Tijd gebonden Almanakken en kalenders in de Koninklijke Bibliotheek
De Koninklijke Bibliotheek bezit een van de grootste collecties almanakken en kalenders in Nederland. Rondom de overgang van het jaar 2000 naar 2001, de échte eeuw- en millenniumwisseling, wordt een uitgebreide selectie uit deze collectie tentoongesteld.
De expositie is ingericht rondom twee thema's. Het eerste luidt ‘Op zoek naar de gebruikte tijd’. Aan de hand van kalenders in almanakken, handschriften en andere publicaties uit de afgelopen 700 jaar wordt getoond hoe onze voorouders hun nabije of verdere toekomst op papier registreerden. De meeste almanakken hebben betrekking op het komende jaar, maar op de tentoonstelling zijn ook bijzondere meerjarige, eeuwdurende en eeuwigdurende kalenders te zien. Ook is er aandacht voor de relatie tussen de kalender en de astronomie, de kalender in andere culturen, kalenderhervormingen, tijdrekenkunde en de discussies over eeuwwisselingen. Net zoals velen in onze tijd niet weten of de 21ste eeuw nu met het jaar 2000 of met 2001 begint, waren er ook bij vorige eeuwwisselingen flinke meningsgeschillen, die werden uitgevochten in pamfletten.
Het tweede thema is ‘De wereld in het klein’. Al eeuwenlang geven almanakken sturing aan het leven van alledag. Tegenwoordig bevatten almanakken hoofdzakelijk nuttige adressen en adviezen, maar vroeger was de almanak in veel huishoudens te vinden vanwege de enorme diversiteit aan informatie erin. Ook de gebruikswaarde van almanakken was vroeger groter. Zoals nu in elk kantoor een agenda of kalender te vinden is, zo lag er vroeger een schrijfalmanak of hing er een plakalmanak. Historische almanakken bevatten naast zakelijke informatie over postdiensten, stadspoorten, markten en geldkoersen ook vaak medische tips, en vooral ook mengelwerk ter vermaak, van raadsels en mopjes tot hele kronieken en toneelstukken. Er zijn weinig onderwerpen en letterkundige genres te bedenken die niet in almanakken voorkomen. Toch worden almanakken niet echt gewaardeerd als bron van informatie of onderzoek. Ze hebben een oubollig imago, en de wat slordige uitvoering ervan verlaagt de status verder. De tentoonstelling benadrukt de verrassende veelzijdigheid en andere aantrekkelijke aspecten van de almanak.
Auteursrechtelijk beschermd