De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 4

Geld of liefde.
Zedenroman
door
Désiré Delcroix.
(Vervolg.)

XVIII.

Oui: je n'avais point jusqu'à présent cherché le bonheur là seulement où l'on peut le trouver, et blasphémateur que j'étais, je disais: ‘Il n'y a pas de bonheur.’
S. Henry Berthoud. (Le Lendemain de Noce.)

Immer treuriger was Clara geworden, toen de scherts harer moei had opgehouden, en deze zelfs het huis had verlaten om eenig werk in den hof te verrichten. Toen de geestige vrouw uit de keuken verdwenen was, verviel hare nicht in knellende zwaarmoedigheid, en in zulken toestand durfde zij noch het verledene ondervragen, noch de toekomst inzien.

Lodewijks beeld vervulde alleen haar gemoed, en het bleeke aangezicht des jongen mans zweefde steeds voor hare oogen. Lang had het meisje zich zelve bedrogen, hare gewaarwordingen valsch geduid en haren eigen geest misleid. Sedert den dood harer moeder leerde Clara, meer aan zich zelve overgelaten, beter in haar hart lezen, en ondervond thans, dat Lodewijks aandenken het meer en meer vervulde, en al hare krachten overheerschte.

Mevrouw Van Stralen was in de laatste maanden haars levens achter dit geheim gekomen, maar door ziekte afgemat en door het voorgevoel harer aanstaande dood van alle aardsche bemoeiing afgetrokken, had zij er nooit harer dochter van gesproken; doch het moest der moeder zeer ter harte liggen, dewijl op haar sterfbed de namen Lodewijk en Clara te zamen met hare ziel het verbrijzelde lichaam ontvlogen, en in de ooren van haren man als eene laatste bede voor het geluk haars kinds weerklonken.

Clara had zich aan het venster met eenig naaiwerk nedergezet. Zij dacht aan Lodewijk en hare oogen verlieten het spoor der naald over het witte linnen niet.

De deur werd geopend, en Lodewijk trad binnen.

Het meisje dacht dat het hare moei was, die terugkeerde, en durfde de oogen niet opslaan, want zij waren rood van weenen.

Lodewijk, diep getroffen, kon niet spreken en hij was verplicht, zich aan eenen stoel vast te houden, om niet ten gronde te storten.

De stoel daverde onder de bevende drukking van 's jongelings lichaam.

Clara hief het hoofd op.

De snijdende gil: Lodewijk! ontvloog hare borst, haar bloed vloeide tegen zijnen natuurlijken stroom op; roerloos en angstig zat zij daar onder de begoocheling van Lodewijks donkere oogen, als met verlamming geslagen.

De jongeling naderde.

- Juffer Clara, stamelde hij eindelijk, vergeef mij, indien ik door mijne tegenwoordigheid wederom uwe wonden opengescheurd en u een pijnlijk verlies herinnerd heb. Het toeval alleen bracht mij hier; ik heb uwen vader in het veld gezien en ik heb gedacht, dat.... ik heb gedacht - dat mijn bezoek wellicht voor u beiden troostelijk zijn zou; uwe ontsteltenis bewijst mij echter het tegendeel.

Lodewijk wachtte vruchteloos naar antwoord; Clara was te zeer door zijne schielijke verschijning getroffen om één enkel woord te kunnen uitbrengen en, als van gevoel beroofd, bleef zij den jongeling aanstaren.

Deze hernam eenigszins bitter:

- Ontvang dus mijn vaarwel; wederom moet ik weg! Waarheen is mij onverschillig. Slechts dan, wanneer de have- en ouderlooze bij u geene droefheid meer opwekt, noch u treurige herinneringen medebrengt, ziet gij hem terug.... Wandel aan Arthurs zijde vroolijk en gelukkig het leven door, maar, ik smeek er u om, vergeet mij niet geheel en al, opdat ik mij ten minste in iets, hoe gering het ook zij, moge verblijden.

- Lodewijk, uwe woorden zijn wreed! antwoordde snikkend het bevende meisje.

- Wreed is mijn lot op aarde, juffer Clara, maar mijne woorden zijn het niet; doch ik dank u voor dit gezegde, want het bewijst mij, dat gij in mijn lijden deelt. Hoor, Clara, en verschoon mij, indien ik voor één oogenblik den eerbied vergeet, dien ik u schuldig ben en voor de eerste en laatste maal sinds ik denken en gevoelen kon, uwen naam uitspreek als een broeder dien zijner zuster; hoor en oordeel of ik anders handelen kan of mag:

- Toen wij beiden, der wereld onbewust, vroolijk het leven doorwandelden, hand aan hand door de weiden stoeiden en bloemen plukten, die wij met kinderlijke vreugde aan uwe moeder brachten, en tot loon eenen kus ontvingen, zeg mij, Clara, beminden wij elkander niet als broeder en zuster? was mijne vreugd de uwe, en uwe smart de mijne niet?

Toen ik later het gastvrije dak uwer ouders verliet, zegende uwe brave moeder mij niet, als haar eigen kind, en zegdet gij mij niet in het heengaan: Lodewijk, welkdanig ook onzer beider lotsbestemming zij, laat ons nooit vreemdelingen voor elkander worden?

Clara snikte luider, maar kon niet antwoorden.

- Al deze woorden staan onuitwischbaar in mijn geheugen geprent en duizendmaal heb ik gezegd: Beter ware het geweest, mij aan mijn noodlot prijs te geven en van koude te laten sterven, dan mijn leven te redden om het later door het vuur der wanhoop te zien verteren.

Clara sprong eensklaps op, en den jongeling bij de hand nemende, sprak zij:

- Herroep uwe woorden, Lodewijk! want gij lastert God en mijne moeder!

De aanraking harer bevende hand stilde oogenblikkelijk zijn gistend bloed en zijne geestdrift week voor den blik, dien het meisje hem toewierp, want er lag zooveel medelijden en zooveel weedom in besloten, dat de jongeling dadelijk vervolgde:

- Gij hebt gelijk, engelachtige ziel! ik heb het recht niet tegen mijne bestemming op te staan, en toch ben ik diep rampzalig. Maar ik wil u niet langer bedroeven, vaarwel en wees gelukkig; morgen reeds zal ik verre van

[p. 231]

hier aan u denken, en niet meer door mijne treurigheid de zon uws levens verduisteren...

- Waarom wilt gij heen, en wat toch, Lodewijk, misdeed ik u ooit, dat u gerechtigt mij uw ongeluk te verwijten?

- Wat gij misdaan hebt, Clara? O niets! niets! het is immers uwe schuld niet, dat gij rijk zijt en ik arm ben. Het is uwe schuld niet, dat God mij een hart schonk om u te beminnen en ter zelver tijd eenen onoverschrijdelijken scheidsmuur stelde tusschen ons beiden. Het is uwe schuld niet, dat uw beeld mij steeds vergezelt en uw aandenken mij nimmer verlaat. Neen, Clara, dit alles is uwe schuld niet, en echter waren er in mijn leven oogenblikken, waarin ik gezegd heb: Wilde God, dat zij mij verachtte, dan zou ik haar ten minste kunnen haten, en nu kan ik haar enkel beminnen!

- Dat was eene booze gedachte, Lodewijk, en die heb ik aan u niet verdiend.

- Gij hebt gelijk, Clara, het was slecht, maar gij zult het mij vergeven, gij zijt beter dan ik. De ziel uwer moeder herleeft in u, en gij zult de woorden mijner wanhoop niet tegen mijn hart doen getuigen.

Lodewijks droefheid was gedurende dit gesprek van lieverlede gestild.

Bij de laatste woorden, had hij Clara's hand in de zijne genomen.

Beiden waren zoo zeer aangedaan, dat zij de binnenkomst van mevrouw Vanderklaveren niet bemerkten.

- Zoo, zoo! dat gaat daar goed, dankt mij! klonk het eensklaps aan hunne ooren.

Clara deed eenen sprong achterwaarts en Lodewijk bleef als in den grond geworteld staan.

Tante Treze trad nader:

- He wel, onnoozel ding, wie van ons beiden had nu gelijk, toen ik vóór een uur zeide, dat gij ongelijk hadt, zoo treurig te zijn, en dat het zeker was, dat Lodewijk u gaarne zag?

- In Gods naam, zwijg, Tante, zeide Clara, en zij legde de volle hand op den mond harer meter.

- Ik bid u, spreek, zeide Lodewijk, en eene onbeschrijflijke vreugde verhelderde zijn gelaat.

- Zeker zal ik spreken. Ik heb immers gelijk, en als ik gelijk heb, zwijg ik voor niemand, zelfs voor den koning niet.

En Tante Treze vertelde al wat zij wist, terwijl Lodewijk schier van blijdschap bezweek, en Clara het rood harer wangen achter de beide handen verdook.

Toen mevrouw Vanderklaveren ophield, stortte Lodewijk aan de voeten der innig geliefde:

- Vergeving, Clara, mijne Clara! sprak hij, vergeving! ik heb u miskend en aan uw hart getwijfeld. Maar waarom mij zoo lang laten lijden?

- Lodewijk, zeide het meisje, gij waart te trotsch, mij uwe liefde te bekennen, en ik kon u toch zelf niet zeggen, hoe vurig ik u bemin.

- Allons, kinderen! genoeg hiervan, onderbrak de Tante: ik zie ginder mijnen broeder met Koben afkomen, en er valt hier aan iets anders te denken.

- Ik heb mij te vroeg verheugd, zeide Lodewijk, die door Tante's woorden uit zijne geestvervoering tot het begrip der werkelijke hinderpalen teruggeroepen, al zijnen angst voelde herleven.

- Laat mij maar geworden, zeide mevrouw Vanderklaveren, ik zal alles wel ten rechte helpen.

Clara, die nog te zeer ontroerd was, om het gesprek bij te wonen, verwijderde zich langzaam.

Van Stralen en zijn zwager naderden.

- Wat is mijn pleegvader veranderd, merkte Lodewijk op.

- Hij gelijkt denzelfden mensch niet meer; en zijn karakter is vast al zoo sterk veranderd als zijn lichaam, voegde er mevrouw Vanderklaveren bij.

De jongeling vatte wederom moed.

In dien tusschentijd trad Van Stralen binnen, terwijl zijn medegezel eens in den stal de koeien in oogenschouw nam.

Clara's vader wilde de keuken dóór naar zijne kamer terug; hij had het hoofd niet opgeheven en bij gevolg Lodewijk niet bemerkt, die hem neerslachtig nastaarde.

- Broeder, er is hier eene oude kennis, die wenschte u goeden dag te zeggen, sprak mevrouw Vanderklaveren.

Lodewijk naderde. Van Stralen reikte hem zwijgend de hand; de jongeling drukte ze eerbiedig en sprak:

- Ik vermeende, Mijnheer, ten gevolge der droevige omstandigheden dezer laatste tijden, dat mijn bezoek u wellicht aangenaam ware, en kwam tot u om door mijne deelneming in uw lijden uw verdriet te verzachten.

- Ik dank u, Lodewijk, antwoordde de vader: zeker is 't mij aangenaam, dat gij gekomen zijt. Gedurende uw afwezen heb ik dikwijls aan u als aan eenen vriend gedacht, en betreurd dat mijne vrouw zaliger u aan haar sterfbed niet heeft mogen zien, want gij weet, zij had u als haar eigen kind lief.

Lodewijk kon zich gemakkelijk verontschuldigen, maar zweeg uit eerbied voor de droefheid zijns pleegvaders; hij kon echter de ontroering niet vermeesteren, die zijne hand in die des ouderlings trillen deed.

- Gij ziet, jongeling, hoe Gods hand op mij drukt en mij den geest omnevelt. Ik heb moeite mijne herinneringen bijeen te krijgen.

De grijsaard zweeg, en Lodewijk vond niet een enkel troostwoord.

- Hebt gij Clara reeds gezien? vroeg Van Stralen.

Lodewijk wilde antwoorden, doch mevrouw Vanderklaveren trad tusschen beiden, zeggend:

- Mijnheer heeft slechts eenige oogenblikken met Clara gesproken. Het arme kind was zoo zeer door zijne schielijke verschijning ontsteld, dat zij in de kamer hiernevens een weinig rust zocht, maar het zal niets te beduiden hebben, hoop ik.

Met eene vlugheid, welke men van hem niet gewoon was, sprong de vader toe, en opende de deur der kamer.

Clara knielde rustend met gevouwen handen en gebogenen hoofde voor eene tafel.

Toen de deur openging, stond zij op; bleeker was zij dan een wassen beeld, en groote druppelen teekenden de plaats waar heur hoofd had gerust.

Toen zij 's vaders blikken op haar gericht zag met eene teederheid, welke zij er tot hiertoe nooit in bespeurde, begreep zij met die scherpzinnigheid, in 't algemeen aan vrouwen eigen, en vooral het kenmerk van edele en gevoelvolle harten, dat het geluk haars levens beslist was, en zij stortte bedwelmd aan de borst haars vaders die haar tusschen zijne armen voelende bezwijmen, uitriep:

- Hulp, zuster! zij sterft! zij gaat naar hare moeder terug!

De moei kwam toegesprongen, en welhaast kwam Clara uit hare verbijstering weer tot hare zinnen.

Lodewijk, het voorhoofd tegen den kant der opene deur geleund, hield zich met moeite staande.

- Het wordt tijd, dat gij spreket, fluisterde Mevrouw Vanderklaveren hem in het oor.

De jongeling, Clara's hand vattende, zegde diep bewogen tot zijnen pleegvader:

- In den naam harer zalige moeder, Mijnheer, verstoot mij heden niet; laat mij mijn leven aan het geluk uwer dochter opofferen en versmaad mijne kinderlijke liefde niet.

Meer zeggen was hem niet mogelijk.

In het hart des grijsaards ontstond thans een hevige strijd tusschen zijnen terugkeerenden hoogmoed en het verdeemoedigend gedenken aan zijne vrouw.

Echter zegevierde dit laatste. De geest der moeder zweefde tusschen de zonnestralen die door het venster in de kamer speelden, en Van Stralen sprak:

- Komt in mijne armen, kinderen, en ontvangt mijnen zegen. Om uws geluks wille, zal uwe moeder in den hemel mij vergeving schenken en God ons allen daarboven vereenigen. Vergeet nooit, dat gij beiden voor uw onderling geluk verantwoordt en laat nooit uwe harten zich van elkander vervreemden.

De jongelieden knielden vóór hunnen vader, hij legde de handen op hun hoofd, en een vurig gebed steeg uit zijne borst ten hemel.

Nieuwe bloemen openden hunne kelken op het graf der moeder, en in den hoogen juichte hare ziele over het geluk harer dochter en het berouw haars echtgenoots.

(Wordt voortgezet.)