Nieuw Letterkundig Magazijn. Jaargang 29

(2011)– [tijdschrift] Nieuw Letterkundig Magazijn– rechtenstatus

Jaarvergadering maatschappij

De jaarvergadering van de Maatschappij der Nederlands Letterkunde 2012 zal plaatsvinden op zaterdag 9 juni 2012. Meer informatie zult u later ontvangen.

Erelid Maatschappij Hella Haasse overleden

Zoals alom bekend is op 29 september 2011 de schrijfster Hella Haasse overleden. Zij was sinds 1991 erelid van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. Bij haar benoeming heeft de toenmalige voorzitter Dr. R.Th. van der Paardt de laudatio uitgesproken. Deze staat in het Jaarboek van de Maatschappij van dat jaar vermeld.

In veel kranten, op de televisie en in andere media is Hella Haasse herdacht en geroemd als een groot en belangrijk schrijfster en als een wijs, bescheiden maar ook zelfbewust mens met een grote empathie en veel begrip voor andere culturen.

De redactie van het Nieuw Letterkundig Magazijn wil om haar te herdenken graag verwijzen naar de in memo-riams die Maatschappij-lid, en vriend, Peter van Zonneveld heeft geschreven in Vrij Nederland 72 (2011) nr. 40 (8 oktober), p.54-55, en - in wat uitgebreidere vorm - voor het decembernummer van Indische Letteren 26 (2011), nr. 4, p.162-166, onder de titel ‘Altijd een Indisch meisje gebleven’. Deze tekst heeft hij de redactie van het nlm ter beschikking gesteld. Hieruit wordt hier de laatste alinea geciteerd:

Wat blijft zijn haar boeken, het resultaat van zestig jaar schrijverschap. Indië is ook van belang in dat deel van haar werk dat niet over Indië gaat. Geen enkele andere auteur is zo lang, zo indringend en op zoveel verschillende manieren bezig geweest met inzicht verwerven in en afstand nemen van het koloniale verleden als zij. Daarom zal zij binnen de Indische letteren altijd een unieke positie innemen. Maar we missen haar wijsheid en haar warmte.

Themamiddag alba amicorum 9 februari 2012 in de Universiteits-Bibliotheek Leiden vrienden vereend

Op donderdag 9 februari 2012 vindt in de Universiteitsbibliotheek Leiden een themamiddag plaats over alba amicorum. Vier sprekers schenken aandacht aan de verzameling van ruim honderd alba alhier.

Het vriendenboek ontstond in de zestiende eeuw in universitaire kringen. Hoogleraren en studenten legden een album aan waarin bevriende collega's en medestudenten desgevraagd een geleerde bijdrage als aandenken noteerden. De Leidse universiteit blijkt voor de verbreiding van deze verzamelhandschriften binnen Nederland van groot belang te zijn geweest. Ze zijn vooral aangelegd in twee periodes: circa 1570-1620 en 1750-1800.

Kees Thomassen en Chris Heesakkers bespreken een selectie van alba uit de twee genoemde piekperioden, onder meer als bron voor cultuurgeschiedenis (kennis betreffende sociale netwerken, ideeën over vriendschap, vorm van inscripties, literaire modes). Kees Smit presenteert het Leidse album van de Utrechtse advocaat en historicus Arnoldus Buchelius (1565-1641) - ter gelegenheid van deze themamiddag ook in elektronische vorm. André Bouwman gaat na hoe de Leidse albaverzameling in de loop der jaren is opgebouwd en introduceert een kleine tentoonstelling met alba in de Leeszaal Bijzonder Collecties.

Deelname aan de themamiddag is gratis. Belangstellenden kunnen zich per email aanmelden bij:

a.t.bouwman@library.leidenuniv.nl

NLM-redactielid Rick Honings gepromoveerd op leidse literaire leven 1760-1860

Op 5 oktober 2011 is Rick Honings, redactielid van het Nieuw Letterkundig Magazijn, aan de Universiteit Leiden gepromoveerd. Tegelijkertijd verscheen de handelseditie van zijn proefschrift: Geleerdheids zetel, Hollands roem! Het literaire leven in Leiden 1760-1860.

Deze titel is ontleend aan het gedicht ‘Afscheid aan Leyden’, dat Willem Bilderdijk in 1827 publiceerde. Hiermee gaf hij een treffende typering: Leiden was tussen 1760 en 1860 een broedplaats van culturele activiteiten.

Na de culturele bloeiperiode van de late zestiende en vroege zeventiende eeuw nam de stad een minder prominente plaats in, maar in de tweede helft van de achttiende eeuw vond er een heropleving plaats. Deze was mede te danken aan de oprichting van twee belangrijke literaire genootschappen: de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde en Kunst wordt door arbeid verkreegen. Tot in de tweede helft van de negentiende eeuw nam Leiden opnieuw een sleutelpositie in.

In deze roerige tijd vervulde de literatuur een sociale functie. Het boek laat zien hoezeer de letterkunde verweven was met historische gebeurtenissen zoals de strijd tussen patriotten en prinsgezinden, de buskruitramp van 1807, de Belgische Opstand en de revolutie van 1848, en het zoeken naar nationale eenheid en identiteit. Tegelijkertijd wordt een levendig beeld geschetst van het literaire leven in een Hollandse provinciestad. In het kader van het literaire leven wordt ook uitvoerig aandacht besteed aan de geschiedenis van de Maatschappij.

Het boek is uitgegeven door Uitgeverij Primavera Pers te Leiden. Het bevat 497 pagina's en is verlucht met ongeveer 250 illustraties, waarvan circa veertig in kleur. Prijs: € 39,50. isbn 978-90-5997-114-1. Voor Maatschappij-leden bedraagt de prijs € 30, - (exclusief verzendkosten).

Meer informatie:

r.a.m.honings@hum.leidenuniv.nl

‘Enge dingen: het aangetaste lichaam’ In museum Meermanno te Den Haag

Tentoonstelling van 19 november 2011 t/m 19 februari 2012

Gastconservator Adriaan van Dis

De menselijke fascinatie voor het afwijkende of het door ziekte getekende lichaam staat centraal in deze tentoonstelling, waarvan het thema is aangedragen door Adriaan van Dis.

De tentoonstelling combineert beeldmateriaal uit medische boeken met driedimensionale wasmodellen. Hierdoor ontstaat een visueel palet van het aangetaste lichaam uit vooral de negentiende en twintigste eeuw.

‘De beschadiging. Bij mens en dier. Het kwetsbare boeit. Misschien is het een afwijking, maar ik zie in het kapotte altijd de heelte die er niet mocht zijn. De kapotte dingen kijken mij aan. Ze zoeken contact en zeggen: zie toch hoe menselijk het monster is.’ (Adriaan van Dis, 2011)

Bij de tentoonstelling verschijnt een gelijknamige publicatie met een inleiding van Adriaan van Dis, een essay van Mieneke te Hennepe en veel foto's. (Wbooks, € 17,95) (Info: Aafke Boerma, pr/marketing, boerma@meermanno.nl, telefoon 0623637101)

Vierde deel van het Sailing Letters Journaal verschenen bij de Walburg Pers

In november 2011 is het vierde deel van het Sailing Letters Journaal, De gekaapte kaper. Brieven en scheepspapieren uit de Europese handelsvaart, verschenen bij de Walburg Pers. Het project Sailing Letters is een initiatief van de Koninklijke Bibliotheek in samenwerking met het Nationaal Archief, de Universiteit Leiden en de samenwerkende Maritieme Fondsen. De boeken verschijnen onder redactie van Erik van der Doe, Perry Moree en Dirk Tang, allen maritiemhistorici.

De volgende drie delen bevatten stukken van een groot aantal auteurs:

-	De dominee met het stenen hart en andere overzeese briefgeheimen (deel 1).
-	De smeekbede van een oude slavin en andere verhalen uit de West (deel 2).
-	De gekaapte kaper. Brieven en scheepspapieren uit de Europese handelsvaart (deel 4).

Het derde deel, De voortvarende zeemansvrouw. Openhartige brieven aan geliefden op zee is verzorgd door Marijke van der Wal (bijzonder hoogleraar Geschiedenis van het Nederlands aan de Universiteit Leiden) samen met haar onderzoeksteam en met medewerking van twee historici. Dit deel laat in het bijzonder zien wat de gekaapte brieven voor historisch taalkundig onderzoek betekenen.

Project Sailing Letters

Eeuwenlang zijn de brieven van en aan Nederlandse zeelieden en kooplieden en hun familieleden, de scheepsjournalen, aanbevelingsbrieven, ladingboekjes en kwitanties bewaard in het archief van The National Archives in Londen. In dit omvangrijke archief zitten ongeveer 38.000 in het Nederlands geschreven brieven en andere documenten. Dat is een deel van de buit die Engelse kapers in de zeventiende en achttiende eeuw veroverden op Nederlandse schepen. Het project Sailing Letters, gestart in 2004, wil de bekendheid van de brieven en documenten vergroten en ze toegankelijk maken voor onderzoekers. In 2011 is het project Sailing Letters, inclusief de index die op globaal niveau het Nederlandse archiefmateriaal ontsluit, overgedragen aan het Nationaal Archief. Meer informatie: index Sailing Letters.