De Nieuwe Stem. Jaargang 8

[p. 607]

Bonae literae

I.F. Stone, The hidden history of the Korean War, Monthly Rev. Press, New York 1952.

De gebeurtenissen van de laatste maanden tonen maar al te duidelijk, wie degenen zijn die de totstandkoming van een vreedzame oplossing van het Koreaanse vraagstuk in de weg staan. Tegenover een opvallende zelfbeheersing en een lange reeks van concessies van de kant van Noord-Koreanen en Chinezen stelden Syngman Rhee en Foster Dulles telkens opnieuw provocaties en dreigementen in een mate, die schrik en verwarring heeft gebracht in wat men met een zeker euphemisme ‘de vrije wereld’ pleegt te noemen. In korte tijd hebben de Amerikanen kans gezien, de sympathie van hun bondgenoten te verspelen en zichzelf te isoleren.

Dat wij hier niet met een nieuw verschijnsel te maken hebben, maar met een geestesgesteldheid, die al van het begin van het Koreaans conflict zijn funeste invloed deed gelden en ons al meermalen op de rand van een Derde Wereldoorlog heeft gebracht, kunnen wij leren uit het opzienbarende boek van de Amerikaanse journalist Stone.

De schrijver poogt met een macht van bewijsmateriaal, opgebouwd uit officiële Amerikaanse documenten en berichten of beschouwingen uit gezaghebbende Amerikaanse en Britse bladen aan te tonen, hoe er achter de schermen van het Koreaanse conflict een luguber spel met mensenlevens is gespeeld, met als enig doel, de Verenigde Staten in een gewapend conflict met het nieuwe China te betrekken. De boze genius van deze sluwe machinaties bevond zich op het Geallieerd Hoofdkwartier te Tokio. Hij heette Generaal MacArthur. Maar ook de overige Amerikaanse leiders gaan volgens Stone allerminst vrijuit. Foster Dulles, dezelfde die in 1939 had gezegd dat ‘alleen hysterie kon doen geloven dat Duitsland, Japan of Italië oorlog tegen ons in het zin hebben’, speelde het spel van de China Lobby trouw mee. En Truman en Acheson oefenden weliswaar op sommige ogenblikken een matigende invloed uit, maar lieten het Hoofdkwartier te Tokio toch in grote trekken zijn gang gaan. En na het ontslag van MacArthur zette Ridgway diens politiek van gekleurde berichtgeving en faits accomplis trouw voort.

Al bij het uitbreken van het Koreaans conflict speelde het Hoofdkwartier te Tokio een geheimzinnig spel, dat er op neerkwam dat de Noord-Koreanen werden uitgelokt tot een daad, die de strijd in het Verre Oosten kon ontketenen. Maar ook in het verdere verloop van de strijd was er, volgens het beeld dat Stone uit de authentieke bescheiden reconstrueert, bij de Amerikaanse generaals een doorlopend streven naar uitbreiding van het conflict, vooral op de momenten dat een einde van de strijd of een overeenkomst in zicht was. Telkens opnieuw werden de Verenigde Naties, en soms ook de Amerikaanse regering, voor voldongen feiten gesteld, of werd tijdig een valse berichtgeving gefabriceerd, die het gevaar voor vrede moest keren. De politieke oogmerken van de militairen overheersten zozeer de militaire overwegingen, dat men zelfs een volkomen overbodige haastige terugtocht uit Noord-Korea organiseerde,

[p. 608]

om maar de indruk te wekken dat Chinezen op massale schaal aan de strijd deelnamen, en daarmee een aanval op de Chinese bases te rechtvaardigen. Dat de toeleg niet gelukt is, zou enkel aan de voortdurende uiterste zelfbeheersing van de Noordelijken en Chinezen te danken zijn.

Het werk van een fantast, die de historie behandelt als ware zij een ouderwetse schelmenroman met pikzwarte schurken? Het is waar, het boek laat zich lezen als een detectiveverhaal, en nu en dan kost het ons moeite om ons te realiseren dat het gaat over mensen van vlees en bloed - vooral bloed. En toch kunnen wij ons er niet zo gemakkelijk van afmaken. Daarvoor zijn de beschuldigingen zowel als de toon van het boek te ernstig. Ook al krijgt men hier en daar de indruk, dat Stone de zaken al te zeer vereenvoudigt en daardoor een al te rechtlijnig en simplistisch beeld van de gebeurtenissen geeft, is toch het door hem bijeengebrachte bewijsmateriaal veel te belangrijk en te overtuigend om er achteloos aan voorbij te gaan. Al durven wij niet, zonder nadere studie en toetsing der documenten, een definitief oordeel te vellen over ieder detail van Stone's betoog, dan kunnen wij toch met een gerust geweten verklaren, dat wij hier een belangrijk stuk contemporaine geschiedschrijving voor ons hebben, dat getuigt van een scherp critisch inzicht en een gezond wantrouwen in wat ons in officiële communiqué's en krantenberichten wordt voorgeschoteld.

In hun voorwoord zeggen de uitgevers, dat als genoeg Amerikanen dit boek zouden lezen, het een van die zeldzame documenten zou kunnen worden die, als Zola's ‘J'accuse’, geschiedenis maken. Het feit dat Foster Dulles nog steeds aan de touwtjes trekt, en dat de Mac's - is het niet de een, dan is het de ander wel - nog de toon aangeven, bewijst dat veel te weinig Amerikanen het gelezen hebben. Het is, als ik goed ben ingelicht, nooit weerlegd - men heeft er een ander probaat middel op toegepast: men heeft het boek doodgezwegen. En met dat al zijn de gevaren, waaraan de wereld enige malen ternauwernood ontsnapte, nog steeds zeer actueel. Uit dit boek kan men leren, op welke manier misschien straks weer een nieuw strijdtoneel zal worden geschapen.

Laten dan althans Nederlanders in groten getale het boek lezen, opdat zij beseffen, dat ook zij een, matigende, rol in de geschiedenis te spelen hebben. Nederlands traditionele rol, die wij welhaast vergeten schijnen.

W.F.W.