De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 3

De Heksenmeester.
Vertelling van Heinrich Seidel.

I.
Mijnheer Zuckermahn.

Winkelburg was eene vreemdsoortige, oude, verweerde stad. Reeds hare hoofdstraten waren nauw en krom, hare zijstraten dus nog nauwer en krommer, en liepen daarbij zoo zondeling door elkander, eindigden hier zoo plotseling aan eene sloot, ginds in een blind loopend slop, dat zij voor een vreemdeling eene ware martelplaats was en het lang duurde, vóórdat hij zich uit deze doolhoven en zonderlingheden gered had. Hare poorten waren oud en somber, die ratelend weerklonken, wanneer een wagen er doorreed; en van eene verzameling huizen, als zij het voorrecht had te bezitten, zal wel geen tweede voorbeeld in de wereld bestaan. Eenige waren voorover gebogen, als hadden zij op de straat iets verloren, dat zij nu zochten; anderen hadden zich in voorname houding achterover geworpen, als ging de wereld hun niet aan, en weder anderen waren een weinig zijwaarts tegen hunne buren gezonken en schenen zich te verheugen, dat zij op deze wijze in het omvallen verhinderd werden.

In eenige straten waren de verdiepingen zelfs boven elkander uitgebouwd, zoodat de huizen naar boven elkander steeds nader kwamen en de hemel ten slotte slechts door eene kleine spleet er doorheen blikte. Wanneer daarboven twee goede vrienden tegenover elkander woonden, dan konden zij zich bij den ochtendgroet de hand reiken en kon de een zijne pijp aan de lucifer van den ander aansteken. Welk een overvloed van zonderlinge hoeken, kleine vensters en grillig snijwerk; welke tallooze reeks van zeldzame torentjes en geveltjes en knarsende weerhanen; welk eene menigte van verweerde herberg-uithangborden en gildeteekens bezat deze stad! Waarlijk, wanneer men in een door de maan verhelderden nacht door deze stille straten ging en al deze gevels en hoeken hunne schaduwen afwierpen, hier een helder licht op de grijnzende grimassen der balkenhoofden viel, daar zulk een oud huis als een grauw gelaat met geopende kaken uit de duisternis staarde, zou men geloofd hebben dat dit alles daar op een tooverslag was ontstaan en met de eerste zonnestraal weder zou verdwijnen.

In deze stad nu woonde geheel alleen in een der allerwonderlijkste huizen een oude man, Zuckermahn genaamd. Omtrent dezen man waren de zonderlingste geruchten verspreid. Men hield hem algemeen voor een heksenmeester, en men zeide, dat hij beter dan iemand in het geheele land heksen kon. Jaren geleden, verhaalde men elkander, had een vreemde man - het zou een graaf geweest zijn - in eene vergulde koets de stad bezocht, alwaar hij in de ‘De gouden Leeuw’ de beste kamers betrokken had. Hij was opzettelijk om den heer Zuckermahn gekomen, ten einde van hem het heksen te leeren, die zich dan ook voor een grooten zak vol goud daartoe had laten bewegen. Dagen lang brachten zij te zamen in het oude huis door, en de voorbijgangers hoorden daarbinnen menigmaal een zonderling geraas en gezang. Somwijlen steeg een violetkleurige rook uit den schoorsteen, en dan verspreidde zich in den geheelen omtrek een geur van narcissen en hyacinten, hoe wel het midden in den Winter was. Op zekeren avond stond het heele huis van binnen in een rooden gloed, zoodat men dacht, dat het in brand stond. De menschen, die ijlings kwamen aanloopen, zagen echter door de vensters te midden van den donkerrooden gloed Zuckermahn en den vreemdeling als twee vurige gestalten zitten en brandenden punch drinken, welke omstandigheid de menigte geen geringen schrik veroorzaakte.

Eindelijk had Zuckermahn den vreemdeling verklaard niets meer te weten, en dat deze nu uitgeleerd was. Met een loerenden blik vroeg de vreemdeling, of hij hem nu werkelijk alles geleerd had, hetgeen door Zuckermahn opnieuw werd bevestigd Plotseling haalde de vreemdeling een pistool met dubbelen loop te voorschijn, dat hij op den heksenmeester afschoot; hij wenschte deze uit de wereld te doen verdwijnen, om alleen de beste heksenmeester in het land te zijn. Zuckermahn had bij deze handeling slechts even geglimlacht, en nadat de kruitdamp opgetrokken was, had hij in elke hand tusschen duim en wijsvinger een der pistoolkogels, en voor den vreemdeling eene sierlijke buiging makende, zeide hij: ‘Dit ééne kunststukje heb ik mij voorbehouden, heer graaf!’

Deze was in groote woede naar ‘De gouden Leeuw’ teruggekeerd, had zijn rijtuig laten voorkomen en ijlings de stad verlaten. Geloofwaardige personen beweerden hem uit de vier poorten der stad te gelijk te hebben zien wegrennen, maar ook aan elk der vier poorten had Zuckermahn gestaan en zich spottend voor de voorbijrijdende koets gebogen.

Dergelijke geschiedenissen en nog veel andere meer verhaalde men elkander, en algemeen koesterde men zulk eene vrees en afkeer jegens hem, dat zelfs de stoutmoedigste straatjongens het niet waagden, hem te bespotten, hoewel hun dit bij de zonderlinge kleeding, waarin hij zich op straat vertoonde, moeite genoeg kostte. Een hunner, die eens de tong tegen hem uitgestoken en een langen neus tegen hem gedraaid had, was dit slecht bekomen: den geheelen dag had hij de tong niet in den mond en de hand van den neus kunnen verwijderen, totdat eindelijk met zonsondergang de betoovering ophield. De algemeene vrees belette echter niet, dat vele lieden in de avond-

[p. 391]

schemering aan zijne deur klopten; want Zuckermahn was zeer geschikt in het bereiden van allerlei toover- en geheimmiddelen en verkocht tegen veel geld in kleine, vreemd gevormde fleschjes liefdesdranken en andere vloeibaarheden van narcotischen geur, die voor allerlei ziekten en plagen goed waren. Ook verstond hij het reukpoeder te bereiden, welks geur den menschen aangenaam, elk ongedierte echter een gruwel was. Werd met een snuifje van dit wondermiddel het huis bestrooid, dan verhief zich uit alle hoeken een gejammer en geklaag, en ratten en muizen, wandluizen en motten en ander ongedierte vlogen hals over kop weg en lieten zich in vele jaren niet weder zien.

Zeer vreemd was het bovendien, dat Zuckermahn nooit inkoopen deed, noch op de markt, noch bij den bakker of slager, noch bij den wijnhandelaar, en toch altijd zeer lekker at en het zich aan niets liet ontbreken. Eene oude vrouw, welke een drankje voor hare zieke koe bij hem haalde, had eens een blik door de geopende deur der keuken geworpen en gezien, hoe een haas zich aan een spit boven het vuur ronddraaide en hoe in eene pan lekkere vetkoeken bakten. Op de tafel zat de aap des meesters, met een zindelijken voorschoot aan, twee vette snippen te plukken. Een koeherder, die eens in de nabijheid van Zuckermahns woning zijne kudde weidde, had eens gezien, dat een haas in vollen ren kwam aanjagen en evenals eene kat, wat toch anders niet in den aard en het vermogen van dat dier gelegen was, den steilen muur opklauterde en in den tuin des heksenmeesters sprong

II.
Wendelin.

In dezelfde stad Winkelburg woonde op een klein dakkamertje eene weduwe met haren eenigen zoon Wendelin. Hoewel deze arme vrouw door wasschen en spinnen zeer kommerlijk haar onderhoud vond, bespaarde zij nochtans zooveel, om den kleinen Wendelin steeds zindelijk en fatsoenlijk te kunnen kleeden en hem naar eene goede school te zenden. Toen hij den ouderdom van vijftien jaren bereikt had, werd zijne moeder door eene zware ziekte overvallen en stierf. Het weinige, dat zij had nagelaten, moest voor de begrafenis worden aangewend. Wendelin stond alleen en zonder bescherming in de wereld. Wel had zich een wever, voor wien zijne moeder vaak gewerkt had, aangeboden, hem in de leer te nemen, doch Wendelin had een afkeer van een handwerk, dat hij in dompige vertrekken door menschen met bleeke gezichten zag verrichten; hij ware liever een tuinier geworden, die met bloemen en boomen verkeert. Maar de honger is lastig, en ten slotte zou hij toch een wever zijn geworden, indien er niet eene gewichtige gebeurtenis had plaats gevonden. Op zekeren dag, toen de laatste voorraad uit de schrale spijskas zijner moeder verteerd was en de honger hem niet weinig plaagde, slenterde hij in droeve gedachten verzonken door de straten en moede wordende, lette hij, verzonken in de overdenking van zijn treurigen toestand, er niet op, waar hij zich nederzette. Hij plaatste zich op een steen voor het huis van den heksenmeester, eene plaats, die anders door de bewoners van Winkelburg angstig vermeden werd, en het gevoel zijner armoede en verlatenheid maakte zich derwijze van hem meester, dat hij het hoofd op zijne knie legde en bitter weende. Het was juist middag en de straten ledig en zonnig. Uit alle schoorsteenen steeg loodrecht een behagelijke rook in de stille lucht en verkondigde, dat daar gekookt en gebraden werd, maar, ach, op niet een haard was er iets voor den armen verlaten Wendelin.

Terwijl hij daar zoo zat en de tranen tusschen zijne vingers heen op de straatsteenen droppelden, klonk achter hem het geluid van het openen eens vensters; te gelijk streek een heerlijke geur van gebraad hem voorbij en eene schrille, heesche stem sprak:

‘Gij hebt honger, mijn jongen? Kom binnen, de vogels braden in de pan en wachten op u; hoort gij ze piepen?’

Wendelin sprong op en zag Zuckermahn in de vensteropening staan en sissend glimlachen. Langs beide zijden van zijn klein, vreeswekkend gelaat hingen dunne zwarte lokken, en op zijn hoofd droeg hij een kapje van rood fluweel. Hij was gehuld in een langen ouden pelsjas, welken hij des Zomers noch des Winters aflegde. De kleur daarvan was eenmaal donkergroen geweest, doch thans zoo verschoten en bemorst, dat geen schilder haar meer noemen kon. Langs Zuckermahn heen echter staarde Wendelin door eene geopende deur op den achtergrond in de keuken, waaruit de heerlijkste geur hem tegenstroomde. De zon schoot hare heldere stralen door den blauwachtigen damp, die het vertrek vervulde, en het behagelijk geluid van stoven en braden drong hem in de ooren.

In weerwil van zijn honger, waagde Wendelin het niet, dit aanbod aan te nemen, want hij deelde in de vrees, welke men in de geheele stad voor den heksenmeester gevoelde. Daar hij echter niet wist, wat hij antwoorden zou, bleef hij eerst verbluft staan, en wilde wegloopen, toen de oude voortging:

‘Hazepoot, waarvoor zijt gij bevreesd? Uw gelaat bevalt mij, en ik meen het goed met u. Kom binnen, dwaas, en hoor wat ik u zeggen zal; daarna kunt gij nog altijd doen, wat u goeddunkt. Of wilt gij liever verhongeren en u in eene dompige kamer aan den weefstoel laten binden? Gij kunt het bij mij beter hebben, in den fraaien tuin bij bloemen en boomen.’

Op deze wijze sprak de oude nog lang, en het was opmerkelijk, hoe diens gelaat in Wendelins oog zich verfraaide, zoodat het hem toescheen, dat hij nog nooit een vriendelijker, aangenamer ouden heer had gezien, en nog vóórdat hij recht wist, wat hij deed, had de knaap de klink der deur in de hand en trad hij naar binnen. Eene geheele toonladder van schellen klonk hem tegen, toen hij de deur opende, en dit was nog niet alles, want door het geheele huis bengelde en luidde het en hoorde hij het geroep van ‘koek-koek’ en ‘kikeriki,’ hetgeen een onophoudelijk geraas veroorzaakte. Een klein, vreemdsoortig, wit hondje, van die zeldzame soort, welke gewoonlijk slechts drie pooten in gebruik neemt, liep op hem toe en blafte hem met zijn heesch stemmetje aan. Dit geblaf klonk echter zoo hatelijk en boosaardig, dat men kon opmerken, dat, had het de macht bezeten en ware het niet zoo erbarmelijk nietig geweest, het hem naar den hals zou zijn gesprongen en tegen den grond geslingerd zou hebben. Opeens stond Zuckermahn naast den knaap. Deze had niets gehoord, daar de oude vilten schoenen droeg.

‘Kom nu, kom nu!’ zeide hij, nam den knaap bij de hand en voerde hem naar eene groote kamer, welke aan den tuin grensde. Dit was ongetwijfeld de studeerkamer van den heksenmeester, want langs de wanden stonden verscheidene rijen in zwijnsleder gebonden folianten, met bonte, vreemde figuren op de ruggen versierd. Boven op deze boekenrekken stonden akelige, opgevulde dieren en geraamten en met blazen dichtgebonden flesschen, waarin slangen en groote hagedissen en ander hatelijk gedierte in spiritus opgezet waren. Een kolossale, groengelakte oven stond aan den muur, uit welks gaten allerlei afschuwelijke tronies en heksengezichten staarden, en dergelijke dingen meer.

In het midden der kamer stond eene gedekte tafel met drie stoelen er om heen, waarvan één buitengewoon hoog en als een kinderstoel ingericht was en een kleinen toren geleek. Plotseling werd de deur geopend en liep de aap op drie pooten naar binnen, terwijl hij in de vierde een bord droeg. Hij sprong op de tafel, zette het bord daarop neder, grijnsde even, liet Wendelin de tanden zien en liep weder naar buiten. Zoo rende hij af en toe, alles afzonderlijk, doch zeer snel aanrichtend, en dekte de tafel. Daarna, terwijl hij voorzichtig op de achterpooten voortwaggelde en het voorhoofd fronsde, bracht hij de soep binnen. Op het derde stoeltje werd de kleine hond geplaatst; deze zat mede aan tafel aan en slurpte de soep van zijn bordje, terwijl hij van tijd tot tijd Wendelin boosaardig aanblafte.

Deze had echter nog nooit zulke heerlijke soep gegeten; zij vloeide weldadig in zijne hongerige maag, en weldra begon zijn bloed zoo behagelijk door zijne leden te stroomen, dat hij geloofde, zich nog nooit in zijn leven zoo wel gevoeld te hebben. Er volgden nu gebraden vogels met appelmoes en daarbij goudklaren wijn, die zoo koel was, dat fijne pareldroppelen zich aan de glazen hechtten. Ten slotte kwamen nog kleine vetkoekjes met frambozenmoes gevuld en gesuikerde vruchten. Wendelin, voor wien aardappelen en haring reeds een feestelijke maaltijd was, geloofde, dat ook de koning niet beter spijzen kon. Toen Zuckermahn zag, dat de knaap dapper toetastte, meesmuilde hij en zeide:

‘Gij kunt het altijd zoo hebben - behoeft slechts te willen.’

Na afloop van den maaltijd zette hij hem uiteen, wat hij van hem verlangde. Hij zou in den tuin werkzaam zijn en zijne bloemen en struiken in orde houden, want het bukken werd Zuckermahn reeds wat moeilijk. Daarvoor zou hij maandelijks eene Fransche kroon, kost en inwoning en jaarlijks een nieuw pak kleederen genieten. Daar deze bezigheid met den wensch van Wendelin overeenstemde, de heksenmeester hem niet meer afstootend, maar een vriendelijke heer toescheen, sloeg hij toe en de zaak was beklonken.

(Slot volgt.)