Kort Bestek
In de boot genomen
Nederland zal meedoen aan een proef met een Amerikaans oorlogsschip, dat een gemengde bemanning krijgt; lukt die proef, dan zal dat een eerste stap zijn tot de vorming van een multi-laterale NATO-vloot met atoombewapening. Die multi-laterale kernmacht is een der vreemdste wangedrochten, die uit de crisis van het Atlantische pakt voortspruiten. Toen Kennedy de regering der Verenigde Staten en de leiding van het Atlantische pakt aanvaardde, was hij kennelijk besloten het Amerikaanse atoommonopolie in het westelijke kamp te herstellen. Technisch had hij de wind mee: weliswaar werd het voor tweede-rangsmachten steeds gemakkelijker om atoombommen te maken, maar tegelijkertijd werd het hun steeds moeilijker de nieuwe transportmiddelen daarvoor te ontwikkelen, d.w.z. de nodige raketten te vervaardigen. Maar deze hernieuwde militaire afhankelijkheid der Nato-landen van de V.S. kon niet verhinderen, dat op ekonomisch gebied, en na afwikkeling van het grootste deel der dekolonisatie-weeën ook weer op politiek terrein, de voornaamste bondgenoten der V.S. weer machtiger en dus zelfstandiger gaan worden. Het multilaterale plan, door Kennedy zonder enig enthousiasme bedacht om de bondgenoten de schijn van deelname aan de atoomstrijdmacht te geven, is door de Westduitse autoriteiten met een zodanige geestdrift opgevangen, dat het moeilijk is erop terug te komen. De West-Duitsers zien er een eerste stap in naar zeggenschap over atoomwapenen; zij hopen - en hebben dat ook laten blijken - dat het tenslotte onvermijdelijk zal zijn hen ook in de bevelvoering over zo'n gemengde atoomstrijdmacht (inclusief het beslissingsrecht over het gebruik der atoomwapenen) te doen delen.
Het is in geen geval een Nederlands belang dat zo'n ontwikkeling op gang wordt gebracht. Maar Luns is nu eenmaal niet groot in het ‘neen’ zeggen tot Amerika en West-Duitsland. Als we - ditmaal letterlijk - in het schuitje zitten, of beter gezegd in de boot genomen worden en daardoor méér ingeschakeld in de Atlantische atoombewapening, zal het heel moeilijk vallen er zonder dramatische breuk weer uit te stappen. We zullen ook geen havenfaciliteiten aan de atoomvloot kunnen weigeren en daarmee