaars.

Het woord somnambulisme dient, om die wijze van slapen, terwijl intusschen de persoon spreekt, gaat, handelt alsof hij volkomen wakker ware, aan te duiden. Verschillende physiologen beschouwen dezen toestand als zijn oorsprong hebbende in de organen der hersens, terwijl op de hersens op eene eigenaardige wijze invloed uitgeoefend wordt, zonder hunne werkingen te veranderen. Intusschen moeten wij opmerken, dat wanneer deze toestand van somnambulisme gewoonte wordt, en den lijder prikkelt, zeer goed verstoring van den geest mogelijk is; want het somnambulisme in een voortgezette type is eene inbreuk op den gezonden slaap, en grenst zeer nabij aan manie.

Men onderscheidt twee soorten van somnambulisme, het natuurlijke en het in 't leven geroepene of magnetische somnambulisme.

De slaapwandelaar handelt zonder aarzelen en met zeer veel tact; hij vergist zich wel eens, doch zeer zelden. In den regel oordeelen de slaapwandelaars met helderheid, handelen met nauwkeurigheid en gedragen zich in alles met eene bewonderenswaardige bekwaamheid. De jeugd is veel meer geneigd tot somnambulisme dan de overige tijdperken des levens, en vooral onder de teedere en zenuwachtige gestellen treft men de beste slaapwandelaars aan. Eene menigte geschiedenissen, die meer of minder aan het wonderbaarlijke grenzen, worden dagelijks aangehaald van in 't oog vallende verschijningen van slaapwandelaars. Wij deelen hier de twee volgende feiten mede, die zeer merkwaardig en authentiek zijn.

Een apotheker te Pavia, een geleerd scheikundige, stond elken nacht in den slaap op, om in zijn laboratorium te werken. Hij legde vuur aan in den oven, regelde zijn distilleertoestel, even alsof hij wakker was, en gebruikte de gevaarlijkste stoffen, zonder dat hem het geringste ongeluk overkwam. Als hem des daags de tijd ontbroken had, om de recepten te maken, dan ging hij des nachts in zijne apotheek, trok de lade open, waarin hij ze geborgen had, legde ze naast elkander, en maakte ze gereed met alle

[p. 319]

zorg, met de meest gewenschte voorzichtigheid. 't Was inderdaad buitengewoon merkwaardig, om hem de schaal te zien hanteeren, de wichtjes en greinen te zien uitzoeken, met nauwkeurigheid de kleinste dosis der stoffen, waaruit de recepten saamgesteld waren, te zien wegen, onder elkander te mengen, vervolgens in de fleschjes te doen of er poeders van te maken; verder, hoe hij ze met etiketten voorzag, en op de bepaalde plaats neerzette, zoodat zij elken oogenblik aan hem, die kwam, om ze te halen, gegeven konden worden. Nadat hij zijne bezigheden verricht had, doofde hij het vuur uit, zette de gebruikte flesschen en potten weer op hunne plaats, legde zich te bed, waar hij rustig sliep, totdat hij des morgens ontwaakte.

Professor Soave maakt er opmerkzaam op, dat de slaapwandelaar de oogen altijd gesloten heeft. Hij stemt toe, dat, als de herinnering aan de plaats en het idée fixe, om den arbeid te moeten voltooien, al voldoende zijn, om hem in zijn laboratorium te brengen, het lezen en de bereiding der recepten, wier inhoud hij niet kende, onverklaarbaar blijven.

Dokter Esquirol verhaalt insgelijks de geschiedenis van een apotheker, die de dranken en poeders gereed maakte, voor welke hij de recepten op de toonbank vond. Om te beproeven, of het oordeel van dezen slaapwandelaar werkzaam was, legde een geneesheer op zijn lessenaar in den winkel het volgende recept:

Bijtend sublimaat, 2 wichtjes.
Gedistilleerd water, 2 oncen.
In eenmaal in te nemen.

Toen de apotheker in den slaap opgestaan was, ging hij, zooals gewoonlijk, naar den winkel, nam het recept, las het eenige malen, scheen zeer verbaasd, en hield de volgende alleenspraak, welke de schrijver van het recept, die zich in de apotheek verborgen had, woord voor woord nederschreef:

‘Het is onmogelijk, dat de dokter zich niet vergist heeft, toen hij dit recept schreef. Reeds twee grein zou veel zijn, doch hij heeft hier zeer duidelijk geschreven 2 wichtjes, en dat is meer dan men noodig heeft, om 40 personen te vergiftigen. De dokter heeft zich zonder twijfel vergist, en ik weiger dien drank klaar te maken.’