Ex libris
Jack Belden, China shakes the world Harper & Brothers, New York 1949.
Boeken, geschreven door journalisten, worden steeds meer onmisbare schakels in onze politieke opvoeding. Wat wij weten van de geschiedenis van het Chinese communisme hebben wij in het bijzonder aan enkele Angelsaksische journalisten-schrijvers te danken. Edgar Snow's werk, ‘Red star over China’, met zijn wereldschokkende onthullingen, bleek slechts een eersteling van een reeks te zullen worden - een reeks die door dezelfde schrijver werd voortgezet in zijn ‘Battle of Asia’ [1941], daarna door Gunther Stein in ‘The challenge of Red China’ [1945]; en nu heeft dan Jack Belden zich hierbij op waardige wijze aangesloten in zijn hier aangekondigd werk.
‘China shakes the world’ handelt over de jaren na de Japanse nederlaag. De opmars van de rode legers heeft zulk een publiciteit verkregen, dat men licht zou kunnen menen, in dit journalistenboek weinig nieuws meer te zullen vinden. Dit zou een grote vergissing zijn. Ook dit boek behoorde even wereldschokkend te zijn als de gebeurtenissen die het beschrijft. Belden's analyse gaat veel dieper dan die van zijn voorgangers. Zij treft door de diepe menselijkheid waarmee de auteur zijn persoonlijke belevenissen beschrijft en door het begrip, waarmee hij de geweldige problemen, waarvoor het nieuwe China zich gesteld ziet, tegemoet treedt. De slotbeschouwingen, waarin de schrijver op uiterst voorzichtige wijze tracht vast te stellen, in hoeverre de jongste ontwikkelingen in China als een bijdrage tot de ‘vrijheid’ kunnen worden gezien en tevens wijst op de gevaren, die deze zelfde ‘vrijheid’ in de toekomst kunnen bedreigen, mag geen West-Europeaan, verstrikt in onze traditionele opvattingen over vrijheid, ongelezen laten.
Juist deze objectief-critische voorzichtigheid van de schrijver maakt hem des te overtuigender, waar hij zonder terughouding veroordeelt en partij kiest. De beschrijving van de wandaden van het Kuomintang-régime op Formosa in 1947 is ontstellend. Een erger veroordeling van de Amerikaanse politiek, die ditzelfde régime nog steeds op de been houdt en als grote mogendheid in de Verenigde Naties ondersteunt, is niet denkbaar.
Misschien dat lezing van dit boek ook iets zal kunnen leren omtrent de strijd op Korea, waarin onze regering zich zo geredelijk heeft laten meesleuren - als men althans iets uit de gebeurtenissen in Azié wil leren. In hoe geringe mate die wil aanwezig is bij Westerlingen en bij conservatieve Oosterlingen, blijkt uit dit boek keer op keer.
W.F.W.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd