De Nieuwe Belgische Illustratie. Jaargang 2

Eindelijk weergevonden.
Naar het Hoogduitsch.

Inleiding.

Gloeiend vielen de stralen der middagzon op de heerlijke wijnbergen in de nabijheid van het stadje Bingen en speelden in fantastische kringen op de golven van den Rijn.

Een jonge man, die op al de hem omringende natuurschoonheden weinig of geen acht scheen te geven, stapte langzaam voort, op een door wijnbergen omzoomden weg, die naar een ouderwetsch huis voerde. De ouderdom van den wandelaar, die eene zwart fluweelen kleeding droeg, kon ongeveer vijf en twintig jaar zijn. Hij wierp een hoop vollen oogslag op de vensters van het huis, doch niemand gewaar wordende, ging hij verdrietig verder. Het krullende zwarte haar, de scherpe snede zijner sterk gebruinde gelaatstrekken, deed hem als een buitenlander kennen. Een ronde, diep in de oogen gedrukte vilten hoed dekte zijn hoofd.

De verzengende hitte scheen alles in de natuur tot rust uit te noodigen, doch de man volgde onverdroten het pad, hetwelk naar een in de nabijheid liggend boschje voerde. Binnen de schaduw der boomen gekomen, liet hij zich op het koele gras nedervallen en den hoed afnemende, wischte hij zich het zweet van het voorhoofd.

Eenige schelmsche zonnestralen drongen nieuwsgierig door de takken en dansten huppelend over het gelaat van den rustende, die de oogen gesloten had, terwijl zijne hand verstrooid met eenige planten speelde, die hij achtervolgens verplukte. Een sombere glimlach gaf aan het werkelijk schoone gelaat eene boosaardige uitdrukking, en als onaangename gedachten wolken op zijn voorhoofd riepen, nam het iets duivelachtigs aan.

Meer dan een uur had hij in sombere gepeinzen doorgebracht. ‘Het toeval is mij gunstig!’ mompelde hij met een sterken Franschen tongval en sprong op. Hij had het gedruisch van naderende schreden gehoord en thans bemerkte hij de gestalte van een jong meisje, hetwelk bij zijn aanblik besluiteloos scheen of zij haren weg vervolgen dan wel terugkeeren zou. Hij ijlde echter op haar toe en hare weerstrevende hand in de zijne nemende, sprak hij, haar met hartstochtelijke liefde aanziende: ‘O Geertruda, wat ben ik het toeval dankbaar, dat mij herwaarts voerde en mij het onuitsprekelijk geluk verschafte van u te zien!’

Het als Geertruda aangesproken jonge meisje wendde haar schoon, door blonde haren omlijst hoofd, af en zeide, terwijl zij hem hare hand poogde te onttrekken, op een toon, die een onverholen afkeer verraadde: ‘Laat mij gaan, René; hoe kunt gij mij nog aanspreken na hetgeen tusschen ons voorgevallen is en nadat ik u gezegd heb, dat wij in het vervolg vreemden voor elkander moeten zijn?’

‘Vergeef mij, ik weet niets anders dan dat ik u lief heb,’ antwoordde René, moeite doende aan zijne stem een zachten toon en zijne oogen, waarin een zonderling vuur schitterde, eene liefdevolle uitdrukking te geven, ‘en dat, al had het mij het leven gekost, ik u nogmaals zien moest eer....’

‘Genoeg!’ morde Geertruda, op wie deze woorden hunne uitwerking niet misten, met bevende stem, ‘gij weet, dat ik onrecht doe met u aan te hooren. De achting, die ik mijn verloofde....’

‘Uw verloofde is een rijk man,’ viel René haar onstuimig in de rede, ‘terwijl ik een arme schilder ben, die niets dan zijn talent, of zooals uw schrandere vader mij vriendelijk te kennen gaf, niets dan zijn palet en zijn penseel bezit. Een man die, om in zijn levensonderhoud te voorzien, les moet geven en daarbij een Franschman is. Mon Dieu! hoe kan die toch zoo vermetel zijn met een rijken kramer in het krijt te treden, met iemand, die alles in het leven van het standpunt van het debet en credit beschouwt en de waarde van een man naar het aantal zijner goudstukken berekent. En dezen onbeduidenden man huwt gij, hem, die mij uwe liefde ontstolen heeft.’

‘Ik kan u niet veroorloven mijn aanstaande te beschimpen,’ riep Geertruda vertoornd en hem hare hand ontrukkende uit, ‘en nog minder mij te verwijten, dat ik den wensch mijner ouders vervul!’

‘Waarom zijt gij mij niet op den avond, toen ik alles tot onze vlucht voorbereid had, gevolgd,’ zegde de jonkman met onbeschrijfelijke bitterheid, ‘waarom hebt gij mij niet naar mijn vaderland vergezeld, waar gij mogelijk eenige ontberingen hadt moeten verduren, doch vele mijner zegepralen gedeeld zoudt hebben? Was het noodig naar vader of moeder te vragen, die zich bovendien spoedig met ons verzoend zouden hebben, indien gij mij werkelijk lief gehad hadt?’

Met eene trotsche beweging hief zij het hoofd op en sprak, den jongen man, die met spanning op haar antwoord wachtte, vast en te gelijk verontwaardigd met hare schoone oogen aanziende:

‘Ik heb, met schaamte erken ik het, eenmaal geloofd u te beminnen, doch hoe spoedig ben ik uit mijn droom ontwaakt! Met welk eene ontzetting heb ik u in uw waar karakter gezien! Ik hield u voor goed en edel, geloofde in maagdelijke, dwaze begoocheling aan uwe liefde en hoe hebt gij beproefd van mijne onervarenheid misbruik te maken! Ik heb u leeren kennen en moet u verzoeken mij te vergeten, gelijk ik alle herinnering aan u uit mijn geheugen verbannen heb.’ En Geertruda maakte eene beweging om heen te gaan.

Met een onstuimig gebaar, een gebaar, waarin zich toorn aan teleurstelling paarde, hield de Franschman haar terug; zijne oogen gloeiden, zijne stem klonk heesch van onderdrukte woede.

‘En dat,’ siste hij door zijne gesloten tanden, ‘dat is uwe mij zoo menigmaal beleden liefde, de liefde van een Duitsch meisje? Dat is de belooning voor mijne toewijding, mijn verspilden tijd? Gij speelt de kokette met mij, gij lokt mij aan, gij bevredigt uwe ijdelheid op mijne kosten en nu spreekt gij van misbruik uwer onervarenheid en anderen, sentimenteelen onzin. Mij in mijn waar karakter gezien, kostelijk, gij wordt dichterlijk, lieve kleine! Meent gij misschien dat ik nu krankzinnig zal worden of zelfmoord begaan zal om een meisje, dat aan een kramer de voorkeur geeft, die hare bekoorlijkheden naar haar geld schat? En verbeeldet gij u misschien, dat alleen uwe schoonheid en niet uw geld invloed op mij had? Wees toch wijzer, mijn engel! Denkt gij, ingebeelde zottin, dat ik geene schoonere doch arme meisjes in mijn vaderland kan vinden? Meisjes, vol lieftalligheid en gloed, die als zij beminnen, geheel en al beminnen. Mijn haat zij uwe herinnering!’

En een laatsten blik vol gloeienden haat op haar werpende snelde hij weg.

Geertruda had met stijgende verbazing naar hem geluisterd. Wel was zij van de onwaardigheid des jongen mans overtuigd geweest, doch zij had zijn misdadig opzet toegeschreven aan de vurige liefde, welke hij beweerd had voor haar te gevoelen. Doch nu had zij uit zijn eigen mond de bittere waarheid gehoord. Geldzucht en niet liefde was de drijfveer van zijn gehuichelden hartstocht geweest en hoewel haar hart niet meer voor hem sprak, gevoelde zij toch de diepe vernedering, welke zulk eene ontdekking aan elk meisje veroorzaken moet. Van den anderen kant was zij blijde, hem in zijne gansche zedelijke onwaardigheid gezien te hebben, daar thans niet meer het geringste leedwezen hare zielsrust kon verstoren.

Adolf Bachman, haar bruidegom, was een in goede omstandigheden verkeerend jongmensch, weshalve hij door hare ouders zeer begunstigd werd, en daar hij eene van nature goedhartige, ja zelfs zwakke inborst bezat en haar daarbij hartelijk liefhad, had hij geduldig hare koelheid en onverschilligheid verdragen

[p. 7]

en zich met de hoop gevleid dat zijne wenschen toch wel eenmaal verhoord zouden worden. Hij had zich hierin dan ook niet bedrogen, zonder nochtans eenig vermoeden van den zijn geluk bedreigenden storm gehad te hebben.

De opgedane ondervinding had Geertruda genoopt, zich naar de wenschen harer ouders te schikken en zulks des te eerder, daar zij eigenlijk nooit iets tegen hem gehad had en zij zonder de verschijning van den jongen Franschman, bij wien zij met meerdere vriendinnen les genomen had in het teekenen, reeds vroeger zonder bedenking de zijne ware geworden.

Het was op den avond van den trouwdag. In de hel verlichte benedenzaal van het ouderlijke huis der bruid was een vroolijk gezelschap vereenigd. Bloedverwanten en vrienden dronken onder het klinken der glazen, waarin de edele rijnwijn parelde, het welzijn van het jonge bruidspaar.

De bruid was eenigszins afgetrokken. Bevallig omhulde het witte kleed hare schoone gestalte, hare natuurlijk krullende blonde haren golfden in prachtige volheid op hare schouders neder, terwijl hare schoone blauwe oogen aan haar zacht en eenigszins zwaarmoedig gelaat eene droomerige uitdrukking bijzetten.

De bruidegom, een gemoedelijk jonkman, dien men noch schoon noch leelijk noemen kon, blonk van liefde. Zijne oogen rustten vol teederheid op zijne jonge vrouw; hare kleine hand te mogen drukken, scheen hem de volmaaktheid van alle aardsch geluk.

‘Laat ons eene kleine wandeling in den hof gaan doen,’ zegde Geertruda, haren man toelachende.

‘Gaarne, mijne lieve Geertruda,’ haastte zich deze te antwoorden.

Zij verlieten de kamer en betraden arm in arm den hof. Een verfrisschend windje verkoelde hunne verhitte slapen. De zacht door de zoele bries bewogene bladeren der boomen, de aanblik der bloemen, die zich zacht schenen te neigen, de stilte van den nacht, dit alles vereenigde zich, om een weldadigen indruk op hen te maken.

‘Hoe onbeschrijflijk gelukkig ben ik!’ fluisterde de jonge man, zijn arm om het middel zijner gade leggende.

Op dit oogenblik trad de maan van achter eene wolk te voorschijn, haar tooverachtig licht over wijnbergen, boomen en bloemen uitgietende. Het viel op de groep der vertrouwelijk met elkander fluisterende jonggehuwden. Hij beschouwde haar vol liefde en zwoer in zijn hart haar steeds als zijn grootste kleinood te bewaren.

Plotseling trad er eene schaduw tusschen hen beiden.

‘Veroorloof mij u mijne gelukwenschen aan te bieden,’ klonk eene spottende stem.

‘René!’ mompelde Geertruda, bleek van ontsteltenis.

‘Uw gehoorzame dienaar, René Dulaine,’ antwoordde de Franschman, met spottende hoffelijkheid buigende. ‘Ik neem de vrijheid u op mijne wijze geluk te wenschen!’

‘Mijnheer,’ onderbrak hem Adolf onthutst, ‘welk eene onbeschaamdheid om zich hier in te dringen!’

‘Wat ik u verzoeken mag, geene plichtplegingen! Iedereen wenscht u geluk; hoe vervelend! - laat mij de eentonigheid verbreken en u slechts zoo veel van het paradijs met deze engel wenschen als gij verdient. En wat u betreft, schoone vrouw, herinner u mijne laatste woorden: gij zoowel als uwe kinderen zult aan mij denken!’ - En met een snijdenden lach sprong de ellendeling over de heg.

De argelooze Adolf meende een krankzinnige aangehoord te hebben; zich van zijne verrassing herstellende, welke hem diens woorden veroorzaakt hadden, snelde hij hem na. Te laat! het snijdende hoongelach verloor zich in de verte.

Om het onstuimige kloppen van haar hart tot bedaren te brengen had Geertruda er de hand op gelegd en morde met ontroerde stem: ‘God zal ons beschermen!’

I.

Het Oosteinde van Londen bij nacht!

Duister flikkerden de lichten der lantaarns in den nevel. De verlichte kijkvensters der weinige nog geopende winkels wierpen een vaal, onzeker schijnsel op de straten.

De torenklok der Whitecheapel-kerk sloeg elf uur. Het drukke woelen en drijven in de Whitecheapel-road, de hoofdstraat van het Oosteinde, het hoofdkwartier van den slecht betaalden arbeid, de grootste ondeugd en ellende, den bittersten nood, is gedeeltelijk verstomd.

Eenige onvermoeide vischverkoopers prezen er wel is waar nog hunne niet zeer smakelijk uitziende waar aan, doch oogenschijnlijk meer om hunne rauwe longen voor den dag van morgen een weinig te oefenen dan wel in de verwachting van zaken te doen.

De arme en ellendige klandisie had zich grootendeels in hare holen teruggetrokken of wel oefende het edele handwerk van het stelen en rooven uit. Hier en daar vond tusschen beschonkene zeelieden en arbeiders een met weinig gerucht gepaard gaande vechtpartij plaats, waarbij eenige neuzen en kinnebakken erg toegetakeld werden en bij welke voorvallen de policie in den regel te laat verschijnt. Grooter gedruisch klonk bijwijlen uit de vele herbergen, waar de vrije Brit zich tot het dier verlaagt en de dikbuikige waard door de verhevene en winstgevende kunst van het vervalschen zijner dranken een aardig fortuin verwerft van dat geld, waaraan dikwijls bloed maar meestal tranen kleven.

Groot is de heerlijkheid van Londen, de reusachtige, wondervolle stad; groot is de in hare pakhuizen opgehoopte rijkdom der voortbrengselen van alle luchtstreken, fabelachtig de waarde der in hare banken in ijzeren kasten en onderaardsche gewelven rustende sommen van het kostbare metaal en wereldomvattend de Engelsche handel, welks vloten alle zeeën doorploegen. Onder alle hemelstreken wappert de trotsche vlag van Albion, groot is de god Mammon, doch ook groot en hartverscheurend is de armoede en de ellende van Londen.

Het brandpunt van het nijpendste gebrek is het Oosteinde en inzonderheid het bovengenoemde door de koningin van het distrikt, de Whitechapel-road, doorsneden gedeelte. Een rijken oogst viert daar de dood, geholpen door zijne ieverige adjudanten: ‘Honger en koorts.’

Alle natiën schijnen hier eene kolonie gevestigd te hebben. Hollandsche en Poolsche, zoowel als Duitsche joden hebben hier in de afzichtelijkste straten hunne woonplaats gevestigd, die in betrekking met morsigheid en duisternis roemrijk met de oude Judengasse in Frankfort kunnen wedijveren. De eerlijke armoede is hier voorzeker ook te vinden, maar naast haar wonen prachtexemplaren van de gauwdieven-, valschemunters-, moordenaars- en bedriegersgilde van alle natiën, waaronder de Duitschers eene ruime plaats innemen.

Geacht als de rechtschapen Duitscher is, die zijne waardige vertegenwoordigers onder den koopmans- en den handwerkstand in groote menigte bezit, dragen de Duitsche bewoners van het Oosteinde er niet weinig toe bij, den Duitschen naam door bedriegerijen en misdaden van allen aard bij de niet zeer van vooroordeelen vrijen Engelschman in opspraak te brengen.

Met deze klasse van Duitschers in de Engelsche hoofdstad veroorloof ik mij den lezer bekend te maken.

Twee sierlijk gekleede mannen stegen uit een cab, en gingen haastig Lemanstreet af. Zij onderhielden zich in het Duitsch en de uitspraak van den eenen kenmerkte hem als een jood.

‘Wij komen van avond laat,’ zegde de jood, die lichte glacé-handschoenen droeg en oogenschijnlijk in het bewustzijn den dandy te kunnen spelen zich zeer behaaglijk voelde, ‘de kerels zouden ongeduldig kunnen worden.’

‘Dat komt er niet op aan,’ bromde de andere met schorre stem, ‘laat hen smaden, zij moeten wachten.’

‘Gij hebt gelijk, zij zijn niets zonder ons, er inzonderheid.....’

‘Stil!’ onderbrak hem zijn medegezel, ‘daar komt Schütz!’

Een dikke, kleine man, wiens kort lichaam in een zeemanshuis stak, kwam haastig op hen toe.

‘Goeden avond, mijnheer Müntz, wij waren reeds bevreesd, dat u eenig ongeval overkomen was.’

‘Zwijg toch stil met uw dom gesnater,’ zegde de man met de rauwe stem, die Müntz genoemd werd, ‘en trek toch niet ieders opmerkzaamheid op ons! Ga vooruit!’

De dikke gehoorzaamde grommend en de drie mannen zetten haastig hun weg voort.

Nadat zij meerdere straten doorgegaan waren, sloegen zij eindelijk een zeer smal straatje in en gingen op een laag huis toe. Schütz haalde een sleutel uit den zak en opende de deur, op welke een smal koperen plaatje bevestigd was met het opschrift: H. Müller-Taylor. De deur sloot zich zonder gerucht achter de binnentredenden. Door een nauwen gang kwam men aan eenen trap, die naar boven voerde en iets verder aan eene deur, achter welke een trap naar het onderhuis leidde. Zij klommen dien af.

Schütz klopte driemaal op bijzondere wijze op eene met blek beslagen deur. Terstond ontsloot zich deze en eene zee van licht straalde hen tegen.

Het gansche onderhuis was door zes gasvlammen hel verlicht, een voor deze plaats verbazingwekkende weelde. De vensters waren door zware luiken zoo dicht gesloten, dat geene enkele lichtstraal naar buiten kon dringen.

Ongeveer twintig mannen met listige tronies zaten om eene lange tafel, deels schrijvende, deels pratende. Een groote armstoel stond als eene soort van voorzitterszetel nog onbezet aan het boveneinde der tafel. Het oog viel op een groot aantal koopmansadresboeken van alle natiën, pakjes groot en klein postpapier, eene kleine drukpers, alsmede lithographische steenen en werktuigen.

Een schrander uitziend jonkman was op dat oogenblik bezig met het graveeren van een droogstempel en een voor hem liggende brief diende hem tot model.

De leden der zwendelaars-club ontvingen de komenden met een zekeren eerbied.

‘Komaan, mijne heeren,’ begon de door Schütz als Müntz aangesproken persoon, zich achteloos in den bovengenoemden leuningstoel laten vallende, ‘laat eens hooren wat gij gedaan hebt; daarna zullen wij u verslag omtrent den staat onzer geldmiddelen doen.’

Een bejaarde man, wiens voorkomen vertrouwen zou ingeboezemd hebben, hadden zijne oogen eene minder onrustigen, loerenden blik bezetten, opende zijne brieventasch en sprak, den voorzitter eenige vrachtbrieven overreikende:

‘Twee zendingen uit Duitschland, was en staalwaren, waarde ongeveer 120 pond¹⁾. Betaald met wissels op Abraham & Benjamin, Londen.’

‘Zeer goed,’ grimlachte de president, ‘ik hoop, dat onze vriend Benjamin zijnen bankier order zal geven zijn geldswaardig accept met betaling te vereeren.’

Deze grappige bemerking werd met algemeen gelach begroet.

‘Dat spreekt van zelf,’ antwoordde Benjamin, een klein, rijkgekleed, opgeruimd, baardeloos kereltje, wiens hoofd slechts op weinige haren roemen kon, ‘prompt gelijk altijd. Ik heb nu reeds voor 2000 pond geaccepteerd en daar de eerste wissel over acht dagen vervalt heb ik reeds naar een ander plaatsje rondgezien, om als een feniks uit de assche, dat wil zeggen, onder eene nieuwe firma op te staan.’

‘De door u opgegeven huizen, tot welke men zich richten kon voor inlichtingen, moeten eveneens verdwijnen,’ merkte de voorzitter aan. ‘Uwe beurt, Schlösser?’

1) Een pond ongeveer gelijk aan 25 franks.

[p. 8]

‘Niets bijzonders te berichten,’ antwoordde deze persoon, een somber en terugstootend, maar tamelijk net gekleed man. ‘Ik heb drie proefzendingen van zijden stoffen, sigaren en Brunswijker worst ontvangen. De worstfabrikant eischt dadelijk betaling, terwijl de beide eersten zich met wissels op goede Londensche huizen vergenoegen willen. Dat is de uitkomst van veertig brieven, de kerels schijnen wantrouwend te worden. Ik geloof.....’

‘Stuur mij de monsters zijde morgen in mijn office, ik zal u de bestelling doen toekomen,’ viel de president hem haastig in de rede; ‘ook zal ik er voor zorgen, dat gij werkelijk goed bankpapier zenden kunt. Het is niet der moeite waard slechts eenige honderden te bekomen, als wij door een gering offer den lieden vertrouwen kunnen inboezemen om hen later duizenden af te nemen. Doch laat hooren hoeveel brieven sinds eergisteren naar het vasteland verzonden zijn?’

de antwerpsche bondsbakkerij.

‘Veertig naar Frankɹijk, dertig naar Spanje, tien naar Portugal, vijftig naar Duitschland, veertig naar Italië, acht en twintig naar Rusland, vijftien naar Denemarken, tien naar Zweden, te samen tweehonderd drie en twintig. Honderd bevatten bestellingen, de overigen aanvragen om toezending van proeven en monsters. Allen in de taal van het land hunner bestemming geschreven,’ berichtte een jonkman, die, tot dusverre ieverig met schrijven bezig geweest was.

‘Knappe liën, gij Duitschers,’ riep de voorzitter, ‘zoo vele talen schrijven en spreken. En hoe hoog is het bedrag dezer bestellingen?’

‘Ongeveer 50.000 pond.’

‘Niet kwaad! Laat ons hopen, dat het honderdste deel er van in de fuik loopt. Aha, Lehmann! sinds wanneer zijt gij van Lyon en Roubois terug; hebt gij geluk gehad?’

(Wordt vervolgd.)