De Nieuwe Stem. Jaargang 18

[p. 103]

Uit de verdediging, op 29 november 1962 uitgesproken voor het kantongerecht te 's-Gravenhage, betreffende de arrestatie van 123 anti-atoombomdemonstranten:

Edelachtbare,

De manifestatie van de 123 gedagvaarden tegen de opslag van kernwapens op ons grondgebied, en voor stopzetting van alle kernproeven, de vestiging van een atoomvrije zone in Europa, en de atoomontwapening van elk land, kan niemand - overheid, pers noch publieke opinie - één-twee-drie afdoen met de term ‘samenscholing of volksoploop’. De manifestatie was integendeel een georganiseerde geweldloze demonstratie, die zwijgend werd gehouden. Wij achten het van belang, dat onze manifestatie een duidelijke signatuur krijgt in de ogen van overheid en onderdanen. Wij wensen ons te onderscheiden van het niet met een vooropgezet doel samenscholen of te hoop lopen. Doel en middelen staan ons helder voor ogen. Wij demonstreren zonder lichamelijk leed toe te brengen, voor een realistischer visie op de bewapeningssituatie. Wij behoeven u niet uiteen te zetten, wat de gevolgen zijn van een nucleair conflict, evenmin hoe klein de overlevingskans in een atomair conflict is. Men kan hierover uitvoerig ingelicht worden door Herman Kahn, in On Thermonuclear War, Princeton, 1961.

De ontwikkeling van atomaire wapens gaat dag en nacht door, in naam van de vrijheid, de gerechtigheid en de broederschap. Mathematici hebben uiteengezet dat het permanente risico van een nucleaire oorlog ieder jaar toeneemt, door de voortgezette ontwikkeling en vervaardiging van atoomwapens. Vele landen zoeken koortsachtig naar het geheim van het kernwapen, o.a. China. Ondanks het opvoeren van het bewapeningspotentieel aan beide kanten van het Gordijn, zien we in geen enkel land een adequate politieke activiteit, ten einde aan de wedloop in vernietigingskunst een einde te maken. De ontwapeningsbesprekingen in Genève zijn veeleer een schaakspel in atomaire strategie dan een oprecht streven naar ontwapening.

Prof. Röling veroordeelde in een lezing voor de VPRO (6-7-'62) de proeven (met de bom) met de woorden: ‘Vorig jaar werd de wereld opgeschrikt door Russische atoomproeven, die de atmosfeer bezoedelden met dodelijke en verminkende straling. Terecht werd dit in heftige protesten als misdadig gebrandmerkt. Op het ogenblik zijn de Amerikaanse proeven bezig. Er is geen enkele reden daar-

[p. 104]

over niet hetzelfde oordeel te vellen.’ Het aantal megatonnen dat sedert de hervatting van de kernproeven in november 1961 geexplodeerd is, kan men niet meer tellen. En de ontwikkeling gaat verder. Men spreekt erover, de NAVO-strijdkrachten in Europa uit te rusten met strategische kernwapens. Engeland zal binnenkort een ondergrondse proef nemen. Frankrijk vervaardigt een operationele atoomonderzeeër. Het lijdt geen twijfel, of Oost en West zijn tijdens de ontwapeningsbesprekingen te Genève bezig aan de voorbereiding van nieuwe proeven.

Welke weerklank vinden deze feiten in Nederland? Het enige wat wij kunnen constateren is een politiek immobilisme. De nederlandse regering beijvert zich, de verplichtingen in NATO-verband zo nauwgezet mogelijk na te komen. Op het Nederlandse grondgebied liggen atoomkoppen opgeslagen, zonder dat het Nederlandse parlement daarin gekend is: van een Amerikaanse inspectiecommissie moesten wij het bericht vernemen. Onze pers lijkt wel gemuilkorfd, en zij draagt die zwijgplicht gelaten. Als de pers niet bijt, wordt het publiek niet dol. In Nederland wordt de grootst mogelijke geheimhouding betracht t.a.v. het effect van een atomaire oorlog. De B.B.-brochure van 1961, alsmede de toelichting daarop, is een aanfluiting van het gezond verstand. De voorlichting der B.B. is een eufemisme voor het werkelijke gevaar. Wij staan met deze opmerking bepaald niet alleen: Het Nederlandse Pugwashcomité heeft op 30 juni van dit jaar aan de Tweede Kamer een nota doen toekomen, getiteld Problemen van kernbewapening, bescherming en voorlichting. Wij ontlenen hieraan het volgende: ‘Gedurende vele jaren is er van de zijde van de overheid volkomen gezwegen over dit onderwerp, zodat men bijna kon spreken van een conspiracy of silence. Een groot deel van de pers, en ook radio en televisie schrikken ervoor terug een zo belangrijk en ernstig onderwerp op enigszins adequate wijze te benaderen.’

Aan de nota van het Nederlandse Pugwashcomité schonken slechts drie provinciale bladen aandacht, w.o. de Friese Koerier, van Fedde Schurer. Alleen van de hervormden hoorden wij een radicaal neen, de katholieken en humanisten zwegen, of lieten af en toe een verontrustend kreetje horen, dat allerminst overtuigend klonk. De meerderheid van pers en partijen zwijgt als het graf over het graf dat de mensheid eventueel te wachten staat. Het merendeel durft zich niet uit te spreken over de morele houdbaarheid van het gebruik van atomaire wapens, hetzij men die uit tactisch oogpunt tactisch noemt, hetzij strategisch.

Wat verwacht men van de publieke opinie, als overheid, parlement en pers hun taak verontachtzamen, de overheid in de beleidssector, het parlement in de controlerende en wetgevende sector, de

[p. 105]

pers in de voorlichtende en meningsvormende sector, inzake oorlog en vrede?

Wij demonstranten beweren niet dat we de wijsheid in pacht hebben, maar wij beweren met klem, dat de Nederlandse bevolking geen weet heeft van de gevaren die ons bedreigen, van de onvolledige voorlichting der B.B., van de opslag der kernwapenen in Volkel en Havelte. Deze omissies wensen wij aan de orde te stellen met geweldloze, waardige middelen. Wij wensen niet vergeleken te worden met hen die zonder toestemming zittend op de openbare straat, hun patates frites nuttigen, welke vergelijking laatst leden vrijdag door de rechtbank is gesuggereerd, bij de behandeling in hoger beroep van de demonstratie van 30-11-'61.

Onze sitdown is een appèl aan de genuanceerd denkende minderheid der bevolking, ten einde met deze vooruitstrevenden de meerderheid van ons standpunt te overtuigen. Ten aanzien van de nucleaire situatie betoont de meerderheid een lugubere onverschilligheid. Onverschilligheid kan tot een catastrofe voeren.

Wij weten ons standpunt geschraagd door de waarschuwingen van talrijke geleerden uit Oost en West, wij weten ons gesteund door onze Engelse vrienden van het Committee of Hundred, door Bertrand Russell, ds. Collins en vele anderen. Onze sitdown is in zekere zin een opstand: wij komen op voor de rechten van de ongeborenen. Wij wensen niet dat onze kinderen geen kinderen zullen kunnen voortbrengen, of mismaakte wezens het ‘leven’ zullen schenken. Wij wensen aan de toepassing van nucleaire wapens geen medewerking te verlenen, noch zelf aan een atomair conflict ten onder te gaan. Wij willen oprecht streven naar vrede in de wereld. Laten onze pers, ons parlement en onze overheid hun taak wel beseffen, anno 1962

Margreet Koekebakker

Fries de Vries