De Nieuwe Stem. Jaargang 10

[p. 570]

H.A. Tolhoek
Gevaren van atoomwapens

Van drie tot vijf Augustus werd in Londen een congres gehouden van geleerden en parlementariërs over de gevaren van atoomwapens. Dit congres vormde een tegenhanger van de Conferentie van Genève over de vreedzame toepassingen van de atoomenergie. Hoewel van bescheidener omvang dan het Geneefse, is toch op het Londens congres een probleem behandeld, dat niet van minder belang is dan de vreedzame toepassingen: de gevaren van atoomswapens, die thans letterlijk het voortbestaan van de mensheid bedreigen. Vele vooraanstaande geleerden van 24 landen uit alle wereld-delen waren aanwezig. Bekende Engelse deelnemers waren Bertrand Russell, Lord Boyd Orr, Lord Beveridge, Walter Elliot, Clement Davies. Er was een Russische delegatie met onder andere een theoretisch-fysicus, jurist, bioloog en chemicus.

De bekende resolutie van Russell, door Einstein en andere Nobelprijswinnaars ondertekend, werd uitvoerig op het congres besproken. Een iets gewijzigde versie (iets voorzichtiger geformuleerd doch in geen enkel opzicht essentieel gewijzigd) werd tenslotte unaniem - door vertegenwoordigers van Oost en West - aanvaard.

Het doel van het congres bestond niet alleen in het kennis nemen van de voordrachten en de diskussies binnen het congres en de publiciteit naar buiten: het is de bedoeling dat gedurende een jaar drie commissies verder zullen werken. De resultaten van hun werk zullen dan besproken worden op een voortzetting van dit congres, die over een jaar in Den Haag gehouden zal worden.

De drie commissies zullen onderzoeken:

I	de grootte van de vernietigingskracht van atoomwapens en de mogelijke gevaren van het vreedzaam gebruik van atoom-energie.
II	de technische problemen van supervisie en contrôle van de produktie en het gebruik van atoomwapens met het oog op het verbod van hun gebruik.
III	de verantwoordelijkheid van de wetenschappelijke onderzoekers voor de gerichtheid van het werk en het gebruik en algemene kennis van hun werk.

De bijdrage die de geleerden op deze wijze kunnen leveren, zal zijn: het zo goed mogelijk vaststellen van de feiten over atoomwapens; het algemeen verspreiden van deze gegevens; het met de meeste autoriteit

[p. 571]

onder de aandacht van de regeringen van Oost en West brengen van de feiten. Dit laatste zou òf direct òf via neutrale regeringen kunnen geschieden. Tot de gehele opzet hebben de inzichten van Russell in hoge mate bijgedragen.

Algemene ontwapening met contrôle in velerlei opzicht lijkt wel de enige mogelijkheid, die de mensheid kan behoeden voor een voortdurende dreiging van ondergang.

Men moet hopen dat dit Londense congres mede een aansporing zal zijn voor de politieke machthebbers om tot een beslissing in deze richting te komen. De resultaten van commissie II kunnen helpen bij vele technische problemen, die de contrôle op ontwapening biedt. Mochten politieke moeilijkheden deze oplossing in de weg blijven staan, dan zullen de geleerden het volgend jaar op de voortzetting van het congres in Den Haag, alles in het werk moeten stellen om de politieke opinie te mobiliseren teneinde dit doel toch te bereiken. In zekere zin vormt het Londens congres dus een oproep tot de gehele wetenschappelijke wereld om tot het congres in de zomer van 1956 de feiten over atoomwapens en de mogelijkheden van ontwapening te bestuderen en te verspreiden.